2520.
Donderdag 23 November 1911.
25ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland.
Van week iot week.
Bit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Borg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
1 inden met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 9 nar op den dag der nitgave
Prijs der Advertentièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 3 Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de TJitg. Firma LANGEVELD DE ROOLJ, ParkstraatBurg op Tex e l
11—18 Nov.
Drie dagen lang heeft de Tweede Kamer
zich in de afgeloopen week bezig gehouden
met de Kiesrechtkwestie. Behandeld werd
het voorstel van Je sociaal-dcmocraten om
aan H. M. de Koningin een adres te richten
waarin met het oog op de urgentie eener
regeling van het Kiesrecht zou worden
aangedrongen op indiening van voorsteilen
tot grondwetsherziening gedurende de
loopende wetgevende periode.
Er is over dit voorstel uitvoerig van
gedachten gewisseld en daarbij kwam het
tevens tot beschouwingen over de Kiesrecht
kwestie. Het voorstel kon evenwel geen
genade vinden in de oogen der niet-sociaal-
democratische leden, mede omdat men
meent de Commissie voor Grondwets
herziening niet vooruit te moeten loopen.
Minister Heemskerk verklaarde daarbij dat
de regeering er niet aan dacht een partierie
wijziging der Grondwet voor te stellen nu
een Commissie bezig is een algemeene
Grondwetsherziening voor te bereiden.
Door den heer Goeman Borgesius werd
nog getracht de Kamer zich te laten uit
spreken over de kwestie door middel van
een motie, luidende „De Kamer, van oordeel
dat invoering van algemeen kiesrecht en
evenredige vertegenwoordiging vooraf dient
te gaan, acht het in 's lands belang, dat
een beperkte Grondwetsherziening zoo
spoedig mogelijk gereed worde gemaakt,
dat ze vóór do verkiezingen van 1913 in
eerste lezing zal zijn afgeloopen.
Het resultaat der besprekingen was dat
het voorstel der sociaal-democraten ver
worpen werd met 72 tegen 7 stemmeD,
die der soc.-democrateD.
Het eerste deel van de motie-Borgesius
(algemeen kiesrecht) werd verworpen met
42 tegen 37 stemmen. De rechterzijde en
drie oud-liberalen stemden tegen.
Het tweede deel der motie (beperkte
Grondwetsherziening voor 19J3) werd even
eens verworpen en wel met 50 tegen 29
stemmen. De rechterzijde, de soc democraten
en de oud liberalen stemden tegen.
Daarmee was de Kiesrechtkwestie voor-
loopig weer van de agenda afgevoerd.
De Kamer is thans bezig met de Indische
Begrooting.
—o—o—o—
Duitschland heeft een Kroonprins, die
heel wat aan durft. Hij staat bekend als
een stoutmoedig ruiter, die zich soms niet
ontziet aan gevaarlijke springoefeningen
mee te doen. Wat, naar beweerd wordt,
zijn heer Vader weieens de noodzakelijkheid
deed gevoelen den al te stoutmoedigen
erfgenaam der kroon een terechtwijzing
toe te dienen. Ook heeft de Kroonprins
meer dan eens onder de oogen gezien het
gevaar dat do luchtvaart nog altyd aan
kleeft, door zijn tochten mot het een of
ander bestuurbare luchtschip.
Het Duitsche volk ziet dat alles wel
gaarne, al maant de pers soms ook tot
voorzichtigheid aan. Een Kroonprins is
nu eenmaal geen mensch van gewone be-
teeker.ismoet wel met het oog op zijn
positie wat voorzichtig zijn. Zijn optreden
heeft reeds meer dan eens tengevolge gehad
dat de bladen zich met den koenen Kroon
prins bezig hielden.
Maar nog nimmer echter zóó, als in de
afgeloopen week. De lezer kent de geschie
denis. Hij heeft zich laten verleiden om
ook het terrein der politiek te betreden.
En daarbij toonde hij zich al even onbe
dachtzaam als op dat van de sport. Zijn
optreden heeft al dadelijk de aandacht ge
trokken.
