N*. 2666,
Donderdag 24 April 1913.
26ste Jaargang.
Nieuws- en
Advertentieblad.
van en naar Texel
innenland.
Gemengd Nieuws.
BOOT- EN SPOORDIENST
Van week tof week
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Borg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Advertentiëu vóór 9 nnr op den dag der nitgave
Prys deiAdvertentiin.
Van 1 tot 5 regols 30 Cis. Iedero rogel moor S Ct.
Grooto lottors en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummor.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de TJitg. Firma LANGEVELD& DE ROOIJ, ParkstraatBürö op Tk x e l
aansluiting gevende
O
Yan Texel. Van Beider.
Afvaart Boot 4.15. Vertrek trein 6 28
- 6.30. 7.45
11.15.
2.50.
n 6,
Aank. trein Helder.Vertrek boot 5.15
12.45
4.10
7.30
8.39'
12.01
3.26
6.56
9.30
12.30
4.15
7,30
Des Zondags komt de eerste trein
niet te 8.39 doch te 9 42 .te Helder aan.
In verband hiermede vaart de boot des
Zondags niet te 9.30doch te 10.20 van
Helder naar Texel.
13—19 April.
Politiek nieuws was er in de afgeloopen
week al heel weinig. De Tweede Kamer
houdt zich bezig met de Ziektewet van
minister Talma en schiet daarmee al
aardig op. Veel animo schijnt er echter
bij de heeren niet te bestaan, want her
haalde malen is het reeds voorgekomen in
de laatste dagen, dat het vereischte aantal
leden, de helft plus een, op het aanvangsuur
niet tegenwoordig was. Ook kwam het
voor dat de zittiDg wegens onvoltalligheid
verdaagd moest worden. De lust schijnt
bij de heeren afgevaardigden dus niet
bijster groot te zijn. En toch geldt het
hier een belangrijk ontwerp. Waarvan
echter al bij voorbaat gezegd kon worden,
dat, hoe ook de debatten mochten zijn, de
minister geen ingrijpende wijzigingen zou
aanvaarden. De Kamer moet het ontwerp,
zooals dit er na het overleg van de
Commissie van voorbereiding met den
minister uitziet, nu maar aannemen. Dat
zal dan ook wel het geval worden en naar
verwacht wordt zal de Kamer over eenige
dagen met de Ziektewet gereed komen.
Waarschijnlijk zal ze dan nog eenig klein
goed at doen om daarna uiteen te gaan.
Mogelijk nog voordat Mei haar intrede ge
daan heeft, zal de oude Kamer „haar
Schuldigkeit" gedaan hebben.
Nu we toch over de Tweede Kamer aan
de pen zijn kan de mededeeling op haar
plaats beschouwd worden, dat door de
sociaal-democratische Kamerfractie in de
afgeloopen week een wetsontwerp bij de
Kamer ingediend is tot wijziging der
Kieswet. Het betreft d6 regeling van d6
uren waarin op stemmingsdagen de stem
bus geopend moet zijn. Zooals men weet
is het stembureau thans van 's morgens
8 tot 's namiddags 5 uur geopend, doch
de voorstellers willen dat verlengen tot
8 uur 's avonds. In hun toelichting wijzen
ze er op, dat thans de bus geopend wordt
als de meeste arbeiders reeds aan den arbeid
zijn, terwijl ze gesloten wordt als de werk
zaamheden voor de arbeiders in den regel
nog niet zijn geëindigd. Ze djongen op
een spoedbehandeling van het ontwerp aan.
Mogelijk dat de Kamer daartoe wel bereid
is, ofschoon het nog niet zoo heel zeker
genoemd kan worden, dat het zal worden
aangenomen, Er is wel veel voor te zeggen,
maar er zijn ook wel eenige bezwaren.
Het stembureau moet nu reeds eenheelen
tijd zitten en vooral voor de groote *steden
waar het al niet gemakkelijk is steeds de
stembureaux gevormd te krijgen zal het
wel bezwaar op leveren er nog een paar
uur bij te nemen. Bovendien moeten de
werkgevers thans- reeds hun arbeiders tijd
geven om te gaan stemmen.
o—o—o
Een zware en ernstige strijd wordt thans
in Belgie gestreden. Tn geheel het Belgen-
land is Maandag de groote politieke werk
staking aangevangen. Een werkstaking
die al moge ze dan ook niet algemeen zijn,
toch duizenden arbeiders omvat. Haast
tot aan het laatste oogenblik nog had meD
gehoopt, dat het dreigend gevaar zou worden
afgewend. Sommigen geloofden, dat de
regeering ten slotte nog het verzoenend
woord zou spreken, andereu geloofden zelfs
dat de Koning tusscheobeide zou komen.
