N°. 2474,
Donderdag 15 Juni 1911.
24ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Bin
Van week tot week.
3!it blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor de Bdrg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
Nndcn met verliooging der porto's.
Advertentiën vóór 9 uur op den dag der uitgave
Prijs der Advertentién.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer S Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen btj de Uitg. Firma LANGEVELD DE ROOIJ, ParkstraatBurg op Texel.
3—10 Juni.
We hebben reeds eerder gelegenheid ge
had te wijzen op de voorbereidingen die
thans reeds getroffen worden voor den
verkiezingsstrijd, die ons in 1913 wacht.
En daarbij ook er de aandacht op gevestigd,
dat die strijd waarschijnlijk in het teeken
van het Algemeen Kiesrecht zal staan.
Vooral bij de linkerpartijen is de kiesrecht
kwestie in den laatsten tijd aan de orde
en het laat zich aanzien dat naast de
sociaal-democraten ook de vrijzinnig-demo
craten en uni-liberalen zullen optrekken
naar de stembus onder de leuze„Voor het
algemeen kiesrecht."
Omtrent de vrij-liberalen kaD deze ver
wachting evenwel niet gekoesterd worden,
al staat het wel vast, dat deze niet achter
wege zullen blijven hun standpunt omtrent
deze zg. urgente kwestie uiteen te zetten.
Nog deze maand zal de bond der vrije-
überalen gelegenheid hebben zich over
een eD ander uit te spreken. Zaterdag den
24 Juni a.s. zal nl. de algemeene vergade
ring van genoemden bond gehouden worden
en wel te Utrecht. En op deze vergadering
zal o.m. aan de orde worden gesteld een
motie van de afdeeling Amsterdam de actie
voor het algemeen kiesrecht betreffende.
Bedoelde motie werd in handen gesteld
van een commissie van advies die daarover
reeds haar rapport heeft gepubliceerd
De commissie laat het in het midden of
het de bedoeling der liberale unie is het
vormen van een coalitie van vrijzinnigen,
ten einde, onder de leuze van invoering
van het algemeen kiesrecht, de verkiezingen
tegen te gaan, doch acht het van belang
dat bet standpunt van den Bond betreffende
de kiesrechtkwestie in de algemeene ver
gadering een punt van bespreking zal
uitmaken. Zij meent, dat het standpunt
inzake het kiesrechtvraagstuk in het alge
meen dan tevens onder de oogen moet
wordenjgezien en heeft als voorbereiding der
beraadslaging een verklaring opgesteld,
welke zij voornemens is aan de vergadering
ter overweging en goedkeuring voor te
leggen. Deze verklariDg luidt als volgt:
„De algemeene vergadering van den bond
van vrjje liberalen gehouden te Utrecht den
24 Juni 1911, spreekt als haar gevoelen uit:
lo. dat voorstellen ter vervanging van
de bestaande kiesrechtregeling door een
niet attributieve regeling met uitsluitingen
waarvan de omvang in het beginsel
program van den bond is aangeduid
niet behoeven te worden afgewezen;
dat bij grondwetsherziening het streven
van den bond gericht moet blijven op
versterking van den invloed der Eerste
Kamer op de wetgeving en op al hetgeen
overigens kan strekken tot vermeerdering
van de waarborgen voor de, als eerste eisch
van Staatsbeleid door den bond steeds op
den voorgrond geplaatste onpartijdige be
handeling der onderscheidene volksbelangen
naar mate van hunne beteekenis voor de
gemeenschap;
2o. dat een gezamenlijke stembusactie
van de vrijzinnige groepen, onder de leuze
Grondwetsherziening om te komen tot in
voering van algemeen kiesrecht niet tot
verbetering van den politieken toestand
zal leiden en derhalve geen aanbeveling
verdient.
Waarschijnlijk zal er over deze verklaring
van de comissie van advies nog wel het
een en ander gezegd worden in de alge
meene vergadering van den Bond. Ze geeft
evenwel de denkbeelden weer die in de
vrije liberale gelederen heerscben ovor de
bedoelde kwestie en die reeds meer dan
eens tot uiting kwamon. 't Is dan ook te
verwachten dat de verklaring goedgekeurd
zal worden. Wat dan, gelet op het ondei
2o genoemde, beteekent dat de vrije libe
ralen niet een deel zullen willen worden
van een eventueel vrijzinnig blok, dat op
aleemeen kiesrecht aanstuurt.
