N°. 2415.
Zondag 20 November 1910,
24ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
van en naar Texel.
Binnenland.
BOOT- EN SPOORDIENST
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor de Burg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 9 nnr op den dag der nitgave
Prijs eter Advertentién.
Van 1 tot 5 regels 30 Ct3. Iedere regel meer 6 Ct
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitgevers LANGEVELD DE ROOIJ, Parkstraat, Burg op Texel.
aansluiting gevende
BOOT van TEXEL
Dagel. 6, 8,— 11, 2,50;
TREIN van HELDER:
7,51; 9,18; 12,31; 4,15;
Aankomst Trein Helder. Vertrek Boot.
TREIN te HELDER
8,45*; 11,40; 3,21;
Zondags 9,50.
BOOT van HELDER:
Dagelijks 7,— 9,30; 12,15; 4,15;
Zondags 7,— 10.20; 12,15; 4,15;
Men lette er wel op dat de met
een aangeteekende treinen des Zondags
niet rijden.
Men raadplege verder de door ons
verstrekte Boot- en Spoordienst, gratis
aan ons bureau verkrijgbaar.
Een Jongensrepubliek.
(Overgenomen uit de Delftsche Courant.)
Zij zijn niet nieuw, de berichten over
de jongensrepubliek in Freeville in den
staat New-York. Doch z(j komen in den
laatsten tijd met grooter volledigheid en
met een zekere taaiheid, die doet denken
aan reclame. Trouwens het schijnt, dat er
plannen bestaan om ook elders met die
nieuwe opvoedingsmethode een proeve te
nemen. Waar nu bijna elke 14 dagen een
nieuwe methode wordt uitgevonden, behoort
men daartegenover een gezonde hoeveelheid
skepsis te houden doch zich ook te wach
ten voor een conservatisme, dat geboren
is uit afkeer van alle nieuwigheden.
Men weet wat de nieuwe beweging wil:
de verwaarloosde jongens (en meisjes) uit
de achterbuurten der groote steden in een
eigen gemeenschap op het land onder eigen
tucht te brengen.
De methode is gevonden door zekeren
William George, een New-Yorks handels
man met een goed hart, die in 1890, be
gaan met het lot der in boosheid opgroei
ende grootestads-jeugd, eenige van die
kinderen 's zomers op z(jn landgoed buiten
nam. In het eerst had hjj er slechts ver
driet van. Al beter ging het toen hij ze
tegen flink loon aan het werk zette. Toen
er kwesties rezen, besloot hij die uit te
laten maken door een scheidsgerecht van
die jongens. Met dat scheidsgerecht, dat
weldra in een geregelde diciplinaire recht
bank was veranderd, had hij zooveel succes,
dat hjj in 1895 besloot de jODgens geheel
voor zichzelf te laten werken en hen geheel
zichzelf te laten besturen. Hij liet de jon
gelui een republiek oprichten, waar d6
jongens hun eigen president, rechter en
alle functionarissen en opzichters mochten
kiezen. Zij bouwden hun eigen woonhuizen
hun warenhuis, hun club. Zij bebouwen
hun eigen land (400 acres), hebben 40
koeien en 6 span paarden, kortom de re
publiek functionneert vr(j wel volledig en
drijft ook de zaken. Zij betaalt haar bur
gers met een weekloon van 2.50 tot 8 dollar
naar gelang van ijver en bekwaamheid.
Zij krijgen dat geld niet in handen dan
voor een gedeelte in republikeinsch alu
minium geld, dat natuurlijk alleen binnen
de grenzen van dit republiekje geldt. Gaan
z(j, gelijk voorgeschreven is, op hun 21ste
jaar weg, dan kr(jgen zij mee wat van
hun loon is achtergehouden 6n kunnen zij,
wat zij aan eigen geld hebben overgehouden
gewisseld krijgen in Amerikaansch geld.
Overigens schjjnt de republiek, ook op
dit gebied op grootere Staten lijkend, met
haar geld niet uit te kunnen komen. Zij
moet geld van buiten hebben, dat als
weldadigheidsgeld ruim toevloeit.
