N°. 2284.
Donderdag 19 Augustus 1909. 22"* Jaargang.
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland,
Van week tof week
Dit blad verschijnt Woensdag1- en Zaterdagavond
Advertentiën vóór 10 nnr op den dag der nitgave
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIÈN worden aangenomen bij de Uitgevers LANGEVELD& DE RO0IJ, Parkstraat, Burg op Texel.
Loting Nationale Militie.
7—14 Aug.
Wat reeds voor eenigen tijd voorspeld
werd is waarheid geworden. Minister Iden-
burg aan wiens goede zorgen het beheer
van het departement Koloniën was toe
vertrouwd heeft als zoodanig ontslag aan
gevraagd en verkregen onder dankbetuiging
voor bewezen diensten enzoovoort. Zijn
benoeming tot gouverneur-generaal van
Ned. Indië in de plaats van den heer Van
Heutz kan binnen enkele dagen tegemoet
worden gezien. In zijn plaats zal als
minister van Koloniën optreden de heer
de Waal Malefijt, die reeds jarenlang lid
der Tweede Kamer is, als zoodanig onlangs
weder door het district Breu kelen herkozen
werd en die wel eens de Indische specia
liteit der ant. rev. partij genoemd is. Of
hjj evenwel over de bekwaamheden van
zjjn voorganger kan beschikken moet de
tjjd nog leeren. Minister Idenburg toch
staat bekend zoowel bij zijn politieke
tegenstanders als bijzijn partijgenooten als
een uitstekend bewindsman.
Van de binnenlandsche gebeurtenissen
der afgeloopen week was deze ambtsver
wisseling ongetwijfeld wel de beteekenis-
volste. Trouwens op politiek gebied is het
in den laatsten tijd stilletjes in ons land,
zooals ieder jaar om dezen tijd.
Vermeldingswaard is nog het bezoek dat
de Duitsche Keizer met gemalin en gevolg
in het begin der voorbije week aan De
Steeg en Middachten bracht. Ter gelegen
heid van de feesten te Kleef, alwaar door
den Keizer het gedenkteeken onthuld werd
ter herinnering van den overgang van
Kleef aan den Keurvorst van Brandenburg,
drie eeuwen geleden, nam de Keizer mede
de gelegenheid waar om aan Graaf Ben-
tinck te Middachten die tot den hoogsten
Duitschen adel behoort een bezoek te
brengen. Heerljjk .weder begunstigde deze
Keizerlijke visite, die langer dan een dag
duurde. Dat door den gastheer niets on
beproefd werd gelaten om zijn hooge gasten
waardig te ontvangen, bleek wel uit de
ellenlange verslagen der dagbladen en niet
minder ook dat de belangstelling van het
Hollandsche publiek voldoende tot uiting
kwam. Daar d6 Keizer streng incognito
reisde had geon ofhcieele begroeting plaats
namens onze vorstin. Aanvankelijk werd
nog gedacht dat do Keizer zjjn bezoek zou
uitstrekken tot het Loo, doch „uien" zegt
dat onze Koningin den Keizer verzocht
heeft zijn bezoek wat uit te stellen omdat
het slot op het Loo niet voor een groot
bozoek geschikt is en mede omdat de
zorg voor het jonge prinsesje te veel
van den tjjd van onze vorstin in beslag
neemt.
Deze goede zorg voor hot jeugdige
Oranjespruitje schijnt als men tenminste
de groote onbekende „men" gelooven mag
ook oorzaak to zullen worden, dat de
Koningin in September a.s, niet persoonlijk
do zitting der Staten-Generaal zal openen
en dat het vorstelijk echtpaar dit jaar niet
het traditioneele bezoek aan de hoofdstad
zal brengen. Waar zooals men weet de
Vorstin Haar kind zelf voedt, kan ze niet
„van huis" terwijl het reizen met het
prinsesje op zoo jeugdigen leeftijd groote
bezwaren medebiengt en ook niet geheel
zonder gevaar is. Het jonge OraDjespruitje
moet overigens zoo gezond als een visch
zijn en groeit in de gezonde Geldersche
lucht „als kool", zooals de officieuse be
richten melden.
