2642.
Donderdag 80 Januari 1913.
26ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland»
Van week tot week
Advertentiëu vóór 9 uur op den dag der uitgave
l)it blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Bürg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika ea andere
l-.ndea met vcrkooging der porto's.
COURANT.
Prijs der Advcrlentièn.
Van 1 tot 5 rogels 30 Cts. Iedore regel meer S Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uitg. Firma LANÖEVELD DE ROOIJ, Parkstraat, Borg op Te x e l
Kennisge ving.
De inte inzending van adv. tot opname
in onze Couraur, veroorzaakt ons voort
durend grooter moeite,
Wij maken daarom bekend, dat, wil
men verzekerd zijn van opname der aan
geboden advertenties, deze vóór 9 uur op
den dag der uitgifte van de Courant
moeten ziju aangeboden. Bij latere aan
bieding kunnen wij de opname niet
verzekeren.
Advertenties, naar abonnementsprijs
berekend, moeten daags vóór de uitgifte
van de Courant in ons bezit ziju wil men
verzekerd zijn van opname.
Adverteerders nemen hiervan nota.
I)e Uitg.
IS— 25 Jan.
De actie op het gebied der politiek is
thans al haast in vollen gang. De kies-
vereenigingen komen samen om hun voor
bereidingen te treffen voor den groeten
strijd die in Juni a.s gestreden zal worden.
Candidaten worden gesteld, besprekingen
worden gehouden en de propagandisten
beginnen al weer het land met hun poli
tieke redevoeringen te doorkruisen. Als
men de bladen leest merkt men hoe overal
de iactie levendiger wordt en de verkiezing
napert.
Ook in de Kamer werd daaraan in de
afgeloopen week heriunerd. Er ligt nog
zoo'n stapel werk onafgedaan en veel zal
ook onafgedaan blijven. De zittingsperiode
loopt ten einde, doch in het gezicht der
stembus is weer als van ouds de oude ge
haastheid en ijver gekomen overdeheeren
afgevaardigden. Zoo groot zijn die, dat
er zelfs niet eeDS een weekje vacantie
meer af kan. De regeeringsmeerderheid
toch heeft in dien geest beslist in de
afgeloopen week. Als de begrootingsarbeid
gereed is zal dadelijk worden voortgegaan
met de Verzekeringswetten. Geen vacantie,
wel avondzittingen. Bij zuivere partij
stemming rechts tegen links werd
aldus besloten.
De verkiezingen naderen, het leven van
de oude Kamer spoed heen. Nu moet nog
getoond worden dat het haar aan ijver niet
ontbreekt.
—o—o—o—
Er is, zooals de lezer weet, in de laatste
maanden in Engeland reeds heel wat te
doen geweest over en door de Home-Rule-
kwestie. Dat was alles evenwel nog weinig
meer dan de voorbereiding van het eigenlijke
spel. Thans evenwel kan men zeggen dat
het eerste bedrijf afgespeeld is, nu dezer
dagen door het Lagerhuis het wetsontwerp
:i waarbij aan Ierland zelfregeering toegekend
wordt, in eerste lezing aangenomen werd.
Dat was ongetwijfeld een belangrijk moment
in Engelands geschiedenis, omdat, al moge
het Lagerhuis al ook eerder een dergelijk
besluit hebben genomen, dat door het
Hoogerhuis te niet gedaan werd, thans met
meer recht dan ooit gezegd kan worden,
jj dat Ierland's zelfregeering aanstaande is,
Nu aan het Hoogerhuis het Vetorecht is,
ontnomen, zal dit Home Rule hoogstens
een paar jaar kunDen vertragen, doch
8 tegenhouden kan het Hoogerhuis Ierlauds
zelfbestuur niet meer.
Met een meerderheid van 110 stemmen
■j heeft het Lagerhuis het wetsontwerp
;'j aangenomen. Dit resultaat was geen ver-
ïv. rassing en dat was dan wellicht ook de
reden dat het Lagerhuis toen de beslissing
gevallen was maar heel eventjes zijn gewone
kalmte verloor. Toen de uitslag van de
stemming bekend gemaakt was, hieven de
liberalen natuurlijk een krachtig gejuich
aan, waarop de tegenstanders met een even
luidruchtige tegenbetooging antwoordden
Later werden op straat de betoogingeu door
het publiek, voor- en tegenstanders, voort-
i gezet, doch in vergelijking met vroegere
demonstraties hadden deze weinig te be-
teekenen. Zelfs in het dreigende Ulster
i bleef het bij wat onbeteekenende opstootjes.
