ff°. 2682.
bondag 22 December 1912.
26ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Land- en Tuinbouwbrieven.
Binnenland.
Gemengd Nieuws.
Wit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Advertentie» vóór 9 nnr op den dag der uitgave
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitg. Firma LANGEVELD& DE ROOIJ, ParkstraatBürö op Tex el.
BEEICHT.
De Uitg, van de Texelsche Courant bericht
dat in de komende week, tengevolge de Kerst
dagen op Woensdagavond, geen courant
wordt uitgegeven. In de daaropvolgende
week zal uithoofde van den Nieawjaarsdag
de courant Dinsdagavond verschijnen,
In dat nummer zal gelegenheid zijn tot
plaatsing van Nieuwjaarsgroeten, ad. 20
Cents, betaling hiervan contant. Mentor ge
voor tijdige inzending.
ii.
Uitsluitend Kunstmest.
Het aantal streken in ons land, waar men
van het gebruik van kunstmest nog niet
wil weten, neemt gelukkig met elk jaar af.
Langzamerhand wordt een landbouwer,
welke zich tegen het gebruik verklaart
eenigszins met schouderophalen beantwoord.
De resultaten zijn dan ook wel zóó sprekend,
met name in bepaalde deelen van ons land
wij denken hier aan de Groninger Veen
koloniën, wjj denken hier ook aan sommige
deelen van het eiland Texeldat men wel
ziende blind zou moeten zijn om de gunstige
werking te durven ontkennen. Neem den
kunstmest weg uit de handen der boeren
en ge brengt armoede, waar welvaart is
ontstaan.
Of nu evenwel overal de kunstmest door
ieder die er gebruik van maakt, steeds zóó
wordt aangewend als het meest voordeelig
zou zijn, ziedaar een vraag, die wij niet
gaarne bevestigend zouden beantwoorden.
Langzamerhand gaat ook de landbouw hier
wel den goeden weg op en zal die betrek
kelijk eenvoudige wetenschap, welke nood
zakelijk is om in deze aangelegenheid het
rechte spoor te vinden wel ieders eigendom
worden. In verband ook hiermede is de
steeds grootere aandrang naar landbouw
onderwijs in de verschillende vormen,
waarin de landbouwende bevolking er ge
bruik van kan maken, een zeer verblijdend
feit te noemen.
Een meer algemeen doelmatig gebruik
der kunstmeststoffen, èn in de hoeveelheid
en in de samenstelling, zal hier ongetwijfeld
het gevolg van zijn.
Het is ons zeer begrijpelijk, dat zelfs
voor den overtuigden gebruiker der
nieuwere meststoffen vaak de volgende
gedachte zal opkomen „Als ik niet bij
ervaring wist, dat het hielp, dan zou ik
niet kunnen gelooven, dat ik met zoo
weinig aangevoerde stof per bunder vaak
zoo'n verbazingwekkende meeropbrengst
kan behalen 1" En daarnaast rijst dan mis
schien wel eens de vraag op„Maar zou
het vol te houden zijn
Voor hen, die op een of andere wjjze
kennis mochten verkrijgen van de grond
slagen, waarop alle bemesting steunt, is
die vraag reeds lang beantwoord, doch nog
zoovelen meenen, dat het toch beslist nood
zakelijk is, zoo nu en dan eens met natuur
lijke meststoffen te bemesten.
Waar de ervaring dit ook moge hebben
bevestigd, daar kan evenwel gerust ver
klaard worden, dat er factoren in het spel
waren die niet in het nadeel van den kunst
mest mogen worden uitgelegd. Het zou
ons niet moeielijk vallen dit te bewijzen
langs den weg der redeneering, doch wij
geven er heden de voorkeur aan het
woord te geven aan de piactjjk en ver
melden daarom do uitkomsten der volgende
Noord-Hollandsche proefvelden, die al een
recks va» jaren bestaan en in hoofdzaak
zóó worden behandeld Het proefveld bestaat
uit twee perceelen. Het eerste wordt door
den eigenaar bemest, zooals hij dat altijd
zou hebben gedaan, het tweede krijgt alleen
kunstmest volgons voorschrift van den
Rijkslandbou wieeraar.
