f°. 2506.
Donderdag 5 October 1911.
25ste Jaargang
Nieluws- en
Advertentieblad.
-Binnenland.
Van week tof week
Kit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor dek Burg 30 Cts. Franco pen- post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 9 nar op den dag der uitgave
Prijs der Advertentièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer S Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitg. Firma. LAN&EVELD DE ROOIJ, ParkstraatBurg op Tb x e l
23- 30 Sep t
Was de vorige week er een van groote
rumoerigheid op parlementair gebied, de
voorbije kenmerkte in velerlei opzicht door
groote kalmte. De Tweede Kamer vergadert
in de afdeelingen en daarin schijnt het tot
nogtoe veel kalmer te zijn toegegaan dan
in de openbare zittingen der vorige week
het geval was. Met belangstelling mag
afgewacht worden of de sociaal-democraten
hun obstructie straks weder ter hand zullen
nemen. Sommige berichtgevers weten te
vertellen dat bij de behandeling der Militie-
wet die binnenkort aan de orde zal komen
de bom opnieuw zal springen, tenzij de
rechterzijde aan de wenschen om „eerherstel"
der sociaal-democraten tegemoet kome.
Dat zal echter wel niet het geval zijn, mag
men een bericht in de „Tel." gelooven,
waarin o. m. gezegd werd, dat de rechter
zijde niet de minste tegemoetkoming zal
loonen en de strijd met de sociaal-demo
craten tot het uiterste desnoods Kamer
ontbinding zal strijden.
Politiek en parlementair nieuws bracht
de afgeloopen week zoo goed als niets.
Alleen van een enkele zaak valt melding
te maken.
De Vrijzinnig Democratische Bood zal in
November a. s. te Zutfen zijn algemeene
vergadering houden. Daarop zal dan een
beslissing door den Bond worden genomen,
inzake de sociale verzekering. In behande
ling zal dan komen het rapport van de
destijds voor dat doel benoemde commissie.
Naar aanleiding van dit rapport heeft het
Hoofdbestuur thans op de agenda een
resolutie geplaatst, waarin de Bond als zijn
meening zal uitspreken
a. Invaliditeits- en ouderdomsverzekering
behooren gelijktijdig en in onderling ver
band te worden geregeldaangezien de
omvang eD de beteekenis van de invaliditeit
veel grooter is dan die van ouderdom en
de nooden, door invaliditeit te weeg gebracht
iü veel ruimer kring en in den regel niet
minder zwaar worden gevoeld, dan die
welke uit ouderdom voortvloeien. Invalidi-
teitsvoorziening moet dus stellig niet
minder urgent wordeD geacht dan ouder
domsvoorziening
b. De vorm van deze invaliditeits- en
ouderdomsverzekering zij een combinatie
van verplichte verzekering en Staatspen-
sionneeringzoodanig, dat voor loontrek-
kenden de verzekeringspremie voor de helft
wordt betaald door de werkgevers en voor
de helft door de werklieden, met dien ver
stande dat de betaling van de premie voor
de werklieden met lage loonen door den
Staat wordt overgenomen.
Voor niet-loontrekkende met geringe
inkomens gelde hetzelfde beginsel.
c. Het bedrag van d6 wekelijksche in
komens, waarvoor de premiebetaling door
den Staat wordt overgenomen, wordt in
verband met plaatselijke omstandigheden
zoo mogelijk op f6 tot flü bepaald.
d. De leeftijd voor de ouderdoms rente
worde gesteld op 65 jaar.
e. De organisatie dezer verzekering be
ruste op zoo sterk mogelijke decentralisatie
en zoo groot mogelijke medewerking van
belanghebbenden.
f. De noodigo middelen ter voorziening
in de kosten dezer verzekering mogen in
geen geval worden gevonden door verhooging
van invoerrechten, maar door toepassing
van de beginselen omtrent bot belasting
wezen, opgenomeu in hot werkprogram
van den V. D. B."
Men ziet dat deze resolutie nogal afwijkt
van de voornemens die de regeering inzake
de sociale verzekering koestert. Staats-
pensionneering voor de minstbedeelden, een
leeftijdsgrens van 65 inplaats van 70jaar,
en meer de centrale organisatie, en een
aDdero weg om de noodige gelden te vinden.
