N°. 2418.
Donderdag 1 December 1910.
24ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland.
Van week tof week
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Advertentiën vóór 9 nnr op den dag der uitgave
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitgevers LANG-EVELD& DE R 0 O IJ, ParkstraatBurg op Texel.
19—26 Nov.
Kenmerkten de beraadslagingen der
Tweede Kamer in de voorgaande weken
zich nogal door groote kalmte, in deafge-
loopen week was dat niet het geval. Inzon
derheid in de zitting van Vrijdag is het
rumoerig toegegaan. Naar aanleiding van
de rede van Dr. Kuyper over den politieken
toestand en wat daarmee verband houdt
raakte de oud-minister Borgesius in het
vuur en op een heftige wijze ging hij Dr.
Kuyper te lijf waarin hij aan diens jongste
verleden herinnerde, en tevens kreeg de
regeering een paar veegen uit de paD.
Dat belooft niet veel goeds voor de toe
komst en de verwachting dat het parle
mentaire molentje dit jaar nu eens vrij
kalm zou malen, zal vermoedelijk wel niet
bewaarheid worden. Er staan tenminste
nog een paar gevaarlijke onderwerpen op
de agenda, w. o. de marine-dominekwestie
en die betreffende de 46 millioen voor de
kustverdediging.
Mag men de voorspellingen in de bladen
gelooven, dan pakken zich ook donkere
wolken samen boven het hoofd van den
minister van Oorlog. Het heet dat de
rechterzijde het ministerieele doodvonnis
over dezen bewindsman uitgesproken heeft
en dat dit bij de behandeling der Oorlogs-
begrooting ten uitvoer zal worden gelegd.
Eenige grond voor die beweriDgen schijnt
er wel gelegen in de felle critiek die deze
minister reeds onlangs in de Kamer te ver
duren had en in het feit dat hij niet tot
de rechterzijde behoort.
De correspondent van, we meenen wel,
de „Arnh. Ct.", die in relaties schijnt te
staan met onzen minister van Oorlog en
diens familie, wist dezer dagen zelfs te
vertellen, dat de minister op alles voor
bereid is. Hij weet welk lot hem wacht en
ook dat zijn opvolger reeds aangewezen is.
Kalm en gelaten wacht hij de voltrekking
van het vonnis af, tenminste als bedoelde
correspondent juist is ingelicht. Ten dezen
opzichte is evenwel afwachten de boodschap.
Als gevolg van een en ander voorspelt
men dat de Kamer evengoed als andere
jaren, straks weer tijd te kort zal schieten
om fatsoenlijk tegen Kerstmis gereed te
komen.
o o—o
De Duilsche Rijksdag is in de afgeloopen
week ook weder bijeengekomen, men
zegt voor het laatst omdat verwacht wordt
dat een spoedige ontbinding 6r van in het
voornemen der regeering ligt. Er was voor
de eerste zitting der „Abgeordneten" heel
wat belangstelling, wat gemakkelijk te
verklaron is uit het feit dat de vleeschnood-
interpellaties als nummer een op de agenda
der werkzaamheden stonden. Zooals men
weet we wijdden daaraan vroeger reeds
uitvoerig onze aandacht heerscht er aan
de overzijde onzer Oostelijke grenzen in
vrij sterke mate gebrek aan slachtvee en
vlcesch, tengevolge waarvan de vleesch-
pi'ijzen abnormaal hoog gestegen zijn. Zoodat
de Duitsche huismoeders nog meer te kla
gen hebben dan de onze, die ook pruttelen
over de hooge prijzen van het vleesch. De
onaangename toestand heeft in de breede
kringen der Duitsche arbeiders en midden
stand veel ontstemming gewekt, die op
protestvergaderingen en in adressen aan
de regeering tot uiting kwam. Het gevolg
daarvan is geweest dat in de kleinere
Zuidelijke bondsstaten dan ook den invoer
van slachtvoe en vleesch mogelijk is ge.
worden, zjj het dan ook in beperkte mate'
De Pruisische regeering, die heel gehoor
zaam is aan de groote agrariërs oftewel
grondbezitters, bleef evenwel Oost Indisch
doof voor alle verzoeken die tot haar wer
den gericht.
Inzake de vleeschnood dan waren bij den
rijksdag een tweetal interpellaties ingediend,
een door de agrariërs, waarom de regeering
enkele middelen toegestaan had om de
vleeschduurte tegen te gaan en of er mis
schien nog meer maatregelen op til waren
en een van de sociaal-democraten, waar
om zoo laat tot eenige maatregelen werd
overgegaan en waarom zoo weinig. Namens
deze laatsten voerde allereerst paitijgenoot
Emrnel het woord om den grooten vleesch
nood te schilderen en op openstelling der
grenzen aan te dringen, terwijl namens de
agrariërs de Badensche landbouwer Rupp
kwam verklaren dat er geen vleeschnood
bestond, doch alleen slechts vleeschduurte,
wat ook wel eens meer plaats had gehad.
Namens de regeering beantwoordde min.
