2549. Donderdag 1 Maart 1912. 258te Jaargang Nieuws- en Advertentieblad. Bi n i! en land. Van week tot week Advertentiën vóór 9 nnr op den dag der nitgave TEXELSGHE COURANT. Kit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond Abonnementsprijs per 3 maanden. Voor dek Borg 30 Cts. Franco per post door ge heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andore Knden met verliooging der porto's. Prijs der Advertentièn. Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 5 Ct. Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer. ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de üitg. Firma LANGEVELD& DE ROOIJ, Parkstraat, Burg op Tex el. 24 Febr.—3 Maart, Waarschijnlijk als een gevolg van de gebeurtenissen die zich in den laatsten tijd in China afgespeeld hebben, zijn er in de afgeloopen week in Soerabaja ernstige dingen gebeurd Blijkens een telegram van den gouverneur-generaal van Ned. Indië werden er ernstige ongeiegeldheden verwekt door de Macao en Kehchineezen waarbij deze nogal hardhandig zijn opgetreden tegen den kapitein en den majoor Chinees. Bij den eersten weid o.a. den geheelen inboedel vernield. Het doel der onruststokers was bedoelde landgenooten te dwingen de republikeinsche vlag te ontplooien. Ook werden de winkeliers gedwongen hun winkels te sluiten. Het gevolg van een en ander was dat de vertegenwoordigers van ons bestuur te Soerabaja met kracht tegen de menigte optrad. Daarbij moeten eenige dooden gevallen zijn. Een bewijs dat de onlusten van ernstigen aard waren. Ook moeten er op groote schaal arrestaties gedaan zijn, zoodat naar luid van particuliere berichten een 800-tal geeltjes achter de tralies werden gezet. Thans heet de rust weder hersteld te zijn. Diarmee is de zaak evenwel niet uit. Biy kens uitNanking ontvangen telegrammen heeft het optreden van onze gezaghebbers te Soerabaaj een punt van bespreking uitgemaakt in een bijeenkomst van het Chineesche republikeinsche kabinet. Blijkbaar heeft men de regeering te Nanking niet juist ingelicht. Althans naar gemeld wordt zou onze regeering drie Chineezen gedood en honderden gevangen hebben genomen zonder vorm van proces, „omdat zij den troonsafstand feestelijk hadden ge vierd". 't Schjjnt dat het verwekken van een waren opstand tegen het gezag door de geeltjes als feestviering beschouwd wordt. Er heerscht zoo werd gemeld groote verontwaardiging, de leden van het Chineesche kabinet verklaarden dat hun landgenooten op Java als wilde dieren behandeld worden ed Sunjatsen zou tot Joeansjikai gezegd hebben dat krachtig tegen Nederland moest'worden opgetreden, dat het Kabinet de onmiddellijke opzegging van het tractaat in overweging moest nemen en dat aan den Nederlandschen gezant zijn paspoort moest worden toege zonden. Intusschen zal het zoo'n vaart wel niet loopen. Latere berichten meldden dat de Chineesche regeering de zaak heel wat kalmer opvat dan de eerste telegrammen deden vermoeden. Wat zeker verstandig, genoemd kan worden. De Chineez§n die in ons insulinde verblijf houden staan Diet bekend als erg rustig. Ze gaven ods bestuur wel eens eerder handen vol werk. En orde moet er zjjn, dat zal ook Joeahsjikai wel begrijpen. —o—o—o— In Luxemburg verkeert men in dageD van nationale rouw, -Groothertog Willem Alexander, her.tog van Nassau enz. is Zondag na een jarenlaDg lijden overleden. Zij, die met de geschiedenis van het hertogdom bekend zjjn weten dat toen Koning Willem IH der Nederlanden over leed, waarmee de mannelijke tak der Orthonische lijn van het huis van Nassau uitstierf, Adolf van Nassau groot- hertog van Luxemburg werd. In 1905 overleed deze en werd opgevolgd door zijn zoon Wilhelm Alexander, den thans over ledene. Groothertog Wilhelm werd geboren in 1852 en huwde in 