N°, 2462.
Donderdag 4 Mei 1911.
248te Jaargang.
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland.
Van week tot week.
it it blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Adrertentiën vóór 9 nar op den da? der uitgave
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIÉN worden aangenomen bij de TJitg. Firma LANGEVELD DE ROOIJ, Parkstraat, Bübö op Tex el.
KOHIER
van den Hoofdelijkeu Omslag.
Burgemeester en Wethouders der
Gemeente Texel, maken bekend, dat een
afschrift van het primitief kohier van
den Hoofdelijken Omslag voor het dienst
jaar 1911, gedurende vijf maanden, van
den 26 April 1911 tot en met den 25
September 1911, ter Gemeentesecretarie
voor ieder ter lezing ligt.
Texel, den 25 April 1911.
Burgem. en Weth. voornoamd,
De Burgemeester,
J. S. DIJT, Loco-B.
De Secretaris, RUIBING.
23—30 April.
Ia een onzer vorige overzichten hebben
we melding gemaakt van de plannen der
Friesche liberalen om te komentot'n concen
tratie van alle vrijzinnigen in die provincie.
Een voorloopig programma kon opgemaakt
worden, maar we wezen er reeds op, dat
het nog de vraag zou zijn of inzonderheid
op het punt van kiesrechtuitbreiding dit
programma tot eenheid tusschen de voor
uitstrevende en minder vooruitstrevende
linkergroepen zou kunnen leiden, 't Was
te voorzien, dat met bet oog op de stembus
in 1913, waarbij de algemeen kiesrecht
kwestie een groote rol zal spelen, door de
te vormen concentratie haar houding dien
aangaande wat scherper omlijnd diende te
worden. En dit heeft dan ook plaats gehad.
Dezer dagen is te Leeuwarden in de jaar
vergadering van den Liberalen Bond be
sloten tot reorganisatie van dien Bond. De
Daam der vereeniging zal worden veranderd
in „Provinciale Bond van vrijzinnigen in
Friesland" terwijl een drietal punten als
grondslagen voor de gemeenschappelijke
actie werden vastgesteld. Deze komen vrij
wel overeen met die in het voorloopig
programma genoemd waarvan door ons
reeds melding werd gemaakt en die door
alle vrijzinnigen aanvaard zullen kunnen
worden.
Van meer belang moet genoemd worden
het program dat voor de eerste 4 jaren
vastgesteld werd.
De Liberale Bond heeft, blijkbaar met
het doel de oud-liberalen niet buiten de
concentratie te sluiten, de verklaring
„grondwetsherziening ten einde te kunnen
geraken tot invoering van algemeen kies
recht4 gewijzigd, zoodat deze thans luidt
„grondwetsherziening teneinde aan den
wetgever over te laten de regeling van het
kiesrecht." - Men heeft zich derhalve ge
steld op het standpunt van het veel ge
smade blanco artikel.
We zullen daarover niet in goedkeurende
of afkeurende beschouwingen treden, doch
alleen het vermoeden uitspreken dat er
van een concentratie van „alle" vrijzinnigen
in Friesland voor do komende 4 jaren niets
zal komen. De Liberale Unie en de Vrijz.
Dem. Bond hebben het blanco artikel reeds
lang losgelaten en sturen aan op algemeen
kiesrecht, mot do sociaal-democraten. En
'tis niet te denken dat zjj tot het blanco
artikel terug zullen keeren.
Het orgaan van de Vrijz. Dom. „Land
en Volk" liet dit al dadelijk onbewimpeld
blijken. „Scheurpapier" noemde het blad
het aangeboden program van actie en het
besloot zijn beschouwing aldus:
„Inzet van den stembusstrijd in 1913 is
het algemeen kiesrecht. Niet van do onzen
alleen. Het orgaan van de Liberale Unie
schreef nog verleden we6k, dat ook de
Unie onder geen beding daarvan afgaat.
