2615.
Donderdag 24 October 1912.
26ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland.
Van meek tof meek.
Dit blad verschijnt Woensdag;- en Zaterdagavond
Advertentiën vóór 9 nnr op den dag der nitgave
op Vrijdag 8 November 1912;
TEXELSCHE COURANT.
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Bons 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
hnden met verhooging der porto's.
Prijs der Advertenlièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 5 Ct.
Groote letters en "Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de TJitg. Firma LAN8EYELD DE ROOIJ, Parkstraat, Burg op Te x e l
Tcekenomlenvijs.
De Burgemeester van Texel maakt
bekend, dat onder dezelfde voorwaarden
als vorige jaren door den Heer KORFF
gedurende de wintermaanden 1912/1913
in een der lokalen van de O. L. School
m.u.l. te den Burg een
TEEKENCURSUS
zal worden gehouden, Zaterdag van 6 9
uur nam. aanvangende Zaterdag, 26
October a.s.
Aanmeldingen tot deelneming moet
voor gemelden datum geschieden ten
raadhuize.
Texel, 18 October 1912.
De Burgemeester voornoemd,
GAARLANDT.
Plaatselijke Belastingen.
Burgemeester en Wethouders der
Gemeente Texel maken bekend, dat
afschriften van
a. het kohier van schoolgelden be
trekkelijk de school met uitgebreid
leerplan over de maanden September
tot en met December 1912, en
b. het kohier van schoolgelden be
trekkelijk de overige scholen over het
vierde kwartaal 1912, vanaf heden ge
durende vijf maanden ter gemeente
secretarie voor een ieder ter lezing liggen.
Burgemeester en Wethouders vnd.
GAARLANDT.
De Secretaris, JONKER.
LANDWEER.
Jaarlijksch onderzoek.
Burgemeester en Wethouders der ge
meente Texel maken, ingevolge art. 30,
tweede lid der landweerwet, bij deze be
kend, dat het onderzoek, bedoeld bij art.
29 dier wet, van de in het verlofgangers-
register dezer gemeente ingeschreven ver
lofgangers van de landweer zal worden
gehouden te don Burg op Texel, in een
der localen van de o.l. school, on wel
op Donderdag 7 November 1912, des
voormiddags ten negen ure, de verlofgan
gers der landweerlichting 1906,1907,1908,
1909, 1910 en 1911, alsmede zjj van
vroegere lichtingen, die nog aan het
onderzoek moeten deelnemen
des voormiddags ten tien ure, do ver
lofgangers der landweerlichting 1912.
Voor verdere bijzonderheden wordt ver-
wozen naar do op de publicatieborden aange
plakte bekendmakingen.
Texel, den 22 October 1912.
Burgem. en Wcth. voornoemd,
GAARLANDT.
De Secretaris, JONKER.
12—19 Oct.
Blijkens een bericht in verschillende
bladen zal in 't laatst dezer maand, dus
binnen enkele dagen, publiciteit gegeven
worden aan het programma van samen
werking der drie vrijzinnige partijen met
hetwelk in 1913 den strijd tegen de rechter
zijde zal worden aangebonden. Grond
wetsherziening om tot algemeen kiesrecht
te komen en Staatspensioneoring zullen
de hoofdpunten van dit programma uit
maken. Uit het laatste bljjkt althans
als do berichten juist zjjn dat bij de
samensprekingen tusschen de besturen der
drie vrijzinnige partijen geen rekening is
gehouden met minister Talma's Ouderdoms-
en Invaliditeitsverzekering, waarvan de
behandeling thans door de Kamer aange
vangen is. Mogelijk wel acht men een
tot-stand-koming van deze ontwerpen, met
de daaraan door do zilveren koorden ver
bonden Tariefsherziening, nog in deze
periode, niet waarschijnlijk. Oogenschijnlijk
is voor deze veronderstelling ook wel
eenige grond. Het plan toch is, om de
behandeling van de verzekeringswetten
te doen plaats hebben tot 15 November
om daarna den 19 November met den be-
grootingsarbeid een aanvaDg te maken en
er mag aan getwijfeld worden of in een
maand tijds de zoo omvangrijke ontwerpen
met de daarbij behoorende moties afgedaan
zullen kunnen worden. Een doorgaans
goed-ingelicht journalist wist dezer dagen
te melden, dat al zal de rechterzijde zich
ook zeer beperken bij het debat, de linker
zijde voornemens is de zaak goed onder de
oogen te zien. Er moet reeds bij de alge-
meene beschouwingen gerekend worden op
een vrij groot aantal sprekers, waarna dan
nog het antwoord van den minister zal
volgen met de replieken en duplieken. De
algemeene beschouwingen zullen derhalve
geruimen tijd in beslag nemen en voor
November zal met de behandeling der
artikelen wel geen aanvang gemaakt
kunnen worden. Tegen 19 November zal
de Kamer zeer waarschijnlijk niet met
de artikelen gereed komen. Het moet
daarom in het voornemen der rechterzijde
liggen de behandeling er van voort te
zetten in avondzittingen. Van 19 Nov. tot
Kerstmis moeten de begrootingen behandeld
worden. Komt de Kamer daarmee niet
klaar wat zeer waarschijnlijk is, dan zou
ze, zonder Kerstreces, in Januari daarmee
dadelijk voortgaan. Daarna zou dan de
Tariefsherziening aan de orde komen.