1893 met Marie Anne, infante van Portugal. Reeds jarenlang leed hjj aan de kanker, zoodat reeds in 1908 zijn .toestand van dien aard was, dat zjjn -gemalin met het regentschap over Luxemburg belast, werd. Groothertog Wilhelm heeft geen mannelyke opvolger en zoo werd reeds in 1907 na langdurige beraadslagingen in de Luxomburgsche Kamer besloten tot wyziging van bet familiestatuut, dat tot dien tijd de opvolging van vrouwen uitsloot. Zoo kon de groot hertog iD 1908 aan zyn oudste dochter Marie Adelaida Theresa Hilda Antoinnette Wilhelniina den titol van „groothertogin- troonopvolgstor van Luxemburg" verleenen. Deze groothertogin is thans aangewezen om haar vader op te volgen. Ze is den 14 Juni 1894 geboren en staat tot haar meerderjarigheid onder voogdij van haar moeder, de regentes Mario Anne van Portugal. Den 14 Juni a.s. zal de groot hertogin haar 18en verjaardag vieren, dan wordt ze meerderjarig en op dien datum zal ze dus zelf de teugels van het bewind in handen nemeD. —o—o—o— De verkiezingen voor den Landdag van hetDuitsche vorstendommetje Schwarzburg- Rudolstadt hebben tengevolge gehad dat de meerderheid van den Landdag thans uit sociaal-democraten bestaat Dat er groote belangstelling was toen de Landdag dezer dageD voor het eerst bijeenkwam ligt voor de hand. Niet alleen was de vergaderzaal bezet, doch ook de publieke tribunes waren stampvol. Het resultaat van de eerste zitting was dat de sociaal-democraat Winter tot presi dent en diens partijgenoot Hartmann tot vice-president gekozen werd. Verder werd behandeld een voorstel van den Minister van het vorstendom om allereerst de begrooting 1912—14 met de daarbij behoorende voorstellen in behande ling te nemen. Daarvan waren de sociaal democraten echter niet gediend. Zij hadden ter onmiddellijke behandeling een reeks voorstellen ingediend w.o. tot hervorming *an de belastingwetten ten gunste der midden en lagere klassen, scheiding van kerk en staat, wettelijke vaststelling van de verkiezingen op Zondag, bezoldiging van de onderwijzers der lagere scholen door den staat en invoering van evenredige vertegenwoordiging voor den Landdag. Bij deze begrooting was het ultimatum gevoegddat zoo de regeering deze wenschen niet vervulde de sociaal-demo craten de begrooting zouden verwerpen. Onderhandelingen werden overbodig ge noemd. Met belangstelling wordt nu afgewacht wat de regeering zal doen. Biedt de regeeriug weerstand dan zullen de sociaal democraten geen cent voor de begrooting toestaan Een lastig geval. Waarschijnlijk zal de regeering niet voetstoots toegeven, doch den Landdag ontbinden. Of dit middel echter afdoende zal zijn wordt zeer betwij feld. Verwacht wordt in dat geval n.l. dat de nieuwe Lauddag nog rooder zal ziju dan de thans bestaande. Inderdaad wel een lastig geval voor de regeering. o—o—o Wat gevreest werd is geschied. In Engeland is Vrijdag de algemeene staking in de kolenmijnen begonnen. Reeds enkele dagen te voren hadden eenige duizenden stakers den arbeid neergelegd. Vrijdag bedroeg het aantal mijnwerkers dat staakte reeds meer dan 809,000. De- onderhande lingen tusschen de vertegenwoordigers der partyen leidden niet tot overeenstemming. En ook de tusschenkomst der regeering kon de dreigende staking niet voorkomen. De regeering had zich cereid verklaard met beide partijen te overleggen over de wijze om in de districten tot een regeling te komen waarbij een minimum loon zou worden vastgesteld in overeenstemming met de bijzondere omstandigheden ter plaatse. Het beginsel van het minimum loon werd dus door de regeering aanvaard, doch de mijnwerkers vondeD dat niet voldoende Zij hielden vast aan de eisch dat het minimumloon niet lager mag wezen dan 4 s. 11 d. en wisselen zal tusschen dat cyfer en 7 