No 2388.
Donderdag 18 Augustus 1910.
23ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Bin nenland.
Vatt week tof week.
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor de Buiig 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 9 unr op den dag der uitgave
Prijs der Advertentièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Ct
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
^ABJ)NJIEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitgevers LANGE VELD DE RO O IJ, ParkstraatBurg op Texel.
6—13 Aug.
We zitten thans midden in den komkom
mertijd, den tijd waarin er op parlementair
en politiek gebied zoo goed als niets te doen
is, noch in eigen land, noch buiten onze
grenzen. Inzonderheid ten onzent laat de
komkommertijd zich gelden. In de afge-
loopen week was er zoo goed als geen
belangrijk binnenlandsch nieuws. Eénmede-
deeling mogen we echter doen die van een
inderdaad belangrijke gebeurtenis melding
maakt. We bedoelen n. 1, het einde van de
staking en uitsluiting te Enschede. De
arbeiders der firma Menko, wier staking de
uitsluiting tengevolge had, hebben besloten
Dinsdag weder aan den arbeid te gaan. Een
zoo spoedig einde van het conflict zullen
velen wellicht niet verwacht [hebben. In
het begin dezer week leek het er ook nog
geenszins naar. De conferentie tusschen
het comité van de arbeiders en dat der
fabrikanten gehouden, had de oplossing
niet gebracht.
Bleven de vertegenwoordigers van de
arbeiders der firma Menko de grieven tegen
deze firma staande houden, het comité der
fabrikanten ontkende de gegrondheid er
van. Zoo waren de onderhandelingen op
het doode punt gekomen en was te vreezen
dat een lange bange worsteling te wachten
stond. Temeer daar de gemoederen in
Enschedé in het begin der week alles be
halve kalm bleken te zijn. Zelfs kwam het
tot opstootjes, doch het optreden der
arbeidersorganisatie en de waarschuwing
van den burgemeester deden de kalmte
terugkeeren.
De werklieden hebben thans het hoofd
gebogen en besloten weder aan den arbeid
te gaan, nadat hen namens de fabrikanten
vereniging toegezegd was, dat de firma
Menko zijn personeel een in alle opzichten
menschelijke behandeling zou waarborgen.
Dinsdag wordt de arbeid hervat en bo-
hoort de strijd gelukkig tot het verleden.
Er zullen geen slachtoffers vallen, wat ook
gelukkig genoemd moet worden. De flnan-
cieele gevolgen kan men bovendien ook
nog wel te boven komen.
Behoort de staking en uitsluiting te
Enschedé thans gelukkig tot het verleden,
in de Duitscho havensteden is dezer dagen
een groote uitsluiting aangevangen, die
waarschijnlijk van belangrijken omvang
zal worden.
Er was op de scheepswerven in Hamburg
een staking uitgebroken en deze heeft de
uitsluiting tengevolge gehad. Donderdag
ging deze in. De uitsluiting is nog niet
algemeen, doch bepaalt zich tot een deel
der werklieden, totaal 2400 man. Geen der
werklieden zullen teruggenomen worden
zoolang de Hamburgsche stakers het werk
niet hervat hebben. De staking was een
gevolg van de weigeriug der patroons om
verhooging van loon toe te staan en een
betere regeling van den arbeidstijd. In 't
geheel zijn er thans 30,000 werklieden in
het scheepsbouwbedrijf werkeloos. Dit aan
tal zal ongetwijfeld nog grooter worden
omdat door de niet-ontslagen werklieden
besloton is in geen geval overwerk te
verrichten wat wel hun ontslag tengevolgo
zal hebben.
Hoelang de strijd zal duren is nog
ffioeielijk te voorspellen, doch de kans is
niet groot dat de arbeiders do overwinning
°P de patroons zullen bohalon. De kanson
van laatstgenoemden staan heel gunstig
nu do reederijeu bun medegedeeld hebben
dat zij met den bouw der bestelde schepen
geen haast hebben, zoodat de patroons niet
aan een korte afleveringstermijn gebonden
zijn. In het nadeel der stakers is tevens
dat de werklieden, in de andere haven
bedrijven werkzaam, volstrekt geen neiging
toonen zich solidair te verklaren,
—o o—o
Van een tweetal congressen die dezer
dagen gehouden werden wenschen we ver
volgens melding te maken n. 1. van het
Internationale Vrijhandelscongres dat te
Antwerpen gehouden werd en het 5e
Wereldcongres voor het vrije Christendom
en godsdienstige ontwikkeling waarvoor
Berlijn de gastvrouw mocht zijn. Beide
congressen trokken nogal de belangstelling.
We onthouden ons van een uitvoerige
beschrijving van de verschillende onder
werpen die er behandeld werden, doch
geven enkel eenige bizonderheden van
algemeenen aard.
