N°. 2295,
Zondag 26 September 1909,
23ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland
De Jroonrede.
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor pen Borg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Adrertentiën vóór 10 nar op den dag der nitgave
Prijs der Advertentièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsrnimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIÈN worden aangenomen bij de Uitgevers LAN GEVELD DE R O 0 IJ, Parkstraat, Burs op Texel.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van Texel vestigen de aandacht op art.
144 der algemeene politieverordening
dezer gemeente, waarbij het o.m. aan
hoofden van scholen zoowel van openbare
als bizondere en bewaarscholen, is ver
boden in hunne scholen kinderen toe te
laten—en aan ouders, voogden of ver
zorgers om kinderen daarheen te zenden
wanneer die kinderen woonachtig zijn
in gezinnen waarin mazelen voorkomen.
Overtreding wordt gestraft met een
boete van hoogstens f 10.—
Texel, 18 Sept. 1909.
Burg. en Weth. voornoemd,
J. S. DIJT, L.B.
De Secretaris, RUIBING.
Zitting van den militieraad.
Burgemeester en Wethouders der ge
meente Texel maken onder verwijzen naar
op de gemeentelijke aanplakborden aan
geplakte publicatiën bekend, dat de zit
ting van den Militieraad voor deze ge
meente zal worden gehouden op Maandag
den 11 October a.s. des voormiddags te
elf uur te Alkmaar.
Zij brengen daarbij onder de aandacht
van belanghebbenden, dat in deze zitting
uitspraak zal worden gedaan omtrent
a. de lotelingen, door of voor wie
eenige reden van vrijstelling wordt in
gebracht
b. de lotelingen, die hetzij voor goed,
hetzij voorloopig van den dienst moeten
worden uitgeslotenen
c. alle overige lotelingen.
Voor den Militieraad moeten in per
sonen verschijnen de lotelingen, die vrij
stelling verlaDgen wegens ziekelijke ge
steldheid of gebreken of wegens gemis
van de gevorderde lengte en de lotelingen
die onderling de overeenkomst hebben
aangegaan, waarvan sprake is in de 4e
zinsnede van art. 47 en in den tweeden
volzin van art. 50 der wet.
Texel, den 25 September 1909.
Burgem. en Weth. voornoemd,
J. 3..DIJT, L.-B.
De Secretaris RUIBING.
21 September.
De parlementaire arena is weder geopend
het tournooi is weer begonnen. Dinsdag
is door minister Heemskerk in naam der
Koningin, wier moederplicht Haar verhin
derde dit zelf te doen, de zitting onzer
Staten-Generaal plechtig geopend, meteen
troonrede van meer dan gewone lengte en
van onmiskenbaar rijken inhoud. Het be
langrijkste daaruit willen we hier even
aanstippen en wat nader onder de oogen
zien.
't Spreekt wel van zelf dat in het Staats
stuk allereerst in herinneringwordtgebracht
„de geboorte van Prinses Juliana waarbij
zoo ruimschoots is gebleken van hartelijke
deelneming in het geluk van Hare Majesteit
en Haar Huis en van dankbare vreugde
over den zegen daarin aan het Vaderland
geschonken en die een nieuwen band
tusschen het Koninklijk Huis en het Volk
gelegd heeft." Eenvoudige doch hartelijke
woorden, die door de overgroote meerder
heid van ons volk met instemming zullen
zjjn begroet.
Overigens is de toon der Troonrede niet
bjjzonder opgewekt, vooral niet als de
Regeering mededeelt hoe zij den toestand
van 's Lands zaken bevonden heeft. De
regcering vreest „dat tengevolge van de
voor het gewas ongunstige weersgesteldheid
de uitkomsten voor 1909 in menig opzicht
bjj die van vorige jaren zullen achterblij
ven." Wel verbeterde de toestand van handel
en nijverheid ietwat en nam het scheepvaart
verkeer in sommige, havens toe, doch in
het scheepvaart bedrijf bleven de uitkomsten
van de algemeene vrachtvaart beneden
hetgeen mag worden gewenscht. Voor ons
land dat in het scheepvaartbedrijf een
belangrijke bron van inkomsten vindt geen
hoopvol verschijnsel.
