N°. 2286.
Donderdag 26 Augustus 1909. 22" J aargang.
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland.
Van week tof week.
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Advertentiën vóór 10 nnr op den dag der uitgave
ABONNEMENTEN en ADVERTENTI.ËN worden aangenomen bij de Uitgevers LAN GEVELD DE R O O U, Parkstraat, Burg op Texel.
14—21 Aug.
De benoeming van den heer de Waal
Malefijt tot miniater van koloniën, waarvan
we in ons vorig weekoverzicht kortelijk
melding maakten, is iri de afgeloopen week
in de vaderlandsche pers druk besproken.
Zelden heeft de benoeming van een bewinds
man aanleiding gegeven totzooveel geschrijf
als bij deze laatste benoeming het geval
was. Mogeljjk dat de oorzaak daarvan ge
schreven moet worden op rekening van den
„komkommertijd" maar ongetwijfeld voor
het grootste deel op de lichtelijke beroering
die de benoeming van den heer Malefijt in
onze politieke gemoederen te weeg bracht.
't Valt niet te ontkennen dat de nieuwe
titularis allesbehalve met algemeene ver
heuging is begroet. Vooral de vrijzinnige
pers toonde zich met de benoeming alles
behalve ingenomen en de capaciteiten van
den nieuwen bewindsman werden door
haar onbarmartig onder het snoeimes der
critiek genomen. In korte woorden gezegd:
bjjna de geheele pers der linkerzijde acht
de bekwaamheden van den heer Malefijt
niet groot genoeg om hem met gerustheid
het beheer van het zoo belangrijke depar
tement van koloniën toe te vertrouwen.
De meest gematigden der liberale bladen
achten de benoeming op z'n minst een
verzwakking vanhet Kabinet, terwijl minder
gematigden we denken b.v. aan de
„N. Arnh. Ct." zelfs niet aarzelen om
te zeggen dat hetgeen de heer Malefijt tot
nog toe als „Indische specialiteit" gepres
teerd heeft „zelfs niet zou kunnen strekken
voor de minst verantwoordelijke betrekking
in Indië, laat staan voor de meest verant
woordelijke, die van minister van koloniën,
belast om vanuit Den Haag onze Koloniën
te besturen.
Natuurlijk geven de bladen der rechtsche
partijen een ander geluid, maar toch kan
ook van deze niet gezegd worden, dat ze
den nieuwen minister met een vreugdevol
welkom tegemoet zijn getreden. Behalve
dan het orgaan der Anti-revolutionaire
partij, dat blijkbaar de keuze een zeer
gelukkige vond. Overigens zjjn de rechtsche
bladen zeer gereserveerd, hoewel niet geheel
zonder vertrouwen in de kundigheden van
den heer Malefijt. Ze geven hun lezers
den raad kalm af te wachten en het goede
te hopen.
Dat is ook al het beste wat men doen
kan afgezien van de vraag of het ver
trouwen in den nieuwen bewindsman
niet zeer gestegen zou zijn als de bladen
der rechterzijde dezen wat enthousiaster
hadden begroet. De tijd zal leeren of de
linksche bladen zoover mis hebben gezien,
wat we allen stellig in hot belang van
onze koloniën en van ons land zeer gaarne
willen hopen.