Het Antwerpsche Vrijhandelscongres, was
het tweede van dien aard dat gehouden
weid. Er waren niet minder dan 17 landen
vertegenwoordigd, met ongeveer 600 deel
nemers, waaronder een 30-tal uit ons land.
Onder dezen bevonden zich o. a. de Kamer
leden Goeman Borgesius, Dr. Bos, 'K. de
Boer en de oud-minister Van Houten. De
Belgische regeering had een officieelen
vertegenwoordiger gezonden, n. 1. de direc
teur der handelsafdeeling van het depar
tement van buitenlandsche zaken.
Er traden tal van sprekers op om den
vrijhandel te verdedigen en met kracht en
klem op te komen tegen alle mogelijke
bepalingen die de regeeringen den vrijen
handel in den weg leggen, De volgende
onderwerpen werden behandeld
lo. Is de politiek van den vrijhandel een
logisch gevolg van den internationalen
handel?
2o. Welke zijn de waarschijnlijkste ge
volgen van de jongste veranderingen in
de toltarieven van Duitschland, de Ver-
eenigde Staten en Frankrijk
3o. Welke zijn de gevolgen van de
beschermende invoerrechten op luwe stoffen
en machines voor de industrie, die deze
artikelen moet koopen?
4o. Welke zyn de hinderpalen welke
de invoering van een vrijhandelspolitiek
in de voornaamste protectionistische staten
belemmeren
5o. Welke zijn de karakteriseerende
kenmerken der kapitaalbeweging, hun
invloed op den in- en uitvoer en welke
zijn de betrekkingen tusschen den nationalen
welstand en de onderlinge verhouding van
den in- en uitvoer?
6o. Welke is de moreele uitwerking van
een beschermend stelsel op de binnenland-
sche verhoudingen en de buitenlandsche
betrekkingen der volkeren
Het congres werd geleid door den Bel
gischen econoom Louis Strausz, die in zijn
openingsrede er o. a. op wees, dat do idee
van den vrijen handel, al was het oogen-
schijnlijk ook aarzelend, steeds vooruit gaat.
Onder de sprekers die op het Congres
het woord voerden was ook onze land-
gonoot Jhr. Smissaert die over het ond&r
3o. genoemde onderwerp het woord voerde
en veel bijval oogstte.
Het Wereldcongres voor vrijzinnig gods-
dienstigen, te Berliju gehouden, was niet
minder druk bezocht. Er hadden zich zelfs
1500 vertegenwoordigers van 30 kerkge
nootschappen laten inschrijven, terwijl 16
verschillende landen vertegenwoordigd
waren. Allo vergaderingen die gehouden I
werden waren dau ook zeer druk bezocht.
Een groot aantal mannen van naam voer
den op dit congres het woord, allen voor
mannen der vrijzinnig godsdienstige richting
uit alle landen. Onder deze sprekers waren
ook een drietal onzer landgenooten n. 1.
prof. Eerdmans en prof. Groenewegen van
Leiden en Ds. Bakker van Zwolle.
o—o—o—
De afgeloopen week is voor de Hongaar-
sche regeering een recht fortuinlijke geweest,
doordat de crisis die al sedert lang in
Kroatië heerscht een gunstige wending
heeft genomen. Een kort overzicht van de
gebeurtenissen die in den laatsten tijd in
Kroatië voorvielen vinden hier een plaats.
Zooals men zich zal herinneren ver
leenden de Serven en Kroaten in 1905 bij
de verkiezingen steun aan de oppositie
coalitie die graaf Tisza ten val breDgt onder
voorwaarde dat wanneer de coalitie aan de
rogeéring zou komen de eischen van Kroatië,
taal en wetgeving betreffende, zouden
worden ingewilligd. Toen de coalitie echter
aan het bewind was werd om Kroatië een
voudig niet gedacht. Integendeel, Kussoth
ging de bevolking zelfs nog wat plagen,
door enkele bepalingen omtrent het gebruik
van het Hongaarsch bij de spoorwegen etc.
Het gevolg daarvan waren ernstige tooneelen
in den Landdag van Kroatië, welke op hun
beurt de verdaging van den Landdag ten
gevolge hadden.
Het parlementaire leven lag langen tijd
stil, doch toen Khuen Hedervary aan het
bewind kwam trachtte hij het molentje
weer aan het draaien te brengen. Hij gaf
aan zijn gevolmachtigde Tomasjits opdracht
de orde in den Landdag te herstellen door
een overeenkomst met de meerderheid te
sluiten. Na heel wat gelaveer moest
Tomasjits tenslotte zijn pogingen staken
omdat er met de leiders der Servisch-
Kroatische coalitie niet te praten viel. Het
gevolg was dat de Landdag ontbonden
werd. Vooraf had Tomasjits zich [echter
met de leiders der politieke fracties iD
verbinding gesteld en met dezen viel nog
wel te praten en om kort te gaan het ge
lukte hem een coalitie in elkaar te zetten
van de meerderheid der partijen welke ten
doel heeft de economische belangen van
Kroatië te zoeken en te behartigen. Ook
langs den weg eener vreedzame wetgeving.