Doch dit is niet het eenige. Met vollen
nadruk wordt gewezen op den slechten
financieelen toestand van het rijk, die zooals
het in de Troonrede heet „dringend voor
ziening vereischt". Er is zelfs een zeer
aanzienlijk tekort op den komenden dienst.
Rooskleurig ziet de regeering dus de
toestand niet iD. Aan den eenen kant
moet ze onbevredigende uitkomsten van
de oogst en het scheepvaartbedrijf consta-
teeren en aan den anderen kant kan niet
ontkomen worden aan maatregelen om het
financieels evenwicht van het Rijk te
herstellen.
Op de vraag op welke wijze dit laatste
zal geschieden geeft de Troonrede een
antwoord dat voor ons niet onverwacht
komt. Het komt hierop neer: Onverwijld
zal de Kamer een voorstel tot verhooging
der Successierechten bereiken en vóór den
afloop van het zittingsjaar hoopt de regeering
nog een ontwerp tot herziening van het
Tarief van Invoerrechten in te dienen,
terwijl een algemeene Inkomstenbelasting
in beiverking is. Successieverhooging, ta-
riefverhooging en inkomstenbelasting zullen
alzoo de grondslagen zijn waarop de regee-
ring de financieele hervorming van het
Rijk denkt te grondvesten.
Niet alleen evenwel een blijvende ver
sterking van 's Rijks inkomsten staat op
het programma, ook ter voorziening in den
huidigen toestand acht de regeering maat
regelen noodig. Behalve door de reeds
geheven wordende opcenten en de voorge
stelde accijnsverhooging wil zij daarin
voorzien door een voorloopige verhooging
van het Tarief voor Invoerrechten. Ten
opzichte van deze aangekondigde maatre
gelen is voorshands een afwachtende hou
ding geboden, omdat heel veel zal afhangen
van den aard en den inhoud der in zicht
gestelde voorstellen. Wat evenwel de
Tariefs hervorming betreft, vermoeden
we dat de regeering met het desbetreffend
ontwerp zal sturen in de richting van het
protectionisme.
Tot zoover het minder aangename deel
der Troonrede. Staan we thans nog even
stil bij het lijstje van beloften waarmede
de regeering, die thans vaster dan ooit
in het zadel zit, voor het Nederlandsche
volk treedt. Een lijstje met een respectabel
aantal onderwerpen, die om alle een beurt
te krijgen naar het ons wil voorkomen
meer tijd in beslag zullen nemen dan de
vierjarige zittingsperiode biedt tenzij de
regeering voornemens mocht wezen aan
de gebruikte zinsnede uit de Troonrede,
gericht aan de leden der Staten Generaal
en luidende„Veel zal weder van uwe
toewijding worden gevraagd", een meer
dan gewone beteekenis te geven. We kunnen
niet al de onderwerpen de revue laten
passeeren doch willen enkel de voornaamste
wat meer onder de aandacht onzer lezers
brengen. En dan mogen zeker allereerst
do verzekeringsontwerpen van minister
Talma genoemd worden. Zooals verwacht
kon worden zullen de Kamer inzake de ar
beidersverzekering voorstellen worden aan
geboden tot regeling der verplichte ziekte
verzekering en tot nadere regeling der
Ongevallenwet. Later komen Invaliditeits
en Ouderdomsverzekering waarvoor een
ontwerp thans in bewerking is. Met be
langstelling wachten we de nadere plannen
der regeering af, te meer waar de nood
zakelijkheid van goede verzekeringswetten
ieder jaar dringender naar voren treedt.
Op onderwijsgebied ziet de regeering
zich in haar werkzaamheden eenigszins
belemmerd, omdat de arbeid der Ineen-
schakelingscommissie nog niet af is, maar
toch zullen overeenkomstig de eens aan
genomen gedragslijn opuieuw de nadere
subsidieering van het bjjzonder onderwijs
ter hand worden genomen. Ook iets wat
vooraf verwacht kon worden.