—o—o—o—
Hoewel wjj in Augustus nog het liefst
niet aan den winter en diens narigheden
denken, werden we toch in den laatsten
tijd meer dan eens door berichten in de
bladen aan den grijzen dwingeland her
innerd. Dio berichten betroffen do werke
loosheid, die zich op sommige plaatsen in
ons land onder de landarbeiders gelden
deed en die stellig bjj menigeen de vraag
hebben doen oprijzen„waar moet dat in
den winter wol heen als er nu al geen
voldoende werk is?" Nu kan in zekoro
mate de boven aangehaaldo werkloosheid
als seizoen-werkloosheid aangemerkt wor
den, die in den regel maar enkoio dagen
duurt om dan plaats to maken voor maai
en oogstdrukte, maar toch hebben do laatste
jaren over 't algemeen winters gebracht
met veel werkloosheid. Wie herinnert zich
niet nog het laatste winterseizoen, toen het
spook der werkloosheid zich vooral in de
groote steden en ook op het platteland
liet zien
Ook zal de lezer zich herinneren dat in
October van het vorige jaar lang en breed
meer dan eens zeer scherp in onze Tweede
Kamer over het werkloozen vraagstuk is
gedebatteerd, naar aanleiding van de inter
pellatie van den heer Troelstra en met het
resultaat dat een motie aangenomen werd
waarin de Kamer uitsprak dat de regeering
pogingen tot bestrijding der werkloosheid
behoorde te steunen. Als gevolg van een
en ander heeft de „Staatscourant" in de
afgeloopen week de benoeming gebracht
van een Staatscommissie voor de werkloos
heid, die lot taak heeft te onderzoeken
a. in hoeverre de Regeering over de
middelen beschikt om snel en voldoende
ingelicht te worden over den stand van
de binnenlandsche arbeidsgelegenheid en
den omvang en den aard van werkloosheid
in de verschillende vakken en welke aan
vulling deze middelen behoeven
b. wat de regeering kan doen, hetzij
door steun van personen of corporaties,
hetzij zelfstandig, zoowel tot voorkoming
of bestrijding van werkloosheid als tot
leniging van de gevolgen daarvan
met bepaling, dat door deze Staatscom
missie aan de Koningin verslag zal worden
uitgebracht aangaande de uitkomsten van
het door haar gehouden onderzoek, welk
verslag de voorstellen zal bevatten, waartoe
dit onderzoek haar eventueel aanleiding
mocht geven, zullende elk lid der Commissie
de bevoegdheid hebben van zijne zienswijze,
voor zooveel die van de meerderheid der
Commissie afwijkt, in eene afzonderlijke
aan het verslag toe te voegen nota te
doen blijken.
Tot voorzitter is benoemd de heer Mr.
M. W. P. Treub, lid der Tweede Kamer,
terwijl de commissie bestaat uit een groot
aantal personen die meerendeels in de
vakbeweging niet onbekend zijn. OokMi.
Troelstra heeft zitting in de Commissie.
We willen gaarne hopen dat het haar
gelukken mag zoodanige voorstellen te
formuleeren als met het oog op den toestand
noodzakelijk zijn, opdat het zwarte spook
der werkloosheid in de toekomst, meer dan
tot nog toe het geval was, in zjjn optreden
tegengegaan kan worden.
—o—o—o—
In de afgeloopen week werd te Nijmegen
de vierde sociale week gehouden uitgaande
van de Katholieke sociale Actie. Zooals men
weet tracht het centraal bureau dat te Leiden
gevestigd is, met deze jaarlijks terugkee-
rende weekvergaderingen de belangstel
lende katholieken in een reeks van openbare
lessen onderwijs te geven in de sociale
economie. Verschillende katholieke mannen
van naam traden in openbare lessen voor
de belangstellenden op om dezen de ge-
wenschte wetenschap op sociaal en eco
nomisch gebied bij te brengen. Geen congres
met debat, maar een leerschool dus. Werd
in 1906 en 1907 „de sociale kwestie en haar
voornaamste onderdeelen" aan de orde
gesteld, in 1908 „de gemeente en de sociale
kwestie", thans werd het onderwerp „volks
huishoudkunde" behandeld, waaraan een
13 tal Bprekers hun beste krachten wijdden.
o—o—o—
Denemarken heeft een nieuw Kabinet
gekregen. De ministerieels crisis werd
spoediger opgelost dan wellicht menigeen
verwacht had, daar na het heengaan van
het kabinct-Neergaard vooral diens tegen
stander Christensen zeer op den voorgrond
trad. Voor den Koning was hot een moeilijk
geval. De landsverdediging ligt hem na
aan het hart en eischt dringend verbetering.