s. 6 d. (plm. 3 en f4,50) in verband met de ligging en geaardheid der myndistricten. Ook een deel der iny'neige- naren, die van Schotland en Zuid-Wales wilden niet op het bemiddelingsvoorstel van do regeering ingaan. Zoo liepen de onderhandelingen op niets uit en brak Vrydagmoigen de staking uit, die thans wel al een kleine miljoen werk lieden omvat. Minister Asquith heeft in het parlement tnededoelingen gedaan omtrent de onder handelingen. Deze zullen nog voortgezet worden en waarschijnlijk dat de regeering nu maatregelen uemeu zal om de beide partijen tot een overeenkomst te dwingen. Men voorziet wettelijke bepalingen dienaan gaande. 't Is ongetwijfeld zeer te hopen dat de strijd niet al te lang duurt. Niet al'een omdat dan groot gevaar voor ODlusten in de mijndistricten zal ontstaan, doch ook omdat d6 economische toestand van Engeland er mee gemoeid is. Reeds nu laten de gevolgen zich gevoelen voor handel en industrie. Verschillende bedrijven zijn reeds stop gezet of zullen over eenige dagen stop gezet moeten worden. Uit Manchester wordt gemeld, dat de weverijen en spinnerijen van Lancashire het nog hoogstens een week kunnen uithoudeu. Ook enkele spoorweg maatschappijen hebben met het oog op hun geringe kolenvoorraad den dienst op hun lijnen moeten beperken. Sommige gemeente besturen zijD al begonnen de gasverlichting zooveel mogelijk te verminderen. En zoo zou er een lijstje te maken zijn van allerlei maatregelen die reeds met het oog op den toestand genomen moesten worden. Mocht de staking eens eenige weken aanhouden dan zal de schade reusachtig worden, —o—o—o— De Italiaansche vloot heeft weer eeDs een „schitterend wapenfeit" verricht. In den laatsten lijd hoorde men van vlootactie zoo goed als niets, maar thans is de vloot eens weer nummer één. Een vijftal kruisers heeft in de haven van Beiroet een kanonneerboot en een torpedoboot in den grond geboord. De commandanten hadden geweigerd hun schepen over te geven. De bladen schrijven thans veel over het gebeurde te Beiroet. En geen wonder, uit het aanvallend optreden der Italiaansche eskader kan blijken dat Italië begonnen is gevolg te geven aan zijn voornemen krachtig optreden ook buiten het Tripoli- taansch gebied. Dat is niet zonder gevaar, zooals uit het gebeurde te Beiroet kan blijken. Niet alleen toch dat een paar onschuldige Turksche schepen in den grond geboord werden na zich flink verweerd te hebben, doch ook Beiroet zelf kreeg een deel van het bombardement. Zoodat daar verschillende gebouwen geteisterd werden, een aantal personen gedood werd en een hevige paniek onder de bevolking ontstond. Niet alleen Turkije, doch ook Frankrijk en Engeland hebben groote belangen in Beiroet en dat beiden dadelijk een oorlogschip er heengezonden hebben wijst daar voldoende op. Ook is de Fransche pers alles behalve best over het bombar dement van Beiroet te spreken en zoekt er iets achter. Waarom trad de Italiaansche vloot op Toch niet om een paar onschul dige Turksche schepen, die geen gevaar opleverden onschadelijk te maken? Was het daai dan nog bij gebleven dan was het wat andersdoch ook Beiroet werd beschoten. Wel ontkent de Italiaansche vlootvoogd dit, doch andere berichten laten geen twijfel over. De Italianen hebben moedwillig een aantal granaten in de stad geworpen of.... hebben al heel slecht ge schoten. Van sommige' zijden wordt beweerd, dat Italië tot deze actie overgegaan is om de mogendheden te dwingen Turkije tot toegeven te noodzaken. En dat meer havens buiten Tripoli een beurt zullen krijgen als deze eerste waarschuwing niet geholpen heeft. üp Turkije zelf heeft het beschieten van Beiroet nog niet het gewenschte gevolg gehad. Integendeel, het is begonnen met het uitvoeren van de bedreiging: de verban