2621,
Donderdag 14 November 1912.
26st8 Jaargang.
Nieuws- en
Advertentieblad.
innenland.
Van week tof week.
Advertentiën vóór 9 nar op den dag der nitgave
RANT.
Hit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementspi'ijs per 3 maanden.
Voor den Burg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
linden met verhooging der porto's.
Prijs der Advertentièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 15 Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de üitg. Firma LAN GEVELD DE R O O I.J, Parkstraat, Burg op Tex el.
Kennisgeving.
De late inzending van adv. tot opname
in onze Courant, veroorzaakt ons voort
durend grootcr moeite.
Wij maken daarom bekend, dat, wil
men verzekerd zijn van opname der aan
geboden advertenties, deze vóór 9 uur op
den dag der nitgitte van de Courant
moeten zijn aangeboden. Bij latere aan
bieding kunnen wij de opname niet
verzekeren.
Advertenties, naar abonnementsprijs
berekend, moeten daags vóór de uitgifte
van de Courant in ons bezit zijn wil men
verzekerd zijn van opname.
Adverteerders hemen hiervan nota.
De Citg.
INRICHTINGEN,
welke gevaar, schade of hinder kannen
veroorzaken.
Burgemeester en Wethouder der Ge
meente Texel brengen ter openbare
kennis, dat ter Gemeente-Secretarie ter
inzage ligt een verzoek met bijlagen van
SIJBRAND Jbz. KONING, koopman te
den Burg alhier, om vergunning tot het
oprichten van een Machinale Graan- en
Lijnkoekbrekerij in het perceel plaatselijk
gekwoteerd B No. 474, kadastraal be
kend in Sectie K, No. 1122.
Op Zaterdag, den 23 November 1912,
des middags te 12 uren, zal ten Raadhuize
gelegenheid bestaan om bezwaren tegen
dit verzoek in te brengen en deze
mondeling en schriftelijk toe te lichten.
Zoowel de verzoeker, als zij, die be
zwaren hebben, kunnen gedurende drie
dagen, voor het bovengemelde tijdstip,
op de Secretarie kennis nemen van de
ter zake ingekomen schrifturen.
Voorts wordt er de aandacht van
belanghebbenden op gevestigd, dat volgens
de bestaande jurisprudentie eventueel
niet tot beroep van de beschikking
van het gemeentebestuur bevoegd zijn
zij, die niet voor het gemeentebestuur
zijn verschenen, ten einde hunne be
zwaren mondeling toe te lichten.
Texel, den 9 November 1912.
Burgemeester en Wethouders voorn.
De Secretaris, De Burgemeester,
JONKER. GAARLANDT.
2—9 November.
Van de binnenlandeche aangelegenheden
dio' in de afgeloopen week om onze aan
dacht vroegen, was er al geen, die dat in
sterkere mate deed dan de Ommensche
verkiezingskwestie. Daarover is er in de
laatste dagen heel wat te doen geweest.
Baron Mackay, die met een zoo beduidende
meerderheid gekozen werd, is ijlings op
z\jn schreden teruggekeerd en heeft den
zetel weder ter besohikking gesteld van de
kiezers in Ommen. Deze zullen derhalve
nog eens den gang naar de stembus moeten
makon en met belangstelling mag worden
afgewacht wie ze thans den zetel van Dr.
Kuijper zullen toekennen. De anti-revolu
tionairen krijgen opnieuw een kansom den
man hunner keuze er te brengen, doch het
zal do vraag zijn of de uit de coalitieband
gesprongen christ. historischen zich thans
bij de gevallen beslissing zullen neerleggen.
I-Iot zal volstrekt geen verwondering be
hoeven als zo thaus opnieuw den strijd
aanbinden en thans met een candiJaat voor
don dag komen, die niet zooals baron
Mackay met banden aan do coalitie ver
bonden is.
Baron Mackay heeft in een schrijven aan
het bestuur der Chr. Historische kiesver-
eenigingen in het district in het kort de
gronden medegedeeld, waarom hij meent
den zetel niet te mogen aanvaarden. Daarna
verklaarde hij zich in de beteekenis van
den strijd vergist te hebben. Zijn verkiezing
werd algemeen uitgelegd in een zin, die
ten eenenmale in strijd was met zijn staat
kundige positte in de vertegenwoordiging
van stad en gewest. Om die reden meende
hij onder de genoemde omstandigheden de
benoeming niet te kunnen aanvaarden.