Te Belfast werd een beetje op straat ge
vochten tussehen voor- en tegenstanders,
doch erg was het niet. Een paar andere
demonstraties waren al ev6n onschadelijk
het waren die waarbij het Home-Rule-
ontwerp ten aanschouwe der menigte
plechtig verbrand werd, Te St Helen's Bay
had men de voorstelling nog wat luister
bijgezet door een pop, die minister Asquit
moest voorstellen, en die men het Home-
Ruleontwerp in de armen had gedrukt
ten vure te verwijzen.
't Had wel erger kunnen zijn, na al de
dreigementen der Ulstermannen. Doch wat
niet is kan komen. Het ontwerp is nog
slechts door het Lagerhuis goedgekeurd en
het moet nog een zeer lange weg afleggen
voor het van kracht is geworden. Het
Hoogerhuis heeft thans over het ontwerp
•te beslissen en zonder twijfel zal dit zonder
aarzeling het ontwerp verwerpen. Dat zal
waarschijnlijk reeds over enkele dagen
plaats hebben. In de nieuwe zitting van
het Lagerhuis, die in Februari aanvangt,
zal het ontwerp dan opnieuw worden inge
diend, om na vlug afgehandeld te zijn
opnieuw naar het Hoogerhuis gezonden
te worden. Naar alle waarschijnlijkheid
wordt het daar opnieuw verworpen, waarna
het ten derden male, in 1914, in het
lagerhuis aan de orde zal worden gesteld,
weer komt het dan ten derde male bij het
Hoogerhuis en als de lords dan opnieuw
het wetsontwerp verwerpen zal de Koning
dit toch bekrachtigen.
Wanneer het tegenwoordige Kabinet het
Dog een paar jaar uithoudten
er is alle kans op dau krijgen de Ieren
de door heD zoo begeerde zelfregeering.
Reeds in den loop van het volgend jaar
zal dat het geval kunnen zijn, indien zich
althans geen onvoorziene omstandigheden
voor doen.
Natuurlijk zijn de unionistische bladen
met het aannemen van het ontwerp alles
behalve ingenomen en ook laten ze niet Da
de regeering opnieuw voor de gevolgen te
waarschuwen. En zij wijzen dan steeds
weer naar Ulster en op het gevaar, dat
daar een opstand zal uitbreken als het
wetsontwerp tot stand mochi komen. Dat
alles zal op de regeering echter wel niet
veel indruk meer maken.
—o—o—o—
De Zsveedsche Rijksdag heeft thans ook
weer den arbeid hervat. De opening had
met de gebruikelijke plechtigheid plaats.
Vooraf ging als naar gewoonte eene gods
dienstoefening in de paleiskerk, waarbij de
hofprediker de vertegenwoordigers des volks
toesprak naar aanleiding van Exodus 33:
13 15. Vervolgens begaven de leden der
Kamers zich naar het gebouw van den
rijksdag, waar al spoedig de Koning ver
scheen, gevolgd door zijn familie en de
hofhouding, om de troonrede uit te spreken.
Daarin werden belangrijke onderwerpen
besproken en gewichtige wetsontwerpen
aangekondigd, o a een wetsontwerp inzake
eeD uuderdomsverzekering, als de voorbe
reiding van een geheel plan tot leniging der
sociale nooden en het invoeren vaD sociale
hervormingen. Ook de verlaging van het
invoerrecht op suiker werd in uitzicht ge
steld, alsmede een wetsontwerp om den
zwaretf- druk te verlichten, die door den
verhoogden levensstandaard op de bevolking
wordt gelegd.
Na het uitspreken der troonrede verliet
de Koning het gebouw, waarna de volks
vertegenwoordigers nog mochten luisteren
naar de toespraken van den voorzitter der
kamer die een overzicht gaf van de econo
mische gesteldheid van Zweden.
—o—o—o—
Ernstig nieuws kwam in de laatste dagen
uit Turkije. Met verrassende vlugheid heb
ben zich daar gebeurtenissen afgespeeld,
die in hun gevolgen hoogst ernstig kunnen
zijn. Gebeurtenissen die den eeuen dag de
Europeesche pers deden juichen de vrede
is verzekerd, doch nog geen 24 uur later
alle schoone vredesdroomen weder op pijn
lijke wijze verstoorde De vrede op den
Balkan schijnt op het oogeriblik, dat we
deze regels schrijven, verder af dan ooit
De lezer herinnert zich dat de mogend
heden eindelijk tot overeenstemming waren
gekomen omtrent de stap die ze ter be
spoediging van den vrede bij de Porte zou
den ondernemen. De gezanten boden de
Turksche regeering de gezamenlijke nota
der Europeesche regeeringen aan en in
spanning werd afgewacht wat het resultaat
ervan zou zijn.
