Binnenland.
rer-visie-ligging opgave van Candidaten.
TEXEL, 2 JUNI 1909.
De Pinksterdagen.
De Pinksterdagen hebben een haast
ongekend genot verschaft aan zeker
iedereen, die niet door ongesteldheid,
droeve omstandigheden of om andere
redenen zich tot tehuisblijven zag ge
noodzaakt.
't Waren recht heerlijke dagen die
laatste dagen van Bloeimaand, bij uitstek
heerlijk weer en de natuur zoo mild als
men zich maar kon wenschen. Wanneer
de zonnestralen zich wat al te gevoelig
deden gelden aan den wandelaar, dan
werd een belommerd plekje opgezocht
en vleide, men zich in het gras terneer,
om zoo te gemeten.
Op deze wijze althans werd door velen
alhier van de Pinksterdagen geprofiteerd,
niet alleen door eigen ingezetenen, doch
ook door tal van bezoekers van elders,
die in het boschje of bij de dennenbe
planting of wel aan het Noordzeestrand
verlustiging zochten. En er waren velen
van elders gekomen om de Pinksterdagen
op het eiland door te brengen, 't Bewijs
werd weder geleverd dat ons eiland bij
voortduring grootere aantrekkelijkheid
verkrijgt voor dat publiek dat naar een
ontspanningsplaats zoekt.
De politiek, wij doelden er reeds in
ons vorig nummer op, werd ons tijdens
het Pinksterfeest niet gespaard't was
de heer Thomassen, de candidaat der soc.
dem. die de aandacht vroeg voor hetgeen
hij meende te moeten mededeelen. Deed
hij op de andere dorpen dit in eenig
lokaal, aan den Burg geschiedde zulks
bij een open lucht-meeting. Dit heeft
zeker dit voordeel dat de spreker kan
rekenen op een groot getal hoorders die
gewoonlijk politieke redevoeringen niet
bijwonen. De spreker kon dan ook
tevreden zijn over het gehoor hetwelk
hem ten deel viel. Hetgeen hij sprak
was in hoofdzaak eene herhaling van het
gesprokene op vorige lezingeneen
wijzen op de tekortkomingen van ver-
scnillende regeeringen en partijen en
eene aanbeveling voor de soc. dem. partij.
Een verslag van al het gesprokene mee-
nen wij gevoegelijk achterwege te kunnen
laten.
De Pinksterdagen zijn voorbij, moge
het gesmaakte gehot krachtig hebben
gemaakt voor den verderen levensstrijd.
De afieeling „Texel" van het
Nederlandsch Onderw. Genootschap hieJd
Zaterdag j. I. hare MeivergaderiDg in
het Hotel „De Zwaan'.
Aanwezig waren 10 leden, waaronder
1 dame. Do Voorz (de heer De Braai)
opende de bijeenkomst met het gebrui
kelijke welkomstwoord en herdacht het
overlijden van onzen hooggeachten Dis-
tricts-schoolopziener,- den h-er F. van
Rijsens te Alkmaar.
De heer F. Heeroma van De Koog,
die voor de laatste maal als lid de ver
gadering bijwoonde, werd daarna har
telijk toegesproken.
De notulen der vorige bijeenkomst
3 April werden door den Secretaris den
heer Schaap gelezen en door de ver
gadering onveranderd goedgekeurd
Na de behandeling vau een 4 tal
ingekomen stukken werd tot afgevaar
digde naar de Alg. Yerg. te Delft benoemd
de heer J. Bouwman van den Hoorn, en
als plaatsvervanger de H. H. Toet, de
Cocksdorp en Visser, Zuid-Eierland.
De bespreking der verschillende schrijf
cursussen we>"d gevoerd door de H. H.
Groenewold en Kikkert, Oosterend.
10 verschillende cursussen waren ter
bezichtiging gelegd. Als de beste werd
genoemd die van den heer Van der Laan.
Na de pauze leidde de heer De Braai
in: „Het geschiedenis-ODderwijs op de
Lagere school". Spr. deed dit op hoogst
onderhoudende wijze en oogstte den
dank in der vergadering. Eigenlijk debat
was er niet, wel volgde eene aangename
bespreking.
