N°0 2625,
Donderdag 28 November 1912.
26ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland,
Van meek tof meek.
Uit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Burg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
hinden met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 9 nar op den dag der uitgave
Prijs der Advertentiën.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer S Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de TJitg. Firma LANGtEVELD DE ROOIJ, ParkstraatBurg op Texel
Kennisje ving.
De late inzending van adv. tot opname
in onze Courant, veroorzaakt ons voort
durend grooter moeite.
Wij maken daarom bekend, dat, wil
men verzekerd zijn van opname der aan
geboden advertenties, deze vóór 9 nnr op
den dag der uitgifte van de Courant
moeten zijn aangeboden. Bij latere aan
bieding kunnen wij de opname niet
verzekeren.
Advertenties, naar abonnementsprijs
berekend, moeten daags vóór de uitgifte
van de Courant in ons bezit zijn wil men
verzekerd zijn van opname.
Adverteerders nemen hiervan nota.
De Citg.
16—23 November.
Het verbond der vrijzinnige partijen is
thans gesloten. Alle drie hebben het ont
worpen concentratie-programma aangeno
men en daarmee aangegeven dat onder de
leuze algemeen kiesrecht en staatspensio-
neering de stembusstrijd in 1913 zal worden
gestreden. Er heerschte op de algemeene
vergaderingen van de drie betrokken
partijen groote eenstemmigheid over het
ter behandeling aangeboden accoord en
in die van de Liberale Urne en van den
Vrijz. Democrati8chen Bond werd tot dat
accoord met algemeene stemmen besloten.
In die van den Bond der Yry-liberalen
kwam alleen verzet van de zijde van het
Kamerlid van Karnebeek, maar toch werd
het concentratie-programma zonder hoof
delijke stemming goedgekeurd. Intusschen
schijnt echter dit programma onder de
vry. liberalen een slachtoffer te zullen
maken, daar Jhr. Van Karn6beek, een van
de bekwaamste vertegenwoordigers van
genoemde groep in de Kamer, verklaard
heeft zich nu niet meer beschikbaar te
küDnen stellen voor de verkiezingen in
1913, omdat hij principieel tegenstander is
van het stembusaccoord d oor de vrijzinnigen
gesloten, daar dat naar zij n meening toch niet
zal kunnen worden uitgevoerd. De Kamer
zal daardoor een zijner oudste leden zien
heengaan, tenzij nog op de een of andere
wijze gezorgd wordt, dat de heer Van
Karnebeek buiten de vrijzinnige coalitie
om, toch weer in de Ka mer blijft. Naar
luidt der berichten best aat daarvoor ook
nog wel eenige kans, nu de oud-christelijk-
historische kiesvereenig ing te Utrecht
overweegt den heer van Karnebeek een
candidatuur aan te bieden
Nu de vrijzinnigen het ove r het programma
van samenwerking eens zi jn zullen ze het
over de andere aangélege nheden ook wel
eens worden. Er moeten nu in gezamelijk
overleg candidaten- worden gesteld, wa arbij
dan het stelsel „wat zit, blijft zitten"
toegepast zal worden. Vooral in de
verschillende twijfelachtige districten zal
de concontratie nu wel haar be'ste beentje
voorzetten.
Zoo schijnt het er voor <de linksche
samenwerking dus no^al go ed voor te
staan. Wat op het oogenbli k wel niet
gezegd kan worden van de sou nenwerking
der rechtsche partijen. De c,o; ilitie begint
bedenkelijke scheuren te ve rto onen, waar
voor de christelijk historisch en aanspra
kelijk moeten worden gesteld. De Ommen-
sche verkiezingskwcstbc hee. ft daarop
voldoende het licht laton vallei'- En dat
niettegenstaande het bed amken va n Mackay
de christelijk historisch en den zetel aan
de anti-revolutionairen blijven bet wisten is
reeds bij de dezer da gen plaait» 1 gobad
hebbende candidaatstsdl ing geblete Q-
Tegenover Mr. Van (her Vegte sik '1de de
centrale cbr. historische 'aiesverse. oiging
Mr. C J. A. Bichon van IJsselmoud e, die
tot geen enkele partij be. hoort, doclfl ver
klaarde anti-revolutionair te zijn l naar
tegenstandor van het Kujr per-regime1- Met
belangstelling mag afgewa cht worden' l'ioe
de kiezers vau Ommen thans zullen stemme n.