Verwacht wordt dat de Kamer van Septem
ber tot Mei in een stuk zal doorzitten.
Mogelijk dat het de rechterzijde op die
wijze gelukt de groote ontwerpen af te doen.
Doch dan moet ook alles meeloopen en
behoeven zich er geen incidenten voor te
doen dÏ6 obstructie tengevolge zouden
kunnen hebben.
—o—o—o—
Den 17 dezer was het voor Mr, H.
Goeman Borgesius, den leider der Unie
liberalen en Kamerafgevaardigde voor het
district Enkhuizen een gedenkwaardige dag.
Toen toch was het 35-jaren geleden dat
hjj voor het eerst tot lid der Kamer werd
gekozen. Sedert dien had de heer Borgesius
onafgebroken zitting en nam hij ijverig deel
aan den parlementairen arbeid. Het was
het kiesdistrict Winschoten dat den heer
Borgesius in 1877 een Kamerzetel aanbood.
Deze was toen redacteur van het liberale
blad „Het Vaderland" en werd door de
Winschoter kiezers de geschikte candidaat
geacht omdat hij niet alleen liberaal in
merg en been was, doch als Groninger
van geboorte, met de toestanden in het
Noorden op de hoogte was. De heer
Borgesius werd in 1847 te Schildwolde
waar zijn vader dokter was, geboren, stu
deerde aan de Groninger hoogeschool, waar
hij met lof in de rechtswetenschap promo
veerde en was daarna als leeraar werkzaam
aan de hoogero burgerscholen te Sneek en
Arnhem. Op 24 jarigen leeftijd werd hem
de leiding opgedragen van „Het Vaderland"
waardoor hij naam maakte en al spoedig
de aandacht op zich gevestigd zag. Na 6
jaren lang het het hoofdredacteurschap te
hebben waargenomen, legde hij dat neder
toen de kiezers van Winschoten hem den
Kamerzetel aanboden.
Mr. Borgesius, een man van groote kennis
en onvermoeide werkkracht, wist zich in
de Kamer een steeds beteekenisvolle plaats
te verwerven.
Weldra werd hij de leider der libéralen
en bun woordvoerder. Een man wiens
woord gezaghebbend was en is. Ook als
minister toonde de heer Borgesius zich een
man van groote gaven en veel werkkracht,
een staatsman van erkende bekwaamheid,
een stoere werker en een geslepen diplomaat.
Geen wonder dat in deze dagen van her
denking de pers met name die der
linkerzijde den jubelaris gehuldigd heeft
als een onzer bekwaamste staatslieden, als
man van invloed en gezag. Een 35jaren
lange arbeid in het belang var. het alge
meen is dan ook wel een herdenking,
vriendelijke, dankbare herdenking waard.
Ook zijn politieke tegenstanders erkennen
dat, en al meenen zij het heil van land en
volk langs andere wegen te vinden,
niemand zal durven ontkennen dat de heer
Borgesius niet steeds mot groote ornst on
overtuiging gearbeid heeft voor het alge
meene welzijn,
—o—o—o—
Als de Duitsche Rijksdag straks weder
bijeenkomt zal het wel allereerst staan voor
de lang niet gemakkelijke taak om een
voorzitter en een onder-voorzitter te kiezen.