Doordien Mej. Dros afwezig was, werd
de bijdrage uitgesteld tot de volgende
vergadering, welke werd bepaald op
18 Sept. in „De Kikkert,"
De heer Visser zal dan eene inleiding
houden en Mej. Dros de letterkundige
bijdrage.
Met dank aan de aanwezigen sloot
de Voorz. deze vergadering, die uitmuntte
door gezelligheid.
De derde markt.
De markt op Dinsdag was weder goed
bezet met jong wolvee. Er waren ruim
6500 lammeren aangevoerd. De handel
was niet druk, de prijzen weinig af
wijkend van die op den vorigen markt
dag: volgens sommigen stationair, vol
gens anderen nog wel iets minder.
Gemiddeld zal de prijs ternauwernood
acht gulden zijn geweest; veel ging er
echter beneden dien prijs van de hand.
De hoogste prijs welke wij hoorden ver
melden was f 12,25. 't Is niet gewaagd
te zeggen dat de opbrengst van het jonge
vee niet aan de verwachting voldoet.
Voor het Nationaal Concours voor
Harmonie- en Fanfaregezelschappen te
Helder, te houden op 29 en 30 Augustus,
hebben zich 21 gezelschappen aangemeld.
Daaronder komt voor het Muziekkorps
van Texel.
Het onweder dat zich in den afgeloo-
pen nacht over het eiland ontlastte, deed
vermoeden dat eenig onheil niet zou
achterwege blijven. Zoo moet het dan
ook zijn geschied. In den polder Eierland
werd, naar wij bij geruchte vernamen
de hofstede „Oud-Duinoord" door het
hemelvuur getroffen, waarvan brand het
gevolg was. Bij dat eene onheil zal
het vermoedelijk wel niet zijn gebleven,
want het onweder was nogal hevig.
Een flinke regenbui, welke zich daarbij
ontlastte, kwam aan het land zeker
zeer ten goede.
Door onzen plaatsgenoot D. Plaats
man, werd alhier een postduif opgevangen
met het? merk Lancestre No. 4927,
Den Hoorn, 31 Mei
Zaterdagavond hield de heer C. Tho
massen candidaat der S. D. A. P. in het
district zijn aangekondigde politieke
lezing. Daar reeds meer een verslag is
gegeven van eene lezing door den heer
Thomassen gehouden, kunnen we vol
staan met de vermelding dat een vrij
talrijk publiek was opgekomen. Vaneen
eigenlijk debat waarvoor gelegenheid was
was geen sprake. Wel werd door den
heer .1. Bouman aan den spreker een
drietal vragen gesteld, die echter door
dezen duidelijk werden beantwoord. De
heer S. Jonker meende den spr. op eene
onjuistheid te moeten wijzen, waarop
de spr. van antwoord diende.
Met een woord van dank aan spreker
en aan het publiek sloot de heer P. Lub
van Zaandam, de bijeenkomst.
Koog, 31 Mei.
Heden morgen omstreeks 9 uur ging
'tgerucht door ons dorpje: „Een schip
gestrand." Toen we ons gingen over
tuigen, bleek 't te zijn het stoomjacht
„Blancbette" van den heer Mesdag te
Hilversum. De kapitein was-te kort de
kust genaderd om den eigenaar en
passagiers aan wal te zetten.
De sleepbooten van Nieuwediep die
om 1 uur ter straiidingsplaats verschenen
behoefden geen hulp te verieenen daar
de Ëlanchette om 12 uur door 't was
sende water en met eigen kracht vlot
gekomen was.
Oudescliild1 Juni.
Bij resolutie van Zijne Excellentie, den
Minister van Financiën, is, in afwachting
van oene formeele regeling besloten eene
proef te nemen met algeheelen vrijdom
van zoutaccijns voor het zout, benoodigd
tot verzending van garnalen.
