N°. 2553.
Donderdag 21 Maart 1912.
258te Jaargang
Nieuws» en
Advertentieblad.
Binnenland.
Van week tot week.
Advertentiën vóór 9 nar op den dag der uitgave
TEXELSCHE COURANT,
Rit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor dem Burg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
anden met Yerhooging der porto's.
Prijs der Advertentiën.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 5 Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitg. Firma LANGEVELD& DE ROOIJ, ParkstraatBurg op Te x e l
Juarlijlische toelating van nieuwe
leerlingen tot de o.l. scholen.
De Burgemeester van Texel brengt
ter kennis van belanghebbenden, dat op
1 April a. s. tot de o. 1. scholen in de
Gemeente (uitgezonderd tot die te den
Burg) leerlingen kunnen worden toege
laten, die op dien datum den leeftijd van
5 jaar en zes maanden hebben bereikt,
waartoe men zich vóór 25 Maart a. s.
moet aanmelden bij de betrokken hoofden
der scholen onder overlegging van bet
vaccinatiebewijs.
Texel, 15 Maart 1912.
De Burgemeester voornoemd,
GAARLANDT.
De Burgemeester yan Texel
Gelet op eene circulaire van den Com
missaris der Koningin in de provincie
Noord-Holland
S loert bij deze, met betrekking tot
het voorkomen en blusscben van bosch-
en duinbranden, de bevolking tot waak
zaamheid aan.
Texel, den 16 Maart 1912.
De Burgemeester voornoemd,
GAARLANDT.
9—IC Maart.
Er valt over het binnenlandsch gebeuren
van de afgeloopen week weinig te kronieken
Onze volksvertegenwoordigers werken kalm
door, behandelden een paar z.g. kleine
wetsontwerpen en bleven steken in de
behandeling der Vogel wet, waaromtrent de
beslissing wel reeds gevallen zal zijn als
deze regels onder de aandacht der lezers
komen. Politiek nieuws wat men
daaronder althans pleegt te verstaan
was er in de laatste dagen zoo goed als
niet. Tenzij men daaronder zou willen
rangschikken enkele couranlenberichten
over den mogelijken gang die de zaken op
het binnenhof zullen nemen in de eerste
weken. Zoo meende het „Vad." te kunnen
voorspellen, dat er van een behandeling
van de aanvrage voor een nieuw pantser
schip voor Pasehen wel niets zal komen
en dat het zeer wel mogelijk is dat de be
handeling dor Bakkerswet vooraf zal gaan.
Mot het oog op de bedreigingen van
socialistiscben kant geuit zou het misschien
nog zoo verkeerd niot zijn ook. We zullen
maar afwachten. De Kamer is thans nog
uitermate kalm en we willen gaarne helpen
wenschen dat het maar zoo mag blijven.
—o—o—o—
De afgeloopen week was er een vol
stakingsnieuws.
Het Engelscho voorbeeld is door de
Duitsche mijnwerkers in het Ruhrdistrict
gevolgd. Ook door hen is een „algemeene"
mijnwerkersstaking geproclameerd. Maan
dag is ze aangevangen, doch algemeen is
zo nog niet, Wat wel eenigszins te ver
wachten was, als men weet dat de
organisatie van de christelijke mijnwerkers
zich tegen de staking verklaard had
reods vanaf het eerste oogenblik, dat de
stakingsplannen opgeworpen werden. Er
was nog een andere reden om te verwachten
dat de staking niet algemeen zou worden,
n.l. deze dat nog niot de helft van de
mijnwerkcis in het Rurhrgebied georga
niseerd is. Het aantal „Bergleute" in het
Rubrgebied bedraagt 350,000, waarvan
40,000 aangesloten zijn bij de christelijke
en evangelische bonden en 91,000 b\j de
drie andere vakorganisaties. Deze drie
werkten in de laatste dagen samen en zetten
een beweging op touw. Waarschijnlijk
hooft het Engelsche voorbeeld sterk tot
actie geprikkeld, ofschoon niet ontkend kan
worden dat er in de laatste jaren onder de
mijnwerkors in het Ruhrsebied meer dan
eens gisting heerschte. Sedert de mislukte
staking in 1905 is het er eigenlijk niot
recht rustig geweest. Men achtte de loonen
niet toereikend en had bovendien ernstige
grieven tegen een aantal administratieve
maatregelen, de wijze waarop het scheids-
geieeht wordt geregeld etc. Toen het nu
in Engeland ernst begon te worden