Tal van andere onderwerpen worden
voorts aangekondigd meest van minder
belangrijken en minder dringenden aard
zooals herziening van bestaande wetten
o. a. Gezondheidswet, Armenwet, Woning
wet, Hinderwet enz. en waarvan stellig
wel goeds te verwachten is, als ze inderdaad
het tot een behandeling mogen brengen,
wat voor ons nog niet zoo heel vast staat.
Van een goeden wil en goede voornemens
der regeering getuigt de lange reeks echter
wel.
Ook de Indische paragraaf uit de Troon
rede om het desbetreffende gedeelte
aldus te noemen willen we nog even
aanstippen. Het belangrijkste daarin is
ongetwijfeld de verklaring der regeering
dat de gunstige berichten omtrent den
gang van zaken in Atjeh doen vermoeden,
dat de bestuursvoering in dat gewest in
de goede richting wordt geleid. Een ver
klaring waaruit vertrouwen spreekt in het
werk van generaal Van Heutz en die wel
als een bevestiging beschouwd mag worden
van de berichten dat de nieuwe gouverneur-
generaal in dezelfde richting zal voort
arbeiden. De regeering hoopt harerzijds
de economische ontwikkeling der buiten
bezittingen krachtig te bevorderen, alsmede
de bevordering van het volksonderwijs.
Niet van beteekenis ontbloot is voorts
de mededeeling in de Troonrede dat de
regeering de herziening van de Grondwet
urgent oordeelt. Een te benoemen Staats
commissie zal een onderzoek daaromtrent
instellen. Al is daardoor ook de Grondwets
herziening vooreerst van de baan en al is
de kans niet uitgesloten dat de te benoemen
Staatsccmmissie weinig andere diensten
zal verrichten dan een kapstok, het feit
dat deze rechtsche regeering een Grond
wetsherziening niet ongenegen is valt
toch te constateeren.
Ten slotte willen we nog even wijzen
op de zinsnede waarin de geloofsbelijdenis
der regeering neergelegd is, luidende
„Evenals tot hiertoe blijft de regeering
naar de toepassing der Christelijke rechts
beginselen streven". Een zinsnede, die na
alles wat reeds over het Kabinet-Heems
kerk geschreven en gesproken is moeilijk
achterwege had kunnen blijven. De be
teekenis dezer zinsnede zal uit de toepassing
der Christelijke rechtsbeginselen nader moe
ten blijken.
Summa Summarum, van deze Troonrede
valt te zeggen dat ze genoeg belooft, dar
er veel in is, wat de linkerpartijen niet
zal kunnen bevredigen, maar dat er ook
vele onderwerpen in aangekondigd worden
waarbij rechts en links samen zullen kunnen
gaan.
TEXEL, 25 SEPTEMBER 1909.
Det Witte Kruis.
Wij vestigen de aandacht op de adver
tentie in dit en vorige nummers van
ons blad, waarbij uitschrijving wordt
gedaan van eene vergadering van de
afd. „Texel" van het „Witte Kruis" op
Dinsdag a.s. des avonds half acht in het
Hotel „de Lindeboom."
Onder de punten van behandeling
komt namelijk voor Voorstel bestuur
tot stichting van een wijkgebouw," een
onderwerp dat voor de afdeeling zeker
van belang mag worden geacht, en
ontegenzeggelijk ook op de belangstelling
van vele loden zal kunnen rekenen.
Wij wenschen dat velen, door opkomst
ter vergadering, van hunne belangstelling
blijk mogen geven.
Landbouwcursus voor volwassenen.
Naar de lezers in een ingezonden stuk
in dit nummer zullen bemerken, is de
heer H. Visser te Zuid-Eierland, land-
bouwonderwijzer, voornemens dezen
winter een landbouwcursus voor volwas
senen te houden in bemestingsleer.