Hoe de uitslag echter a ioge wezen,. o'e
Ommensche stembusstrijd blijft voor 4e
coalitie een bedenkelijke kant behouden.
Als men nagaat dat in sommige districten
de hulp der cbr. hist, noodig zal zijn om den
zetel voor de rechterzijde te behouden, dan
overschat men de beteekenis van den
strijd niet licht.
Intusschen dreigt in het kamp der christ.
historischen zelf ook de strijd los te zullen
breken, tenminste als het Hoofdbestuur der
Unie trouw wenscht te blijven aan de
coalitie en het verbond voor 1913 zal
wenschen te vernieuwen.
Het optreden van Mr. Yan Laar, den
man van de Beukelaar, heeft tengevolge
gehad dat uit de christelijk historische
partij een nieuwe politieke groep is voort
gekomen, die zich dezer dagen onder de
naam „Christelijk sociale partij" geconsti
tueerd heeft. Men mag deze nieuwe partij
rangschikken onder de vooruitstrevenden
ze schrijft o.m. algemeen kiesrecht en
beperkt vrouwen kiesrecht in haar vaaDdel
en het is niet onmogelijk dat het meer
vooruitstrevende deel van de chr. histori
schen zich tot deze nieuwe formatie zal
aangetrokken gevoelen. Wat dan tevens
van beteekenisvollen invloed zal kunnen
zijn op den uitslag van den stembusstrijd
die het volgend jaar zal worden gestreden.
—o—o—o—
De verwachtingen, dat er spoedig een
einde zou komen aan de menscbenslachtiug
op den Balkan, is nog steeds niet bewaarheid
geworden. De afgeloopen week begon
anders onder zulke hoopvolle teekenen.
De Balkanstaten hadden zich bereid ver
klaard gehoor te geven aan het verzoek
van Turkije om te beraadslagen over de
voorwaarden van een wapenstilstand, welke
allicht door den vrede zou kunnen worden
gevolgd. De krijgsbedrijven aan de
Tchataljalicie werden stop gezet en de
onderhandelingen namen een aanvang.
Helaas, ze leiden niet tot het zoogewenschte
resultaat. Vrij spoedig reeds werden ze
weer afgebroken en begonnen de metalen
vuurmonden weder hun afschuwelijk werk.
De Turken hadden de voorwaarden zonder
bedenking afgewezen. En geen wonder.
Wat de Balkanstaten eischten was al te
buitensporig, de gevraagde prijs te hoog.
Ze eischten n.l. de overgave van Janina
aan de Grieken, van Skoetari aan do
Montenegrijnen, vaD Monastir aan de
Serviërs, van Adrianopel aan de Bulgaren.
Voorts stakiDg van de uitzending van
troepen naar de Tchatalja linie, de belofte
dat daar geen nieuwe versterkingen zouden
worden aangebracht, dat de troepen uit
Anatalië zouden blijven ter plaatse waar
z(j waren en voorts dat de oorlogsschepen
in de Zwarte Zee en de Zee van Marmora'
naai Konstantinopel zouden terugkeeren.
Tot deze verregaande concessies was de
Porte niet bereid. Zoo werd de strijd
hervat en hadden er al weder ernstige
gevechten plaats. Toch laat het zich aan
zien, dat de Bulgaarsche regeering met
nieuwe voorstellen zal komen, die minder
vernederend zijn voor Turkjje. Men gelooft
dat de mogendheden daartoe aandrang
op Bulgarije hebben uitgeoefend. Mogelijk
ook wordt men te Sofia wat kalmer. De
strijd aan de Tchataljalinie, die in de
afgeloopen week zeer hevig was, schijnt
Diet in het voordeel der Bulgaren geweest
te zijn. Wel gelukte het hen aanvankelijk
e6nige versterkingen te nemen, maar ze
werden al spoedig door de Turken daaruit
verdreven, waarbij ze beduidende verliezen
leden. Naar luid der berichten is de
Tchataljalinie beter versterkt dan de
eerste berichten hadder. doen verwachten
en is de moed der Turken teruggekeerd.
Ze beschikken thans over voldoende munitie
en leeftocht. Wat met de Bulgaren niet
het geval moet zijn.
