- N°. 2696,
Donderdag 7 Augustus 1913.
268t# Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Van week tof week.
Q,
Dit blad verschijnt Woensdag;- en Zaterdagavond
Advertentlën vóór 9 uur op den dag der uitgave
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de TJitg. Firma LANGEVELD DE ROOIJ, Parkstraat, Burg op Texel.
26 Juli—2 Aug.
De voorspelling, waaraan ook wij ons
gewaagd hebben bij het uitbreken van de
Kabinetscrisis, n.l. dat deze geruimen tijd
iop een oplossing zou moeten wachten, is
:maar al te zeer uitgekomen. Reeds meer
dan een maand is het geleden, dat het
Kabinet-Heemskerk zijn ontslagaanvrage
bij H. M. de Koningin inzond en nog steeds
is er geen ministerie samengesteld. Dr. Bos
heeft de opdracht hem door de Koningin
gegeven, niet kunnen uitvoeren. Zijn
poging om een Kabinet samen te stellen
uit de geheele linkerzijde is afgestuit op
den onwil der sociaal-democraten, om
zitting in het nieuwe kabinet te nemen.
Dat gaf den heer Bos dan ook aanleiding
aan H.M. te verzoeken hem van zyn
opdracht te ontheffen. H M. heeft hem
echter opnieuw ten paleize genoodigd om
met hem de aangelegenheden te bespreken
en naar luid der berichten, den heer Bos
medegedeeld, dat thans naar Hare raeening
getracht behoorde te worden een kabinet
samen te stellen uit concentratie-partijen.
Dr. Bos kreeg de opdracht te onderzoeken
of in die richting de oplossing der
crisis zou kunnen worden gevonden en
riep een samenkomst bijeen van alle
herkozen en nieuw gekozen leden der
vrijzinnige partijen, Woensdag werd lang
vergaderd en de zaak van alle kanten
overwogen waarna besloten werd zich niet
I bereid te verklaren een kabinet te vormen.
Dit besluit werd genomen op grond van
het besluit van de sociaal-democraten om
niet deel te nemen in een kabinet en omdat
de toezegging van steun van die zijde niet
voldoende werd geacht.
Er komt dus ook geen concentratiekabinet,
Zal er nu een zakenkabinet komen? Niemand
die het weet. Wel mag worden aangenomen
dat op deelname der rechterzijde in een
dergelijk kabinet niet al te vast mag zoo
in het geheel niet worden gerekend.
Intusschen wordt gemeld, dat door
eenige sociaal-democratische leiders, die
geen bezwaren hebben tegen het aanvaarden
van de S. D. A. P. van de regeeringsver-
antwoordelijkheid alsnog pogingen worden
aangewend het besluit van het sociaal
democratisch partijbestuur, kamerfractie en
Volkredactie gewijzigd te krijgen. Of het
bericht juist is en of een dergelijke poging
kans van slaging zou hebben valt nog niet
te zeggen.
Het bovenstaande was reeds geschreven
toen uit nadere berichten bleek, dat H.M.
de Koningin de vorming van een extra
parlementair Kabinet heeft opgedragen aan
Mr. Cort van der Linden, den vader der
„Kinderwetten". Intusschen heeft mede de
aandrang van sommige leiders der S.D.A.P.
om alsnog zich tot deelname bereid te ver
klaren, tengevolge gehad dat een buiten
gewoon congres der S.D.A P. uitgeschreven
is voor a. s. Zaterdag en Zondag.
Aan ons land is weder een zijner groote
mannen ontvallen door het heengaan van
Mr. T. M. C. Asser, minister van Staat,
lid van den Raad van State, een man,
wiens naam ver over de grenzen van ons
land met eere werd genoemd.
De overledene, die den ouderdom van
75 jaren bereikte, was een man met bij
zondere gaven, die reeds als student op
lSjarige leeftijd een verhandeling schreef
over het „Staathuishoudkundig begrip der
^vaarde", die met goud werd bekroond.
Op 22-jarigen leeftijd promoveerde hij
tot doctor in de rechten en reeds 2 jaren
later volgde zijn benoeming tot hoogleeraar
in het handelsrecht, zeerecht- en interna
tionaal privaatrecht aan het Athenaeum
Illustre, terwijl hy in 1877 tot hoogleeraar
aan de Amsterdamsche Universiteit benoemd
werd. In tal van bijzondere betrekkingen
was de heer Asser werkzaam, terwijl in
1893 zijn benoeming plaats bad tot lid
van den Raad van State.