Op 4 en 5 November zal de Bond er zich
over uitspreken.
o—o o-
De Franscho republiek is, zooals reeds
gemeld word, in de afgeloopen week door
een vreeselijke nationale ramp getroffen.
Een harer nieuwste oorlogsschepen, het
pantserschip „Libcrto" is in brand geraakt
en vervolaens in de lucht gevlogen.
Eenige hondercen personen kwamen bij
deze ramp om het leven. Niet alleen een
groot deel van de opvarenden maar ook
een groot aantal van hen die ter hulp
waren gesneld om nog te redden wat te
redden viel.
Frankrijk kan wel het land der marine
rampen genoemd worden. Hoe versch ligt
nog niet de catastrophe van de „Jena" in
ons geheugen! ;om van de andere rampen
maar niet te spreken.
Het ontbreekt de republiek niet aan be
wijzen van deelneming en zelfs Keizer
Wilhelm zond aan president Faillières een
telegram van dien aard. Ook onze Koningin
liet zich niet onbetuigd. Maar met dat al
heeft toch de Fransche marine een gevoelig
en zwaar verlies geleden. Het vertrouwen
in de vloot was weer aan het toenemen
in den laatsten tijd men herinnert zich
nog de trotsche rede onlangs door Delcassé
op de marine gehouden maar nu
Waarschijnlijk zullen er straks in de
Fransche Kamer weer harde woorden over
de ramp gesproken worden.
o oo
De Marokkokwestie tusschen Duitschland
en Frankrijk schijnt haar oplossing nabij
te wezen, doch in stede dat de pers na
den inspannenden arbeid der laatste maan
den nu eens wat rust kan nemen, wordt
haar aandacht alweer in beslag genomen
door een nieuwe en veel ernstiger kwestie
n. 1. den oorlog tusschen Italië en Turkije.
Thans geldt het niet Marokko, doch een
ander Afrikaansch gebied, n. 1. Tripoli, de
Turksche vazalstaat aan de Noordkust van
Afrika. Italië heeft daarop zijn oog laten
vallen en wil dat Turksche gebied een
voudig annexeeren. Zooiets blijkt in onze
dagen nogal gemakkelijk te gaan, zooals
uit de geschiedenis van Bosnië en Herze-
gowina, Finland en Marokko valt aan te
toonen.
Sedert de Marokkoonderhandelingen
gaande zijn is er door een deel van de
leidende bladen metaandrangbijderegeering
aangedrongen om de band tusschen Italië
en Tripoli wat nauwer aan te halen. Italië
heeft er aantal onderdanen en groote be
langen, naar het heet. Het eenmaal begon
nen beschavingswerk moet er voortgezet
worden, en met het oog op de economische
gesteldheid van het land alsmede in verband
met de strategische beteekenis, dient Italië
eens wat beter door te tasten, ook al is
Turkije dat niet aangenaam.
Aanvankelijk scheen de regeeriug doof
voor al dien aandrang der bladen, maar
ten slotte is er voor bezweken, nadat het
aantal toonaangevende organen dat zoo
luide aandrong haast verdubbeld was. De
regeering heeft daarin wellicht de openbare
meeaing zien weergeven enbesloot
Tripoli onder Italiaansche vlag te brengen.
In de haast werd een groote expeditie uit
gerust om naar Tripoli gezonden te worden,
terwijl een deel der Italiaansche vloot
alvast vooruitgezonden werd.
Vóór evenwel Tripoli eenvoudig maar
met geweld te nemen en brutaalweg het
recht van den sterkste toe te passen, is
Italië nog zoo fatsoenlijk geweest eerst even
te zien of er met Turkjje ook te praten
viel en op vredelievende wijze wellicht
een transactie tot stand kon worden gebracht.
Schijnbaar echter alleen, want al spoedig
is de ware bedoeling van Italië aan den
dag getreden.