Delbrüch de interpellaties. Hij verdedigde
de houding der regeering en wees er op
dat openstelling der grenzen het gevaar
van veeziekten grooter zou doen worden
en dat eigenlijk alleen verbetering van den
toestand verwacht mocht worden van ver
meerdering van de eigen veeproductie.
Na minister Delbrüch sprak diens ambt
genoot Schorlewer, die zich niet begrijpen
kon waarom het nu zoo erg was dat het
vleesch zooveel kostte. De vleeschconsump-
tie was zelfs in 1910 niet achteruit gegaan
en hij zag dan ook met vertrouwen de
toekomst tegemoet.
Na de ministers hebben nog eenige andere
sprekers het woord gevoerd. Het resultaat
der interpellaties is ons nog niet bekend
doch er bestaat niet veel kans dat een ge
volg daarvan het openstellen der grenzen
zal zijn, noch het toestaan van vleesch-
invoer uit het buitenland.
De regeering wenscht voor alles de groote
grondbezitters te vriend te houden.
Er mag evenwel gevraagd worden of baar
dit later niet bitter zal opbreken. De
regeering toch draagt door haar weigering
koren op den molen der sociaal-democraten
en bij de komende verkiezingen zal daar
van wel voldoende blijken.
o o—o—
De Engelsche politieke aangelegenheden
bly ven nog voortdurend de aandacht vragen.
Zooals de lezer weet had Asquith aan het
Hoogerhuis nog een week tijds toegestaan
om zich over de Veto-ontwerpen uit te
spreken. Die week is thans gepasseerd
maar zooals te verwachten was. De lords
hebben de Veto-ontwerpen niet aangenomen.
W6l hebben zjj echter de regeering zoo'n
beetje bjj den neus gehad. De regeering
had hem n.l. geen kans gelaten om de
ontwerpen te amendeeren, doch lord Lans.
downe, de aanvoerder der oppositie wist
wel raad. In de vergadering van j.l. Woens
dag diende hij een drietal moties in, waarin
het Hoogerhuis zich omtrent de hangende
kwesties kon uitspreken alvorens met de
Veto-ontworpen te beginnen, en die feiteljjk
niets anders dan verkapte amendementen
waren. In die moties werd de wenschelijk.
heid uitgesproken
lo. om maatregelen te treffen tot bij
legging van het geschil tusschen het Lager -
en Hoogerhuis, dat nu geconstitueerd zal
worden volgen de hervormingsvoorstellen
van lord Rosebery
2o. dat bij geschil over wetsontwerpen
niet van fmancieelen aard, ter bijlegging
van het geschil, een vereenigde zitting van
beide huizon zal worden gehouden, behalve
wanneer het geschil een kwestie van buiten
gewoon belang betreft, die nog niet aan
het oordeel van het volk onderworpen ge
weest is. In dat geval zou de zaak door
een referentuur kunnen beslist worden en
niet door een vereenigde vergadering der
twee huizen
3o. dat de peers er in toestemmen, om
onder zekere waarborgen, hun constituoneel
recht, om financieele wetten te verwerpen
op te geven.
Er werd over deze moties nogal breed
voerig gedebatteerd, doch ze werden ten
slotte aangenomen en ze zullen nu aan het
oordeel van het Lagerhuis worden onder
worpen. Ze zullen natuurlijk niet aange
nomen worden, evenmin als het Hoogerhuis
de Veto-ontwerpen zal aannemen. Het eind
van bet lied zal daarom wel zijn de alge-
meene verkiezingen.
—o—o o—
In Portugal wandelt het nieuwe repu-
blikeinsche bewind nog niet op rozen.
Integendeel de regeering staat er voor zeer
moeilijke kwesties en onaangename toe
standen. Nu de eerste weken van spanning
en verrassing voorbij is, beginnen tal van
kringen der minder gefortuneerden te be
grijpen, dat de tijd nu ook gekomen is om
verbetering van hun toestand te krijgen.
De voormannen der revolutionaire beweging
hebben hen destijds gouden bergen beloofd
en nu staan ze voor de moeilijkheid dat
lichtvaardige beloften na zich sleepen. Er
gaat een ware werkstakingskoorts door
Portugal. Schier in alle bedrijven gist het
en hier en daar kwam het zelfs reeds tot
vijandige betoogingen. Verschillende sta
kingen zijn reeds begonnen en er zitten
nog veel meer in de lucht. Men eischt van
de regeering betere wettelijke maatregelen
en betere toestanden maar schijnt te ver
geten dat een regeering die nog nauwelijks
geïnstalleerd is, en voor geheel nieuwe
vragen en kwesties komt te staan, maar
zoo dadelijk niet een nieuwe orde van
zaken scheppen kan.
Het kan niet ontkend worden dat ze al
het mogelijke doet om de ontevredenen
gerust te stellen. Een respectabel aantal
wetsontwerpen ligt al gereed en zeer
beijvert de regeering zich om een nieuwen
toestand te scheppen. Alleen vraagt ze een
weinig geduld, maar dat schijnen de Portu-
geezen al heel weinig te bezitten.
