N°. 2694.
Donderdag 31 Juli 1913.
26flte Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland.
Van week tof week.
Dit blad verschuilt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Burs 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
l'inden met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 9 unr op den dag der nltguve
Prijs der Adverlentión.
Van 1 lot 5 rogels 30 Cts. Iodere regel moer 8 Ct.
Grooto letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 3 Cts. por nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de üitg. Firma LANGEVELD DE ROOIJ, Parkstraat, BurgopTexel.
19—26 Juli.
Het antwoord op de vraag, hoe de houding
der sociaal-democraten zou zijn ten opzichte
van het aanbod van den Kabinetsformateur
Dr. Bos, is eerder gekomen dan men had
verwacht. Het bestuur der S.D.A.Pde
leden der Kamerfractie en redactie-leden
van „Het Volk" zijn bijeengekomen en met
meerderheid van stemmen is door dezen
„Hoogen Raad" uitgemaakt, dat in het
nieuwe Kabinet geen roode ministers zitting
hebben. En tevens dat een buitengewoon
partycongres niet meer noodig was. Waar
dit congres reeds uitgeschreven was en
door de leiders als iets noodzakelijks was
aangekondigd, wekte dit laatste besluit
stellig hier en daar ni6t weinig bevreemding.
De beslissing i» intusschen gevalleD, het
antwoord is gegeven en Dr. Bos is het
onmogely'k geworden de opdracht hem door
de Koningin verstrekt, om een Kabinet
samen te stellen uit de g e h e e 1 e linker
zijde, uit te voeren. Wel hebben de
sociaal-democraten hun toezegging van
steun aan een concentratiekabinet, dat
algemeen kiesrecht en staatspensioneering
wil invoeren, hernieuwd en die steun ook
toegezegd ten opzichte van de begrootingen,
maar verder wilden ze niet gaan.
Het besluit der sociaal-democratische
leiders werd genomen met 13 tegen 8
stemmen, waaruit blijkt, dat de stroomingen
om de verantwoordelijkheid wel te aan
vaarden niet zoo heel gering was. Niemand
minder ook dan de partijvoorzitter, de heer
Vliegen, zelf zette de wenschelijkheid
daarvan uiteen in een pittig artikel van
„Het Volk", doch het schijnt dat by de
meerderheid de argumenten van den heer
Troelstra zwaarder hebben gewogen dan
die van den heer Vliegen.
Het besluit der sociaal-democraten wordt
in de pers natuurlijk druk besproken.
Een tweetal vragen dringen intusschen
thans naar voren. De eerste is wel, wat
de heer Bos nu verder zal doen. Mogelyk
dai het antwoord, daarop wel reeds ge
geven is als deze regels onder de oogen
der lezers komen. Vermoedelyk zal hij
zich naar de Koningin begeven om Haar
mede te deelen dat hij er niet in geslaagd
is zjjn opdracht uit te voeren. En zal
hem dan een nieuwe opdracht verstrekt
worden b.v. voor een concentratie Kabinet
of een Kabinet d'Affairs? Of zal iemand
anders worden aangezocht? Allemaal
vragen waarop wel binnenkort het antwoord
zal worden gegeven.
Er zal over de intressante crisiskwestie
nog wel heel wat geschreven en gesproken
worden. Dat staat o.i. wel vast.
o o—o
De Fransche Kamer heeft de laatste hand
gelegd aan de Legerwet, de wet die als
„spoedeischend" ingediend was. maar
niettegenstaande dat behoorlijk lang in
behandeling is geweest, Dan kon de
Duitsche Rijksdag een dergelijk karweitje
heel wat vlugger af. Geen wonder, dat de
Fransche chauvinisten allesbehalve inge
nomen waren met den tragen gang van
zaken. Hun bladen gaven daarvan meer
dan eens het bewijs. Maar eindelyk is de
Kamer dan toch klaar gekomen met het
ontwerp. En de regeering kon tevreden
zijn, want er mochten al stapels amende
menten iDgediend worden, zij kon steeds
over een voldoende meerderheid beschikken
om de voorgestelde wijzigingen, die haar
niet wenschelijk voorkwamen, te verwerpen.