De raad, die de mogendheden aan Turkye
gaven, mocht al gesteld zjjn in vriendelijke
bewoordingen, aan beslistheid iiet hij niet.
te wenschen over. Evenals voorspeld was
luidde die raad geheel in overeenstemming
met dodoorde Balkanstaten gestelde eischen.
Wel werd niet van dwaug en dreigen ge
sproken en mocht er alleen sprake zyn van
een vriendschappelijke raadgeving, toch lag
in het feit van de indiening der nota op
zich zelf reeds het uitoefenen vau pressie
op de Porte, nu dat niet genegen scheen,
de verregaande eischen van de verbonden
Balkanstaten in te willigen. De mogend
heden gaven aan Tmkije den raad, inden
afstand van Adrianopel aan de Balkanstaten
toe tc stemmen en de zorg en de beslissing
over de Egeïsche eilanden over te laten
aan de mogendheden. Dezen zouden zich
dan verbinden, de belangen van de moslims
te Adrianopel en het ontzag voor do gods
dienstige gebouwen aldaar te verzekeren
en tevens, dat de oplossing door haar aan
de kwestie der Egeïsche eilanden gegeven
elke bedreiging van Turkije's veiligheid
uitsloot. Natuurlijk lieten de mogendheden
niet na te wijzen op de gevolgen van een
weigering. De oorlog zou hervat worden en
dan zou de Porte het aan zich zelf hebben
te wjjten, indien het lot van de hoofdstad
een punt in kwestie werd en misschien
ook de voortzetting van de vjjandelijkhedon
in de Aziatische gewesten van Turkije.
Na deze „raadgeving" van Europa kon
de Porte al weinig anders dan het hoofd
in den schoot leggen. En ze bleek daartoe
ook bereid te zjjn Evenwel wenschte ze
blijkbaar de verantwoordelijkheid nietalleen
te dragen. Daarom riep ze een Groote Raad
bijeen, een soort nationale vergadering,
waarin ze uiteenzette dat er voor Turkjje
niets anders overbleef, dan toe te geven.
Er was geen geld meer en Europa zou niet
meer heipen als niet tot den vrede besloten
werd Zoo verklaarde de minister van
financiën. En zijn ambtgenoot van oorlog
kwam verzekeren, dat bet leger niet in
staat zou zijn den oorlog voort te zetten
Het resultaat der nationale vergadering was
dat de Groote Raad met op één na alge-
meene stemmen besloot den raad der mogend
heden op te volgen en vrede te sluiten op de
in de nota gemelde voorstellen.
Er kwam ontspanning in Europa en al
gemeen werd.nu de vrede verzekerd geacht.
Tot plotseling eenige uren later de tijding
kwam, dat de Jong-Turken een staatsgreep
hadden ondernomen, de regeering afgezet
en een ander Kabinet, dat de „vernederende
vrede" niet wilde, gekozen bad. Met het
verdwijnen van bet oude Kabinet was nu
ook weder de kans op vrede verdwenen.
De staatsgreep schijnt vlug in haar werk
gegaan te zijn. Terwijl de ministerraad
Donderdag vergaderde rukten eenige leiders
der Jong-Turken aan het hoofd van een
menigte betooaers aan, dronaen het regee-
ringsgebouw binnen, protesteerden tegen
den afstand van Adrianopel en eischten op
st.aanden voet het aftreden der regeering.
De aanvoerder der Jong-Turken was Enver-
bey, den „held van Tripoli." Het binnen-
diingen van het regeeringsge'oouw ging
niet zonder verzet, waarbij helaas de be
kwame Turksche minister van oorlog en
legercommandant Nazim-pasja het leven bij
inschoot. Door een paar adjudanten werd
op de indringers geschoten, waarop deze
terug vuurden. Nazim-pasja die op het tumult
afkwam werd door een paar kogels in bet
hoofd getroffen en was dadelijk dood.
De regeering, die tevergeefs om militaire
hulp getelefoneerd had de Jong-Turken
hadden hun voorbereidiDgeu goed getroffen
bogen zich voor den wil der indringers.