Het moet de Bulgaren zeer moeilijk vallen
over den grooten afstand die hen van de
hoofdstad scheidt voldoende voedsel aan te
voeren voor het groote leger en mag men
sommige berichten gelooven dan heeft het
Bulgaarsche leger zelfs gebrek te lijden en
laat ook de verpleging veel te wenschen
over. Bovendien is er de cholera, die voort
durend het leger bedreigt en reeds tal van
slachtoffers moet hebben gemaakt. Aan die
minder gunstige omstandigheden, alsmede
aan den heftigen tegenstand der Turken in
de Tchataljalinie schrijft men het toe, dat
Bulgarije niet zoo stokstijf op zijn voor
waarden zal blijven staan. De Bulgaarsche
regeering heeft echter niet alleen over die
voorwaarden te beslissen. Ook de leger
commandanten spreken een woordje mee.
En bij dezen moet nog altijd het ideaal zijn
om zegevierend de poorten van Konstan
tinopel binnen te trekken. Er wordt met
kracht gewerkt aan de versterking van
het Bulgaarsche leger. Een Servische af-
deeling is reeds aangekomen en een Grieksch
legercorps ter sterkte van 36U00 wordt
gereed gemaakt om de Bulgaren bij te staan.
Zoo zal misschien de strijd hervat worden
en zal ten slotte toch de Turk terugge
dreven worden uit zijn stellingen. Met
hoeveel ellende zal dat weer gepaard gaan
De bladen brengen eiken dag lange ver
slagen met bijzonderheden over den ont-
zettenden toestand die er op het oogenblik
op den Balkan heerscht en waarvan men
zich zoo moeilijk ook maar een flauwe
voorstelling kan maken. Wat moet daar
ginds ontzettend geleden worden. Men
huivert en rilt als men kennis neemt van
de ontzettende schilderingen van dood en
verderf, ellende en verwoesting, die daar
in de lachende landouwen van het Oosten
in een maand tijds gebracht zijn. Wat kan
de menschenhand toch veel vernietigen,
wat een leed berokkenen, wat een schoon
heid verwoesten, wat een ellende brengen
over het land als zij het slaat met den
geesel van den oorlogDuizenden slacht
offers hebben de nooit verzadigde kanonnen
en geweren gemaakt, de grond is dooi weekt
van bloed, de lucht vervuld met het gekreun
der gewonden en het gerochel der sterven
den. En bij hoopen heeft de wreede dood
de jonge levens afgesneden en gaat hij nog
maar altijd door zijn vieeselijke zeis te
maaien. Wat voor granaten en geweer
kogels nog gespaard bleef valt als offer van
de vreeselijkste aller ziekten, de cholera.
Honderden vallen, de lijken stapelen op,
de levenden vechten tusschen dooden en
stervenden, voor wie geen zachte hand een
doodsbed gespreid heeft en wie geen droppel
lafenis geboden kan worden in den vreese-
ljjfeen strijd tegen den dood..,.
En de ellende van het slagveld is niet
de eenige ellende ver buiten het bereik
der kanonnen wordt niet minder fel geleden.
Een gebeele landstreek is verwoest, de
bevolking van alles beroofd heeft moeten
vluchten en alle dorpen tusschen Tchatalja
en Konstantinopel en ook de hoofdstad zelf
zijn volgepropt met menschen die alles ver
loren hebben, die geen voedsel bezitten en
waarvoor het voedsel ontbreekt, die opeen-
gejaagd zijn en waaronder de cholera en
typhus met hun vreeselijke armen rond
grijpen en neerslaan en den jammer vol
komen maken. En de winter staat voorde
deurMen kan zich zoo moeilijk het
groote, ontzettend groote lijden indenken
dat daarginds geleden wordt, door men
schen, menschen als wij
Het kan zoo niet lang meer dureD. Er
moet een einde komen aan dien jammer,
aan dat spotten met alle menschelijkheid.
En toch als maar niet iets ergers
Dog voor de deur staat. De verhouding
tusschen Oostenrijk en Servië werd in de
afgeloopen week nog meer gespannen.
Servië schijnt niet van plan zijn plan om
de Adriatiscbe kust te bezetten op te geven
en Oostenrijk gesteund door Duitschland
en Italië blijft aan dien eisch vasthouden
en dreigtNaar luid der berichten is
het druk bezig zijn leger te mobiliseeren
en hebben er allerlei troepenverplaatsingen
plaats. En ook Rusland maakt zijn leger
gereedHet ziet er waarlijk niet
hoopvol uit.
o—o—o—
Dreigt er nog een nieuwen oorlog in het
Oosten? Men zou het haast moeten geloo
ven als men leest van de gespannen ver
houding tusschen Rusland en China naar
aanleiding van de Mongoolsche kwestie.