„Het Friesche program met zijn neutrale
blanco artikel is dus scheurpapier. Liberale
Unie en Vrijz. Dem. steunen slechts oandi-
daten die zich verklaren voor algemeen
kiesrecht. Doet een vrijzinnig candidaat dat
niet, dan zal hem boven een Soc-Dem.
niet de voorkeur worden gegeven, of er
zal een vrijzinnig voorstander van algemeen
kiesrecht naast hem moeten worden gesteld.
„Kan men dus niet anders coaliseeren
dan zóó, men moest het liever laten."
Nu moge daartegenover het orgaan der
oud-liberalen, de „Nieuwe Courant" met
groote instemming van het aangeboden
program van actie gewagen dat dit
program de medewerking van Unie-liberalen
en vrijzinnige democraten onmogelijk maakt
ligt voor de hand. Zoo zal dan ook niet
een concentratie worden verkregen als men
zich heeft voorgesteld.
o o- -o
Het Engelsche Lagerhuis heeft in de
afgeloopen week de behandeling van het
Veto ontwerp voortgezet. En het is nu al
een eind opgeschoten ook. Zooals we reeds
eerder mededeelden zijn op het ontwerp
niet minder dan een 900-tal amendementen
ingediend, waarvan 800 alleen door de
oppositie. De bedoeling der oppositie is
duideljjk, nl. om de behandeling van het
ontwerp te vertragen. Ze speelde dat spel
letje al eens vaker, doch de regeering weet
tegen dergelijke obstructie wel een middel.
Ze stelt eenvoudig de guilliotine in werking.
Zoo werd ook in de afgeloopen week ge
daan en op een dag, we mogen wel zeggen
in een oogenblik, werden niet minder dan
een 300 tal van de ingediende ontwerpen
zonder vorm van proces onthalst. De meer
derheid van het lagerhuis besloot eenvoudig
die 300 amendementen niet in behandeling
te nemen. Dat schiet op. De bespreking
van de overgeslagen amendementen zou
minstens 75 zittingen hebben gevorderd.
Zoo werd de behandeling van het ontwerp
met een grooten sprong in eens voortgezet.
Met alle amendementen kon echter bil
lijkheidshalve niet zoo onmeedoogend ge
handeld worden en zoo werd over een der
amendementen van de oppositie nogal
breedvoerig van gedachten gewisseld. Het
betrof een amendement, waarvan de be
doeling was, dat ingeval het Hoogeihuis
een wetsontwerp driemaal verworpen had,
een referendum zou worden uitgeschreven.
De oppositie oordeelde dat in een dergelijk
geval de kiezers moesten worden gehoord.
De regeering wilde van het amendement
niets weten en ze won dan ook het pleit,
want het amendement werd m6t 286 tegen
164 stemmen verworpen.
De beraadslaging kenmerkte zich nogal
door kalmte. Dat was vroeger bij de be
handeling van Ierlands zelfstandigheid wel
eens heel anders, weliswaar gaat het thans
nog niet over Ierlands vrijmaking, doch
het thans aanhangig zijnde ontwerp kan
als de eerste stap daartoe beschouwd
worden Dat is door minister Asquith bij
de beraadslagingen dezer dagen nog eens
opnieuw verzekerd. Het voornemen der
regeering is dan ook, als de veto ontwerpen
afgehandeld zijn met voorstellen, Ierland
betreffende bij het Lagerhuis te komen.
Dat de Ieren volkomen vertrouwen stellen
in de regeering blijkt wel uit de stemmin
gen, waar zij tot nog steeds de zijde van
het Kabinet bleef kiezen.
—o—o o
De buitenlandsche pers houdt zich nog
steeds bezig met den toestand in Marokko.
Inzonderheid over het optreden van Frank
rijk wordt nog veel geschreven. Gelukkig
kan gezegd worden, dat over 't algemeen
de toon ook in de Duitsche bladen
wat kalmer wordt. Ook al slaat men nog
eenigszins met wantrouwen het optreden
der Franschen gade, toch begint men
zachtjes aan te erkennen dat de veiligheid
van de Europeanen, die binnen de muren
van Fez opgesloten zijn, aan Frankrijk
eenig recht geeft in den toestand in te
grijpen.
Van offleieelo Duitsche zijde liet men
zich tot nog toe over de kwestie niet uit.