In een uitvoerig ingezonden stuk aan de
groote bladen heeft baron Mackay verder
een overzicht gegeven van de feiten en den
loop der zaken. Aan het slot van dat artikel
verklaarde de schrijver dat hij door den
strijd die hij. heelt doorgemaakt tot het
inzicht is gekomen, dat met de coalitie
moet worden gebroken en dat hij zich thans
hij, de door de Standaard vogelvrij ver
klaarde zich vrij verklaarde van de
banden der coalitie Hij zal zijn mandaten
voor Staten en Raad ter beschikking stellen
van de Chr. Historische kiesvereeniging.
Baron Mackay zal dus geheel uit het
politieke leven terug treden. Wel een
eigenaardig gevolg van de Ommensche
stembus overwinning.
—o—o—o
De Rijksdagkiezers in het eerste kies
district te Beriijn hebben Dinsdag den gang
naar de stembus mogen maken. Zooals we
destijds meldden had Kampf, de afgevaar
digde van 't district, die na zijn verkiezing
tot voorzitter van den Rijksdag benoemd
werd, zijn maDdaat opnieuw in handen der
kiezers gesteld. Tegen zijn verkiezing toch
was protest aaugeteekend van sociaal
democratische zijde, omdat, Daar beweerd
werd, ten onrechte een aantal stemmen
aan Kampf toegekend was, 't welk bij het
stemmencijfer van zijn tegenstander had
gevoegd moeten worden. Het ingesteld
onderzoek bracht aan het licht dat er een
aantal personen aan de stemming deelge
nomen hadden, die daartoe niet gerecbj.igd
waren. Kampf nam toen zijn ontslag, teiaèer
waar hij slechts met een meerderheid van
een paar stemmon gekozen was. De ver
kiezing van Dinsdag heeft hem echter in
don Rijksdag teruggebracht. Met een lOOÜ-tal
stemmen meerderheid versloeg hij zijn
soc. democratischeu tegenstander. Daardoor
is het eerste district, waarin de rijkskanselier
en de ministers hun stemmen uitbrengen
voorloopig nog uit de handen der socialisten
gebloveD. Zooals men weet zijn al de
andere Berlijnsche districten rood.
—o—o—o—
In de Vereonigde Staten heeft Dinsdag jl.
de verkiezing plaats gehad van het kies
college dat den president zal benoemen.
De aanhangers van Wilson, de democra
tische candidaat hebben daarbij gezegevierd
en men mag dan ook zeggen dat deze tot
president gekozen is, Zoo half on half was
deze uitslag wel verwacht al waagde men
het ook niet met eenige stelligheid voor
spellingen te doen. Toch was men algemeen
wel van oordeel dat twee candidaten in
eens voor de republikeinen een wel wat al
te gewaagde weelde was.
En dat is inderdaad het geval gebleken.
Het bekende rijmpje van de twee honden
die om het been vochten, waarmee de derde
ras van door ging, werd hier bewaarheid.
De democraten hebben gezegevierd, dank
zij de verdeeldheid in het republikeinsche
kamp. Voor Roosevelt is dat stellig wel
een harde noot. Hij had zich opnieuw met
al zijn energie in den verkiezingsstrijd ge
worpen, als iemand die tot eiken prijsden
zetel heroveren wilde. Waarschijnlijk heeft
hij echter, door zoo sterk party te kiezen
tegen Taft, dien hij bjj zijn aftreden aan
den presidentszetel geholpen had, zijn
populariteit, niet verhoogd. De democraten
hebben over hem gezegevierd. Wilson heeft
ongeveer 395 stommen van het kiescollege
op zich vereenigd, dat totaal 531 stemmen
kan uitbrengen. Hij he6ft dus wel een
buitengewoon succes gehad. Teddy kan nu
weer naar hartelust gaan jagen en zich aan
zyu geliefkoosde sport wijden.