—o—o—o—
De Tweede Kamer bracht in de afgeloopen
week de behandeling der steenhouwers-
wet ten einde. Do eindstemming zal a. s.
Woensdag plaats hebben en het lijkt er
naar dat minister Talma zijn ontwerp in
veilige haven zal krijgen.
Een belangrijke beslissing nam de Kamer
door het besluit de behandeling der Mili
tie wet niet meer dezen zomer te doen plaats
hebben. De linkerzijde was van meening
dat het ontwerp nog niet behoorlijk onder
zocht had kunnen worden en ook de meer
derheid der Katholieken scheen er zoo over
te denken. Toen de voorzitter voorstelde
de behandeling nog in deze zittingsperiode
te doen plaats hebben kwam de heer Nolens
namens een aaDtal partijgenooten verklaren,
daarvan niet gediend te zijn en stelde voor
de behandeling uit te stellen. Dit voorstel
werd aangenomen, niettegenstaande de
voorzitter verklaard had dat de regeering
zeer veel prijs op een spoedige behandeling
zou stellen.
..Vermeld dient voorts nog dat de totali-
sator toch nog in de Kamer aan de orde
zal komen. De heer Van Karnebeek heeft
een interpellatie aangevraagd over het
totalisatorverbod en naar gemeld wordt
zal de interpellatie gevolgd worden door
een voorstel. Of het wat zal baten? We
wagen het niet voorspellingen te doen,
maar toch we vreezen dat alle drukte
te vergeefs zal zijn.
De Kamer nam in de afgeloopen week
het wetsontwerp aan iDzake de Eedskwestie.
Of deze kwestie zelf daarmee van de baan
is, valt nog zeer te betwijfelen.
Ook dienen we ten slotte nog even mel
ding te maken van de zitting van Vrijdag
die wel niet zoo belangrijk was, maar
waarin zich een echte ruziegeest gelden
deed.
De heer Schaper, boos op den minister
die z.i. buiten de wettelijke grenzen ging,
door het overnemen van een amendement
waartegen hij gekant was maar dat hij
overnam omdat de Kamer toch onvoltallig
was, liet zich verleiden tot enkele ongemo
tiveerde beschuldigingen aan het adres der
rechterzijde. Het gevolg was dat oud-mi
nister Loeff en de heer de Savornin Lobman
uit hun slof schoten en er een onverkwikke
lijke woordenstrijd ontstond waarbij de
heer Lobman boos uit de Kamer wegliep
en de voorzitter den heer Schaper tot de
orde moest roepen.
Dat het aanzien onzer volksvertegen
woordiging door dergelijk kabaal verhoogd
\yordt zal wel niemand gelooven.
—o—o—o—
De Belgische Schoolkwestie heeft geleid
tot een ministrieele crisis. Wat zeker niet
verwacht was, omdat bij eendrachtig samen
werken der rechterzijde het nieuwe school
wet ontwerp stellig wel in veilige haven
zou gebracht kunnen zijn.
„Es hat nicht sollen sein". De regeering
heeft strijdens moede gemeend het bijltje
er bij te moeten neerleggen.
'tls haar met de Schoolwet ook zeer
tegengeloopen. Toen in April de sectiën
samengesteld werden, kwam in drie van de
zes do meerderheid in handen der oppositie.
Deze was daardoor in de gelegenheid de
behandeling van de Schoolwet eenige weken
te vertragen In Mei was de regeering wat
gelukkiger want bij de formeering der
secties kreeg ze toen in vijf de meerderheid.
Toen begon de oppositie zich evenwel te
laten gelden in de Kamer. Men herinnert
zich hoe door het houden van lange rede
voeringen getracht werd de behandeling
van het ontwerp zooveel mogelyk te ver
tragen. Nu in Juni kreeg de oppositie op
nieuw de meerderheid in handen en was
zij weer meester van den toestand. Boven
dien dreigde de oppositie met nog krach
tiger obstructie.
Toch zou de regeering er waarschijnlijk
niet aan gedacht hebben het veld te ruimen
indien er zich geen andere moeiehjkheden
hadden voorgedaan.