Toch kan dezen keer niet gezegd worden
dat bjj een goede pers heeft. Zijn optreden
in den Rijksdag, waarbij hij zoo duidelijk
de rogeering on Von Bcthmann Holweg
zijn misnoegen kennen deed over hun
Marokkopolitiek en de oorlogszuchtige
hatelijke rede van den conservatief I-Ioyde-
brandt toejuichte, heeft zeer veel en scherpe
nfkeuring gevonden. Naar men zegt, niet
het minst bij den Keizer zelf, die zoonlief
flink terecht gezet moet hebben, Na den
gedenkwaardigen eersten Marokkodag had
ten paleize een diner plaats, waaraan ook
de Kroonprins en Von Bethmatin Holweg
aanzaten. Bij die gelegenheid moet de Keizer
aan den Kroonprins de eisch hebben gesteld
zijn verontschuldigingen aan te bieden aan
den Rijkskanselier. Daaraan wordt toege
schreven dat deze bewindsman den volgen
den dag den heer Von Heijdebrandt zoo
ferm onder handen heeft genomen. De
Kanselier stond er in de kracht van den
Keizer.
Men meldt, dat de Kroonprins eenigszins
mismoedig en teleurgesteld naar Dantzig
teruggekeerd is. In de offleierskringen had
men hem wellicht voorgespiegeld dat de
„lamlendige" Marokkopolitiek ontstemming
had gewekt in het land en het hem weinig
moeite zou kosten nationale dankbaarheid
te oogsten door zijn demonstratie, 't Is
evenwel heel anders uitgekomen.
De Duitsche bladen hebben zich veel met
den Kroonprins bezig gehouden in de afge
loopen week. Verdediging van zijn optreden
vond hij alleen bij de conservatieven, die,
hetzij dan zwakjes, beredeneerden dat de
Kroonprins ook een mensch was die zich
door verontwaardigingkon laten meesleepen.
De geheele andere pers heeft zich echter
in meerdere of mindere mate scherp over
de demonstratie van den erfgenaam der
Kroon uitgelaten, 't Is niet onmogelijk dat
dit weinig gnnstig6 onthaal dat het op
treden van den Kroonprins ten deel viel,
dezen tot voorzichtigheid zal aanmanen.
Ook in de Engelsche pers is noga! wat
over 't geval geschreven. Men weet dat de
aanval van Von Heijdebrandt niet het
minst tegen Engeland gericht was.
Nu de Engelsche bladen nemen 't nogal
kalm op. Zij constateeren dat de Keizer en
de regeering dan toch niet zoo oorlogs
zuchtig zijn als wel eens beweerd werd.
Over den Kroonprins maken zij zich Diet
benauwd, evenmin over Von Heijdebrandt
de ongekroonde Koning van Pruisen. Die
kunnen hoogstens wat hard schreeuwen
tegen Engeland, de oorlog te verklaren
behoort niet tot hun competentie.
0 0--0
De ambtenaren der Fransche republiek
schijnen er wel eigenaardige opvattingen
op na te houden. Vandaar dat men in
Frankrijk gedurig weer eens een „affaire"
heeft waarin hoogere of lagere ambtenaren
betrokken zijn. Als men zich de moeite
zou willen getroosten de geschiedenis der
laatste jaren eens na te lezen zou er naast
de groote Steinheil- en andere affaires nog
een behoorlijk tal kleinere schandaaltjes
om de aandacht vrageD.
Thans zijn er weder een paar, die de
gemoederen der Franschen nogal jn
beweging brengen. Allereerst de z.g.
kruitruzie. Men weet dat dadelijk na de
catestrophe van de „Liberté" het vermoeden
uitgesproken werd, dat de oorzaak gezocht
moest worden in de ondeugdelijkheid van
het kruit. En nu moet uit het onderzoek
voldoende gebleken zijn dat er inderdaad
met het kruit van de „Liberté" geknoeid
was, zooals ook met het andere Doch de
regeering ontkent dat natuurlijk ten sterkst6
doch de bladen weten te vertellen dat al
het mogelijke gedaan wordt om de zaak
in de doofpot te houden omdat er zooveel
bekende personen in de zaak zijn betrokken,
w.o. oud ministers, kamerleden, etc.
Do tweede kwestie waarover men zich
druk maakt betreft het departement van
buitenlandsche zaken. Dezer dagen is een
geheim verdrag tusschen Spanje en Frankrijk
inzake Marokko aan de orde gekomen. In
de vergadering der commissie werd
gevraagd of nimmer door Frankrijk gepro
testeerd was tegen de bezetting van
Elle8ar en Lorasj door de Spaausche troepen.