Er wordt natuurlijk hoog opgegeven van
de resultaten van dit nieuwe systeem.
Men spreekt van een zegenrijke ontdekking,
die naast de gostichts- en de gezinsopvoe
ding een derde wijze van opvoeding aan
het licht heeft gebracht. En men komt
met een heele reeks resultaten aaudragen
ten betooge, dat de kinderen uit deze
republiek naderhand in het leven zoo goed
terecht zijn gekomen.
Het ligt voor de hand, dat men eenerzjjds
niet over voldoende materiaal beschikt om
dit afdoende te kunnen uitmaken, waar de
heele proef nog slechts 15 jaar duurt en
de oudste republikein nog slechts 10 jaar
zijn republiek verlaten kan hebben. Ander
zijds moet men natuurlijk voorzichtig zijn
met zulke sensationeele proefnemingen. Men
kan niet nagaan wat in de berichten niets
dan reclame is. Men zou verder moeten
weten, of er bij de keuze van de naar
buiten te brengen jongelui al niet de neiging
heeft voorgezeten om alleen de beste te
nemen. En dan moet men er altijd mee
rekenen, dat de voorstanders van zulk een
idee, in hun ijver voor dat idee, veelal
opzettelijk of onopzettelijk, de resultaten
in een te voordeelig licht plaatsen. Boven
dien zijn onze berichten nog te onnauw
keurig. Men weet dat er nu ongeveer 200
kinderen in Freeville geweest zijn. Men
weet ook dat er meisjes bij waren. Doch
of en hoe hier coëducatie werd toegepast, is
niet bekend. En evenmin is natuurlijk bekend
welk indirect aandeel de volwassene be
schermers gehad hebben in den gang van
zaken. Wel weten wij, dat de burgers ge
regeld de school bezoeken en dat mee als
het belangrijkste van de inrichting de
rechtspraak en de strafvoltrekking wordt
beschouwd.
Nu ligt voor de hand, wat het voordeel
van deze instelling is. De jongen leert
sociaal gevoelen. Hij zal als vanzelf be
grijpen hoe noodig het is, dat de gemeen
schap gezag heeft en dat gezag krachtig
uitoefent. Hij zal bovendien zijn verant
woordelijkheid als staatsburger beter leeren
inzien, dan wanneer die verantwoordelijk
heid, als in den gewonen staat, door de
massa vrijwel onnaspeurbaar wordt. Ook
zal er een hevige wedijver tusschen de
jongens ontstaan, omdat zij zullen begrijpen
dat grooter bekwaamheid, handigheid, ijver
direct leidt tot meer verdiensten en aanzien.
Doch de kwade instincten, de verkeerde
aanleg van velen zal niet als door een
tooverwoord bij de grenzen van de repu
bliek afvallen. En de opvoeders, de onder
wijzers zullen, dunkt ons, groote moeite
hebben met eenigen invloed te krijgen op
deze jeugdige burgers, die zichzelf uit den
aard der zaak zeer zullen gevoelen. Ook
is het gevaar groot, dat ook in dit mini
atuur-staatje de politiek spoedig leidt tot
verderf, tot corruptie en omkooping, tut
partijdigheid van de machthebbenden. En
eigenlijk is dit leven in die namaak-re-
publiek toch wel onecht, ten slotte zal het
den jongelui toch niet zoo gemakkelijk
vallen om zich na het verlaten dezer
republiek weer in den grooten staat thuis
te gevoelen. Nu afgezien nog van de bij
zondere moeilijkheden voor die jongens,
die in de republiek een hoogere positie of
een post van vertrouwen bekleed hebben.
Ten slotte ontbreekt toch ook in dit
systeem de goede invloed van het gezin
waarvan men tegenwoordig terecht zooveel
verwacht, voor de opvoeding der verwaar
loosde jeugd. Wij zouden dan ook geneigd
zjjn alles wat er over de republiek
gemeld wordt, niet dan onder het voorrecht
van boedelbeschrijving te aanvaarden, al
ontkennen wij niet dat er in deze proef
neming zeker heel veel aardigs is.