Met dat al is de positie van de jeugdige
regeerir.g allesbehalve prettig. Daarbij komt
bovendien nog het feit, dat de toestand in
de provincie nog lang niet te vertrouwen
is. Althans van geestdrift voor het nieuwe
gezag is daar nog geen sprake. Een paar
ministers die een reisje door de provincies
gemaakt hebben om zich met de stemming
op de hoogte te stellen, kwamen wel wat
teleurgesteld terug omdat ze overal even
koel waren ontvangen. En de regeering
die anders zoo met het woord „volksregee-
ring" geschermd heeft, durft er niet toe
overgaan de verkiezingen uit te schrijven
en wil eerst kalmer dagen afwaohten.
TEXEL, 30 November 1910.
Onze vroegere plaatsgenoot, de
heer A. Raven assistent-buitendienst
H. S. M. te Bovenkarspel is overgeplaatst
naar Purmerend als klerk-binnendienst.
Opvoering van „Paljas".
Wij genoten Zondag het voorrecht de
opvoering bij ta wonen van het „sen
satie-drama „Paljas," door het Nederl,
Tooneel-Ensemble, onder directie van den
heer Joh. Steenbergen in het hotel
„Texel".
De zaal was flink bezet. De korte
inhoud van het drama is ongeveer de
volgende
Belphégor, bijgenaamd „Paljas," en
Madelaine, zijn vrouw, die zielsveel van
elkaar houden, verheugen zich in 't
bezit van twee kinderen, een jongen en
een meisje, Henri en Jane.
Jane, geniet een zwakke gezondheid
en het zwervend leven met de kermis
troep, oefent daarop zoo'n nadeeligen
invloed uit, dat een in 't geheim door
Madelaine ontboden geneesheer, ver
klaart dat een voortzetting van dat
leven, den dood van het kind tengevolge
zal hebben.
Madelaine blijkt te zijn een dochter
van een hertog, die door omstandigheden
zijn kind bij een dagloonersfamilie moest
achterlaten en wiens plotselinge dood,
oorzaak was dat Madelaine, onbewust
van hare afkomst, als het kind yan de
dagloonersfamilie opgroeide.
Een avonturier, die evenwel van die
hooge geboorte keonis droeg, placht onder
den valschen naam van Ridder de Rollac,
daaruit voor zich munt te slaan en
vervolgt Madelaine uit naam van haren
grootvader, de hertog de Montbazon, met
voorstellen om Belphégor te verlaten.
Na hevige gemoedsstrijd, de liefde
voor haren echtgenoot en haar zoon
Henri ter eener en het leven van haar
jongste lieveling ter andere zijde, be
zwijkt de moeder ten slotte voor den
aandrang van Ridder de Rollac en ver
laat in het tweede bedrijf echtgenoot
en kind om het leven van haar jongste
te redden.
Paljas spant zijn uiterste krachten in
zijn vrouw terug te krijgen 6n ten slotte
als door samenloop van omstandigheden
het doodvonnis over Paljas reeds is
uitgesproken, blijkt ook hier weder de
liefde sterker dan de dood, wordt de
valsche Ridder de Rollac ontmaskerd en
markies de Montbazon neemt Belphégor
bijgenaamd „Paljas" met echtgenoote en
kroost met open armen in de adelijke
familie op.
Het stuk bevat menig tragisch moment
menig aandoenlijk tafereel, de schrijver
laat door Paljas harde waarheden zeggen,
de he9r Steenbergen, kwam ons voor,
was zijn rol als Paljas meester, evenals
mevr. Bouber ten Hoope die van Made
laine, er werd hartelijk geapplaudiseerd,
zóó, dat soms wel driemaal gehaald
moest worden, en toch, tevredenmaar
niet voldaanzouden wij willen zeggen.
Wij wagen ons niet aan een oordeel,
doch we spreken het vermoeden uit, dat
klein tooneel en niet passend décor
hiervan de hoofdoorzaak waren.
't Laatste bedrijf toch vooral kon ons
niet in de gewenschte stemming vinden.
Er was dan ook meer dan kinderlijke
verbeeldingskracht voor noodig, om zich
zelf diets te maken, dat het tooneel
daar voor ons, een rechtzaal voorstelde
en de handeling een rechtspraak met
gratieverleening en wat niet al.
Tevreden, doch niet voldaan, we hadden
ons er meer van voorgesteld, doch, in
de beste stemming ging een gedeelte
der toeschouwers huiswaarts, in de b9ste
stemming nam het andere deel aan het
bal, een gezellig bal.
De eerste Nutsarond.
Maandagavond werd in Cafe den Burg
voor dit seizoen de eerste openbare
vergadering gehouden, vanwege het
departement Texel der Maatschappij tot
Nut. van 't Algemeen.
't Was een zeer ruwe dag en onze
verwachting over eeu goede opkomst
TEZELSCHE COURANT,
Abonnementsprijs per 3 maanden
Voor PB Boao 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Prijs der Advertentiën.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Ct
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