Zoo kwam de wet dan ook tot stand, vrij
wel zooals de regeering die ingediend had.
Een enkele belangrijke concessie deed deze
nog aan het slot, door de bepaling over
te nemen, dat het ontwerp niet van terug
werkende kracht zal zijn, zoodat ook de
tegenwoordige lichting niet langer dan 2
jaar onder de wapens gehouden wordt.
Het ontwerp werd ten slotte aangenomen
met een vrij groote meerderheid n.l. met
3B8 tegen 204 stemmen. De tegenstemmers
waren de socialisten en de linkervleugel
der republikeinen. Yoor de eindstemming
kwamen de woordvoerders der oppositie
nog eens uiteenzetten, waarom zij tegen
zouden stemmen. Jaurès deed het namens
de socialisten en op zoo felle wyze, dat de
voorzitter hem tot de orde moest roepen.
De oud-minister Caillaux motiveerde zijn
stem en die zijner volgelingen eveneens
tegen het ontwerp, doch minister president
Barthon stond hem krachtig te woord onder
toejuichingen der meerderheid.
Het woord is thans aan den Senaat.
Minister Etienne zal ook in d6 vergadering
der Senatoren nog wel eenige moeilijke
oogenblikken moeten doormaken, doch het
lot van het ontwerp is wel zoo goed als
verzekerd, Ook zal de Senaat het ontwerp
wel heel wat vlugger afdoen dan do
Kamer deed.
o—o—o
We hebben gemeld, dat het Home Rule-
ontwerp, na de weigering van het Engelsche
Hoogerhuis om het in behandeling te nemen,
voorloopig weer van de baan is. De strijd
tegen Home Rule is daarmee echter niet
uit. Integendeel, in het protestantsche
Ulster zetten de tegenstanders van Ierlands
zelfregeering hun verzet onverzwakt voort.
Zoo heeft ook Edward Curson, die wel
de ziel der beweging kan worden genoemd,
in de laatste dagen weder een ware veld
tocht in de tegenstrevende provincie onder
nomen, om op de bekende luidruchtige
wijze het verzet tegen de wet te prediken.
Als men leest op welke wijze deze tegen
stander van Home Rule optreedt, moet men
er zich waarlijk over verwonderen, dat de
regeering hem maar stilletjes zijn gang laat
gaan. Overal waar hij optrad in de laatste
dagen beval hij openlijk een gewapend
verzet aan. Telkens weer geeft hij het
paroolNiet schikken en plooien maar
vechten tot het einde. En schier overal wordt
hij geestdriftig ontvangen en als een redder
des vaderlands begroet. In een der dorpen
waar hij aankwam werd hij door een ge
wapende eerewacht afgewacht, die de
sabels kruiste ten teeken dat ze bereid
waren tegen Home Rule te vechten. In
een ander dorp werd aan Curson met groote
plechtigheid namens de inwoners een
prachtigen Bijbel aangeboden waarin aan
gestreept was Rom. 8 31: „Zoo God voor
ons is, wie zal tegen ods zijn," de tekst
die naar luid der overleveringen door
Willem van Oranje aan zyn troepen voor
gelezen werd voor den slag in 1690 waarin
hij het Iersche leger onder Jacobus II ver
sloeg.
Een en ander doet zien hoe zeer de
gemoederen in beweging zyn. Het staat
te vreezen dat de opwindiDg steeds zal
toenemen hoe meer de dag nadert, dat
Ierland een 6igen regeering zal krijgen.
o—o—o—
De Italiaansche bladen houden zich al
eenige dagen bezig met ernstige incidenten,
die zich op bet vaticaan onder de pauselijke
garde hebben voorgedaan. Deze garde draagt
zooals men weet, de naam van Zwitser-
sche garde, zulks in verband met de om
standigheid dat de manschappen ervoor
uitsluitend geleverd worden door eenige
daarvoor gerechtigde Zwitsersche kantons.