ontwaakte in het Rubrgebied de zucht naar
verbetering. Wat tengevolge hoeft gehad
dat door de drie verbonden vereenigingen
een program van eischen opgesteld werd
voor de directies der mijnen. Het program
zelf lokte geen bestrijding uit, doch de
christelijke mijnwerkers wilden niets weten
van een staking om die eischen kracht bij
te zetten. Zij meende dat de feitelijke
bedoeling was een sympathiestaking ten
gunste der Engelsche mijnwerkers uit te
lokken. Eu daaraan nu wilden ze niet
meedoen. Ze achten daarvoor een staking
veel te gevaarlijk en te ingrijpend en waren
bovendien van meening dat de Engelsche
kolenweikers door hun houding bij vroegere
gelegenheden tegenover de Duitsche
arbeiders aangenomen, zooveel sympathie
niet verdiend hadden. De drie verbonden
vereeoigingen bleven op hun stuk staan
en de eischen werden aan de organisatie
der patroons voorgelegd. Deze eischen
wareneen verhooging der gemiddelde
loonen van alle arbeiders met 15%, een
8 urigen arbeidsdag, beperking van over
werk, invoering van onder controle van
werkgevers en arbeiders staande arbeids
beurzen, invoering van een scheidsgerecht,
betere regeling der loonbetaling en enkele
andere kleine verbeteringen meer.
De patroonsorganisatie berichtte dat de
mijndirecties bereid waren met commissies
uit de werklieden over de eischen bespre
kingen te houden. Daarmee nam echter
de organisatie der werklieden geen genoegen.
Deze wilde van een onderhandeling door
commissies Diets weten doch wilde zelf
optreden als vertegenwoordigster van alie
werklieden. De oude kwestie, die zooals
men weet al eerder zooveel last gaf in het
Ruhrdistrict, de kwestie of een organisatie
die nog'niet het derde deel der mijnwerkers
omvat op kan treden voor allen.
Toenadering werd niet verkregen en
Zondag werd besloten do staking t,e
proclameeren, niettegenstaande de agitatie
van de cbristelijken tegen een
staking, die naar hun meening de zaak
der mijnwerkers groot nadeel zou toe
brengen.
Bedroeg het aantal stakende mijnwerkers
aanvankelijk maar 34% Dinsdag steeg het
cijfer reeds tot 57%. En sedert is het nog
iets gestegen. Algemeen is de staking
echter niet; de christelijke arbeiders bleven
zoo goed als alle doorwerken.
Tot nog toe gaf dit slechts weinig
aanleiding tot herrie. Do stakers gedragen
zich flink en alleen in een tweetal plaatsjes
kwamen minder beteekenende relletjes voor.
De mogelijkheid dat de staking zich niet
alleen tot het Ruhrdistrict bepalen zal wordt
ieder oogenblik grooter. Zoo wordt uit
Siberië gemeld, dat onder de mijnwerkers
de stemming er niet beter op wordt. Den
6en Maart dienden de vijf werkliedenorga
nisaties een verzoek in om loonsverhooging
van 15% met April te beginnen. Verwacht
wordt dat het tot een staking zal komen
indien niet spoedig een bevredigend ant
woord door de directies gegeven wordt. Het
uitbreken van de staking in het Ruhrgebied
heeft de organisaties in Opper-Siberië zeer
geprikkeld omdat zo niet ten onrechte over
tuigd zijn dat een actie gelijk vallende piet
die in West-Duitschland daardoor succes
kan hebben. De houding der christelijke
„Bergleute" is er echter al 'gelijk aan die
vau de mijnwerkers in het Ruhrgebied.
In Saksen staat men naar het schijnt
eveneens voor een staking. Voor Maandag
moeten de mijnbesturen eeu beslissing
nemen omtrent do door de werklieden ge
stelde eischeu. Weigeren de directies op
die eischen in te gaan dan zullen vrij zeker
20000 van de 33000 werklieden den arbeid
neerleggen.
Ook de Belgische mijnwerkers komen in
boweging. Het nationale comité van den
Relgischon mijnwerkersbond zal op Zondag
24 dezer te Brussel eeu congres bijeen
roepen, teneinde den eisch betreffende
minimumloon en eeu loonsverhooging van
15 te stellen,
Naar luid der berichten hebben de mijn
eigenaren aldaar reeds verhooging van loon
toegezegd en men hoopt dat daardoor een
staking zal worden voorkomen.
