IV0. 2236,
Donderdag 4 Maart 1909.
22ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland.
Van week tot week.
llit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Borg 30 Cts. Franco fier post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 10 nar op den dag der uitgave
Prijs der Advertentién.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitgevers LANGEVELD& DE ROOIJ, ParkstraatBurg op Texel.
Jaarlijksche toelating van nieuwe leer
lingen op de O. L. Scholen.
De Burgemeester van Texel brengt
ter kennis van belanghebbenden, dat op
1 April a. s. leerlingen tot de O. L.
Scholen in de Gemeente kunnen worden
toegelaten, clie op dien datum den leef tijd
van 5 jaren en zes maanden hebben be
reikt, waartoe men zich vóór 25 Maart
a.s. moet aanmelden bij de betrokken
hoofden der scholen onder overlegging
van hel vaccinatie bewijs.
De leerlingen, die tot de school met
uitgebreid leerplan te den Burg wenschen
toegelaten te worden moeten op 1 April
a.s. het vijfde of een hooger leerjaar
van eene school voor gewoon lager
onderwijs met vrucht hebben duorloopen,
hetgeen zal moeten blijken door over
legging van een desbetreffende verklaring
van het hoofd der lagere school waar
de leerling onderwijs genoot.
Texel den 2 Maart 1909.
De Burgemeester voornoemd,
HIDDINGH.
20—27 Febr.
Vroeg in de vorige week de partij der
sociaal democratische, arbeiders door het
rumoerige Deventer congres onze aandacht,
in de afgeloopen week was het de groote
vereenigiDg van Christelijke arbeiders het
Nederlandsch Werkliedenverbond „Patrimo
nium'1 die onze aandacht lot zich trok. Te
Amsterdam werd n. 1. de 28e jaarlijksche
algemeene vergadering gehouden en het
kan gezegd in volkomen eenstemmigheid.
Onze ruimte laat niet toe hier yitvoerig
verslag te geven van alles wat er op deze
vergadering besproken en besloten werd,
doch we wenschen niet onvermeld te laten,
dat door den bond, met het oog op de
komende Kamerverkiezingen, een verkie
zingsprogramma werd samengesteld dat
gezonden zal worden aan de centrale comités
der anti-revolutionaire en Christ.-historische
partij en voorts aan alle kiesvereenigingen
bij een der beide partijen aangesloten en
aan de leden der Staten Generaal.
In bedoeld verkiezingsprogramma spreekt
Patrimonium als z\jne overtuiging uit, dat
met de volgende punten van sociale wet-
ge ving bij de a.s. verkiezing ernstig rekening
behoort te worden gehouden, opdat met
name de telkens teleurgestelde hoop op de
totstandkoming van wettelijke maatregelen
tegen de geldelijke gevolgen van ziekte,
invaliditeit en ouderdom, spoedig vervuld
worde.
Bedoelde punten zjjn
1. Patrimonium viaagt dat de veizekering
tegen de geldelijke gevolgen van ziekte,
ongevallen, invaliditeit en ouderdom door
de wet worde geregeld, met dien verstande
dat de verzekering den geheelen arbeiders
stand omvat
dat bij de regeling der verzekering zooveel
mogelijk op modewerking der betrokkenen
worde gerekend
dat de regeering niet alleen bij de wet
tot verzekering verplichte, maar deze ook
door financieele steun mogelijk make
en dat tot zoolang wettelijke verzekering
der ouden van dagen nog niet ten goede
kan komen, tydelijke maatregelen genomen
worden om in hun verzorging te voorzien.
2. Ter bescherming van onzen natioualen
arbeid vraagt Patrimonium zoodanige be
schermende bepalingen, dat de Nederland-
sche industrie aan de buitenlandsche het
hoofd kan bieden.
3. Ter bevordering van de Zondagsrust
vraagt Patrimonium herziening van de
Zondagswet, opdat alle niet noodzakelijke
arbeid op Zondag worde geweerd
4. Ter wille van de volkshuisvesting en
de belangen van den landarbeider, vraagt
Patrimonium uitbreiding van bet onteige-
ningsrecht ter verkrijging van grond door
de gemeenten in erfpacht te geven.
5. Patrimonium vraagt een zoodanige
uitbreiding van het kiesrecht, dat het ver
leend worde aan gezinshoofden en daarmee
gelijkgestelden, zoodat hierdoor aan den
arbeidersstand in zijn geheel het kiesrecht
kome".
Tot zoover het verkiezingsprogramma.
Vermelding verdient het voorts nog dat
de algemeene vergadering de eer te beurt
viel Dr. Kuyperinhaarmidden teontvangen,
die de broeders toesprak en hen inzonder
heid opwekte zich krachtig uit te spreken
voor de verplichte verzekering en stelling
te kiezen tegenover het „gescharrel met
Staatspensioneering", welk stelsel hier
doorgevoerd, naar Dr. Kuyper's berekening
de schatkist een 40 millioen zou kosten.