Allereerst doordat de aan voerder der oud-
katholieken, de bekende Woest6, een afbre
kende critiek leverde op do Schoolwet. Ze
ging hem lang nog niet ver genoeg en hij
verklaarde ronduit tegen dit ontwerp te
zullen stemmen, 't Spreekt vanzelf dat als
Woeste niet tot andere gedachten kwam
het ontwerp gevonnist was. De rechtsche
meerderheid in de Belgische Kamer toch is
maar 6 stemmen sterk.
De tweede moeilijkheid voorde regeering
was de wenschen van don Koning. Deze
had weliswaar het ontwerp bij de indiening
onderteek ent, doeh schjjnt 1 mgzutnerhand
overtuigd te zijn geworden dat het bepa
lingen bevat die minder wenscbelijk zijn.
Men meent te weten dat de jeugdige vorst
nogal liberale opvattingen heeft.
Toen de zaak vastgeloopen was, werd in
de Katholieke bladen aan de regeeriDg den
raad gegeven de Kamer te ontbinden en
dadelijk nieuwe verkiezingen uit te schrijven.
De linkerzijde evenwel dreigde, niet aan
de verkiezingen te zullen deelnemen als
de Kamer ontbonden werd. Zij eischte dat
de Schoolwet zou worden verdaagd tot na
de verkiezingen in 1912. Aan die verkie
zingen zal een grooter aantal kiezers deel
nemen overeenkomstig dc resultaten der
laatste volkstelling. Dp, liberalen verwachten
dat dan een voldoende uitbreiding van bet
liberale kiezers corps zal zijn verkregen
om de meerderheid te behalen.
De regeering wilde van verdaging evenwel
niet welen. Zelfs niet toen de Koning het
haar vroeg in het belang van den vrede
in het land. Minister Schollaert verklaarde
aan dien wensch van den Koning niet
tegemoet te kunnen komen en bood het
ontslag van het Kabinet aan.
Dit resultaat der oppositie gaf de linker
zijde aanleiding tot groot vreugdebedrijf.
Hoe de Kabinetscrisis opgelost zal worden
is nog moeilijk te zeggenr Waarschijnlijk
wordt de Schoolwet verdaagd.
—o—o—o—
De Fransche wijnboeren beginnen zich
.weer te weren. In den laatsten tijd hadden
zij zich nog al kalm gedragen, maar thans
is de rust weer voorbij. Door den Raad
van State zijn n. 1. bepalingen ontworpen
over de indeeling van het Champagne gebied
die lang niet naar het hart der wijnbouwers
in het 't Aubedepartement zijn. Ze krijgen
niet de rechten die ze gevraagd hebben
maar worden ingedeeld bij dat deel van
het wijngebied, waarin alleen champagne
gemaakt en verhandeld mag worden die
voorzien is van een etiquet met de een of
andere bijvoeging, waaiuit blijkt dat de
wijn uit Aube en niet uit Marne, het
champagnegebied komt.
In de Kamer is over de kwestie reeds
geïnterpelleerd zonder dat dit eenig resul
taat opleverde. De wijnboeren hebben alweer
hun verzet aangekondigd en zullen waar
schijnlijk opnieuw de vaan van den opstand
ontplooien. De regeering heeft intusschen
gezorgd dat het Aubedepartement niet van
militairen ontbloot is.
—o o—o
De Marokkaansche kwestie geeft in de
laatste dagen aanleiding tot eenige wrijving
tusschen Frankrijk en Spanje, de beide
mogendheden, die door de acte van Algeciras
aangewezen zijn voor de orde in het gebied
van Moeley Hafid te waken. Spanje heeft
van den beginne af wantrouwend het
laatste optreden van Frankrijk in Marokko
gadegeslagen en nu dezen Fez bezet hebben
meent Spanje ook te moeten toonen dat
het wat in Marokko te zeggen heeft, Door
de Spaansche troepen zijn de steden Tetoean
en Larrasj bezet. Dat heeft in Frankrijk
evenwel aanleiding tot protesten gegeven.
De bladen meenden als om strijd de
Spaansche regeering te moeten waarschu
wen en naar het heet heeft de Fransche
regeering aan die van Spanje medegedeeld
dat de bezetting der genoemde steden wel
eens tot moeilijkheden en verwikkelingen
zou kunnen leiden. Ook de Engelsche
regeering moet de Spaansche tot voorzichtig
heid hebben aangemaand. Zelfs zijn er
Fransche bladen die bij kris en kras be
weren dat uit de kwestie een gevaarlijk
avontuur zal groeien.