De Rijksdag is trouwens met vacantie en
voor deze bijeenkomt zullen wel geen
regeeringsverklaringen ovor Marokko ver
wacht mogen worden.
Spanje liet reeds eerder z\jn meening
blijken. Het zal in geen geval aandeel
nemen in Frankrijks optreden, doch zich
strikt houden aan de bepalingen der Alge-
ciras-acte.
Engeland trouwens Frankrijks bond
genoot liet zich over het optreden der
Franschen nogal vriendschappeiy k uit. Door
de regeering werd verklaard dat zij de
door Frankrijk ondernomen stappen noodig
acht en dat ze volkomen vertrouwen stelt
in Frankrijks bedoelingen.
Over den toestand in Marokko zelf valt
weinig te zeggen. Zeer gunstig luidden de
berichten der laatste dagen niet. De leger
afdelingen die van verschillende kanten
oprukken om Fez te ontzetten, hebben met
groote moeilijkheden te kampen en zelfs
verluidt dat sommigen een terugtrekkende
beweging moesten maken. Daarbij zijn de
mannetjes waaruit de troepen samengesteld
zijn niet al te zeer te vertrouwen.
Met belangstelling mogen nadere berichten
afgewacht worden.
—o—o—o—
In Turkije doorleefde men in de afge
loopen week dagen van spanning op
politiek gebied. De Jong Turksche partij
maakte een crisis door, die van ernstigen
aard genoemd kan worden. Zooals men
weet, regeert de Jong-Turksche regeering
zoowat bij de gratie van het Comité „Een
heid en Vooruitgang", een Comité of beter
gezegd een politieke partij zonder eenigö
verantwoordelijkheid. In het Comité werken
militaire en burgerlijke autoriteiten samen
en vanuit Salonike, waar het zijn zetel
heeft, oefende het zijn invloed uit op den
loop der publieke zaken. En ook schreef
het aan de regeering de door deze te volgen
gedragslijn voor.Doch regeerinsprogramma's
ontwerpen en voorschrijven is heel wat
gemakkelijker dan ze uit te voeren. En
dat laatste moest het Kabinet meer dan
eens ei varen Het kon niet altijd precies
uitvoeren wat het Comité gedecreteerd had.
Vandaar conflicten nu en dan tusschen die
beiden. Langzamerhand vormden zich daar
door in het Comité een groep van onte
vredenen onder leiding van Medjdi Hermid
en die een 100 tal leden van het Comité
omvatte. En deze groep liet niet onduidelijk
blijken, dat ze desnoods niet voor geweld
terug zou deinzen om den tegenstand der
Jong-Turksche regeering en haar aanhang
te verbreken. Het doel dezer oppositie richt
zich inzonderheid op het doen herleven
der echte Ismaelitische tradities. Zij eischt
het overwicht van het militaire element
over het burgerlijke en dat het Kabinet
onder toezicht van het comité met krach
tige hand heerschen zal. Ook wil ze vooral
dat geen der ministers in betrekking zal
staan met buitenlandsche maatschappijen.
Op een partij vergadering, dezer dagen
te Konstantinopel gehouden behaalde de
oppositie de overwinning. Besloten werd
daarbij dat geen afgevaardigde zitting zal
kunnen nemen in het Kabinet, noch in een
buitenlandsche exploitatie maatschappij,
noch moeite zal mogen doen bij de regee
ring om concessies voor dergelijke maat
schappijen te verkrijgen. Verschillende leden
der regeering teekenden de aangebodcu
overeenkomst. Aanvankelijk leek gevolg te
zullen zijn dat een deel van het Kabinet
den arbeid zou neerleggen, doch zij die
deze plannen hadden geopperd werden over
gehaald aan te blijven. Zoo is de vrede
voorloopig weer hersteld. Voor hoe lang?
TEXEL, 3 Mei 1911.
We schreven Mei.
April is voorbij, de?' is uit de maand,
we mogen dus zomer verwachten. Mei
zette zich gunstig in door mooi weder
en 't had al den schijn dat werkelijk
de zomer in aantocht was. Misschien....
want de opvolgende dagen wekten weder
tot tegenspraak.