Uit een afschrift yan het Reglement
voor dezen cursus stippen wij aan, voor
zoover daarvan in het Ingezonden geen
melding wordt gemaakt, dat het onder
wijs over 10 bijeenkomsten zal worden
verdeeld. Verder bevat het regl. bepa
lingen, slechts voor deelnemers van
belang en vermoedelijk wel bij den heer
Visser verkrijgbaar. Evenzoo het leerplan
dat men wel in zijn geheel dient te
kennen en waarvan moeiehjk een uit
treksel is te geven. Wij voegen hieraan
slechts toe dat regl. en leerplan beide
officieel zijn goedgekeurd.
Wij volstaan dan ook met enkel de
aandacht te vestigen op dezen cursus
van hen, die in deze aangelegenheid
mogen worden beschouwd als belangheb
benden. Zij toch zullen beter/nog dan wij
kunnen oordeelen over het nut van der
gelijke curcussen, welke overal in den
lande druk worden bezocht en blijkbaar
goede resultaten opleveren. Blijve Texel
hierin niet achter, doch strove men ook
hier naar verrijking van kennis.
Den hoorn, 24 September.
Was in het eerst een schrale grasoogst
te verwachten, thans is dit geheel ver
anderd en ziet men overal volop eten
voor de beesten.
Zoo zijn hier boeren, die hun land
voor de tweede maal laten maaien, om
nu beter oogst zien te winnen, dan de
vorige, die zeer veel van het water heeft
geleden. Bij den veehouder J. H. alhier
wordt een graskuil gemaakt om het
overvloedige gras, wat niet meer in de
schuren kan, daarin te bergen, wat
weldra door het broeien hooi wordt.
Zoo ziet men dus, dat de groeikracht,
ondanks het slechte weer, in dezen
korten tijd zeer sterk is geweest.
Begunstigd door het fraaie weder is
gistermiddag het eerste zinkstuk op
Het Horntje naar de diepte gelaten.
Dit was voorzeker een reuzenstuk, daar
het een oppervlakte had van 1188 M2.
Voor dit stuk waren benoodigd 250 last
steen, waaraan ruim 60 personen deel
namen, om het naar de diepte te laten
zinken. Thans is men bezig een stuk
te maken, hetwelk een oppervlakte
krijgt van 1200 M2 hetwelk men Maandag
bij gunstig weder hoopt te laten zinken.
Oosterend, 24 Sept.
De „weerboompjes" van Jan van der
Wal zijn wereldbekend. Algemeen meent
men, dat dit planten zijn, doch men
heeft er potypen in te zien. De naam
er voor is Tandhoornkoraal of Sertularia
argentea. Men gebruikt dit product, in
den handel als zeemos bekend, voor
hoedenversiering als anderzins, en sedert
eenigen tijd worden op de Wadden door
Friesche visschers goede zaken gemaakt
met het visschen van dergelijke „boom
pjes." Voor rekening van de Handels
vereniging „Wilhelmina" wordt er ook
hier een proef mede genomen. Als er
nu maar voldoende te vangen is, zou
deze visscherij ook voor onze visschers
een tijdelijke bron van inkomsten kun
nen zijn.
Oudeschild, 24 September.
Hedenmorgen arriveerde alhier de
„Baron Eengers", die eenige dagen de
„Dageraad" zal vervangen. Deze laatste
gaat naar het dok, om den ketel te laten
schoonmaken en eenige kleine reparatiën
en verbeteringen te ondergaan. Met
het een en ander zal waarschijnlijk eene
kleine week gemoeid zijn.
Een groot gedeelte der visschersvloot
ligt doelloos in de haven, gereed ter
oestervangst. De tijd is echter nog niet
daar, want voor 1 October mag er niet
gevischt worden. De wet te ontduiken
gaat niet zoo gemakkelijk, want de
zeepolitie is op haar qui-vive en eenige
onvoorzichtigen hebben het al met een
procesverbaal moeten verkeopen.
TEXELSCHE COURANT.