—o—o—o—
Over andere buitenlaudsche aangelegen
heden moeten we verder het zwijgen doen,
nu de oorlog op den Balkan in meer dan
gewone mate de aandacht vraagt. Het
kanon overstemde in de afgeloopen week
nog alle andere geluiden. En nan de
nederlagen van de Turken kwam nog maar
steeds geen einde. In het westen gingen
de Serviërs voort de Turken in Albanië
terug te dringen, terwijl de Grieken den
vijand met kracht aantaste en naar luid
der berichten de belangrijke stad Saloniki
de poorten voor haar ontsloot. In Skoetari
houden de Turken nog heldhaftig stand
maar verwacht wordt dat ook deze sterkte
zich binnenkort zal moeten overgeven. In
het Oosten waar de Bulgaren, versterkt
door een deel van het Servische leger, tegen
de Turken opereert staat het er voor laatst
genoemden al heel slecht voor. Ze werden
bij Loela Boerga3 totaal verslagen en
trokken zich in groote wanorde op de
Tchatalja linie terug. De Turken zullen
daarnog een laatste poging wagen om de
Bulgaren 't hoofd te bieden, doch men ver
wacht er niet.veel meer van. Naar gemeld
wordt zouden de Bulgaren den rechter
vleugel der Tchataljaliuie reeds geforceerd
hebben. Gelukt het hun de Turken hier te
overwinnen dan is de strijd beslist en ligt
de weg naar Konstantinopel open. Het
staat er voor Turkije dan ook zeer slecht
voor en dat de Porte dat inziet blijkt wel
uit'het beroep dat ze deed op de mogend
heden om bemiddeling. Zonder resultaat
echter. De mogendheden erkennen de een
na de ander dat nu de Balkanstaten zulk
een volkomen overwinning op de Turken
hebben behaald, de toestand zeer gewijzigd
is. Ze willen de Balkanstaten niet den
V06t dwars zetten dat blijkt voldoende.
En deze hebben in den roes van hunne
overwinning zelfs reeds verklaard dat zij
de zaak nu zelf verder wel zullen opknappen.
Europeesch Turkije zal verdeeld worden,
terwijl aan de mogendheden zal worden
overgelaten wat er met de hoofdstad
Konstantinopel zal moeten gebeuren. Uit
dien toestand dreigt voor Europa evenwel
groot gevaar te ontstaan, want Oostenrijk-
1-Iongarije heeft reeds bij voorbaat te kennen
gegeven, dat bet niet zal dulden dat
Albanië verdeeld wordt, althans in handen
der Serviërs komt. Servië, Griekenland en
Montenegro schijnen het intusschen over
de verdeeling van Albanië al lang eens te
zijn. De houding van Oostenrijk-Hongarije
geeft wel tot eenige ongerustheid aanleiding.
Graaf Berchtold verklaarde in de afgeloopen
week bij de opening der Delegaties dat de
regeering vastberaden zal voortgaan op den
tot nog toe gevolgden weg van bedacht
zaamheid. Het zal in ruime mate rekening
houden met den nieuwen toestand die het
gevolg is van den zege der Balkanstaten
en daardoor een grondslag aangeven voor
vriendschappelijke en duurzame overeen
stemming. Tegen het schenden der wettige
eischeu der monarchie zal evenwel met
zorg gewaakt worden, indien dat het gevolg
van den gewijzigde staat van zaken zou
kunnen zijn.
Dit laatste nu blijkt het gevolg te zullen
worden als Servië tracht Albanië binnen te
palmen.
Niettegenstaande dat alles gaat het met
Turkije thans verkeerd. De mogendheden
zullen het benarde rijk niet bijspringen en
zelfs Engeland en Duitschland, zijn beide
vrienden, laten den zieken Man aan zijn
lot over. Het lot van Europeesch Turkije
is beslist.
Eens was Turkije een wereldrijk, mach
tiger dan eeDig ander. Doch het is er mee
gegaau als met alle andere wereldrijken,
het Persische, Macedonische, Romeinsche,
in den loop der eeuwen is het ineengestort.
Nu eens een toren dan weereen vleugel
en zoo is het trotsch6 gebouw van heer
schappij langzaam steeds meer in puin
gestort. Ruim 5 eeuwen geleden, in 13S9,
moesten de Serviërs en Bulgaren zich
buigen voor den wil van de ontstuimig
voorttrekkende Turksche overwinnaars.
Macedonië, Thessalië, Peloponeus en Bosnië
volgden en nog voordat de 14e eeuw
afscheid nam was het trotsche Konstanti
nopel tot onderwerping gebracht en werd
de halve maan aan den Gouden Hoorn
geplant, was de Islam dc heerscher gewor
den van het geheele Balkan-schiereiland.
Eu eer nog de volgende eeuw voorbijgegaan
was, had de zegevierende Turk een Moham-
medaansch wereldrijk gesticht dat zich
uitstrekte over het Balkanschiereiland, Syrië,
Klein-Azië, gedeelte van Arabie en
Armenie en het noorden van Afrika.