Het een noch het ander is echter geschied.
De staking is uitgebroken, alle verzoeken
en waaischuwingen ten spijt.
üit hetgeen we reeds vroeger over de
kwestie schreven kan do lezer weten, wat
tot deze zeer bijzondere staking geleid
heeft. Om het geheugen onzer lezers een
weinig tegemoet te komen herinneren wij
er aan, dat al dadelijk na de algemeene
verkiezingen in Juni van het vorig6 jaar,
die een succes was voor de rechterzijde,
de oppositie een actie op het touw zette
ten gunste van kiesrechtherziening. Ze
eischten de afschaffing van het meervoudig
stemrecht en de socialisten dienden een
voorstel in tot grondwetsherziening, doch
begingen daarbij de onvoorzichtigheid de
bedreiging uit te spreken, dat de algemeene
werkstaking geproclameerd zou worden,
indien het voorstel mocht worden verworpen.
Inzonderheid tengevolge de bedreiging
weigerde de regeering en de rechterzijde
op het voorstel in te gaan. Zelfs toen de
socialisten hun voorstel wijzigden en, op
aaDdrangder liberalen, verklaarden genoegeu
te nemen met de toezegging dat een com
missie zou worden benoemd om de Kies
rechtkwestie te onderzoeken, bleef de
regeering en haar meerderheid op hun stuk
staan. Zoolang de bedreiging niet terug
genomen was, wilden deze van de zaak
niets weten. Toen werd door de burge
meesters der negen groote stedeu een
poging in het werk gesteld om het dreigend
gevaar te keeren. Na veel onderhandelen
en nadat ze een naar hun meening be
vredigende verklaring van minister Brocque-
ville hadden verkregen, slaagde ze er in
de leiders der sociaal democraten te bewegen
hun bedreiging met de algemeene werk
staking in te trekken. Al spoedig bleek
echter in de Kamer, dat de regeering slechts
tot een halve concessie bereid was. Zij
verklaarde zich wel bereid een commissie
in het leven t6 roepen tot onderzoek naar
het kiesrecht van provincie en gemeente,
doch voor de Kamer wildo ze geen toezeg
ging doen. Met groote meerderheid besloot
het socialistische congres daarop, de
algemeene staking te doen doorgaan.
En zoo is deze dan een feit geworden.
Beide strijdende partijen hebben zich er
met kracht op voorbereid. De leiders der
beweging, door overal de arbeiders tot
den strijd op te wekken en door zeer
prijzenswaardige maatregelen in het belang
van de orde en de rust; de regeering door
in die gedeelten van het land de Waalsche
provincies, waar de socialisten hun krach
tigste organisaties hebben waar de be
weging zich hot sterkst zal uiten, groote
troepenafdeelingen bijeen te brengen en
door verschilleude maatregelen om stoornis
in 't verkeer zoo mogelijk te voorkomen. De
voorbereidingen derarbeiders hebben langge-
noeg geduurd om dezen van goede financieele
hulpmiddelen te voorzien, zoodat ze den
strijd geruimen tijd zullen kunnen vol
houden. Bovendien hebben ze hun geest
verwanten uit andere landen ter hulp
geroepen o.a. om tijdelijk hun kinderen tot
zich te nemen eD te verzorgen, waardoor
de strijd der ouders verlicht zal worden.
De staking laat zich in verschillende
bedrijven al gevoelen. Al zijn de stakers
er ook niet in geslaagd het maatschappelijk
leven voor eenigon [tijd stop te
zetten, toch is hun aantal groot genoeg
om heel wat last te veroorzaken.
Over het aaDtal van de arbeiders, die het
werk neergelegd hebben loopen de opgaven
uiteen. De regeering komt nog niet tot
300,0U0 terwijl het stakingscomite een getal
van 400,000 opgeeft.