In de Spaansche Kamer is Donderdag
over de kwestie geïnterpelleerd door den
oud-minister Villanueva, die meende, dat
Frankrijk bezig was Spanjes invloed in
Marokko in te korten en die op maatregelen
aandrong. Minister-president Canalejas
trachtte den spreker gerust te stellen. Hij
betoogde dat er volstrekt geen sprake was
van wijziging van de rechten van Spanje
en dat deze behoorlijk vastgesteld en om
schreven zijn. Evenmin als Frankrijk gaat
Spanje op veroveringen uit en gevaar
dreigde er van geen enkele zijde.
Na Donderdag is de Spaansche regeering
evenwel tot nog krassere maatregelen
overgegaan De moord op een tweetal per
sonen die onder Spaansche bescherming
stonden werd aangegrepen als een welkome
gelegenheid en onder de verklaring dat zij
geroepen is voor de veiligheid der vreem
delingen te zorgen liet de regeering te
Catoluna een deel van de bemanning der
oorlogschepen aan wal gaan. Ze gaf van
deze daad, onder mededeeling der beweeg
redenen, kennis aan de mogendheden, die
de acte van Algeciras hebben onderteekend.
Dit optreden van Spanje maakt de
Marokkaansche kwestie opnieuw tot een
zeer ernstige.
o—o—o—
Op het programma voor de plechtigheden
en festiviteiten ter eere van het gouden
jubileum van Italiës eenheid, nam de ont
hulling van het standbeeld van Victor
Emanuel II een voorname plaats in. Deze
heeft nu jl. Zondag met groote praal en
plechtigheid plaats gehad. Uit alle oorden
van het land waren de vertegenwoordigers
der gemeenten saamgekomen in de eeuwige
stad om hulde te brengen aan de nage
dachtenis van den grondlegger van de
eenheid van Italië. Tevens waren uit de
bevriende Staten afgevaardigden te Rome
aanwezig.
De onthulling van het gedenkteeken had
plaats in tegenwoordigheid van de geheele
Koninklijke familie, het corps diplomatique,
de ministers, de parlementsleden, alle
burgemeesters en een onafzienbare schare.
Minister-president Giolitti hield een rede
waarin hij verklaarde dat Italië met groote
voldoening terug kan zien op den weg,
dien het heeft afgelegd op ieder gebied van
burgelijken vooruitgang en dathetverzekerd
is van de achting van de geheele wereld.
Natuurlijk gewaagde de minister-president
met veel voldoening van de aanwezigheid
der vertegenwoordigers van de Staten die
Italiës bondgenooten en vrienden zijn en
waarin hij een bewijs zag, dat deze erkennen
dat Italië een vredelievende en beschavende
missie te vervullen heeft in de wereld.
TEXEL, 14 Juni 1911.
Naar ons wordt medegedeeld is
de heer C. Rab, kommies 2e klasse te
Kempen, Dorplein, benoemd tot ambte
naar bij de Directe belastingen enz.
alhier.
De Markt.
De markt van Maandag gaf een be
vredigender uitslag dan die van Dinsdag
der vorige week. De handel begon al
spoedig en aangezien de prijzen nogal
hooger waren, verwisselden vela lam
meren al spoedig van eigenaar, 't Is
□iet gewaagd te zeggen dat de prijs
f 1,50 hooger was dan den 'vorigen
marktdag. Sommigen zelfs beweerden
van meer, omdat een partijtje waarvoor
den vorigen marktdag f8.— was geboden
thans f 10 bedong
De middenprijs zal thans wel onge
veer f 10. zijn geweest.
Ook op deze vijfde lammermarkt was
weder een goede aanvoer.
Be Gocksdorp.
Vrijdagavond geraakten de duinen,
behoorende bij de boerenhofstede „Rio
Grande" in Eierland, in brand, vermoe
delijk door een achteloos weggeworpen
lucifer.
Eenige toegeschoten lieden, waaronder
de brandmeester, slaagden er echter
spoed;g in het vuur met zand te dooien
Pen ])oorn, 11 Juni.
Onder leiding van den heer J. Bouw
man, H. d S. alhier, is opgericht een
korfbalclub, waaraan door dames en
hoeren hoven den leeftijd van 10 jaar
mag worden deelgenomen.
De oefeniog-m zullen p'aats hebben
op een daarvoor bestemd terrein nabij
de Hoorn, des Woensdags voor de kin
dore i en des Zondags voor de ouderen.