Behalve deze Zwitsersche garde heeft het
vaticaan ook nog een paar andere hooger
gestelde militaire afdeelingen, doch met de
Zwitsers was het te stellen in de laatsto
dagen. Deze hebben een nieuwen comman
dant gekregen, cenigen tijd geleden reeds,
doch de wijze waarop deze den dienst op
vatte strookte niet met de wenschen van
de Zwitsers. Naar luid der berichten had
den deze vroeger een lui en lekker leventje
geleid. Een klein beetje wachtdienst ver
richten en overigens wat zwetsen en drin
ken in de cantine of uitgaan naar de stad
om in minder aanbevelenswaardige gelogen-
heden plezier en ontspanning te zoeken.
De nieuwe commandant echter maakte
daaraan een einde, voerde een strenge
krijgstucht in en liet de Zwitsers op hun
tyd flink marcheeren. Dat stond do heeren
lang niet aan en zij staakten, stelden een
aantal grieven en eischen op, die ze aan
kardinaal Merry del Val deden toekomen.
Daarby was ook de voorwaarde, dat de
nieuwe commandant ontslagen moest wor
den. De kardinaal pleegde overleg met den
paus en liet voor het front der garde een
schrijven voorlezen waarin de ontevredenen
verzocht werden heen te gaan of zich aan
de tucht te onderwerpen. Een drietal werd
weggezonden, de raddraaiers, die bij hun
heengaan de „Marseillaise" aanhieven.
Het incident heeft in sommige kringen
nogal beroering verwekt. Verwacht wordt
dat tot reorganisatie der garde zal worden
overgegaan. De commandant blyft gehand
haafd en de Zwitsers zullen zich aan zyn
wil hebben te onderwerpen. Het lui en
lekker leventje zal voor de garde wel voor
goed uit zy'n.
o—o—o—
Het Bulgaarsche leger heeft in de afge-
loopen week nog eens een krachtige poging
gedaan om de voortdringende Serviërs en
Grieken terug te werpen. Het is echter
weder op een mislukking uitgeloopen. De
Bulgaren werden verslagen en de Serviers
maakten een groot aantal kanonnen buit.
Daardoor is Bulgaryes toestand opnieuw
verergerd en dat deze door den Koning
ernstig wordt ingezien blykt wel uit het
dringende, om niet te zeggen smeekende
verzoek tot Rusland gericht, om Bulgarye
onder zijn bescherming te nemen. Intus
schen heeft Bulgarye steun gekregen van
Roemenië. Nu de regeering te Sofia zich
bereid heeft verklaard al de eischen van
Roemenië in te willigen, spant de Roe-
meensche regeering zich in om Servië en
Griekenland tot het sluiten van een wapen
stilstand te bewegen. Ze wees er daarby
op, dat de mogendheden niet zullen toe
laten, dat Bulgarije al te zeer verzwakt
wordt en ze had in zooverre succes dat de
Servische en Grieksche regeeringen bereid
werden bevonden vertegenwoordigers naar
Boekarest te zenden om over den vrede te
onderhandelen.
't Is te hopen, dat er maar spoedig een
einde komt aan dezen rampzaligen oorlog.
Reeds nu zijn de gevolgen ervan zoo ont
zaggelijk dat er jaren noodig zullen zyn
om den Balkan het oude aanzien terug te
geven. Er is bijna geen plek in Macedonië,
Albanië en Thracië, die van de verwoes
tingen van den oorlog verschoond is ge
bleven. De velden zyn vertrapt en vertreden
de dorpen zijn platgebrand en verwoest,
de bevolking is in vele gevallen vermoord
in andere gevallen verdreven of gevlucht.