In Frankrijk heeft men een staking van
24 uur gehad. De mijnwerkers wilden
daardoor de aandacht vestigen op de drie
wenschen die ze op hun verlanglijstje heb
ben: deD 8 urigen werkdag, een minimum
loon en ouderdomspensioen van 2 franc
per dag op 50-jarigen leeftijd. De eendags-
staking verliep heel kalm.
Zeer slecht nieuws komt uit Engeland
over de daar heerschende mijnwerkers-
staking. Wat in de laatste dagen gevreesd
werd is werkelijkheid geworden. De con
ferentie die te Londen eenige dagen achter
een byeenkwam om een oplossing van de
kwestie te vinden is uiteengegaan, zonder
het gewenschte resultaat te hebben bereikt.
Minister Asquith die de onderhandelingen
zelf geleid heeft kwam tot de cunclusie dat
het onmogelijk was een overeenkomst
tusschen de mijneigenaren en de vertegen
woordigers der stakers tot stand te brengeD,
niettegenstaande de regeering alles deed
wat ze kon. Thans zal de regeering over
gaan tot het indienen van een wetsontwerp
op het minimumloon, aangezien de toestand
voor het land steeds moeilijker wordt en
de verliezen met ieder uur stijgen. De
regeering zal het parlement verzoeken om
een legalistieve veiklaring, dat een redelijk
minimumloon, gepaard gaande met waar
borgen voor de mijneigenaars, in de con
tracten voor de mijnwerkers zal worden
opgenomen.
Of daardoor de" kwestie spoedig opgelost
zal wezen, staat evenwel nog te bezien.
De mijnwerkersbond staat tegenover de
regeeringsverklaring nogal koel. Zelfs heeft
het reeds verklaard, dat het niet eerder het
einde van de staking zal proclameeren
voordat het wetsontwerp een definitieven
vorm heeft aangenomen. Het zal dan nog
wel een aantal dagen kunnen duren voor
en aleer de arbeid hervat wordt. Hetgeen
beteekent dat de toestand nog erger zal
worden dan hij nu al is. Thans reeds komt
uit sommige streken bericht van ellende en
gebrek door de bevolking geleden. Er staken
thans zoo ongeveer een miljoen mijnwerkers
doch bovendien drie kwart miljoen werk
lieden in andere bedrijven, zij het dan on
vrijwillig. lederen dag gaat zoo ongeveer
5 miljoen alleen aan loon verloren, om niet
te spreken van de verliezen die bovendieu
geleden worden. Heel het maatschappelijk
leven wordt ontwricht en de staking begint
reeds de vorm van een nationale ramp aan
te nemen. Zelfs wanneer de staking op dit
oogenblik zou eindigen zouden de naweeën
zich nog eenigen tijd laten gevoelen in
ellende en armoede in menig gezin.
o—o—o—
Weinig had het gescheeld of Italië ware
in nationale rouw gedompeld. Zooals reeds
in het vorig nummer werd medegedeeld
werd een aanslag gepleegd op den Koning
v:id Italië. Een aanslag die echter niet ge
lukte. De Koning bleef ongedeerd en ook
de Koningin, doch de adjudant, majoor Lang
werd door een kogel getroffen, stortte van
het paard en kreeg een hersensschudding.
Vermoedelijk zal hij echter het leven er
nog wel afsleepen. De dader van den aanslag
een jonge metselaar d' Albe werd gevangen
genomen.
Dit schokkend voorval dat in geheel Italië
groote opschudding verwekte gaf echter
gelegenheid tot een reusachtige monarchis
tische demonstratie. De geestdrift over het
mislukken van het snoode plan was zoo
groot als nog zelden het geval is. De Koning
werd uitbundig toegejuicht door het volk,
terwijl de parlementsleden in optocht naar
het koninklijk paleis trokken om Hunne
Majesteiten met den gelukkigen afloop geluk
te wenschen. Zelfs een drietal socialistische
parlementsleden namen aan deze huldiging
deel.
De bladen brachten kolommen bijzonder
heden over de reusachtige geestdrift die
zich overal in het land, me6St in de hoofd
stad uitte.