—o—o—o—
Van het buitenland was het inzonderheid
Zweden dat in de afgeloopen week onze
aandacht tot zich trok en wel allerminst
door gebeurtenissen, die aanleiding tot
verheuging kunnen geven. Er heeft in dat
Skandinavische koninkrijk een ernstige
economische worsteling plaats waarvan de
gevolgen nog niet te overzien zijn. De
algemeene werkstaking die reeds langen
tijd gedreigd had is uitgebroken en ze
moge nog niet volkomen algemeen zjjn op
het oogenblik dat wij dit schrijven, van
reusachtigen omvang is ze ongetwijfeld.
De oorzaak van dit conflict komt in 't
kort op het volgende neer
Zweden mag zich verheugen in een
groot aantal belangrijke industrieele onder
nemingen, die in de laatste twintig jaren
dank zij verschillende oorzaken tot grooten
bloei waren gekomen. Als gevolg daarvan
ontwikkelde zich over het geheele land
een krachtige arbeidersstand, die zich goede
levensvoorwaarden had kunnen verzekeren.
In de laatste paar jaren is evenwel in
de industrieele ondernemingen eenige
achteruitgang merkbaar, zoodat de werk
gevers niet zulke groote winsten meer
konden behalen als voorheen. Hiervan is
het gevolg geweest dat deze op de loonen
der arbeiders zijn gaan besnoeien, wat tot
ontevredenheid en verzet bij dezen aan
leiding gaf. Dit verzet nam zulke afme
tingen aan dat reeds het vorig jaar door
de werkgevers met een algemeene uitslui
ting gedreigd werd. Dit gevaar kon even
wel nog tijdig door bemiddeling der
regeering afgewend worden. In Juli j. 1.
echter zijn de patroons tot de gevreesde
uitsluiting overgegaan. Een SO.OOO tal
werklieden werden uitgesloten en met een
uitsluiting op nog grooter schaal werd
gedreigd. De landelijke organisatie der
arbeiders heeft tengevolge daarvan de alge
meene werkstaking geproclameerd en een
300000 tal werklieden heeft het werk neer
gelegd. Hieruit blijkt dat de arbeiders er
goed georganiseerd zijn, doch daar staat
tegenover dat Üe patroons ook in een bond
vereenigd zijn en over groote sommen
kunnen beschikken. Ongetwijfeld zal het
een bitttere strijd zijn, vooral omdat de
vrees voor rustverstoringen niet uitgesloten
is. Inzonderheid van de zijde der anar
chistische socialisten worden daden van
geweld verwacht, als de strijd niet spoedig
bjjgelogd wordt, Dit laatste is stellig zeer
te hopen, maar daarop schijnt helaas nog
niet veel kans te bestaan. De regeering
doet al het mogelijke om beido partijen te
kalmeeren en zoo mogeljjk tot verzoening
te brengen maar of het gelukken zal staat
nog te bezien. Wie in deze strijd zal over.
winnen is ook al moeilijk te voorspellen.
Wel zijn de arbeiders eensgezind maar of
ze tegen de macht van het kapitaal bestand
zullen zijn is zeer de vraag.
—o—o—o—
Uit het verre Oosten, dat in do achter
liggende maanden zoo bij voortduring beslag
op onze aandacht kwam leggen, kwamen
in de afgeloopen wcok eveneens minder
heugelijke tijdingen. In de eerste plaats
was het wel de Kretakwestie die weder
naar voren trad, dreigend zelfs naar voren
trad. Wel was die kwestie nog niet geheel
opgelost, doch zooals de lezer weet, had
de tusschenkomst der beschermende mo
gendheden kunnen bewerken, dat het gevaar
voor een gewapend conflict tusschen Tur
kije en Griekenland vooreerst geweken
scheen.