ning vnn de Italianen uit een deel van het Turksche gebied. Ook van het eigenlijke oorlogsterrein in Afrika kwamen in de afgeloopen week berichten over een actief optreden van Italië. Zooals men weet, houden de Turken on Arabieren in Barka nog steeds enkele kuststeden bezet. Daaronder ook Homs. Thans eohter hebben de Italianen een poging gewaagd om den vijand daar terug te dringen. Wat hun met hulp van het zware scheeps geschut ook gelukt is. Ze hebben althans Mergheb een der Turksche vestingen bij Homs genomeD. Het blijkt daarbij heet toegegaan te zijn. De Italiaansche berichten merken het gevecht aan als een groote overwinning en volgens deze zouden de Arabieren 509 man verloren hebben, De correspondent der Temps oordeelt er anders over. De Italianen zouden 309 dooden achtergelaten hebben terwijl aan de andere zijde 30 dooden en 80 gewonden zouden zijn. Het gevecht duurde den geheelen dag, van zonsopgang tot 10 uur 's avonds. De Italiaansche troepen konden Mergheb eerst nogal spoedig bezetten doch werden later na een bajonetaanval weer verdreven. Eerst toen daarna het groote scheepsgeschut Mergheb begon te bombardeeren trokken de Turken en Arabieren zich terug. Tenslotte valt nog te vermelden dat de mogendheden besprekingen houden om een wapenstilstand mogelijk te maken, welke tot den vrede zou kunnen leiden. TEXEL, 6 Maart 1912. Een woord van waardeering aan een vroegeren plaatsgenoot gewijd. De Oprechte Haarl. Cour. bevat het volgende H. J. MOOJEN Een zeer geacht ingezetene is van ods weggenomen, dr. Henri Jan Moojen, is niet meer. Voor ODge veer twee jaar was hij oogenschijnlijk van een inwendige maagaandoening genezen, maar niet lang daarna herhaalde zich die en na een rustkuur van maanden had hij nu pas een paar dagen zijn arbeid hervat, toen Zaterdagmiddag de kwaal in verdubbelde hevigheid terugkeerde en niets baatte toen meer. De beminde geneesheer over leed reeds Zondag. Bemind Vraag het de arme patiënten eens, wier vriend hij was. Bemind! Vraag het zijn omgeving, die hem op de handen droeg En nu is dat jonge leven, hij was pas 31 jaar oud, voor goed afgesneden. Henri Jan Moojen werd 16 Januari 1881 te Texel geboren. Na zijn promotie tot arts vestigde hy zich hier. Helaas, dat hij de lijdende menschheid zoo kort is kuDnen ter wille zijn. Oosterend Maart. Zaterdagavond behandelde ds. Onnekes van den Helder het aangekondigde onder werp „Onze verhouding ten opzichte van rechts en links op siaatkundig gebied" voor eene vergadering van de afdeeling van den Ned. Protestantenbond. De op komst mocht slechts matig goed heeten. De lezing was mooi en boeiend. Spreker wilde niet medegaan met rechts, doch keurde ook af het verwaarloozen der godsdienstige belangen bij links, dat meer rekening had moeten houden met tien godsdienstzin der natie. Aangespoord werd tot een getuigen, niet alleen in de bedehuizen, maar ook in de raadzalen en in bot parlement. Neutraliteit is daar, waar het de hoogste belangen geldt, niet bestaanbaar. Aan het eiDde der lezing zegde de voorzitter der afd., de heer M. Kikkert, den spr. dank voor zijne boeiende rede. Het getal visscberschuiten gaat hier meer en meer achteruit. Voor eenige jaren behoorde hier ruim 100 blazers, 'thans heeft men nog maar de helft van dat getal. Ook nu weder zullen eenige schuiten stil moeten liggen, wegens ge brek aan personeel, daar de eerdere visschersknecbten zich langzamerhand meer met landwerk gaaD bezig houden. De visscher B geraakte in de vorige week met het overslaan van het zeil buiten boord. Door het grijpen en vast houden van den schoot kon hij gelukkig gered worden; evenwel was zijne positie voor enkele oogenblikken zeer hachelijk.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1912 | | pagina 1