Terwijl menigeen nog vol hoop was over
een vredelievende oplossing van de Tripoli
kwestie kwam Italië plotseling die hoop in
een slag vernietigen. In den nacht van
Donderdag op Vrjjdag werd vanuit Rome
een ultimatum naar Konstantinopel ver
zonden. Daarin stond te lezen dat met het
oog op den toestand in Tripoli Italië zich
verplicht achtte in te grijpen. Die toestand
toch, zoo heette het, was uiterst ernstig
wegens de agitatie tegen de Italiaansche
onderdanen, uitgelokt door de overheid, en
dit vormt een dreigend gevaar voor alle
vreemdelingen. Het arriveeren van militaire
transporten zal dien toestand slechts kun
nen verergeren en wij zijn genoodzaakt dit
gevaar af te wenden. De Italiaansche
regeering besloot tot het militair bezetten
van Tripoli en Cyreuaica en hoopt, dat
Turkije daartegen door zijn vertegenwoor
digers niet zal doen protesleeien. Bij latere
regelingen kan de toestaud definitief worden
vastgesteld. De Italiaansche legatie eischt
een beslissend antwoord binnen 24 uur.
Blijft dit uit, dan zal Italië zich genood
zaakt zien onmiddellijk de noodzakelijke
maatregelen te nemen om een bezetting
te verzekeren.
Tegelijk met'het verzenden van dit
ultimatum, verzond de Italiaansche regee
ring telegrammen aan de regeeringen der
Balkanstaten, waarin deze medegedeeld
werd, dat zij hun kalmte moesten bewaren
en dat het optreden van Italië geen enkelen
Balkanstaat tot optreden tegen Turkije
mocht aanmoedigen. De status quio op den
Balkan moest gehandhaafd worden en Italië
was vast besloten elke poging om dat te
veranderen tegen te gaan.
In groote spanning werd het antwoord
van Turkije op het ultimatum afgewacht.
Zou de Porte voor de bedreiging bezwijken
of zou ze het tot een oorlog laten komen.
Het laatste is het geval geworden. Het
antwoord van Turkije bevatte verschillende
toezeggingen betreffende meerdere wen
schen van Italië, maar een bezetting van
Tripoli kon het niet toelaten.
Eet gevolg is geworden dat Italië aan
Turkije den oorlog verklaard heeft.
Op het oogenblik dat wij dit schrijven
dreunen wellicht de kanonschoten over de
Middellandsche zee en doen de moderne
oorlogswerktuigen hun onzalig vernielings
werk. Een deel der Italiaansche vloot is
op Tripoli ontscheept. Versterkingen uit
Italië zijn onderweg. En een ander deel
der vloot is naar de Turksche wateren ge
stevend om de vloot van Turkije op te
zoeken en te vernietigen.
De thans binnenkomende telegrammen
vermelden al dat Italië eenige Turksche
torpedobooten en transportschepen in den
grond boorde-
Niettegenstaande al de mooie Vredes
conferenties, ten spijt van de groote vredes
beweging onzer dagen, verricht de oorlog
weder zijn ontzettend werk. Dood en ellende
rouw en verdriet worden weer uitgestort
over twee volken, alleen om het bezit van
een stuk grond. Is het niet verschrikkelijk.
De handelingen van Italië heeft veel weg
van die van struikroovers. Zonder behoorlijk
gelegenheid te geven tot een overleg, trekt
het met den geesel des oorlogs op tegen
een rijk, dat zich in de laatste jaren wel
krachtig ontwikkeld heeft, maar toch nog
niet opgewassen is tegen zijn tegenstander.
Niet het recht maar de macht toont hier
in haar geweldig karakter, 't is niet de
vraag aau wiens zijde het recht is, doch
wie de sterkste is.
En dat zal Italië wel zijn
Hoe ook den uitslag van dezen oorlog
moge zijn, de houding van Italië zal door
het nageslacht herdacht worden als schan
delijk. Het moge de Porte tot troost zijn
dat de geheele Enropeesche pers, behalve
de Italiaansche, dat optreden afkeurt. De
aan Turkije opgedrongen oorlog is een
schending van het volkenrecht.
Wat de gevolgen van dezen ouzaligen
oorlog zulleu zijn, valt nog moeielijk te
zeggen. Mogelijk een nederlaag voor Turkije
maar dat kon wel eens niet het ergste
wezen. Italië heeft de Balkanstaten wel
tot kalmte gemaand, doch het brandhout
van den oorlog ligt daar opgestapeld. Bul
garije, Griekenland, Montenegro, zij allen
zouden de vernietiging van Turkije met
vreugde aanschouwen en niet onmogelijk
dat ook zij het zwaard zullen trekken. En
wat dan gebeuren zou wie zal het zeggen.