Dit gevaar trad evenwel in de afgeloopen
week in zeer dreigenden vorm weder op
den voorgrond. Zooals men weet gaan de
sympathieën van de Kretensers uit naar
Griekenland. Ze hebben daarvan in den
laatsten tijd meer dan eens bewijzen te
over gegeven. Ook na de jongste tusschen
komst der mogendheden, waardoor Kreta
onder Turksch gezag bleef, hielden de
Kretensers zich niet rustig en zelfs werd
te Kanea de Grieksche vlag ontplooid. Nu
is er in Turkije een sterke strooming die
aanstuurt op het terugveroveren van de
oude rechten van Turkije op Kreta en deze
schijnt op de regeering grooten invloed
uit te oefenen. Althans in de afgeloopen
week kwam vrij onverwacht het bericht
dat de Porte een vrij scherp gesteld schrijven
aan de Grieksche regeering had gericht,
waarin niets minder werd geëischt dan dat
deze een schriftelijke verklaring zou af
leggen, dat Griekenland de agitatie op
Kreta afkeurt en alle pogingen zalkeeren
welke Kreta's scheiding van het Turksche
rijk ten gunste van Griekenland beoogen. Op
een spoedig antwoord werd aangedrongen,
terwijl de Turksche gezant Griekenland ver
liet. Door een en ander kreeg de Grieksche
regeering deD indruk dat Turkije van plan
was oorlog te voeren en zij wendde zich
daarom tot de mogendheden met verzoek
om bescherming. Deze richtten een schrijven
tot de Porte waarin op gematigdheid aan
gedrongen werd, terwijl de Grieksche re
geering zelf een schrijven aan die van
Turkije richtte, waarin getuigd werd van
Griekenlands streven om de goede betrek
kingen met Turkije te onderhouden en
verklaard werd dat het geen rechten op
Kreta wenschte. Voor het overige wenschte
de Grieksche regeering zich te onderwerpen
aan den wil der beschermende mogend
heden.
Of dit antwoord dat waardig van toon
was Turkije heeft kunnen bevredigen is
nog niet met zekerheid te zeggen. Het
schijnt evenwel dat de Porte nogal oorlog
zuchtig gestemd is. Om zoo mogelijk een
ernstig conflict te voorkomen hebben de
mogendheden aan haar reeds eenige con
cessies verleend, maar deze schijnen nog
niet voldoende te worden geacht.
Met belangstelling wachten we nadere
berichten af.
—o—o—o—
Ook tusschen Japan en China scheen het
in de afgeloopen week plotseling tot een
oorlogsverklaring te zullen komen. Zulks
tengevolge van een spoorwegkwestie. Japan
laat n.l. rechten golden op den Antoeng-
Moekdenspoorweg die tijdens den oorlog
met Rusland in allerijl werd aangelegd.
Het wil dien spoorweg ombouwen en voor-
het internationaal verkeer geschikt maken
om daardoor een nieuwe verbindingslijn
in het leven te roepen met Europa eener-
z\jds en Azië anderzijds, waardoor boven
dien de zeereis naar Japan 10 uur bekort
zal worden.
China werkte evenwel die plannen der
Japanscho regeering stelselmatig tegen en
stelde omtrent de spoorbreedte o.a. eischen
dio Japan geenszins konden bevredigen.
Zoo vorderde de zaak niets trots alle ver-
toogen der Japansche regeering. Het dralen
moede besloot deze ten slotte zich niet
Janger om China te bekommeren en geheel
buiten dit om de zaak op te knappen. Het
gaf hiervan aan China en de mogendheden
kennis en zond werklieden uit om met
den ombouw van den spoorweg een aan
vang te maken.