Dat „de groote leider" van alle kanten
werd toegejuicht begrijpt ieder die weet
hoe groot de vereering der Patrimonium
mannen voor den grijzen staatsman is.
—o—o—o—
In Berlijn werd in de afgeloopen week de
vergadering van den „Bund der Landwirte"
gehouden, de bond der grootgrondbezitters.
Ofschoon eigenlijk een vereeniging zijnde
voor zuiver economische belangen gaat de
bond zich in de laatste jaren meer en meer
met de politiek bemoeien. Ook dezen keer
is er weer zwaar over verschillende politieke
onderwerpen geboomd en de agrariërs
hebben het volstrekt niet onder stoelen en
banken gestoken dat ze het in veel dingen
lang niet met Von Bulow eens zijn. De
conservatieve heeren waren dan ook in
een eenigszins overmoedige stemming nu
het bekend is geworden dat de kanselier
de gehate successiebelasting reeds zoo goed
als heeft laten vallen en hij nu door ver
hooging van de bijdragen der bondsstaten
de noodige millioenen wil binnenhalen. Of
dit zoo gemakkelijk zal gaan moet de tijd
nog leeren, doch de agrariërs met den
ex-minister Podbielski, de ooljjke varkens
fokker, aan het hoofd zagen maar op het
reeds verkregen voorloopig succes van hun
tegenstand tegen Von Bulow's belasting
plannen en achtten de gelegenheid schooner
dan ooit thans met wat meer eischen nog
voor den dag te komen. Natuurlijk hadden
ze heel wat te reclameeren over de Keizer-
debatten in den rijksdag en ze wenschten
voor het vervolg dat het persoonlijk bewind
van den „Ober-Kriegherr" niet weer werd
aangetast. En om alvast een driest optreden
van het parlement te voorkomen wilden
de heeren deze wat meer aan banden
leggen. De voorgestelde en door alle Prui
sische jonkers gehate uitbreiding van kies
recht in Pruisen moest natuurlijk het koste
wat het wilde verijdeld worden en waar
de heeren agrariërs den dag reeds zagen
naderen waarop het parlement zich met
de vraag van algemeen kiesrecht zoude
bezighouden, meenden ze te moeten eischen
de instelling van een Hoogerhuis-natuurlijk
samengesteld uit groot-grondbezitters
om het algemeen kiesrecht te kunnen weren.
Lang en hartstochtelijk hebben de agra
riërs zich op deze en dergelijke wijze laten
hooien en de vergadering verkeerde als
het ware in een ware strijd- en overwinning-
stemming zoodat de salvo's van bravo's
haast niet ophielden en de meeste sprekers
meermalen moesten ophouden om het
oorverdoovend gejuich.
De Duitsche bladen stonden vol over
deze luidruchtige jonkers-samenkomst,
—o—o—o—
In het Fransche Kabinet is het in den
laatsten tijd lang niet alles botertje tot den
boom. Tot nog toe bleef er veel van het
ministrieel krakeel voor de buitenstaanders
verborgen, doch de afgeloopen week bracht
een openlijk geschil, waariD de minister van
marine en die van financiën tegen elkander
overstaan en ieder zijn aanhang in het
Kabinet heeft. De kwestie is deze. Zooals
men weet is de toestand der Fransche
marine alles behalve rooskleurig en nu heeft
de nieuwe marine-minister Picard een
crediet van 225 millioen aangevraagd om
de noodige verbetering te brengen. Tegen
zoo'n groote uitgave verzet zich evenwel
de bewaardei der schatkist Caillaux, die
meent dat de toestand der financiën zoo'n
groot offer voor de marine niet rechtvaardigt
en hoogstens 150 millioen wenschte te
geven. De kwestie leidde tot oneenigheid
in het Kabinet en was nogal ernstig ook
omdat beide ministers verklaarden liever
heen te zullen gaan dan toe te geven,
't Gevolg was enkele stormachtige vergade
ringen van het Kabinet waar het hard om
hard moet gegaan zijn. Velen voorzagen
dan ook reeds een ministrieele crisis, doch
Donderdag kwam de ministerraad nog eens
weder bijeen en deze had wat gunstiger
resultaten dan de vorige. De beide ministers
zijn al begonnen wat te geven en te nemen
en waarschijnlijk is het conflict reeds
geëindigd als deze letters onder de oogen
der lezers komen.
—o—o—o—
In de Russische doema is in de afgeloopen
week geïnterpelleerd over de Azeff-zaak.
Stolypin de minister-president beantwoordde
de sprekers met een lange redevoering die
inzonderheid door de rechterzijde luide
werd toegejuicht. Hij pleitte daarin Azef
van schuld vrij omdat deze niets verkeerds
had gedaan. Toen b. v. de aanslag op
Plehwe plaats had was Azeff nog geen
bestuurslid van het anarchistisch comité.