—o—o—o— -
Over den oorlog kwamen in de laatste
dagen allerlei tegenstrijdige berichten in,
waaruit alleen met zekerheid valt op te
maken, dat er in den laatsten tijd nogal
zwaar gevochten is waarbij de Italianen
klop gehad hebben als men de Turksche
berichten leest en waarbij de Turken den
nederlaag leden als men de Italiaansche
berichten gelooven mag. Over de vredes
bemiddeling der mogendheden werd ook
weinig nieuws gemeld. De pogingen zullen
wel op niets uitloopen, want zoowel Turkije
als Italië blijven op hun stuk staan. Italië
wil van geen onderhandeling weten zoolang
Turkije zijn troepen niet uit Tripoli terug
getrokken heeft en Turkije weigert bemid
deling te aanvaarden waarbij de annexatie
van Tripoli als een voldongen feit wordt
beschouwd. Verwacht wordt nu dat Italië
wat krachtiger met zijn vloot zal optreden
om de Porte wat gewilliger te maken.
Gevreesd wordt dat de Italiaansche vloot
de Daidanellen forceeren zal en de steden
zal bombardeeren. De Turksche Regeering
heeft echter overal mijnen uitgezet en de
forten bemand. Tot nog toe schiet Italië
nog aiet hard op. Tripoli moet altijd nog
veroverd worden en de Porte schijnt zich
sterker te gevoelen dan aanvankelijk ge
dacht werd.
TEXEL, 20 Maart 1912.
Wij maken belangstellenden er op
merkzaam op dat de Alg. Verg. van
het „Witte Kruis" is uitgesteld tot
Woensdag 27 Maart, zie de advertentie.
Wij ontvingen de mededeeling dat
van de den lödezer gehonden aanbe
steding door den architect Schoeffelen-
berger te Helder, voor het bouwen |van
een woon- en winkelhuis voor den heer
J. Leen alhier, d9 uitslag was als volgt
R. Daalder te Texel f 2930.—
N. Lap, 2888.96
S. Boom, te Helder 3225.—
A. Lastdrager 3182.—
De begrooting was f 2964.
Op verzoek verwijzen wij naar de
in dit en het vurig nummer voorkomende
advertentie betreffende] de vergadering
met debat, uitgeschreven door het Hoofd
bestuur van „De Dageraad" vereeniging
tot bevordering der vrije gedachte, op
Zaterdag a. swaarin de heer Dr. W.
Meijer van 's Gravenhage zal spreken
over het onderwerp: „Het Vrije denken
en het godsdienstig geloof."
Vergadering S. D. A. 1>.
Zaterdag j.l. had in het hotel Texel de openbare
vergadering plaats van de afd. Texel der S.D.A.P.,
waar de heer C. Thomassen van Amsterdam optrad
met het onderwerp //Dure tijden en nog geen
staatspensioen.^/
Met een woord van welkom uit naam van den
70 jarigen grijsaard, in verbaud met de te stellen
motie ten gunste van het voorstel Troelstra, werd
de vergadering door den voorz. A. Boon geopend,
waarop de heer Thomassen het woord bekwam.
Spr. zou over de duurte niet veel zeggen, omdat
dit van algemeene bekendheid mag heeten
noemde de tegenwoordige tijd een"slechte tijd
voor dunne portcmonnaies, en constateerde een
voortdurende prijsstijging der levensbehoefte vanaf
1000 iets wat voor hen met beperkte middelen,
die woistelen met een eewigdurend te kort,
beteekend een nog grooter tekort.
Vervolgens stelde spr. in het licht de schrille
tegenstellingen in de maatschappij, waarin enkelen
zich in weeide en overdaad baden en zoovelen in
kommervolle omstandigheden hun bestaan vinden,
wijst op de uitspattingen waartoe de tegenwoordige
inrichting der maatschappij leidt, hoe om de
marktprijzen op peil te houden groote kwantums
koffie, krenten, enz. worden vernietigd, niettegen
staande velen zelfs het allernoodzakelijkste moeten
ontberen.
De arbeiders spoort Spr. aan zich te organiseerea,
om zoodoende hun arbeidskracht, het eenige wat
zij hebben op de markt te brengeD, zoo duur
mogelijk te verkoopen, iets wat zij alleen in
vereeniging met elkander tot stand kunDen
brengen en waarom spr. ze toeroept over ideële
verschillen heen te zien, omdat ze in den
maalschappelijken strijd cén belang hebben.
De S.D A.P., zegt hij, is de partij voor alle
arbeiders, ze staat niet vijandig tegenover eenige
godsdienst, sluit U daarbij aan, van dc vrijzinnigen
hebt gij zoo min iels te verwachten als van de
tegenwoordige, kerkelijke regeering, 'tis lood om
oud ijzer.
Vervolgens betoogt spr. dat de ontwikkelings
gang van de maatschappij is in de richting van