Eerstgenoemde, de vrijzinnige Dr. Kampf
heeft gemeend den presidentszetel te moeten
inruimen en tevens om ontslag te nemen
als lid van den Rijksdag, terwijl van den
nationaal-liberalen Dr. Paasche, den onder
voorzitter, het droevig bericht komt, dat
hij op een reis door onze Indische bezit
tingen overleden, is.
Het aftreden van dén heer Kampf kwam
niet onverwacht. Men weet dat deze de
eenigste nog overgebleven vrijzinnige zetel
der hoofdstad bezet hield alle andere
zjjn in handen der sociaal-democraten
Doch ook, dat van het begin af de geldig
heid van de verkiezing van den heer Kampf
bestreden werd. 't Was slechts met enkele
stemmen meerderheid dat Kampf verkozen
werd en nu beweerden de tegenstanders
van zijn candidatuur, dat er bij de stem
opneming onregelmatigheden waren ge
pleegd en de heer Kampf eigenlijk ten
onrechte den Berlijnschen zetel ingenomen
had. De stukken werden onderzocht door
een commissie en inderdaad schijnt er aan
leiding geweest te zijn voor het protest.
De commissie kwam tot de ontdekking dat
er tal van personen aan de stemming deel
genomen hadden die daartoe niet ge
rechtigd waren. Kampf heeft nu niet de
uitspraak van den Rijksdag afgewacht, doch
heeft bedankt.
Waarschijnlijk zal hij opnieuw in het
zelfde district candidaat worden gesteld.
Het zal een harde strijd worden tusschen
vrijzinnigen en sociaal-democraten om dezen
eenigen nog niet rooden zetel van Berlijn.
Zooals men weel betreft het hier het district
waarin de rijkskanselier en de ministers
hun stem kunnen uitbrengen. Zij zullen
stellig niet naar den rooden candidaat over-
loopen. o o—o
Voor de tweede maal is thans een aan
slag gepleegd tegen het leven van den
oud-presideDt der Vereenigde Staten,
Roosevelt. Werd bij het begin der huidige
verkiezingscampagne al eens gepoogd zijn
trein te laten derailleeren, Maandag j.l. werd
een nieuwe aanslag beproefd, die ernstiger
gevolgen had voor Teddy. Terwijl hij te
Milwaukee vertoefde, om er de kiezers toe
te spreken, schoot een krankzinnige hem
een kogel in de borst. Roosevelt had echter
een groot pakket manuscripten in zijn
jaszak, die doorboord werden, doch waar
door de kogel veel van zijn kracht verloor.
Ware dat niet het geval geweest dan zou
Teddy waarschijnlijk niet meer in het land
der levenden zijn.
Roosevelt liet zich intusschen niet uit
het veld slaan 6n de kiezersvergadering
moest doorgaan voordat hij de doktoren
toestaan wildo hem te verbinden. Hij hield
de redevoering, waarbij hij de manuscripten
toonde die doorboord waren en ook zijn
bebloed hemd. Met groote kracht sprak hij
de schare toe en tooude daarbij een be
wonderenswaardige energie en uithoudings
vermogen. Want toen de doktoren hem
eindelijk onder handen hadden kunnen
krijgen bleek, dat de wonde lang niet on
schuldig was 6n de kogel diep in de borst
zat. Teddy moet nu rust nemen.
o—o—o
De teerÜDg is geworpen, de groote
Balkanbrand is uitgebroken. Reeds dagen
lang werd voorzien, dat het zoo gaan zou,
en de oorlog niet meer te keeren was. De
partijen stonden te fel tegenover elkander,
de eischen waren wederzijds te scherp ge
formuleerd. Teruggaan was niet meer
mogelijk. En waarschijnlijk dat de vier
verbonden Balkanstaten dat ook niet gewild
hebben. Het groote plan waardoor een einde
zou wordeu gemaakt aan Turkijes bestaan
in Europa, aan de heerschappij van de
Halve Maan op den Balkan, was gereed,
de eenstemmigheid was verkregen
de christelijke Balkanvolken blaakteu van
geestdrift voor den oorlog met den gehaten
Turk, het oogenblik was nooit gunstiger
geweest dau thans nu do aanval van alle
zijdeu op Turk\je g6richt kon woiden.