Misschien dut heel Europa in den strijd
gewikkeld wordt.
En in den Haag bouwen de Europeesche
en andere mogendheden sameueen prachtig
Vredespaleis. Lijkt het geen bittere spot?
TEXEL, 4 Oct. 1911.
Van den storm.
De zon is door de evenaar, de zomer
is vooibij, de herfst is aangevangen, en
we hebben dezer dagen kunnen onder
vinden, hoe de herfst zich kan doen
gelden.
De laatste dagen toch van de verloopen
week getuigden van buitengewoon ruw
weder niet slechts de veelvuldige regen
die wellicht voor het veld nog wel
dienstig kan zijn, doch vooral de storm
die Zaterdagavond woedde, maakte het
ons duidelijk dat de herfst zijn intrede
had gedaan.
Het weer was dien avond buitenga-
woon ruw en het kon wel niet anders
of do storm zou groote schade aanrich
ten gelukkig bepaalde het in onze on
middellijke omgeving zich slechts tot
eeDige schade aan de daken van gebouwen
en het omwaaien van enkele boomen,
doch het bladerendak werd duchtig ge
dund.
De berichten van elders over het ge
heele land, spreken van groote onheilen
door den storm aangericht.
Yooral treurig is het bericht dat van
Maassluis wordt gemeld, in zake de
stoomloodsboot „Hellevoetsluis", die met
zware storm binnenkwam en waarvan
vier personen Kapt. Berkhout, loods
Kuit en de loodskweekelingen Schaap
en de Geus overboord zijo geslagon en
verdronken, terwijl een loodskweekeling
stervende met de boot werd aangebracht.
Verder worden eeDige schipbreuken
vermeld, o.a. van het s.s. „Solo" dat bij
Terheyde strandde de bemanning, 39
personen sterk, werd iD drie tochten
gered.
Van de Russische bark „City of Be-
Daren" te Westkappelle op den zeedijk
geslagen, zijn elf personen gered en
negen verdronken. Te Oostkapelle is
een visschersboot tegen eeD paalhoofd
geslagen, vijf personen zijn gered, twee
verdronken. Van 'n schip bij Willemstad
gezonken, zijn de schipper, zijn vrouw
en 2 zoons verdronken. In het Volkerak
zijn 2 sleepbooten tegen den dijk ge
slagen, van d9 bemanning zijn 9 lijken
aangespoeld. Te Dintefsor zijn twee
tjalkschepen zonder bemanning komen
aandrijven, twee lijken zijn gevonden.
Het stoomschip Willy" is in de Noordzee
vergaan, de equipage, 17 man, is gered.
Naar wij vernemen, zal de muziek
uitvoering op Donderdagavond a.s. op
de Groeneplaats, niet plaats hebben.
Waal 2 October
Zaterdagavond had de Huishoudelijke
vergadering plaats van „Nut en Genoe
gen". Ten gevolge van het zeer on
stuimige weer waren er van de 45 leden
slechts 9 opgekomen.
Besloten werd de eerste bijeenkomst
te houden op Zaterdag 11 Nov. a.s. den
dag waarop voor 20 jaren het Nut werd
opgericht.
De gelegenheid, zich als lid aan te
melden, blijft opengesteld tot den lsten
November.
De rekening van den penningmeester
werd in orde bevonden en wees een
batig saldo aan.
Als lid van het bestuur werd berkoe n
de heer C. Dekker.
Nadat Dog besloten was, op 11 Nov.
geen lezing te doen plaats hebben,
maar een feestelijke bijeenkomst te
houden, werd de vergadering door den
voorzitter gesloten.
Oosterend3 October.
Bij beschikking van den hoofdinspec
teur der Visscheryen is aan de leden
van deHandelsvereeniging „Wilhelmina"
vergunning verleend tot het aan boord
houden van ondermaatscho oesters en
alikruiken, om deze dos Zaterdags uit
te kunnen zaaien op het aan de ver-
eeniging iu uitsliitood gebruik gegeven
terrein bij Oost.
TEXELSGHE C0ÜRAIT.