Naar aanleiding daarvan hield de
Texelsche Schippers- en Visschersbond,
die zich in deze sterk heeft geinteres-
seerd, Zaterdag j.l. in Café Dogger eene
algemeene vergadering, waarin de H.H.
Ambtenaren der belastingen aan de
belanghebbende visschors alle mogelijke
inlichtingen verschaften. Wie niet aan
wezig waren konden zich later vervoegen
bij den heer M. Kroon Jbz, secretaris
van voornoemden bond, om nadere
inlichtingen. -Deze vrijdom trad reeds
1 Juni 1909 in werking.
Hedenavond arriveerden, getrokken
door eene sleepboot, twee zolderschuiten
in de haven. Deze waren gevuld met
pretroleum, bestemd om in de tank te
worden overgepompt. Gewoonlijk twee
maal per jaar geschiedt deze vulling.
Niettegenstaande de prijzen dei-
lammeren, in vergelijking van voor
gaande jaren, zeer laag zijn, veroorzaakt
de verzending er van nogal veel beweging
aan de haven. Twee veebooten ver
voerden er heden niet minder dan 11
fi 1200.
Gedurende de Pinksterdagen
heerschte hier eene aangename drukte.
De beide booten „de Dageraad" en „de
Ada van Holland" brachten tal van
passagiers aao. Het leeuwendeel echter
wel de eerste boot. Vooral den 2den
Pinksterdag bij het vertrek van den
laatsten dienst zag deze zwart van de
menschen. Door het prachtigste weder
begunstigd, had Texel over het vreem
delingenverkeer gedurende de afgeloopen
Pinksterdagen voorwaar niet te klagen.
Oosterend, 1 Juni.
De heer C.Thomassen, die hier gisteren
voor de kiezers optrad, had slechts een
matig bezoek. Ruim 40 personen waren
aanwezig.
De heer Lub opende de vergadering
en gaf het woord aan den spreker, die
dezelfde begrippen ontvouwde, als op de
andere plaatsen van het eiland. Wie
beslist op algemeen kiesrecht en op
ouderdomspensioen zonder premiebeta
ling wil aansturen, die behoort op den
candidaat der socialisten te stemmen.-
Dat was de quintessöns. Voor het
debat meldde zich niemand aao, waarom
de Heer Lub reeds vóór 10 uur de ver
gadering sloot met een krachtige aanbe
veling voor den heer Thomassen.
Heden vertrokken de ansjovis-
visschers, die hier kwamen om Pink
steren te vieren, weder naarde Zuiderzee.
De kuilvisschers gingen er met tamelijk
goeden moed op af, daar zij nogal be
hoorlijke besommingen gemaakt hadden.
Er zijn er, die f 100 per week kunnen
houden. Degenen, die met staande netten
visschen, waren, over de laatste twee
weken vooral, slecht tevreden.
Cocksdorp1 Juni.
STEMMING
ter verkiezing van EEN LID van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal.
De Burgemeester der Gemeente Texel
brengt ter openbare kennis, dat op Vrijdag-
den 11 Juni aanstaande, van des morgens
acht tot des namiddags vijf uien, de stem
ming zal geschieden ter vervuiling van cone
plaats in de Tweede Kamer der Staten-
Generaal voor het Kiesdistrict Helder, waar
toe deze Gemeente behoort.
De candidaten, in alphabetische volgorde,
zijn
FOKKENS, F.
MEESTER DE, Th. H.
STAALMAN, A. P.
THOMASSEN, O.
Tevens wordt de aandacht gevestigd op
art. 12S van het Wetboek van Strafrecht,
luidende
„Hij, die opzettelijk zich voor een ander
uitgevende aan eene krachtens wettelijk
voorschrift uitgeschreven verkiezing deel
neemt, wordt gestraft met gevangenisstraf
van ten hoogste EEN JA4.R."
Texel, den 2 Juni 1909.