In de Belgische Kamer is er al heel wat
over de kwestie gezegd. In felle bewoor
dingen richtten de woordvoerders van de
sociaaldemocraten en liberalen zich tot de
regeering, op wie ze de schuld van alles
werpen. Minyster-President Brocqueville
antwoordde kalm en zakelijk volgens
sommige zeer zwakjes en gaf opnieuw
de verzekering tot tegemoetkoming bereid
te zijn als eerst de rust in het land hersteld
is, In de zitting van Vrijdag verklaarden
beide partijen op aandrang van den leider
der liberalen zich bereid, tot nader overleg.
De Kamerzitting werd toen geschorst tot
Dinsdag en in dien tusscbentijd zal onder
handeld worden. Als deze regels onder de
oogen der lezeis komen is reeds beslist of
de staking al of niet zal voortduren,
—o—o—o
In den Duitsohen Rijksdag heeft men zich
in de afgeloopen week o. m. bezig gehouden
met een tweetal kwesties, die deden zien
hoe zeer de gemoederen in Duitschland en
Frankrijk geprikkeld zijn in deze dagen
der legerversterking. De eerste kwestie
betrof een relletje in de Fransche grensstad
Nancy. Daar waren een 6-tal Duitschers
lastig gevallen door een woedende volks
menigte Volgens de Fransche bladen had
den zij het er naar gemaakt, door in don
schouwburg een stuk dat opgevoerd werd
uit te fluiten. Het was echter ook een stuk
dat minder streolend was voor Duitsche
harten en Duitsche ooren, want er werd
zoo'u beetje de draak in gestoken met het
Duitsche leger. Hoe het zij het Duitsche
gezelschap, dat naar Nancy was gegaan om
pret te maken, kwam vau een slechte ker
mis thuis. De Duitsche pers begon toen
dadeljjk uit te pakken en ook de Fransche
bladen lieten zich daarop niet onbetuigd.
Het gevolg was dat de Fransche regeering
op aandrang van deu Duitschen gezant een
onderzoek naar de toedracht der zaak liet
instellen en tevens dat er in den Duitschen
rijksdag over geïnterpelleerd werd. Dia
interpellatie leverde echter weinig op, ook
al omdat de regeering nog niet het rechte
van de zaak afwist.
Intusschen is gebleken, dat de Franschen
wel een beetje over de schreef gegaan zijn.
Althans naar aanleiding van het rapport,
dat over het incident uitgebracht werd,
heeft de regeering eenige miuder aangename
maatregelen tegen de politie te Nancy ge
nomen. Mogelijk dat de kwestie daarmee
van de baan is.
De tweede kwestie was van anderen aard.
De politie te Maagdenburg had n. 1. den
Franschen socialist Morel het onmogelijk
gemaakt om een redevoering tegon de
legerversterking te houden. Het werd h6m
eenvoudig verboden en belet. Daarover
warea de sociaal-democratische woord
voerders in den Rijksdag lang niet best te
spreken. De Maagdenburger politie vond
echter een verdediger in don rijkskanselier,
die van meening was, dat de socialisten
geen hulp uit het buitenland behoefden te
halen en dat Morel als hij zich verdienstelijk
wilde maken goed werk zou doen door
tegen het Fransche chau vinisme te spreken.
Het waren oogenschijnlijk twee weinig
beteekenende kwesties, doch als men nagaat
hoeveel drukte de Fransche en Duitsche
pers er over gemaakt heeft, dan blijkt hoe
prikkelbaar beide volken zijn.
—o-o—o—
Van den Balkan kwam in de laatste dagen
belangrijk nieuws. Er is een wapenstilsiand
gesloten tusschen Turkije en Bulgarije en
tevens mag verwacht worden, dat de vredes
bemiddeling der mogendheden groote vor
deringen gemaakt heeft, zoodat een spoedige
vrede zeer waarschijnlijk geworden is. De
partijen zijn blijkbaar thans bijna tot elkaar
gekomeD. Met Montenegro schieten de
mogendheden echter nog niet hard op, al
loopen thans ook de berichten uiteen over
de houding van Koning Nicolaas. Volgens
sommige berichtgevers heeft hij ten slotte
besloten maar het verzet op te geven,
natuurlijk tegen eenflinkeschadevergoeding
in geld. Volgens andere echter blijft hij
nog steeds in zijn verzet volhouden en
bereidt hij alweer een stormaanval op
Skoetari voor. Het schijnt dat de vesting
nog niet zoo uitgeput is als men wel meende.