De grootheid van het Turksche rijk is
voorbijgegaan als elke andere en van het
Turkije van voorheen is slechts weinig
gebleven. H6t oude sterke slot is bouw
vallig geworden.
Nog voor de 18e eeuw aanbrak begon
de macht van het reusachtige rijk te tanen.
De energie die 't tot zoo weergalooze hoogte
van heerschappij opgevoerd had, verslapte.
De dagen van Mohammed den Tweeden en
Osmar den geweldige waren spoedig voorbij.
De sultans bemoeiden zich meer met hun
vrouwen dan met hun volk. Ze gaven
geen acht op de teekenen van verval en
verwording. In hun paleizen heerschte
tweedracht, ontaarden meer dan eens in
twist en broedermoord, terwijl het volk ten
speelbal werd van hebzuchtige omkoopbare
heerschers. Zoo verbleekte de glans van
de halve maan en in bet oosten van Europa
ontwaakte al meer en meer het verzet tegen
de Turksche overheersching. Oostenrijk
greep het eerst naar het zwaard en in de
17e eeuw weid aan de Turksche heer
schappij aan de Donau een doodelijke slag
toegebracht. Hongarije werd gerukt uit de
klauwen van den Turk en kon zich nauw
aan Oostenrijk verbinden. En daarna
volgde Rusland die de vorstendommen
Kasan en Astrikan vrijmaakte van het
Turksche geweld en met zijn legerscharen
doordrong tot aan de Kaukasus en de
Zwarte Zee. En toen zoo de christen
volken op den Balkan zagen hoezeer
de macht van de Turk gebroken was werd
ook daar de vaan der vrijheid ontplooid.
De Serviërs kwamen in 1808 in opstand
en veroverden zich een zekere zelfstandig
heid, onder een eigen Christelijke vorst.
Wel bleven tot 1867 de forten nog in het
bezit der Turken, maar toen werd Servië
door het CoDgres van Berlijn onafhankelijk
verklaard en in 1882 kon het huidig Ser
visch koninkrijk gesticht worden. Na den
Krimoorlog in 1861, werden door de con
ferentie van Parijs de vorstendommen
Moldavië en Wallackije tot eeD onafhan
kelijk koninkrijk Roemenië samengevoegd.
Griekenland wist zich reeds in het begin
der 18e eeuw los te maken van Turkije.
In den strijd van de Grieken tegen den
Turk kwamen in 1827 de mogendheden
tusschenbeide en voor Turkije werd geen
andere keuze gelaten dan aan deD eisch
der Helleenen toe te geven. Zoo kon reeds
in 1828 in Athene de vrijheid van Grieken
land luisterrijk gevierd worden. De
Bulgaren kwamen eerst later in beweging.
In 1875 brak er een hevige opstand uit
tegen het Turksche gezag en geholpen door
Rusland, verbraken de Bulgareu de Turksche
kluisters en werd Bulgarije een zelfstandig
vorstendom waaraan later Oost-Rumelie
toegevoegd werd en dat daarna tot een
koninkrijk verheven werd. Oostenrijk-
Hongarije bezette in 1878 Bosnië en Herze-
gowine met zijn troepen en annexeerde
deze Turksche provincies nog maar een paar
jaar geleden. En nu pas nog nam Italië
Tripoli
Thans is het oogenblik aangebroken
waarin voor altijd wellicht een einde zal
worden gemaakt aan de heerschappij van
de halve maan in bet oosten van Europa.
De verdeelingsplannen worden opgemaakt,
zijn misschien al gereed. .Eet lot van
Europeesch Turkije is beslist eD mogelijk
zal ook zijn bezit buiten Europa niet onge
schonden blijven. De regeering en het volk
plukken thans de wrange vruchten van een
onderlinge verdeeldheid en van een wan
beheer, die jaren oud zijn en moeten het
aanzien dat vau het oude trotsche gebouw
opnieuw wat torens en muren tot puin in
een storten.
TEXEL, 13 November 1912.
Namens den Minister van Justitie
is bij schrijven dato 4 dezer aan de
Vereeniging „Vooruitgang is ons doel"
alhier, medegedeeld, dat bij Kon. besluit
van 2 Nov. j.l. ziju goedgekeurd de
wijzigingen in de statuten vau de
Vereeniging bovengenoemd.