De Burgemeester voornoemd,
J. 8. DIJT, L. B.
De Burgemeester der gemeente Texel
maakt bekend, dat de van den Burge
meester van de hoofdplaats van het kies
district Helder ODtvaDgen opgave, vermel
dende de namen, voorletters en woon
plaatsen der candidaten in alphabetische
volgorde, gesteld bij de op 1 Juni 1909
gehouden verkiezing ter vervulling van
één plaats in de Tweede Kamer der Staten
Generaal ter Gemeente-Secretarie voor een
ieder ter inzage is nedergelegd, terwijl een
afschrift dier opgave is aangeplakt.
Texel, den 2 Juni 1909.
De Burgemeester voornoemd,
J. S. DIJT, L.B.
Onder voorzitterschap van don heor Do
Jongh van de Waal werd Zaterdag j. 1. in
het lokaal van den heer Buys voor een
talrijk gehoor eene politieke lezing gehou
den door den hr Koster van 's-Gravenhage
met het doel propaganda te maken voor
do candidatuur De Meester*
Spr. begon met te zeggen, dat do ver
derfelijke antithese-strijd van 1905, thans
weer door de partijen vaa rechts wordt aan
gewakkerd. Daartegen, zeide spr. teekenen
wij, vrijzinnigen, verzet aan. lie verdeeling
van ons volk toch in geloowgen en ongeloo-
vigen is onwaar en bovendien zal na de ver
kiezingen de tweedracht verergerd worden,
wat spr. aantoonde door te herinneren aan
vereenigingen, welke niets met godsdienst
hebben uit te staan en toch den naam dragen
van christelijke vereenigingen, zooals eene
christelijke geiten- en eene christelijke kip-
penfokvereeniging.
Met verschillende voorbeelden deed spr.
uitkomen, dat do christelijke partijen, die
heeteri te stoelen op donzolfden wortel des
geloofs, bij verschillende programpunten
blijken gaven van diepgaand verschil. (Do
Zohdagswet, welke niet werd ingediend, de
afschaffing der vaccinuedwang, welke niet
word voorgesteld en bet verschil van govoo-
len bij de besprekingen van den 10-urigen
arbeidsdag onder het ministerie Heemskerk)
Wanneer het er echter om te doen was oen
linksch ministerie een beentje te lichten, was
do rechterzijde liet roerend eens. (Het voor
stel tot verhooging der bed r ij Is- en vermo
gensbelasting mei 10°/,,, de reis van minister
Kraus naar Chili, ter wille van Nederlands
handelsbelangen, het sneade-ontwerp).
Achtereen volgens behandelde spr. de I ics-
wet, do ouderdomszorg, bet vrijhandelstolsel
en de openbare school. Hij toonde aan, dat
de kieswet Van Houten aanleiding geeft tot
misbruik en onbillijkheid. Spr. is niet voor
kiesrecht voor gezinshoofden en daarmee
gclijkgestelden, omdat het de bedoeling der
rechterzijde is niet-geëxamineerden die on
gehuwd zijn, uit te sluiten, en houdt een
pleidooi voor algemeen kiesrecht.
Spr. zou bet wenschelijk vinden dat ouden
van dagen een pensioen ontvingen van.den
Staat, maar acht hetonmogelijk dat personen
met een laag inkomen premie betalen om de
kosten daarvan te dekken. De gelden daar
voor noodig zijn te vinden uit verhoogingder
successierechten en de meerdere opbrengst
van eene belasting, die de bedrijfs- en vermo
gensbelasting zou kunnen vervangen. Spr,
noemde de verschillende voordeelen van bet
vrijhandelstelsel en bestreed de heffing van
invoerrechten op de volgende gronden:
le omdat die belasting onrechtvaardig
drukt; 2e de algemeene welvaart belemmert;
3e do energie der fabrikanten verzwakt.
Een treflend voorbeeld van achteruitgang
tengevolge van verhooging van invoer
rechten is zeker de toestand van een der
Staten yan Australië, waar het gebruik van
vele artikelen afnam, maar de verkoop van
aardappelen, uien, peper en sterken drank
toenam.
Maar al zou het verlaten van het vrijhan
delstelsel ons aanvankelijk eenig voordeel
brengen, een tarievenoorlog met onze groote
naburen zou niet eindigen met een over
winning onzerzijds.