Dit scheen een oogenblik aanleiding tot
een conflict tusschen beide Staten te zullen
geven, doch China heeft naar het schijnt
ten slotte eieren voor zijn geld gekozen.
Wel heeft het tegen het optreden van
Japan geprotesteerd en daarbij bekend
gemaakt dat het zich tegen de spoorweg
plannen van Japan zoo lang verzet heeft
omdat dit de eigenaars der gronden geen
voldoende schadeloosstelling wilde geven.
Het schijnt intusschen dat China zich
thans niet verder tegen den spoorweg-
ombouw verzetten zal.
TEXEL, 18 AUGUSTUS 1909.
Van dezen tijd.
In de mooie dagen welke sinds een
paar weken ons deel zijn, verlustigen
velen yan elders, alsook van hier, zich
in een bezoek aan de nieuwe aanplan
ting, waar de flinke dennenbosschen een
vertoeven zoo recht heerlijk doet zijn.
Doch meer anderen trekken naar het
zeestrand aan de Koog, om daar een
wijle te vertoeven. Steeds meerder
wordt het bezoek daarheen, sinds het
Juliana-badhotel daar op een der hooge
duinen prijkt.
En 'tis een genot daar te vertoeven
op een warmen dag. Menigeen kan dan
vaak de lust niet weerstaan om zich
in het water wat te verfrisschen. Is
zulks aangenaam, 't is echter niet altijd
van gevaar ontbloot naar Zondagmiddag
bleek, toen een der daar aanwezigen die
zich wat te ver in het water had be
geven, door een krachtigen golfslag van
de beenen geraakte en aangezien hij
niet kon zwemmen daardoor in levens
gevaar verkeerde. Gelukkig werd het
gevaarlijke van zijn toestand al spoedig
ontdekt en kwamen anderen den dren
keling ter hulp om hem uit zijn benarde
positie te verlossen, hetgeen hun mocht
gelukken; niettemin was de persoon in
kwestie reeds bewusteloos toen hij aan
het strand werd gebracht. Hij kwam
echter spoedig weder bij, zoodat in dit
geval niet erger viel te constateeren.
De hulpbiedenden, onze plaatsgenooten
P. Bakker Jbz. en A. de "Waard, naar
ons werd gezegd, hadden dus zeker
groote voldoening van hun werk.
Het voorgevallene geeft ons intusschen
aanleiding tot het doen van eene waar
schuwing en aantesporen tot voorzichtig
heid bij het zich te water begeven en
vooral niet te ver van wal te gaan indien
men de kunst van zwemmen zich niet
heeft eigen gemaakt. Het „pootje-baaien"
schijnt een onweerstaanbaar genot voor
die een bezoek aan het strand brengen,
doch laat het daar dan ook bij mogen
blijven en men niet roekeloos zijn leven
en wellicht ook dat van anderen in
gevaar brengen. De vaak krachtige
golfslag dringt tot voorzichtigheid.
Wij wenschen dat nog menig aan
genaam bezoek aan het strand zal kunnen
worden gebracht in de eerstkomende
dagen, doch zouden hieraan ook den
wensch willen toevoegen dat eenig
ondernemend rijtuighouder het initiatief
nam tot het openen (tijdelijk) van een
dienst daarheen, opdat het niet fietsende
en niet zoo vlug meer ter been zijnde
deel der mouschheid, 't welk zich de
TEXELSCHE COURANT.
Abonnementsprijs per 3 maanden-
Voor den Boeg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Prijs der Advertentièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Ct
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
De uitslag uan de loting ooor de Nat.
Militie, Donderdag alhier te houden, zal
door aanplakking aan ons bureau tuorden
bekend gemaakt. Afzonderlijke bulletins
zullen niet worden uerspreid, doch zijn
ucor belangstellenden gratis aan ons bureau
beschikbaar. Naar buiten op aanuraag
gratis en franco.
De uitslag wordt in ons nummer uan
Zondag opgenomen.