Oud-minister Cruppi verklaarde dat dit
wel het geval was, doch de tegenwoordige
minister De Serves wist van niets, Wie
had nu gelijk Was er geprotesteerd of
niet? Er werd een onderzoek ingesteld en
daarbij kwamen zonderlinge dingen
aan het licht. De chef van de politieke
afdeeling van het departemeut had een-
li voudig een aantal documenten, de geheele
correspondentie tusschen Parijs, Londen en
Madrid, ongeopend ter z\jde gelegd. Ook
had hij er den nieuwen minister geen kennis
van gegeven zoodat De Selves van niets
wist. Het gevolg is geweest, dat Pabst
ontslagen werd. En naar luid der berichten
staan er meer op liet ontslaglijstje. Want
er moeten nu in eens veel meer ongerech
tigheden op het departement aan het licht
gekomen zijn. De bladen hebben het er
wel druk mee.
—o—o—o—
Koning Peter Karageorgewits van Servië
heeft voor de derde maal, sedert hij de
regeering aanvaardde, zijn koffers gepakt
om een bezoek aan het buitenland te brengen.
In 1903 kwam koning Peter aan het bewind,
nadat koning Alexander en koningin Draga
op zoo verraderlijke wijze vermoord waren.
De buitenlandsche hoven konden er maar
niet zoo spoedig toe besluiten koning Peter,
die niet geaarzeld had den van bloed
druipenden Servischen troon te bestijgen,
in den kring hunner vriendschap op te
nemen. Een 7-tai jaren lang lieten allen
het Servische hof links liggen en pas in
1910 kon koning Peter de eenzaamheid
verbreken en werd het hem vergund een
bezoek te brengen aan den Russischen
Czaar. Een bezoek, dat naar men zich
herinneren zal, niet zoo bijzonder hartelijk
was. Er is in de Servische bladen destijds
nogal het een en ander over geschreven.
Het nam echter niet weg dat waar nu
eindelijk de ban opgeheven was en de
Czaar den koning had willen ontvangen,
voor dezen de deuren van andere hoven
geopend waren,
Zoo bracht hij dan ook dit voorjaar een
bezoek aan Italië waarbij hij allerhartelijkst
ontvangen werd. Wat nu niet zoozeer
verwondering behoeft te baren als men
weet dat koning Peter gehuwd is geweest
met een zuster van de Italiaansche koningin
de dochter van koning Nikolaas van Mon
tenegro. Mede ook omdat Italië wel wat
meer relaties op den Balkan gewenscht
achtte.
Thans bracht koning Peter een bezoek
aan de Fransche republiek En het mpet
gezegd, dat men hem daar vriendelijk
ontvangen heeft. President Fallières ver
gezeld van den geheelen ministerraad
haalde hem van den trein en 's avonds
werd ter eere van den koninklijken gast
een groote galamaaltijd gegeven. Dat de
president daarbij den koning allerbeminne
lijkst toesprak en even herinnerde aan
het feit dat koning Peter in 1870 in de
Fransche gelederen gestreden had ligt voor
de hand.
Evenzeer dat koning Peter hartelijke
woorden van dank sprak voor de hem
bereidde ontvangst.
Natuurlijk is thans ook weer de vraag
aan de orde of dit bezoek ook eenige
politieke beteekenis heeft en ontbreekt
het al weer niet aan menigerlei veronder
stellingen.
—o—o—o—
Toen de Russischen minister-president
Stolypin onder moordenaarshand gevallen
was en Kokowzef tot de regeering geroepen
werd, meende men allerwege daarin een
gunstig vooiteeken voor Finland te zien.
Niet in het minst in Finland zelf sprak
de openbare meening zich in dien geest
uit.
In de afgeloopen week is evenwel ge
bleken dat die verwachtingen ongegrond
zijn geweest. Finland heeft van Kokowzef
niets te verwachten.
Door de Doema werd dezer dagen behan
deld het wetsontwerp om twee Finsche
kerspelen bij Wiborg in te lijven en daarbij
heeft de nieuwe minister-president een rede
gehouden om te doen uitkomen, dat van
hem geen wijziging van den koers te ver
wachten is. Hij zeide daarbij o, m. dat hij
de opvolger van Stolypin met niet minder
overtuiging dan deze de ingediende voor
stellen verdedigen zou. Hij toch achtte die
voorstellen volkomen in overeenstemming
met de Grondwet van 2 Juni. Die voor
stellen hebben bovendien het welzijn van
Finland op her oog, volgens Kokowzef.