April was niet zoo bijzonder behagelijk,
schrale koude winden deden onaange
naam aan en de droogte deed zich voor
een tijd geducht geldeu; gelukkig hebben
flinke regens dat ongerief vergoedt. Van
de verloopen maaud blijft de herinnering
zeker levendig aan de strenge vorst
voor dien tijd in het begin der maand;
veel schade werd er door aangericht en
de wateren waren met zulk een ijskorst
bedekt, dat het sterk genoeg was om
jong wolvee te dragen, naar wij ver
namen. Als vergoelijking stippeD wij
evenwel aan dat April ons op den 2den
Paaschdag een echt heerlijke zomerdag
bezorgde.
Als vanouds betoonde de jeugd zich
de oude traditie getrouw om aan het
einde der maand weder Meivuren te
ontsteken, welke in groote getale kon
don worden waargenomen.
De laatste Aprildag werd herdacht
de 2e jaardag van Prinses Juliana. Dat
feit ging hier nagenoeg ongemerkt
voorbij, enkele vlaggen, van publieke en
sommige particuliere gebouwen uitge
stoken, getuigden er slechts van.
De laatste dagen van Grasmaand
werden hier, evenals elders, benut om
een extra ontvangst te verwerven voor
den strijd tegen de vreeselijke ziekte
de tuberculose. De verkoop van het
tuberculose bloempje werd daarvoor
dienstbaar gemaakt en we mogen
zeker met genoegen er van gewagen
dat die poging niet geheel vruchteloos
is geweest. De ijverige verkoopsters
deden haar best om de koopwaar te
plaatsen eu koopers er voor waren wel
te vinden, er zullen zeker weinigen zijn
geweest die zich hebben onttrokken om
voor 't goede doel een offertje te brengen.
Wel jammer, dat ook hier, eveoals elders
de klacht moest geldeu dat de voorraad
bloempjes te klein was. Hoe het zij,
de ondervinding heett geleerd, dat voor
een goede zaak, op doelmatige wijze
voorbereid, wel op medewerking mag
worden gerekend.
Oudeschild, 1 Mei.
Jl. Zaterdagavond koD men alhier in
verschillende richtingen Meierblitzen
waarnemen. Ook de kinderen van ons
dorp hadden aan de oude gewoonte ge
trouw, gedurende de laatste dagen,
onder het zingen van het bekende liedje
langs de huizen allerlei ouden rommel
opg- haald, om dien op den bepaalden
avond op verschillende plaatsen te ver
branden. Nog altijd blijven hier de Mei
vuren een feest voor onze jeugd.
Met den verkoop van de tuberculose-
bloempjes is men hier uitstekend ge
slaagd. Jammer dat de voorraad niet
grooter was, want zonder twijfel zouden
er nog heel wat meer verkocht zijn ge
worden.
Waal 1 Mei.
Door 2 dames werden hier Zaterdag
45 tuberculose-bloempjes verkocht. De
opbrengst was f8.—
Jammer, dat niet meer bloempjes
aanwezig waren; stellig hadden de dames
een grooter aantal kunnen verkoopen.
Een goede wenk voor het volgende
jaar
De Cocksclorp.
14 of 21 Mei a.s. zal een aantal oud
leerlingen der rijkswiDterlandbouwschool
te Schagen een uitstapje maken naar
Texel en daar o.m. bezoeken de stoom-
zuivelfabriek „Samenwerking" in den
polder Eierland.
Vlieland.
Geslaagd voor derde stuurman groote
stoomvaart, de heer J. Sieben Czn.
leerling der zeevaartk. school alhier.
Qnioeer.
Zondagmiddag sloeg te Winterswijk de
bliksem in een boerderij en richtte veel
schade aan het huis. Eeu koe, eeu varken
en eeu paar eenden en kippen werden
gedood.
TEXELSCHE COURANT.
Abonnementsprijs per 3 maanden-
Voor de Burg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naur Amerika en andere
i nden met, verliooging der porto's.
Prijs der Advertentién.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer S Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