Het succes van Tomasjits is een succes
van de regeeriug, want dat de nieuwe
coalitie de overwinning bij üe stembus zal
behalen is zoo goed als zeker. Daardoor
zal de regeering in den Rijksraad den
steun krijgen van een kleine 50-tal Kroa
tische afgevaardigden en is de positie van
graaf Khuen derhalve zeer versterkt ge
worden.
TEXEL, 17 Aug. 1910.
De nuarkt.
De aanvoer van vee ter markt van
Maandag was niet groot te noemen,
wellicht tengevolge van de kerkelijke
feestdag onzer Katholieke medeburgers,
doch dat tevens oorzaak was dat vele
bezoekers naar de markt kwamen.
Over den handel viel ook nu weder
niet te klagen, er werden hooge prijzen
besteed.
Gebouw Witte Kruis.
Naar men ons mededeelt is het bouwen
van een Magazijn met woning voor de
afdeeling Texel van „het Witte Kruis",
waarvan de aanbesteding Vrijdag, j.l.
heeft plaats gehad, in de Maandagavond
gehouden bestuursvergadering gegund
aan den laagsten inschrijver, den heer
M. Vlas Pz. te Oudeschild, die had inge
schreven voor f3o63,
Loting Nationale Militie.
De Dinsdag alhier gehouden loting
voor de Nationale Militie, had den vol
genden uitslag
1 Laan, Auke E
2 Boon, Arie (BrdE
3 Thomassen, Cornelis E
4 Daalder, Hendrikus E
5 Post, Cornelis (Brd.) K
6 Noordijk, Eliza (l.g.) B
7 Garritsen, Arie E
8 Blom, Hendrik S
9 Dijker, Pieter E
10 Gomes, Nicolaas K
11 Kikkert, Jan Hendrik B
12 Wit, de, Leendert E
13 Smit, Willem B
14 Smit, Hendrik O
15 Kouwenberg, Klaas E
16 Kuiper, Casper B
17 Troost, Cornelis (Brd.) E
18 Moojen, Cornelis B
19 Dogger, Cornelis O
20 Duinker, Jacob S
21 Witte, Jacobus W
22 Medema, Douwe O
23 Roeper, Leendert W
24 Zijm, Pieter B
25 Kuiper, Pieter O
26 Vermeulen, Jan O
27 Krijnen, Fulps S
28 Zuidewind, Reijer (Brd.) B
29 Heijligenberg, Johannes O
30 Plaatsman, Bertus Cornelis O
31 Bakker, Miehiel Wilhelm K
32 Jonker, Gerrit H
33 Stoepker, Pieter E
34 Bruin, Jacob S
35 Logman, Gijsbertus B
36 Heerding, Willem H
37 Vonk, Leendert B
38 Boon, Pieter E
39 Dros, Ary E
40 Boon, Teeke (Brd S
41 Vlaming, Martinus (Brd.) O
42 Daalder, Jacob O
43 Timmer, Arie O
44 Backer, Gerrit S
45 Slaman, Evert S
46 Daalder, Jan O
47 Liere van, Francois E
48 Heerwaarden van, Willem Johan B
49 Tuinstra, Eimke S
50 Plaatsman, Dirk B
51 Kuiter, Jacob O
52 Daalder, Klaas O
53 Eelman, Aris Jan K
54 Bakker, Pieter B
55 Witte, Martinus H
56 Koning, Willem Hendrik E
57 Vliet, van der, Pieter E
58 Dros, Cornelis E
B. beteekent Burg E. EierlandH.
Hoorn; K. Koog; O. Oosterend; S. Oude
schild; W. Waal; l.g. lichaamsgebreken;
Brd. Broederdienst.
De Cocksdorp.
Dank zij het mooie weder is de graan-
en erwtenoogst in Eierland in vollen
gang Het stroo is op veel plaatsen
korter dan gewoonlijk, doch kwaliteit en
opbrengst zullen over het algemeen niet
tegenvallen. Het vlas, dat op enkele
uitzonderingen na uitstekend is gewon
nen, is nagenoeg verscheept. Het zou
voor de landbouwers evenwel wenschelijk
zijn, dat zij over meer werkkrachten
konden beschikken.
Door eenige heeren, waaronder
baron Van Tuyl, is gepasseerde week
eene mooie jacht gemaakt. Er werden
niet minder dan ruim 180 eenden buit
gemaakt.
Vlieland.
Tot tijdelijk onderwijzeres alhier is
benoemd mejuüY. L. Lafèbre teütrechtt
-T
TEXELSCHE COURANT.
—o—o—o—