Toen het Kabinet Christensen destijds viel
naar aanleiding van het Albertischandaal
kreeg dan ook het nieuwe ministerie [door
Neergaard geformeerd de opdracht voor
namelijk voor de landsverdediging te zorgen,
De defensieplannen werden aan de Kamer
voorgelegd maar op het oogenblik dat de
Koning de vervulling zijner wenschen nabij
zag wierp Christensen roet in het eten
en Neergaard ging met de zijnen heen.
Christensen nu liet niet onduidelijk blijken,
dat hij weer een portefeuille terugwenschte.
Gebeurde dat niet dan zou hij in de oppositie
blijven m. a. w. de lievelingswenschen van
den Koning dwarsboomen. Doch na alles
wat er gebeurd was kon deze toch moeilijk
Christensen met de Kabinetsformatie be
lasten. Alle pogingen evenwel, die hij
aanwendde buiten Christensen om een
nieuw Kabinet te krijgen mislukten. Er
zat ten slottedus niets anders op dan
maar wat te schipperen en daardoor ge
lukte het aan graaf Holstein Ledreborg
die met de Kabinetsformatie was belast
zjjn mannetjes te vinden. Denemarken heeft
thans een zakenkabinet gekregen waarin
zoowel de oud-premier Neergaard als diens
tegenstander Christensen zitting hebben,
maar waarin de laatstgenoemde „de" man
is omdat hem de portefeuille voor de lands
verdediging gegeven werd.
o—o o—
Over de Zweedsche staking bracht de
afgeloopen week weinig bijzonders. Naar
luid der berichten moet men haast ge-
looven, dat ze langzaam verloopt. Over
de Kretenser kwestie bracht de afgeloopen
week meer nieuws. Gelukkig schijnen de
laatste berichten er op te wijzen dat een
vreedzame oplossing dezer kwestie voor
de deur staat. Het antwoord van Grieken
land op de tweede Turksche nota was toch
van dien aard dat ze te Konstantinopel
een goeden indruk maakte. Griekenland
is voor de Turksche bedreigingen bezweken
en heeft omtrent Macedonië en Kreta zeer
bevredigende en onderdanige verklaringen
afgelegd.
De mogendheden hebben ook een handje
mee geholpen, door de balsturige Kretenser
terecht te zetten. De Grieksche vlag te
Kanea, die de Porte zooveel aanstoot gaf
is verdwenen en dat is door de Turken
met genoegdoening vernomen. Niets staat
thans een vredelievende oplossing in den
weg, tenzij de Porte nog weer met nieuwe
eischen mocht komen. Doch daar zullen
de mogendheden wel een stokje voor
steken. Ze hebben n.l. aan de Porte mede
gedeeld, dat ze nu maar tevreden moet
wezen en het verdere beloop der zaak aan
hen over moet laten.
De donkere onweerswolken drijven dus
weer af.
TEXEL, 25 AUGUSTUS 1909.
Vergadering Texels Belang.
Het aantal leden en donateurs, die
hadden gevolg gegeven aan de oproeping
ter vergadering op Zaterdag j. 1. welke
oproeping zoowel per circulaire als per
advertentie was geschied, was niet
groot. Yan op tijd beginnen was dan
ook geen sprake. Toen eindelijk bleek,
dat er vermoedelijk toch wel niemand
meer zich bij de weinige aanwezigen
zou voegen, opende de voorz. de ver
gadering mot een welkom aan de op-
gekomenen. Verder gaf spr. er zijn
groot leedwezen over ta kennen dat de
heer burgemeester had gemeend te
moeten bedanken als eere-voorzitter en
voegt daaraan toe een woord van lof
voor deze, welke steeds had getoond
een warm hart te bezitten voor T. B.