TEXEL, 19 November 1910.
Onze plaatsgenooten mej. D. Kooiman
en de heer L. Vonk, legden dezer dagen
beiden met goed gevolg examen af voor
vak j (vrjje- en ordeoefeningen.)
Waal, 19 Nov.
De eerste bijeenkomst van „Nut en
Genoegen" gister avond in het lokaal
van A. P. Eelman gehouden was, mede
door het ongunstige weer, niet zeer druk
bezocht.
Toch sleten de aanwezigen een aan-
genamen avond door de beide voordrachten
van den voorzitter, den heer J. de Jongh.
Naar de eerste voordracht, grootendeels
van ernstigen aard, werd met veelaan-
dacht geluisterd, om de tweede, van
luimigen inhoud, werd nu en dan hartelijk
gelachen.
Aan het slot der vergadering deelde
de voorzitter mede, dat het aantal leden
thans 48 bedraagt en dat de tweede
leesavond zal worden gehouden Dec. a.s.
Als sprekers zullen alsdan optreden
de heeren J. Daalder Dz. en IJ. Koppen
te Oosterend.
Oudeschild, 17 Nov.
Nu het oesterkorren niet de gewenschte
resultaten oplevert, zijn sommige vis-
schers daarmee opgehouden en hebben
een begin gemaakt met het visschen
naar garnalen. Hedenavond zijn dan ook
de eerste garnalen op de boot gezet. Te
wanschen is het, dat hiermede betere
zaken gemaakt zullen worden dan met
het oesteren.
De Cocksdorp.
Bij het op 15 dezer te Amsterdam
gehouden examen voor de acte van be
kwaamheid voor huis- en schoolonderwijs
in de vrije- en ordeoefeningen der gym
nastiek, slaagde o. m. onze vroegere
plaatsgenoot de heer M. N. Zeylemaker,
thans onderwijzer te Den lip.
Oosterend, 18 Nov.
Reeds probeerden enkele visschers
met het vangen van garnalen iets te
winnen, doch de vangsten waren nog
klein en de prijzen laag. Toch maken
meerderen zich gereed, daar weldra
betere uitkomsten verwacht worden.
Noordzee- en oestervisscherij leveren in
den laatsten tijd zeer weinig op.
Voor het winkelraam van den heer
IJ. Koppen kan men een aardige auto
matische reclame voor het waschmiddel
Persil zien. Allerhande kleedingstukken
ziet men als het ware, in zeepsop walm
opstijgen, en alles is rein gewasschen.
Vaccinatie.
Ingediend is een wetsontwerp tot
nadere wijziging en aanvulling der wet
van 4 December 1872, houdende voor
zieningen tegen besmetteliike ziekten
waarvan de strekking is vrijstelling van
vaccinatie te geven, indien blijkens een
door twee geneeskundigen onderteekende
verklaring van de inenting bijzonder
gevaar voor de gezondheid van den be
trokkene is te duchten.
De schatten van de Lutine
Uit IJmuiden meldt men dat aldaar
is binnengekomen do sleep-bergingsboot
„Lyons" uit Glasgow, sleepende een soort
van lichter. Nadat het schip te Amsterdam
nog eenige machinedeelen zal hebben
ingenomen, zal het naar Terschelling
vertrekken, om in de gronden van het
Vliegat onderzoekingen te doen naar het
welbekende en veelbesproken in October
1799 aldaar gestrande Engelsche schip
„Lutine", geladen met goud en zilver.
Gelijk men weet, is in den loop der
19de eeuw reeds herhaaldelijk een grooter
of kleiner gedeelte daarvan opgehaald,
doch in de laatste jaren waren verdere
pogingen opgegeven.
Aan boord van de „Lyons" zijn acht
duikers. De boot is bovendieu ingericht
om zand te zuigen en is voorzien van
verschillende machines.
Men wil trachten met zeer sterke
magneten het goud op te halen.