De rechterzijde der Doema was natuurlijk
zeer tevreden mot deze verklaring, die
gevolgd werd door de aanneming van de
voorstellen.
—o—o—o
Over den Turksch-Italiaanschen oorlog
valt woinig bijzonders mede te deelen.
Italiaansche troepen te Tripoli zitten
steeds in hun loopgraven opgesloten en
moeten dikwijls al hun krachten inspannen
om zich do vijanden van het lijf te houden.
Er hebben voortdurend gevechten plaats,
die naar luid der Italiaansche berichten
steeds met Italiaansche overwinningen
eindigen. Leest men echter de berichten
uit Russische bron dan moet men gelooven
dat de Italianen nu en dan geducht klop
krijgen. Vast staat wel, dat de schoone
verwachtingen die in Italië over den uitslag
der operaties in Tripoli gekoesterd werden,
nog steeds niet vervuld zijn. Integendeel
de positie van het Italiaansche leger is
verre van benijdenswaardig nu in Tripoli
ook al cholera in erge mate uitgebroken is.
Aanvankelijk schijnt het voornemen van
de Italiaansche regeering geweest te zijn
Turkije np andere wijze aan te vallen n.l.
door een bombardement en de bezetting
van Tursche eilanden in de AegeïscheZee.
De mogendheden schijnen daar evenwel een
stokje voor gestoken te hebben, althans de
laai ste berichten melden dat Italië van een
optreden in de Europeesche wateren voor-
loopjg afgezien heeft en allereerst zal
trachten de Turken en Arabieren die Tripoli
ingesloten hebben te verdrijven. Of dat zoo
gemakkelijk zal gaan is een andere vraag,
—o—o—o
In China woedt de revolutie nog maar
steeds voort. Reeds ineen negental-provin
cies heeft het bestuur de zijde der opstan
delingen gekozen. Hevige gevechten hebben
er plaats gehad en zullen er waarschijnlijk
tusschen de regeeringstroepen en de revo
lutionairen nog wel meer plaats vinden.
Geheele legercorpsen zijn naar de laatsten
over geloopen.
Op dringende beden van den regent en
de Keizerinweduwe heeft Jocansjihai de
leiding der zaken in handen genomen.
Deze heeft dadelijk een nieuwe regeering
gevormd, waarbij hij vooral rekening heeft
gehouden met de wenschen der opstande
lingen. Of hij dezen daardoor tot staking
van den striid zal kunnen overhalen moet
wel zeer worden betwijfeld. Ze schijnen
het er nu eeDinaal op gezet te hebben om
de Mandsjoe dynastie te verbannen. De
republiek is reeds uitgeroepen en vertegen
woordigers der provincies zijn reeds te
Sjanghai bijeen geweest om besprekingen
te houden over het nieuwe bestuur.
Het ziet er voor de regeering en het
Vorstenhuis niet schitterend uit.
TEXEL, 22 Nov. 1911.
Onze vroegere plaatsgenoot, de heer
C. Bakker Pzleerling aan de kweek
school* voor onderwijzers te Maastricht,
deed 10 Nov. j.l. met goed gevolg examen
voor vrije- en ordeoefeningen te Venlo.
Subsidie Zeevaartschool.
Door Ged. Staten van Noord Holland
wordt voorgesteld om aan de gemeente
Texel een bijdrage van f1150 's jaars
in de kosten der op te richten zeevaart
school toe te staan, mits het Rijk jaarlijks
tenminste 12250 beschikbaar stelle.
TFaa? 20 November.
De Rederijkerskamer „de Vrienden
kring" gaf Zaterdagavond in het lokaal
van A. P. Eelman, haar eerste uitvoering
in dit seizoen.
Ondanks het ongunstige weer was de
opkomst van het publiek bevredigend,
vooral was het getal jongelui groot.
Tot aller tevredenheid werden vier
b'ijspeien opgevoerd, die aan het einde
luide werden toegejuicht.
De Vriendenkring beschikt, over goede
krachten en verdient daarom den steun
der ingezetenen.
Reeds traden ruim 30 personen toe
als Donateur, te wenschen is het, dat
dit getal verdubbeld wordt.
Zeker zeldzaam.
To Apeldoorn is binnen een halfjaar de
bo gouden bruiloft gevierd. Ditmaal was
dit het geval met het echtpaar Ilooge-
lioom, dat in goede gezondheid zijn
60-jarig huwelijk mocht vieren.
Hun buren verrasten hen met een vet
varken ia het hok.