Ten slotte verdedigde de heer Koster de
openbare school, erkende de billijkheid van
het subsidiëeren van bijzondere scholen maar
acht het in het belang van ons onderwijs, dat
de staat ook daar toezicht uitoefent. Sterk
keurde spr. at, dat door vele voorstanders der
kerkelijke scholen het openbaar onderwijs
zoo schandelijk wordt belasterd.
Spr. eindigde met den kiezers den raad
te geven hun stem uit te brengen op den
heer De Meester.
Van de gelegenheid tot debat werd geen
gebruik gemaakt. Twee personen meldden
zich echter aan tot het stellen van vragen.
De heer "Visser vroeg of het waar was, dat de
heer De Meester te Zuidhorn eene andere
verklaring heeft afgelegd dan te Den Helder
ten opzichte van pensioneering yan ouden
van dagen, waarop de heer Koster ant
woordde, dat de persoon, die den heer
Visser had ingelicht, het met de waarheid
niet nauw neemt. De heer De Meester
heeft gezegd, dat hij niet is voor pensioen
voor allen, maar wel voor hen, die het
noodig hebben.
De heer Toet vroeg hoe de houding van
den heer De Meester zal zijn, wanneer een
voorstel tot verplichte verzekering dooreen
ministerie van de rechterzijde wordt aange
boden. Hij hoopt, dat de heer De Meester,
wanneer hij gekozen mocht worden, zijne
sten) niet zal geven aan een ontwerp, waarbij
personen met een laag inkomen worden ver
plicht, premie te betalen. Het antwoord van
den heer Koster is, dat ook de hr. De Meester
er tegen is zulke personen tot het betalen
van premie te dwingen.
Hierna sluit de heer De Jongh meteen
woord van dank aan den spreker en de
hoorders de bijeenkomst,"
Vlieland.
Vrijdagavond 28 Mei sprak in hotel
Meyer alhier de heer A. P. Staalman.
Tot inleiding diende een zeer lang betoog
over de minder faire bestrijding, die spreker
van den kant der vrijzinnigen in district
Helder was ten deel gevallen.
De mindc-r flinke houding van den heer
Z. van den Bergh werd gekenschetst als
onwaardig. Daarna werd op het vrijzinnig
kabinet duchtig critiek geoefend en ook
de gewezen minister van Marine, Stuart,
onder handen genomen. Volgens spr. had
het toenmalig christ. ministerie denminister
een toer op het slappe koord doen uitvoeren
en wel als volgt: De minister achtte ter
uitvoering van zijn plannen de aanvrage
van een pantserschip van 47s millioen
noodig. Het Christel, ministerie wenschte
er een van 6 millioen plus gelden voor
aanbouw torpedobooten. Aldus geschiedde
Minister Stuart slikte het duurdere vaar
tuig en mocht toen aanblyven.
Spreker behandelde vervolgens de ver
kiezingsleuzen der vrijzinnigen, n.l. alge
meen kiesrecht, staatspensioneering. Voor
geen van beiden zou in de komende jaren
een meerderheid zyn te vinden, wel voor
verplichte ouderdoms- en invaliditeitsver
zekering, waarvan spreker een voorstander
was en die er met een rechts ministerie
zeker zou komen.
Voor eenige uitbreiding van kiesrecht
was hij niet bang.
Na hot eindigen zyner rode trad de heer
Donia in debat.
Beginnende met te verklaren dat ook hy
de houding van den heer Z. van den Bergh
ten sterkste afkeurde, meende hy o. m.
het volgende te moeten opmerken.
De lieer Staalman vond den minister
Stuart zoozeer te laken, maar deze blaam
moest veel meer het christelyk kabinet
treffen, dat, inplaats van te bezuinigen de
rnarinebegrooting nog opdreef! Wat staats
pensioneering betrof, al zou die in de eerst
volgende vier jaar nog geen wet worden,
dit was op zichzelf nog geen reden er geen
propaganda voor te rnaken teneinde later
cot do verwezenlijking to kunnen komen.