Enver-bey ontving uit huD handen de ont
slagname van het Kabinet, waarmee hij
zich naar den Sultan begaf. Deze nam
het ontslag aan en benoemde een Jong-
Turksch kabinet, terwijl de onlangs in
ongenade gevallen Macbmoed Sjefket-pasja
tot giootvizier werd benoemd.
In Constantinopel hadden intusschen
geestdriftige betoogimien plaats. Althans
zoo werd gemeld, doch veel vertrouw is
daar niet op, omdat er een strenge cencuur
uitgeoefend wordt to Constantinopel. Vol
gens andere berichten hadden die betoo
gingen het karakter van opstootjes waarbij
een aantal personen gedood werd.
Zoo is dan in één slag de hoop op een
spoedigen vrede weer verijdeld. De nieuwe
regeering schynt althans niet genegen den
raad der mogendheden op te volgen. Een
der ministers zeide: „Wjj willen de eer
des lands redden of sterven." En in de
proclamatie dio het nieuwe Kabinet in hot
licht eaf word het sluiten van den vrede
door Kiamll pasja aangemerkt als verraden
en verkoopen van het land. De regeering
zal Adrianopel niet afstaan en aan do
gouvornours der provincies is de boodschap
gezonden, dat de oorlog wellicht voortgezet
zal worden en de bevolking geroepen is de
regeering moreel en materieel te steunen.
Allerlei vragen rijzen thans op. Wat zal
de regeering met de nota der mogendheden
doen? Wat zullen de Balkanstaten doen?
Welke houding zullun de mogendheden nu
aannemen
Allereerst zal wel het wachten zijn op
het antwoord van de Turksche regeering
op de nota der mogendheden. Eerst als dat
ingekomen is, zal overwogen kunnen wor
den hoe verder dient te worden gehandeld.
Alles is echter mogelijk op dit oogenblik,
zelfs dat de Turksche regeering last geeft
de vijandelijkheden te hervatten. En teg6n
een dergelijk feit zou Z6lfs Europa mach
teloos staan.
Te verwachten is, dat de mogendheden
krassere maatregelen nemen. Ze hebben nog
wol andere middelen tot hun beschikking
dan enkel papieren nota's.
En toch ligt er in den toestand ook voor
Europa een groot gevaar Er is geen enkole
waarborg, dat do mogendheden ook in de
verdere afwikkeling dezer ernstige zaak zoo
eensgezind zullen blijven als ze thans
blijkbaar zyn. Wat een moeite heeft het
reeds gekost, om tot overeenstemming te
komen over de notaEn als hot gaat om
maatregelen te beramen teneinde desnoods
met geweld Turkije tot den vrede te dwin
gen, zal het komen tot overeenstemming
nog wel langer op zich laten wachten.
Alles wijst er thans op, dat de kanonnen
spoedig weder hun gruwelijk werk op den
Balkan zullen hervatten.
TEXEL, 29 Januari 1913.
Texels Belang.
De vergadering van liet hoofdbestuur
van Texels Belang, Viijdagavond in bet
hotel „Texel" gehouden, was bezocht
door 2u leden en werd voor het grootste
gedeelte ook bijgewoond door onzen Bur
gemeester.
De rekening van de penningmeesters
der Hoofd- en Hulpkas werden nagezien
en in volmaakte orde bevonden. Beiden
penningmeesters werd hartelijk dank
gezegd voor hunne keurige administratie.
Als Alg. Penningmeester werd her
kozen de heer R. Visser en wel met
•algemeene stemmen.
Als 2e penningmeester werd hei kozen
de beer T. de Wijn, insgelijks met alg.
stemmen.
Aangenomen werd het voorstel van
hst Dag. Bestuur, om voortaan geen
uitkeoringen in eens meer te doen plaats
hebben.
Plet bedrag aan de weduwen die in
aanmerkiDg komen voor de hulpkas,
werd, mede voor de weezen, vastgesteld
voor 1913 op 7b deel van de hoofdkas-
uitkeering.
Iï. K. Kiesvereeiiiging „Texel".
Maandagavond hield bovengenoemde
vereeoiging eene verg. in Hotel „de
Zwaan." Kenmerken vele vergaderingen
zich door weinig belangstelling, deze
maakte hierop eene uitzondering. Hotel
„de Zwaan" was staande vol.
Even half 8 opende de voorz. de heer
P. Graaf met een woord van welkom