Zijn groote naam, ook in het buitenland
verwierf de overledene zich wel inzonder
heid door de Haagsche conferenties tot
regeling van het internationale privaat
recht. In 1893 kwam de eerste conferentie
bijeen, in 1894 door 'n tweede gevolgd met
't gevolg dat enkele jaren later tusschen al de
vertegenwoordigde Staten een overeenkomst
inzake het internationaal procesrecht getee-
kend werd en de heer Asser door H. M. be
noemd werd tot commandeur in de orde van
den Nederlandschen Leeuw als 'n belooning
voor de groote diensten inzake deze
conlerenties bewezen.
Behalve deze hooge onderscheiding be
zat de overledene tal van buitenlandsche
ridderorden, terwijl hy tevens eeredoctor
was van een aantal buitenlandsche universi
teiten.
Meer dan eens heeft de overledene bij
zijn leven mogen ervaren, dat zijn arbeid
op hoogen prijs werd gesteld en heeft
hij met zijn groote kennis velen aan zich
mogen verplichten.
Zijn heengaan zal in breeden kring
worden betreurd. Het beteekend een verlies,
een groot verlies, voor ons land, want
Mr. Assor was een zyner grootste mannen.
o o—o
De Duitsche bladen hebben het druk over
een belangwekkend proces. Belangwekkend
omdat daarin niemand minder dan de
kanonnenkoning Krupp betrokken is. Of
eigenlijk de firma Krupp, die zich in heel
de wereld een naam heeft gemaakt door
haar staalwerken, die zich mag verheugen
in de bijzondere gunst van den Duitschen
Keizer, zooals meer dan eens gebleken is,
o. a. nog onlangs door het verleenen van
een hooge orde aan het hoofd der firma,
Men gaf aan dit laatste toen zoo eenigs-
zins de beieekenis, dat de Keizer daardoor
had willen demonstreeren tegen het aan
hangig gemaakte Krupproces. Doch er zijn
nog rechters in Berlijn, evengoed als inde
goede dagen van Frederik den Grooten. Het
recht moet zijn loop hebben en de Gerech
tigheid draagt nog altijd den blinddoek.
Zoo is op het oogenblik dan, dat we deze
regels schrijven het proces Krupp in vollen
gang. De buitenstaander merkt er niet veel
van, want de zaak wordt gedeeltelijk met
gesloten deuren behandeld.
De lezer zal zich herinneren dat het de
sociaal-democraat Liebknecht was, die het
zaakje aan het rollen bracht. Deze zond
aan den minister van oorlog afschrift van
een door hem ontvangen schrijven, volgens
welke de firma Krupp zich militaire ge
heimen trachtte toe te eigenen. Ze had
daarvoor een gewezen sergeant-vuurwerker
in dienst genomen, die de opdracht had
relaties aan te knoopen met zijn vroegere
wapenbroeders die in dienst stonden
der artillerie commissie en berichten in te
winnen die de firma van dienst zouden
kunnen zijn. Ze gaf den man, Brand ge-
heeten, een dik salaris en ruime voor
schotten. En dat alles met het oog op de
concurrentie van de kanonnenfirma
Ehrhardt.
Brandt kweet zich voortreffelyk van zijn
taak. Hy knoopte oude vriendschapsbanden
weer aan, legde nieuwe, gaf dineetjes en
feestjes en wist voor geld en goede woorden
van de betrokken personen allerlei mede-
deelingen te ontvangen op de bewaponing,
prys berekening etc. betrekking hebbende.
Die gegevons zond hij aan de firma Krupp
die ze in een afzonderiyke brandkast be
waarde.
Toen do minister van oorlog kennis kreog
van dit zaakje liet deze door de politie een
onderzoek instellen. Er werden 7 militaire
beambten gearresteerd, terwijl by de firma
Krupp te Essen een groot aantal docu
menten werden in beslag genomen, die niet
minder dan een 1000-tal geheime militaire
berichten bevatten.
De gearresteerden zijn intusschen de oen
na den ander, uit de voorloopige hechtenis
ontslagen, de zaak wordt gedeeltelijk met
gesloten deuren behandeld, de firma Krupp
is Duitschlands trotsen er zyn er
die voorspellen, dat het schaap wel een
zachten dood zal hebben.
—o—o-o—
We hebben in langen tyd niets geschre
ven over den politieken toestand in Bohemen.
Er is een tijd geweest zooals de lezer zich
zal herinneren, dat de Boheemscbe Land
dag handen vol werk gaf aan de schrijvers
over de gebeurtenissen van den dag of van
de week. Dat is nu eenige jaren geleden,
toen de gebeurtenissen in den Boheemschen
Landdag aanleiding gaven te spreken van
Boheemsche herrie.
Men weet, dat er in het Boheemsche
parlement onafgebroken fel gestreden wordt
tusschen de Tsjechen en Duitschers. 1-Iet
Tsjechische ras is in Bohemen in de meer
derheid en diens volgens ook in den Land
dag. Doch de Duitschers vormen er een
geduchte minderheid, die het wapen der
obstructie bij iedere gelegenheid aangreep
om de heerschappij van de Tsjechen te
fnuiken. Vooral in den stryd tegen de taal
wetten en wat daarmee samenhing hebben
de Duitschers zich in den Landdag geroerd.
