N°. 2242.
Donderdag 25 Maart 1909. 22"° Jaargang.
Nieuws- en
Advertentieblad.
Van week tot week.
Uit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Advertentiën vóór 10 nnr op den dag der uitgave
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitgevers LANGEVELD DE ROOIJ, Parkstraat, Burg op Texel.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van Texel
Gelet op art. 28 der kieswet,
Maken bekend, dat de door hen vast
gestelde kiezerslijst en afzonderlijke
lijsten van hen, die met betrekking tot
eene of meer der verkiezingen van de
kiezerslijst afgevoerd of daarop gebracht
zijn, van 23 Maart tot en met 21 April
e.k. ter secretarie dezer gemeente vooi
een ieder ter inzage liggen en tegen
betaling der kosten in afschrift verkrijg
baar zijn.
Texel, den 22 Maart 1909.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
HIDDINGH.
De Secretaris RUIBING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van Tex^l maken bekend, dat de schiet
oefeningen op de baan bij Neeltjes Nol
dit jaar zullen worden gehouden van
19 April e.k. tot ultimo September d.a.v.
Texel, 23 Maart 1909
Burgemeester en Wethouders vnd.,
HIDDINGH.
De Secretaris RUIBING.
13—20 Haart.
Zooals te verwachten was heeft het
besluit van het onlangs te Deventer gehou
den buitengewoon congres der S.D,A.P. de
stichting van een nieuwe partij der Marxis
ten tengevolge gehad. In de dezer dagen
met dit doel belegde vergadering werd de
nieuwe paitjj geconstitueerd en ten doop
gehouden. Ze zal den naam Sociaal-Demo
cratische Partij dragen. De Marxisten
zullen dus in het vervolg nun eigen weg
gaan om den reeds zoo lang verbeidden
geluksstaat voor bet „verdrukte proletariaat"
nader te brengen, tenzij de pogingen van
de Internationale met gunstigen uitslag
mochten worden bekroond, welke pogingen
ten doel hebben de broederen weer wat
nader tot elkaar te brengon.
Behalve een beginselverklaring heeft de
nieuwe partij ook een program van actie
vastgesteld, hoewel voorloopig nog alleen
in grove trekken. Om onze lezers met het
streven dezer nieuwe partij eenigszins
bekend te maken laten we hier h6t een
en ander uit het program van actie volgen.
Bovenaan staat „gelijk enkelvoudig en
rechtstreeks kiesrecht voor mannen en
vrouwen, die hun 20e jaar bereikt hebben,
met geheime stemming. Verder volgen
democratiseering van alle staatsinstellingen
(o.m. het verdwijnen der Eerste Kamer en
een republikeinschen regeeringsvorm.) Ge
lijkstelling van de vrouw met den man
zal ook nagestreefd worden alsmede een
arbeidswetgeving ter bevordering van de
lichamelijke en geestelijke weerbaarheid
der arbeidersklasse (8 urige arbeidsdag,
verbod van nachtarbeid zooveel mogelijk,
bescherming van het kind enz.) Verder
kostelooze verzekering van de arbeiders
tegen de geldoljjke gevolgen van ziekte,
invaliditeit, ongevallen, werkeloosheid en
ouderdom, onder controle en medebestuur
van belanghebbenden. Ook staat op het
program volledige scheiding van Kerk en
Staat, bestrijding van maatregelen, die
beoogen om uit do publieke kassen steun
te verleenen aan schoolinstellingeu, die het
onderwijs dienstbaar willen maken aan do
bevordering van godsdienstige opvattingen
en dogma's volledige gelegenheid tot
kostelooze opleiding aan alle inrichtingen
van openbaar onderwijs—afschaffing van
het militaire stelsel en invoering van een
algemeene volkswapening .in plaats van
het staande leger—kostelooze rechtspleging
en deelneming van gekozen leeken aan de
rechtspraak naasting van alle bedrijven
die een monopolistisch karakter dragen enz.
Tot hiertoe het strijdprogram der nieuwe
partij, waarvan we alleen de belangrijkste
punten aanstippen. Zooals men ziet heeft
de S.D.P. nog al heel wat op haar verlang
lijstje.
Een besluit door de jonge partij genomen
die nogwel onaangename gevolgen zal
kunnen hebben voor de partij van revisio
nisten, is het besluit om deel te nemen
aan den verkiezingsstrijd, waarvoor een
kiesrechtprogramma werd vastgesteld met
den eisch van het onvervalschte algemeen
kiesrecht. Zooals ook uit de besprekingen
bleek zullen in de „roode districten" can-
didaten worden gesteld tegenover aftredende
revisionisten. Dit kan alleen tengevolge
hebben dat de stemmen voor de arbeiders-
candidaten versnipperd worden en menige
zetel in gevaar komt.
Intusschen de „Internationale" is bezig
wat gescheiden is weer saam te voegen.
Mogelijk dat het nog wel gelukken zal.