Dat is hij eerst later geworden en vanaf
dat tijdstip werden talrijke aanslagen door
zijné inlichtingen verijdeld. Dat de agenten
der regeering aanslagen voorbereidde ont
kende Stolypin beslist en dat ze daarvoor
de geheime agenten bezigde eveneens. Aan
die ontkentenis knoopte hij echter de klacht
vast, dat de regeering wel gebruik van
spionnen meest maken om achter de plannen
der revolutionairen te komen.
Een variatie op het bekende „Het doel
heiligt de middelen". De onjuistheid van
deze regeeringshouding springt dadelijk in
het oog. Of mag een regeering ook al
medewerken dat geheime politieagenten
zich aansluiten bij het revolutionaire comité,
daarvan zelfs bestuurslid worden, om dan
mede de plannen op te stellen en uit te
werken, alleen om maar achter het fijne
van de zaak te komen Doch Rusland is
nu eenmaal het land der onbegrensde
mogelijkheden.
—o—o—o—
De Balkan verwikkelingen hebben opnieuw
een dreigend aanzien gekregen. Oostenrijk
en Servië stonden in Ce afgeloopen week
bijna uitdagend tegenover elkander. De
oorlogzuchtige stemming in het rijk van
koning Peter had een hoogtepunt bereikt
dat ieder oogenblik een gewapend conflict
deed vreezen. Hoofdzakelijk was dit een
gevolg van de sommatie van Oostenrijk
om een andere toon aan te slaan omdat
het de beleedigingen van Servie niet langer
wenscht te ondergaan. Wilde het rumoerige
rijk zijn grooten mond niet houden dan
zou de Donaumonarchie eens laten zien
dat het zich zijn waardigheid bewust is.
Rusland heeft van de kwestie party
getrokken om Oostenrijk duidelijk te maken
dat het Servië niet ter hulp zal komen
mits Oostenrijk zich onderwerpt aan de
uitspraak der Europeesche conferentie, een
eisch die de Donauregeering reeds vroeger
beslist van de hand heeft gewezen. Breekt
dus de oorlog uit dan is het te verwachten
dat Rusland Serviê's zijde zal kiezen waar van
het gevolg zou zijn dat Duitschland dan
zijn Oostenrijkschen bondgenoot met zijn
geheele legermacht ter hulp zou snellen.
En daar Frankrijk en Engeland het met
Rusland houden begrijpt ieder hoe groot
de gevolgen van een oorlog zouden kunnen
worden.
De mogendheden zelf die het gevaarlijke
der situatie inzien hebben niets onbeproefd
gelaten een gewapend conflict te voorkomen
en als we de laatste berichten mogen
gelooven, dan bestaat er kans dat het
dreigend gevaar voor de zooveelste maal
bezworen zal worden.
't Is maar te hopen ook.
TEXEL, 3 MAART 1909.
Uitreiking medailles, enz.
In de daartoe uitgeschreven bijeen
komst, in het Hotel „de Zwaan", had
Maandagmorgen de uitreiking plaats
van de toegekende bekrooningen op de
in het vorig jaar alhier gehouden land
bouwtentoonstelling. 't Was alreeds
half elf toen de voorz. de bijeenkomst
(geen vergadering naar hij nadrukkelijk
zeide) opende. Achtereenvolgens werden
de namen opgelezen van hen die bekronin
gen in ontvangst hadden te nemen en aan
hen die er vantegenwoordig waren dezelve
uitgereikt, 't Was een aanzicht om er
jaloersch op te worden, zooveel goud en
zilver er op de bestuurstafel prijkte.
Wij vergewisten ons of nog andere
werkzaamheden aan de orde waren en
op het ontkennend antwoord dat we
bekwamen, hebben wij het verder ver
loop van deze uitreiking niet afgewacht,
aangezien we niet tot de bevoorrechten
behoorden.
't Wil ons echter voorkomen, dat na
afloop hiervan door den voorz. of iemand
anders nog wel eenige woorden zullen
zijn gesproken op deze handeling betrek
king hebbende.
Met deze bijeenkomst is het vóórlaatste
bedrijf afgespeeld van de gewichtige
gebeurtenis in het vorige jaar.
Het slot van de geschiedenis (doen van
rekening) zal nu wel spoedig tegemoet
kuonen worden gezien. En dan is 't
afgeloopen.
Oosterend1 Maart.
De vereenigiDgen, bekend als begrafe
nisfonds en als ziekenfonds, hielden
Zaterdagavond hunne jaarvergadering in
„Het wapen van Texel." De opkomst
van leden was bevredigend te noemen,
dank zij de combineering der vergade
ringen.
De directeur van het eerste fonds
was afwezig, waarom de heer M. Kikkert
als commissaris het welkom aan de
vergadering toeriep en verslag uitbracht
over het jaar 1908.
In dat jaar bedroeg het ledental op
1 Jan. 370 met 185 contribueerenüe
TEXELSCHE COURANT