Voor elk perceel wordt de zuivere winst
bepaald door aftrekking van do bomestings-
kosten van de ruwo opbrengst.
Nu bedroeg de meeropbrengst door
kunstmest boven stalmest per H. A.To
Terschelling op zandgrond, bouwland, in
13 jaren f431 en op hooiland in 14 jaren
f605, te Aardsvvoud op bouwland, klei
grond, in 8 jaren f856,te Koogkarspel
in 13 jaren op bouwland, kleigrond f613.
Ziehier cijfers die spreken. Tegenover
gestelde resultaten bij soortgelijke proeven
werden niet verkregen.
Door oordeelkundig kunstmestgebruik
werd overal belangrijk meer winst gemaakt
dan door stalmest, slootaarde. compost e.d.
De qualiteit van het kunstmestperceel is
vaak beter, nergens minder dan van het
gewoon behandelde perceel, terwijl ver
schijnselen welke er op zouden wijzen, dat
aan dit gunstige verloop van den kunst
mest een einde zou komen, niet aanwezig
zijn. H. v. S.
TEXEL, 21 December 1912.
Vereeniging van Vrijzinnigen.
De lezing, aangekondigd tegen Woens
dag j.l., door de Vereeniging van Vrij
zinnigen, had ter bestemder tijd plaats
in de zaal van de Vergulde Kikkert.
Lokte het weder Diet zoo bijzonder
uit tot bezoek, de opkomst van belang
stellenden mocht evenwel zeer bevre
digend genoemd worden.
De heer Pisart opende als Voorzitter
de bijeenkomst met eeu welkom tot de
aanwezigen, voornamelijk wel tot den
spreker voor dezen avond, den heer
Buiskool, die trots het ruwe weder,
niet geschroomd had naar hier te komen
om voor de vereeniging op treden. Spr.
betuigde zijn tevredenheid over de goede
opkomst, niettegenstaande voor de te
houden lezing niet zooveel werk was
gemaakt. Hij voegde hier nog aan toe
dat met het woord „debat" in de adver
tentie geplaatst, niet was bedoeld debat
in den gewonen zin van het woord, doch
meer de gelegenheid tot het stellen van
vragen.
Hierna verklaarde hij de bijeenkomst
voor geopend.
De beer Buiskool daarop het woord
bekomend, zegt dat hij zal spreken over
wat wij (de vrijzinnigen) niet gelooven
en wat wij wel gelooven.
Volgens den spreker gelooven de
vrijzinnigen niet „dat de Bijbel is het
letterlijk geïnspireerd woord Gods" het
welk echter niet in zich sluit dat de
vrijzinnigen daarom ongeloovigen zouden
zijn, atheïsten, die zeggen dat alles stof
is. De vrijzinnigen gelooven wel aan
eene Hoogere Macht. Deze twee stellingen
werden door den spreker in den breede
behandeld en met voorbeelden toegelicht.
Verder zullen wij hierop niet ingaan.
De rede van den spr. was geheel van
godsdienstigen aard en wij meenen ons
blad niet de geschikte plaats om daarover
uittewijden.
De rede werd met onverdeelde aandacht
aangehoord en gaf, naar ons voorkwam,
velen bevrediging.
De Voorz. was zeker de tolk van allen
toen hij den spr. dank bracht voor diens
keurige rede. Hij voegde er den wensch
aan toe dat, wanneer de heer Buiskool
weder voor de Vereeniging zal optreden,
vermoedelijk in het kerkgebouw der
Doopsgezinden, een nog grootere opkomst
zal mogen getuigen van belangstelling.
Zuivelfabriek.
De vergadering op Donderdag j.l. in
de Vergulde Kikkert oprichting zuivel
fabriek mocht zich in weinig belangstel
ling verheugen, slechts een tiental
belanghebbenden was opgekomen.