—o—o—o—
Onze Staten-Generaal hield Vrijdag een
buitengewone vereenigde zitting, waarin
met groote plechtigheid werd ingediend
het wetsontwerp ter voorziening in het
Regentschap voor het geval der
minderjarigheid van den troonopvolger bij
zjjn komst tot den troon en dat tot regeliDg
van de voogdij over den minderjarigen
Koning. In korte woorden saamgevat
wordt in dit ontwerp voorgesteld Koningin
Emma te benoemen tot regentes en even
tueel na haar overlijden, prins Hendrik
deze wordt terstond voorgesteld als voogd
over zijn kind, terwijl voorzieningen zullen
worden getroffen, die nog nader bekend
moeten worden, voor het geval prins
Hendrik gedurende zijn eventueel regent
schap of voogdij tot de waardigheid van
souverein of regent in een vreemden Staat
mocht worden geroepen.
Wat velen hadden verwacht, n.l. dat de
Prins dadelijk als regent zou worden aan
gewezen en in de tweede plaats Koningin
Emma is dus niet gebeurd. De reden
daarvan vindt men in de rede die minister
Heemskerk bfj de indiening van het wets
ontwerp hield. De regeering heeft rekening
wenschen te houden met de historie waarin
bewezen is dat de teugels van het bewind
gerust aan de handen van Koningin Emma
mogen worden toevertrouwd. Dit wil niet
zeggen dat dit ook niet het geval met
Prins Hendrik zou zijn, doch de regeering
heeft zich van de plicht der dankbaarheid
jegens de Koningin-Moeder willen kwijten.
En uit dat oogpunt beschouwt verdient
de zienswijze der regeering instemming.
Intusschen we willen vurig hopen dat
de thans ingediende ontwerpen nimmer
behoeven ten uitvoer to worden gelegd,
—o—o—o—
Het bezoek van oom Eduard aan neef
Wilhelm moge al tengevolge hebben gehad
dat de stemming jegens elkanderjtusschen
de Duitsche en Engelsche natie verbeterd
is geworden aan den ouderlingen naijver
der regeeringon heeft het in geen geval
een einde gemaakt. Met hoeveel vuur
Koning Eduard bij zijn bezoek aan Berljjn
ook gewaagde van zijn streven om iederen
oorlog tegen te gaan een verklaring die
door Keizer Wilhelm ook afgelegd werd,
de krijgstoerustingen zijn in beide landen
sinds dien nog niet het minste verminderd.
Duitschland's regeering blijft vasthouden
aan haar vlootprogram dat er naar streeft
de Duitsche vloot te doen evenaren met
die van het op zee zoo machtige Albion en
omgekeerd laat de Britsche regeering niets
onbeproefd op maritiem gebied machtiger
te blijven dan Duitschland en Frankrijk
beide.
Nog maar nauwelijks is Koning Eduard
van zijn vredesbezoek aan de Duitsche
hoofdstad teruggekeerd of Engelands
regeering komt op de proppen met plannen
tot vlootsuitbreiding die niet ten onrechte
door de tegenstanders „paniekplannen"
worden genoemd. De begrooting voor de
marine voor 1910 toch geeft een verhooging
aan van niet minder dan ruim 34 miljoen
gulden. Inderdaad geen peulschilletje. Zoo
wil Engelands marine-minister beginnen
met 4 Dreadnougth's, zooals men weet de
reusachtige oorlogsschepen op stapel te
zetten en tevens vraagt hij machtiging om
zoo noodig maatregelen te nemen dat er
in 1912 nog 4 andere dezer oorlogsbodems
zee kunnen kiezen. Voorts staan op het
verlanglijstje een aantal torpedobooten,
onderzeesche booten en kleinere vaartuigen.
Voor de vooruitstrevende leden van het
Lagerhuis nu juist geen prettig vooruit
zicht. Dat ze dan ook reeds bij voorbaat
verklaarden de plannen niet te zullen
steunen ligt voor de hand.
Deze week nu zijn de beraadslagingen
over de marinebegrooting begonnen, inge
leid met een warme verdediging van den
minister Kenna en diens collega Asquith.
En 't is wel opmerkelijk dat beiden de
noodzakelijkheid der regeeringsvoorstellen
bepleitten op grond van de houding der
Duitsche regeering. Ja, deze was wel zeer
vriendschappelijk gezind maar toch ging
ze met onverzwakte kracht voort met den
aanbouw van nieuwe schepen en als Enge
land niet tijdig oppaste zou Duitschland
wel eens een te sterke zeemacht kunnen
krijgen. Daarom ook maar nieuwe slag
schepen op stapel gezet, ofschoon de toestand
der schatkist nu ook al niet zoo bijzonder
gunstig kan worden genoemd.
Zal de minister zijne begrooting binnen
krijgen De beslissing is nog niet ge
vallen, maar we gelooven wel dat ze een
voor de regeering gunstige zal zijn. Inzon
derheid omdat de liberalen die zich eerst
nogal als tegenstanders hadden doen kennen
van vlootuitbreiding, na de redevoeringen
van de ministers hun draai hebben genomen.