Zelfs wordt du weer gemeld, dat er nog
voor eenige weken voedsel en munitie voor
handen is.
Intusschen komen al weder van andere
zijde dreigende wolken zich samenpakken
boven den Balkan. Het oogenblik dat de
Turksche buit verdeeld zal worden zal
spoedig aaobrekeh en daarmee zullen dan
eerst recht moeilijke kwesties om de aan
dacht komen vrauen. De verdeelina van
de Turksche buit zal niet zoo gemakkelijk
gaan. Reeds meer en meer openbaart zich
het verschil van meemng dat er tusscben
Bulgarije eenerzyds en Servië en Grieken
land anderzijds bestaat. Niet ten onrechte
verklaarde de Bulgaarsche Minister Gesehof
dezer dagen dat de moeilijkheid thans niet
meer gelegon is in d« grensregeling met
Turkjje, doch in het westen, in de grens
regeling die getroffen zal moeten worden
tusschen Je Balknustaten omtrent het ver
overde gebied.
TEXEL, 23 April 1913
Voetbalmatch.
De voetbalmatch Zondagmiddag alhier
gehouden tusschen de clubs Wilhelminal
van Helder en Texel I van hier, was
Diet ten voordeel» van laatstgenoemde.
Wilhelmiua I kwam met 5 tegen 2 als
overwinnaar uit den kamp. Goed weder
begunstigde dezen wedstiijd die door vele
belangstellenden werd bijgewoond.
Het Dagel. Bestuur van de ver
eeniging „Texels Belang" mocht dezer
dagen van onzen geachten Burgemeester
het blijde bericht ontvangen, dat ZEd.
het hem aangeboden beschermheer dier
vereeniging welwillend heeft aanvaard.
Texels Belang van harte gelukge-
wenscht met zijn nieuwen beschermheer.
Ingez.
Waal22 April.
De verkoop van het Emmabloempje
heeft aan de Waal en omstreken opge-
biacht de som van f 13.-.
Een woord van dank aan de dames
M. Kuiper en R Bakker, die het liefde
werk met toewijding en opgewektheid
hebben volbracht.
De Cocksclorp
Voor den tijd van twee jaar is als.
directeur van de Stoomzuivelfabriek
„Samenwerking" te Eierland benoemd
de heer M. de Graaf en als kaasmarkter
de heer R. C. Witte.
Vlieland 19 April.
De Duitsche bark Parnassos strandde
hedennacht in de Noordergronden, op den
Engelschen Hoek. Het schip was ge
laden met salpeter, kwam van Pisagua
met bestemming naar Hamburg. Vanaf
Queonstowu werd de Parnassos door een
Engolsche sleepboot gesleept. Vier sleep-
booten vertrokken van Terschelling naar
de .strandingsplaats, benevens de red
dingboot Biandaris.
De equipage, bestaande uit 27 man
moest de bark verlaten, daar ze water
maakte. Zo ging over op een visschers-
vaartuig, en werd door de Erandaris
later op Terschelling aan wal gebracht.
Den geheelen dag wekte het groote
schip van hier zoo duidelijk te zien,
groote belangstelling. De sleepbooten
bleven voortdurend in de nabijheid en
tegen den avond gelukte het de Par
nassos vlot te brengen. Even buiten de
gronden begon het schip te ziüken en
keDterde. Na verloop van korten tijd
was van het prachtige fregat niets meer
te zien dan eenige stompen van masten
en ra's boven het water uitstekend.
Tijclgeestloten.
Op verzoek plaatsen wij
De Kantonrechter te HeerenveeD, uit
spraak doende in de zaak tegen L. de L.,
agent der N.V. „De Tijdgeest", verdacht
van overtreding der loterijwet, heeft
beklaagde ontslagen van alle rechtsver
volging.
De Kantonrechter overwoog dat de
Tijdgeest Obligation geheel voldoen aan
de eischen bij de wetje teld aan geoor
loofde promieieeningen.
TEXELSCHE COURANT
J»
it
ii n
n n
n
r