De functie van eore-voorzitter wenscht
het bestuur vacant te laten in de hoop
dat eenmaal de heer Hiddingh op diens
besluit zal mogen terug komen en weer
de functie zal willen vervullen.
Yan den heer Hiddingh was als ant
woord op een desbetreffende uitnoodi-
ging, bericht ontvangen, dat ZEd. ver
hinderd was de vergadering bij te wonen.
De vergadering was uitgeschreven ter
behandeling van het voorstel vervat in
de circulaire, van 4 leden van 't hoofd
bestuur, welke aan alle leden en dona
teurs was toegezonden.
Door den heer mr. Hidding was ook
omtrent het voorstel in deze circulaire
vervat, buiten voorkennis der voorstel
lers het advies ingewonnen van dr.
Turksma, een bewjjs, dat de heer Bur
gemeester wenscht dat de zaken van
T. B. goed geregeld worden. Van dat
rapport van dr. Turksma zou voorlezing
worden gedaan.
De notulen der vorige vergadering
worden hierop voorgelezen en ongewij
zigd goedgekeurd. De secretaris ontvangt
den dank des voorzitters voor zijn nauw
keurige notuleering.
Voorlezing wordt hierop gedaan van
het rapport van dr. Turksma. Hieruit
bleek, dat indien gemiddeld ieder jaar
evenveel personen als lid toetreden als
in de jaren 1906, '07 en '08, de uitkeering
langzamerhand kon stijgen van f 154
tot f 210, terwijl als alleen uitgekeerd
werd als er eene weduwe of kinderen
beneden 14 jaar achterblijven deze uit
keering nog kan worden verhoogd met
10% of gesteld worden op f 170 respec
tievelijk f 232.
Tegen uitkeering van f2,50 per week
gedurende 80 weken bestond dus geen
bezwaar, aangezien dit, gelet op sterfte
en rente ongeveer gelijk is met eene
uitkeering in eens van f 190.
Indien men aan de weduwen ook
toelage wilde verleenen voor kinderen
beneden 14 jaar zou gedurende 60 weken
aan de weduwe f 2.50 en voor elk kind
beneden 14 jaar 50 ct. kunnen worden
uitgekeerd tot een maximum van f5,—
per week. Terwijl als alleen kinderen
overbleven gedurende 60 weken f 2
per kind beneden 14 jaar kon worden
uitgekeerd ook weder met een maximum
van f5,— per week.
De voorz. ligt vervolgens de circulaire
door 4 leden van 't bestuur gezonden
nader toe. Volgens spr. was er iemand
die vooralsnog zijn naam geheim wenscht
te houden, die zoowel op Texel als
elders voor de te vormen hulpkas werk
zaam wilde zijn. Verder meende de
voorstellers dat het gewenscht was, dat
ieder lid minstens 1 cent per week
betaalde voor de hulpkas, welke boven
dien nog zou moeten worden gesterkt
door donaties, het houden van voordrach
ten enz. enz.
Ten einde den algemeenen penning
meester niet nog meer werk op den
hals te schuiven, was een penningmeester
speciaal voor de hulpkas wel gewenscht,
de heer M. Kikkert te Oosterend had
zich bereid verklaard die functie op zich
te nemen.
Het hoofdbestuur zou jaarlijks het
bedrag uit te keeren uit de hulpkas
vaststellen, de voorstellers meenden, dat
deze personen uit den aard der zaak
alles beter konden nagaan en bepalen
wat kon worden gedaan.
Door een der leden wordt opgemerkt,
dat het voorstel der 4 leden vrijwel
gelijk is aan 't voorstel volgens advies
dr. Turksma, hetwelk in de vorige ver-
TEXELSCHE COURANT.
Abonnementsprijs per 3 maanden-
Voor den Burg 30 Cts. Franco per -post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Prijs der Advertentièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Ct
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