Het beeld dat de regeering ophing van
Duitschlands ijver op maritiem gebied was
ook te opvallend gekleurd om op de wei
felende harten geen indruk te maken.
't Gevolg van een en ander zal dan wel
weer worden dat ook Duitschland zijn
krachten verdubbelt en zoo blijft de wedloop
tusschen deze mogendheden op maritiem
gebied voortduren.
Voor de Duitsche en Engelsche belasting
betalers stellig geen prettig vooruitzicht.
Want voor al die uitbreiding is schatten
gelds noodig en wie moeten dat anders
bijeenbrengen dan de belastingbetalers?
Wanneer zullen de regeeringen eens
verstandig worden?
o—o o—
Frankrijk en inzonderheid de hoofdstad
is in do afgeloopen week vrij plotseling
het tooneel van een ernstige ingrijpende
werkstaking geworden. Onder de post- en
telegraafbeambten heerschte al geruimen
tijd groote ontevredenheid over de nieuwe
maatregelen en reglementen van den direc
teur-generaal, onderminister ,Simyan, die
zij zeer in hun nadeel achtten. Er werd
een protestvergadering belegd en deze
bracht de gemoederen zoo aan het gisten,
dat een aanval op het hoofdkantoor werd
ondernomen, waarbij verschillende post
ambtenaren werden gevangen genomen,
't Gevolg was dat een groot aantal vak-
genooten een proteststaking van een paar
uur hielden, waardoor het telegrafische
verkeer reeds zeer verstoord werd. Eerst
nadat de ministerpresident er bij te pas
was gekomen werden de seintoestellen
weder in beweging gebracht. Tengevolge
van een en ander werden een aantal
beambten geschorst maar dit was olie in
het vuur, want Woensdagmorgen legden
een groot aantal anderen het werk neer en
hun aantal is sedert zeer toegenomen.
Weliswaar kan men niet zeggen dat de
staking algemeen is, doch een groot deel
van hen die nog werken doen geen slag
meer dan ze op het allerminst moeten
doen, als een bewijs van solidariteit met
hun strijdende vakgenooten.
Deze staking heeft reeds ontzaggelijk
veel schade en verwarring gebracht en nog
is het einde niet te overzien.
De regeering tracht met behulp van
soldaten nog zooveel mogelijk den dienst
gaande te houden, doch naar luid der
berichten zitten de kantoren volgepropt met
volle postzakken en liggen stapels telegram
men op verzending te wachten. De schade
aan handel en nijverheid toegebracht moet
dan ook groot zijn, om maar van het
onaangename en verwarring stichtende
niet te spreken.
De regeering blijft voet bij stuk houden
en wil van de eischen der stakers, waartoe
ook die behoort welke het ontslag van
Simyan eischt, niets weten.
Op het oogenblik dat we dit schrijven
moet de verwarring onbeschrijfelijk zijn.
—o—o—o—
De verwachting dat ei eindelijk eens een
einde aan degespannen verhouding tusschen
Oostenrijk en Servië zou komen is nog
steeds niet vervuld.
De nota van Servië, waarin het verklaarde
afstand van zijn eischen te doen vertrou
wende op de hulp der mogendheden, heeft
de Donaumonarchie niet kunnen bevredigen,
omdat er met geen enkel woord geantwoord
werd op den eisch van Oostenrijk om de
oorlogstoerustingen te staken. Bovendien
verklaarden de Servische bladen dat ingeval
de mogendheden niet zorgden dat Servië
voldoende schadeloos werd gesteld, de Ser
vische regeering toch noch naar de wapenen
zou grijpen. Ook werden de krijgstoerus
tingen met denzelfden ijver als voorheen
voortgezet, 't Gevolg is geweest dat van
uit Weenen een nieuwe nota naar Belgrado
gezonden werd, waarin eenvoudig kort en
krachtig een duidelijke verklaring werd
gevraagd, terwijl Oostenrijk om op alles
voorbereid te wezen met groote haast
sterke troepenafdeelingen mobiliseerde.
De mogendheden nu hebben Servië
opnieuw nog eens het gevaarlijke van zijn
spel onder het oog gebracht eD aangeraden
afstand te doen van elke eisch, dus ook
van die dat de mogendheden de Bosnische
kwestie zouden regelen en voorts om de
vijandige houding tegenover Oostenrijk te
laten varen. Naar luid der laatste berichten
moet Servië eindelijk naar dezen raad
hebben geluisterd, ofschoon de bevestiging
nog ontbreekt.
't Valt niet te ontkennen dat de situatie
weer hoogst gevaarlijk is. Oostenrijk
schijnt een eind aan de kwestie te willen
hebben en als Servië nu maar verstandig
is dan loopt het nog wel weer los.
TEXELSCHE COURANT.
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Burg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Prijs der Advertentièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