Onnoodig te zeggen, dat bij zoo weinig
belangstelling het resultaat van de ver
gadering zeker zuinig zal zijn.
Vergadering S. D A. P.
De vergadering bovengenoemd gisteren
avond in hotel Texol gehouden, waar de
heer A. B. Kleerekooper optrad met het
onderwerp „Sociaal-democratie en de ver
kiezingen in 1913," was goed bezocht.
Ze werd geopend door den Voorz., den
heer A. Boon, die verklaarde met gloed
en vuur het welkom aan zoovelen toe
te roepen en hoopvol de verkiezingen
tegemoet te gaan.
Dit openingswoord gaf de spreker van
den avond aanleiding uit te weiden over
hetgeen do sociaal-democraten, ook in dit
district, moeten voelen bij de wassende
vloed van leden, o. a- in Anna Paulowna
meer dan 180.
In den tegenwoordigen tijd zegt spr.
is het geluk een handelsartikel gewor
den, voor geld is alles te koop. Welnu
zegt spr., de strijd van de S. D. A. P. is
niet de strijd van menschen tegen men-
schen, maar tegen het kapitalistisch
stelsel; hij noemt die partij de jonge man
die de steen van de bron wil wentelen,
opdat allen zich kunnen laven.
In den breede behandelt spr. verder
de politiek van rechtzinnigen en vrij
zinnigen en wekt de arbeiders op tot
aansluiting bij de S. D. A. P.
Van de gelegenheid tot debat na de
pauze gegeven wordt alleen door den
heer Oud gebruik gemaakt, die o. m.
wijst op een onjuistheid in het verslag
in „de Vook" van een vorige vergade
ring waar de heer Oud debatteerde en
er de S. D. A. P. een grief van maakt,
dat er van de partijblaadjes en hij noemt
daaronder, behalve „de Voorpost" ook
„de Vonk" zoo weinig opvoedende kracht
en ontwikkeling uitgaat. Voorts verdedigt
de heer Oud het beleid van de vrijzin
nigen en het door den heer Kleerekooper
aangevallene concentratieprogram, enz.
Bij de repliek verdedigt de heer Kleere
kooper „de Vonk" met warmte en valt
de heer Oud, als vrijzinnig-democraat
aan over den inhoud van „de Volksstem."
Hiertegen protesteert de heer Oud,
als zijnde „De Volksstem" geen Vrijz.
dem. orgaan, eD verlaat, gevolgd door
een deel dei aanwezigen, de vergadering,
waarna de heer Kleerekooper de repliek
voortzet tot het sluitingsuur (12 uur).
haven Oudeschild.
Door het Prov. bestuur van Noord-
Holland is bij enkele inschrijving aan
besteed, o. m.Het diiejarig onderhoud
d9r haven beoosten Oudeschild op Texel.
Raming f15.300 per jaar. Minste inschrij
ver J. de Vries te Helder voor f14.660.
Waal, 19 Dec.
Mej. E. Bakker, onderwijzeres alhier,
is met ingang van 1 Februari '13
benoemd tot onderwijzeres te Hillegom.
De tweede bijeenkomst in dit
seizoen van „Nut en Genoegen" was,
ondanks het zeer ongunstige weer, toch
vrij g09d bezocht.
De H.H. Daalder en Koppen van
Oosterend traden als sprekers op en
hadden met hunne voordrachten als
steeds veel succes. De heer Daalder
droeg voorI. Een examen te Harder,
II. De eerste en III Anderhalf. De heer
Koppen gaf ten besteI. Een trio
achter 't slot en II Een tête-ü-tète.
Naar de ernstige voordrachten werd
met de meeste aandacht geluisterd om
de komische werd hartelijk gelachen.
De VZ. dankte de beide Sprekers
recht hartelijk en riep hen, even als de
aauwezigen, een hartelijk tot „weerziens"
toe.
Den Hoom, 19 December.
Aan het strand achter don Hoorn
spoelden stukjes was aan, ter grootte
van een damstuk en ook rond met den
volgenden naam John Howard, London.