Mogelijk herinnert de lezer zich nog wat
we in het begin van dit jaar over deze
kwestie schreven. De toestand was toen in
China zeer verward. De strijd tusschen
Zuid en Noord, waaruit later de republiek
is te voorschijn gekomen, was in vollen
gang. Van die moeilijke gelegenheid nu
waarin het Hemelsche rijk verkeerde,
maakte Mongolië, de Chineesche vazalstaat
handig gebruik. Het verklaarde zich onaf
hankelijk enriep de bescherming
in van Rusland, zijn geweldigen buurman.
Daar was Mongolië aan het goede adres.
Rusland gaf kennis aan de Chineesche
regeering, dat het de onafhankelijkheid van
Mongolië erkende. En dat niet alleen, het
meldde tevens dat het ook aan Mongolië
de gevraagde bescherming verleenen zou
en het buitenste deel met zijn troepen zou
laten bezetten. En later kwam Rusland de
wereld verrassen met een overeenkomst
met de Mongoolsche regeering gesloten,
waarbij Mongolië zich aan de hoede van
Rusland toevertrouwde en deze gerechtigd
werd een leger in Mongolië te detacheeren.
En Rusland is thans begonnen uitvoering
te geven aan haar plannen, die waarschijn
lijk op de annexatie van Mongolië zullen
uitloopen. De Chineesche regeering komt
daartegen thans evenwel in verzet. Mogelijk
heeft ze eerst willen afwachten wat de
mogendheden van Ruslands optreden zouden
zeggen, doch dat was tevergeefs. De mogend
heden zullen Rusland wel geen stroobreed
in den weg leggen. Heeft Engeland niet
het oog geslagen op Thibet en kreeg Japan
niet Mandsjoerije In China schijnt men
nu echter te ontwaken. De regeering wil
haar rechten op Mongolië niet prijs geven
en ook de Chineesche handel wekt tot
verzet tegen Ruslands optreden op. Ook
een deel der Mongolen is van Ruslands
bescherming niet gediend. Een 110-tal
Mongoolsche vorsten en prinsen, die de
groote meerderheid der bevolking vertegen
woordigen, hebben de hulp der Chineesche
regeering tegen den Russischen indringer
opgeroepen. Het Chineesche voorparlement
heeft thans besloten 46000 soldaten naar
Mongolië te zenden, terwijl verder nog
groote toebereidselen voor een oorlog ge
troffen worden. Het ziet er dus gevaarlijk
uit.
TEXEL, 27 November 1912.
De Voetbalmatch welke hier Zon
dag zou worden gehouden door „Quick"
van Helder en Texel I van hier, heeft
geen voortgang gehad, aangezien „Quick"
niet was opgekomen, 't Is niet gewaagd
te gissen dat het onbestendige weêr van
deze dagen hiervan de schuld is.
Wij vestigen de aandacht op de in
dit nummer voorkomende adv. behel
zende de aankondiging van eene uitvoe
ring der Zangvereeniging „Eigen Oefe
ning" te Oudeschild, op Zondag 1
December in Hotel „Texel."
De weiuige gelegenheid alhier om zaDg
te hooren, zal wellicht menigeen aan
leiding geven deze uitvoering te gaan
bijwonen. De recensie omtrent de op
voering van de operette te Oudeschild,
Zaterdag eu Zondag j.l. moge tot aanbe
veling strekken.
Waal, 25 Nov.
De eerste leesavond van Nut en Ge
noegen was, ondanks het slechte weer
en de vuile wegen, vrij goed bezocht.
De voorzitter deelde bij de opening
mede, dat het aantal ledeu 57 bedraagt.
De heer De Jongh, die als spreker
optrad, had als leziüg gekozen eene
novelle Schijn bedriegt. Als bijdragen
gaf spr.Hoe heet j.e en De Amstor-
damsche kermis. Een en ander viel zeer
goed in den smaak.
Zaterdagavond gaf de Harmonica
speler Jacob Kelder de aangekondigde
uitvoering in het lokaal Eelman. De zaai
was ei-vol. Kelder handhaafde zijn ouden
roemnij speelde eenig mooi.
Een der aanwezigen dankte den heer
Kelder en riep hem een „tot weerziens"
toe.
Naar men zegt zal hij binneukort eene
uitvoering geven aan De Koog.
O osterend, 26 November,
De eerste garnalen zijn in de vorige
week vei zonden, doch omtieot de prijzen
verkeert men nog iu hel onzekere, Zijn
TEXELSCHE COURANT.