Inzundarheid de stemming in Bulgarije was
boslissond. De Bulgaren hebbon thans jaren
van voorspoed en krachtsontwikkeling door
gemaakt. Een krachtige regeering heeft
niets onbeproefd gelaten opa Bulgarije sterk
te maken zoowel op economisch als militair
gebied. Inzonderheid op het laatste, zoodat
het Bulgaarsche leger, wat geoefendheid
en bewapening betreft,,bij geen der Euro-
peesche legers achter behoeft te staan. En
ook in sterkte munt het Bulgaarsche leger
uit boven de legers van Servië en Grieken
land. Bulgarije's stem was dan ook beslis
send en koning Ferdinand heeft het aan
gedurfd het beslissende woord te spreken.
En dat woord beteekende, dat er oorlog zou
zijn, dat de groote brand ontstoken zou
worden. Eigenlijk heeft Turkije de oorlogs
verklaring niet afgewacht, doch is het alvast
de vijandelijkheden begonnen, toen het
overtuigd was dat de oorlog niet meer kon
worden gekeerd.
Zoo dreunen dan nu de kanonnen en
knetteren de geweren en zal in een bloedige
worsteling beslist worden over het lot van
Turkije. Waarom de verbonden Staten aan
de Porte den oorlog verklaarden Och, de
redenen zijn al zoo dikwijls genoemd. En
koning Ferdinand heeft ze opnieuw nog
eens weer doen hooren in de proclamatie,
die hij na de oorlogsverklaring richtte tot
zijn volk en zijn leger, 'tls om een einde
te maken aan het Turksche wanbeheer, om
de christenvolken in Turkije ter hulp te
komen, de broeders Albaneezen en Mace-
doniërs, die zoo verdrukt worden. Zoo heet
het in de verklaringen van Bulgarije en
Servië en wordt het voorgesteld alsof een
hoog edel streven deze beide bezielt. Maar
toch blijft het de vraag ofhet optreden der
Balkanstaten tegen Turkije enkel en alleen
vooitspruit uit een zoo edelmoedig streven;
of het ook niet de „landhonger" is, die in
deze kwestie een woordje mee spreekt, mis
schien wel domineert. Montenegro is zoo
eerlijk geweest om te verklaren, dat de
strijd niet enkel voor de geloofsgenooten
maar ook voor uitbreiding van grondgebied
gestreden wordt.
Op het oogenblik dat we dit schrijven
rukken de groote legers tegen elkander op.
Bij de Bulgaarsche grenzen zijn de voor
posten gevechten al gaande, bij die van
Servië is in de laatste dagen reeds hevig
gestreden, terwijl langs Montenegrogrenzen
de Turken reeds eokele gevoelige neder
lagen geleden' hebben en een Grieksch
legercorps Macedonië binnen gevallen is.
De beslissende slagen zullen waarschijnlijk
vallen tusschen Philopopel en Adrianopel
waar de hoofdwachten samengetrokken zijn.
Een leger van 250000 man Bulgaarsche en
Servische troepen met 153 batterijen geschut
is daar opgesteld. Het doel moet zijn op te
rukken naar Adrianopel en als dat inge
nomen is langs den kortsten weg naar de
hoofdstad Constantinopel. Turkije heeft in
de buurt van Adrianopel zijn hoofdmacht
geconcentreerd, die niet minder |sterk is
dan het Bulgaarsche leger, waarmede het
straks in botsing zal komen. Daar zullen
waarschijnlijk de beslissende slag6n vallen
daar zal de ruwe dood gaan door de rijen
met zijn gruwzame zeis, om al maar te
maaien, te maaien jonge levens, de bloei
der natieHet zal een ontzaggelijke
botsing worden tusschen Philopopel en
Adrianopel.
Intusschen heeft de oorlog op den Balkan
den vrede tusschen Italië en Turkije ten
gevolge gehad. De vredesvoorwaarden zijn
gesloten waarbij Italië het begeerde Tripoli
in zijn bezit krijgt terwijl de Sultan als
Khalif het hoofd der Arabieren zal blijven.
Turkije krijgt zijn eilanden in de Egeïsche
Zee terug en ontvangt ook een geldelijke
schadeloosstelling. Het sluiten van den
vrede brengt voor Turkije het groote voor
deel mede, dat het nu de handen vrij krijgt
en beschikken kan over zijn leger in Azië
en tevens zijn vloot tegen Griekenlanden
Bulgarije in actie kan brengen.
TEXEL, 23 October 1912.
Naar wij vernemen hebben voor de
betrekking van leeraar in de practische
zeevaartkunde aau de hi9r op te richten
Zeevaartschool, zich 16 sollicitanten aan
gemeld.