En in alle steden en dorpen van de Balkan
wordt rouw bedreven over den u 1 i(An
zoovele jonge levens, die de god va den
oorlog opeischte. De Balkan is één groote
ruïne geworden en er zullen jaren moeten
verloopön voor de ellende geweken en de
welvaart er teruggekeerd is.
Hoe eerder het zwaard in de schede ge
keerd wordt hoc- beter. Nu, Roemenië is er
toe bereid, Bulgarije smeekt er om en
mogelyk, dat Griekenland en Servië het
ook wel gaarne willon, al dringen ze ook
nu nog aan op waarborgen van Bulgarije,
dat zo krijgen wat ze vragen.
Maar Turkije is er ook nog. In
Sofia scheen men zich over het oprukken
der Turken aanvankeiyk niet voel zorg te
maken. Waarschynlyk dacht de regeering,
dat de mogendheden wel spoedig paal en
perk zouden stellen aan het optreden der
Turken. Tot nog toe echter gebeurde dat
niet. Wel protesteerdo de Russische regee
ring te Konstantinopel op dreigende wyze,
maar de Porte stoort zich er eenvoudig niet
aan. Wnarscbynlijk heeft deze zelf ook heel
weinig in te brengen en staat zo geheel
onder den invloed van het leger, dat doet
en laat wat het wil. Enver bey rukt met
het Turksche leger voort en nam reeds
bezit van Adrianopel. Een ander deel van
de Turksche troepen drong Bulgarye binnen
en bracht schrik en ontsteltenis onder do
daar wonende Bulgaren. Rusland verweet
do Porte dat ze het vredestractaat van
Londen schendt, maar ze antwoordde een
voudig, dat voor haar dit tractaat niet
meer bestaat.
Mogelyk, dat de mogendheden Turkyo
niet z'n gang laten gaan, ofschoon dat nog
volstrekt niet vaststaat. In ieder geval zal
Turkije er wel een voordeeltje uit slaan.
TEXEL, 30 Juli 1913.
Door schipper S. Kooiman, stroo-
handelaar te Purmerend, werden in het
het afgeloopen seizoen van ons eiland
dertig ladingen van omstreeks 40000
K.G., of meer dan een millioen kilogram
stroo betrokken.
De heer Kooiman is voor ons eiland
zeker een afnemer van groote beteekenis
te noemen.
Volharding van Oudeschild en
Texel I trokken Zondag j.l. op naar den
Helder.
Volharding bekampte er Holland met
gunstig resultaat 2 0.
Tusschen Texel I en H. F. C. bleef
het naar we vernemen onbeslecht,
de uitslag was 5 5.
Alhier had op het sportterrein te den
Burg een treffen plaats tusschen H.F C.III
en Texel II, de einduitslag was in het
voordeel van H.F.C. n.l. 5—2.
Oudeschild, 28 Juli.
Vrijdag j.l. maakten een 50-tal kin
deren der o. 1. s. alhier onder behoorlijke
begeleiding hun jaarlyksch schoolreisje,
Begunstigd door fraai weder vertrok men
's morgens 6,30 van Texel. Het allereerst
werd een bezoek gebracht aan Egmond
aan Zee, waar men te 9,09 arriveerde.
Hier werden een vacantie-kolonie en de
Prins-Hendrikstichting bezichtigd en
werd een wandeling langs het strand
gemaakt. Te Alkmaar teruggekeerd,
werd alvorens naar Heiloo te gaan, een
bezoek aan de kaasmarkt gebracht.
Te 1,26 vertrok men naar Heiloo,
waar de kinderen zich naar hartelust in
den speeltuin vermaakten en waar een
bezoek aan het Willebrordusputje werd
gebracht. Natuurlijk werden van tijd tot
tijd de noodige ververschingen uitgedeeld.
Nadat men nog eenigen tijd te Alkmaar
had vertoefd werd de terugreik ondm-
no'1 j en kwam men's avonds te onge
veer 9 uur behouden in de haven van
TEXELSCHE COURANT.