Op de Afrikaansche kust heeft de
„Lyons" de lading geborgen van een
schip, dat aldaar 142 jaar had gelegen,
en men hoopt dus hier even gelukkig te
zijn.
Men doe er zijn voordeel mede.
Wij lezen in de Zij per Courant
Ter waarschuwing van ODiDgewijden
meenen wij onzen lezers een dienst te
kunnen doen met de plaatsing van
onderstaand bericht
Zelfs in dezen duren tijd kan men soms
ook opmerkelijk goedkoop terecht. Vele
personeD uit dezen omtrek b. v., van
allen stand, zijn blij gemaakt met een
gedrukten brief, die er bedriegelijk uitziet
alsof hij met de schrijfmachine was ge
tipt en waarin den geadresseerde zeer
complimenteus wordt medegedeeld: „Wij
hebben ons doen zenden een opgave van
de namen der meest geziene families in
uw woonplaats en onder deze namen
vonden we ook den uwe.
Als men dat gelezen heeft, is men
natuurlijk in de gewenschte stemming
gekomen voor wat er volgt. Dat is een
aanbieding, om geheel gratis 't is enkel
maar voor de reclameu op levens
grootte een portret te mogen leveren,
waarvoor men slechts een gewoon portret
heeft toe te zenden.
Vreemd zal men 't vinden, dat men
zoo in de bijzondere gunst staat van „La
Photograpie Electrique D. Tarnai Brussel,
3 Vanderschrickstraat", en de heer Tarnai
begrijpt dat zelf ook weldaarom ver
volgt hij geruststellend„Het kan zijn
dat ons aanbod U wat vreemd lijkt, doch
wij willen alleen reclame maken. Wij
rekenen er op, dat ge uwen vrienden en
bekenden onze firma zult noemen, wan
neer naar den vervaardiger van het portret
gevraagd wordt. Een anderen tegendienst
vragen wij niet".
Zou dat te vertrouwen zijn zoo wordt
door sommige personen gevraagd. We
weten alleen, dat nu reeds v(jf en-twintig
jaar lang door verschillende firma's op
deze wijze reclame wordt gemaakt, en
als men dan het groote portret thuis"
krijgt, onder rembours, moet men idem
zooveel betalen voor de lijst, die de firma
wel zoo voorkomend is geweest, er
dadelijk maar om te zetten en die ze er
natuurlijk niet nog gratis bij kan geven.
Die billijkheid wordt door velen geaccep
teerd, en men betaalt de lijstwel
zooveel te duur, dat de firma met haar
gratis-portretten nog goede zaken maakt.
Zoo is 't nu al jaren lang gegaan en
omdat men 't aanvankelijk zóó niet be
doelde, is men toch nog gefopt. We
manen derhalve aan tot voorzichtigheid.
Laaghartige boevenstreek.
Een tachtigjarige blinde vrouw, buiten
de kom der gemeene Zonnemaire met
een dienstbode wonende, kreeg bezoek
van een haar onbekend persoon, die
onder allerlei bedreigingen een som gelds
van haai vorderde. De oude vrouw,
bevreesd voor de geuite bedreigingen,
gaf den man al het geld, dat ze in huis
had, zijnde f55. De dienstbode spoedde
zich daarop naar het dorp om hulp. De
burgemeester stelde de justitie te Zie-
rikzee van het geval in kennis, die zich
terstond naar Zon nemaire begaf en een
onderzoek instelde. Verschillende per
sonen heeft de rechter-commissaris reeds
in verhoor genomen.
Redding bij brand.
De Dordrecht sche Courant" meldt
dat de heer W. Noorland, duiker te
Dordrecht, een pak beeft vervaardigd
in den vorm van een duikerpak, dat
hem in staat zal stellen, in geval van
brand, menschen, die in levensgevaar
verkeeren, te redden. Hij vertrouwt,
met behulp hiervan, ruim een uur on
gedeerd in vuur en rook te kunnen
vertoeven alvorens zelf in gevaar te
verkeeren.
TEXELSCHE COURANT.
O