Uit het Rott. Nbl.
Die opcenten gaan er nog niet af.
Thans is bij de Tweede Kamer inge
diend het wetsontwerp tot heffing van
10 opcenten op de Bedrijfs- en vermogens
belastingen.
Een ervaring rijker.
Een geacht lid van een bekende
Nederlandsche familie de familie X.
ontvangt bezoek van een eenvoudig
mannetje, dat hem een wand-ornament
toont met het wapen der familie X.,
met den naam van den heer A. X.,
burgemeester van Z., en een jaartal van
een paar eeuwen her.
Het geachte lid der familie X. wist,
dat zijn familie oorspronkelijk uit Z.
afkomstig was en toen de eenvoudige
man mededeelde, dat dit ornament uit
een afgebroken huis afkomstig was en
door hem voor f 5 gekocht, gaf hij er
gaarne de gevraagde f 12 voorals
ornament was het voor hem ruim die
som waard.
Eenige dagen later komt een geacht
lid van de bekende Nederlandsche familie
IJ. bij den heer X. op bezoek
Hé, heb jij óók zoo'n ding gekregen
Dat is immers uit de afbraak van
een huis afkomstig?.. Wel, mij heeft
een eenvoudig man ook zulk een wand
ornament gebracht. Ik kocht het, toonde
het aan M., den bekende oudheidkundige
en die verklaarde mij dat ik de 6 e
was die hem een dergelijke moderne
imitatie bracht, „in een oud huis ge
vonden."
Het ornament versiert het huis van
den heer X. niet meer. Hbl.
Een gewichtige raadsvergadering.
Wij lezen in de Purm. Courant
De laatste raadsvergadering in de
gemeente Balgox (Maas en Waal) is voor
een groot deel in beslag genomen door
de behandeling van 't gewichtige voor
stel, om in de raadzaal een stoel te
plaatsen ten dienste van een verslag
gever. De voorzitter bleek er tegen te
zijn. Indien, zeide hij, de Raad besluit
een stoel voor den verslaggever te
plaatsen zal dit met kosten voor de
gemeente gepaard gaan, daar er dan
iemand moet worden aangesteld die den
stoel plaatst en weer opbergt. Ook
zouden er dan stoelen voor het publiek
moeten zijn en daarvoor is geen plaats.
Degeen, die het voorstel had ingediend,
was, in tegenstelling met den burgemees
ter, van meening, dat een stoel meer ot
minder aan de plaatsruimte niet veel af
zou doen.
De voorzitter „Ik ben niet van plan,
voor den verslaggever een stoel te halen.
Dan laat ik op kosten van de gemeente
iemand er voor komen."
Een ander raadslid maakte de opmer
king, dat, toen de heer B. kwam, er
voor hem wel 'n stoel was en er toch
plaats genoeg overbleef.
~De voorzitter: „Dat is een keer ge
weest, en dan is mijnheer B. ook heel
wat anders dan zoo'n verslaggever, van
wien ik nooit een goed verslag gezien
heb, waarin het verhandelde juist wordt
weergegeven."
De voorsteller „Indien hij zitten kon,
zou hij wellicht ook een beter verslag
maken."
De voorzitter „Het zit hem niet in
het zitten maar in zijn onkunde."
De voorsteller„Onkunde, dat weet
ik niet. Wel heeft hij in zijn laatste
verslag een fout gemaakt, doch dat is
geen reden om voor bem geen stoel te
plaatsen."
Nadat over dit punt nog eenige be
sprekingen zijn gevoerd, besluiten
Balgoy's vooruitstrevende vroede vaderen
met op twee na algemeene stemmen....
geen stoel voor den verslaggever te doen
plaatsen.
Aldus besloten in den jare 1912.
(Vad.)
TEXELSCHE COURANT.
Abonnementsprijs per 8 maanden.
Voor den Buko 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
1 .nden met verhooging der porto's.
Prijs der Advertentiin.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer S Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