Men herinnert zich, met welke gevolgen.
Van geregeld vergaderen was geen sprake
meer, iedere byeenkomst van den Landdag
bracht nieuwe herrie. Er werd niet alleen
geschreeuwd en met de lessenaars geklapt,
doch er werd ook met inktpotten gewor
pen en meer dan eens vlogen de heeren
volksvertegenwoordigers elkander in de
haren. Het gevolg werd dat de Landdag
„stil gelegd" werd. Wel trachtte d6 Oosten-
rijksch-IIongaarsche regeering nog eens orde
in de Boheemsche buishouding te brengen,
doch die poging bleef zonder resultaat. De
Landdag lag stil er werden geen wetten
aangenomen en de begrootingen konden
niet in behandeling komen. Natuurlyk
konden nu ook geen belastingen geheven
worden. Toch moest er geld wezen en de
Landscommissie uit den Landdag ging
daarom over tot het aangaan van leenin
gen, al protesteerden de Duitsche leden ook
daartegen. De commissie hoopte dat de
Rijksregeering er ten slotte wel in zou
slagen om de Duitschers tot andere gedach
ten te brengen. Die hoop werd echter niet
verwezenlijkt en ten slotte liep het met de
Boheemsche financiën spaak. Er was geen
bank meer, die de Landscommissie nog
wilde leenen en ze was een bankroet naby.
Het gevolg daarvan was dat de opper-
landmaar8chalk, priDs Lubkowitsj, niet
langer de verantwoordelijkheid wenschte te
dragen en zijn ontslagaanvrage indiende.
Daarbij was de mandaat der Landscom
missie al lang geëindigd, zoodat de zaken
nu geheel en al spaak liepen.
De Keizer van Oostenryk-Hongarye heeft
thans oen krachtige poging gedaan om een
einde te maken aan den onhoudbaar go-
worden toestand. Hy hoeft den Landdag
ontbonden en vervolgens eon bestuurs
commissie ingesteld met bijzondere bevoegd
heden o. m. om belastingen uit to schrijven
en do voorloopige begrooting weor kloppend
te maken door het heffen van buitengewone
belastingen. De Duitschers hebben daartegen
geen bezwaren, als by de samenstelling der
commissie onpartydigheid voorop staat.
De commissie zal waarschynlijk ook
trachten bemiddelend op te treden in den
stryd tusschen Tsjechen en Duitschers, door
een taalverordening die beide partyen zal
kunnen bevredigen.
De verwachtingen zijn hoopvol, doch
absolute zekerheid, dat in hot zou ver
doolde kroonland der Monarchie spoedig de
vrede tusschen de beide partijen geteokend
zal worden, bestaat er nog niet. Dat zal
afhangen van de commissie die er komt
—o—o—o—
Thans zwygt het kanon op den Balkan.
Al te lang en al to gruwzaam heeft het
zich laten hooren, al te veel verwoesting
heeft het aangebracht Mogeiyk dat
het moordtuig nu wel voorgoed tot zwygen
zal zyn gebracht, al valt er nog niets met
eenige zekerheid to voorspellen
Do afgevaardigden dor verschillende
Balkanstaten, die eertyds Bulgaryes bond-
genooten waren, maar thans zyn vyanden
zyn, kwamen in de afgeloopen week te
Boekarest, de hoofdstad van Rumenië en
in het gebouw van den minister van
buitenlandsche zaken worden er thans de
vredesonderhandelingen gevoerd. Het eerste
goede werk, wat de gedelegeerden verricht
hebben, was een wapenstilstand van 5 dagen
te proclameeren.
Zoo zwijgt dan het kanon moge het
zijn voorgoed. Voor de afkondiging van
den wapenstilstand is er evenwel nog hevig
gevochten. De Bulgaren schynen een laatste
wanhopige poging te hebben gedaan om
hun positie op het oorlogsveld te verbete
ren. En als men de berichten uit Sofia
gelooven mag, dan werd die poging met
goeden uitslag bekroond. Althans hetBul-
gaarsche bericht meldde dat het Bulgaar-
sche leger op het punt was om de Griek-
sche hoofdmacht te omsingelen toen het
bericht van den wapenstilstand kwam.
Onmogelyk is zoo iets niet, maar waarde
Grieksche berichten precies het tegenover
gestelde beweren en mededeelen, dat de
Bulgaren by hun laatsten aanval zoowel
op de flanken als in het centrum terug
geslagen werden, dan dient te worden
gevraagd of het Bulgaarsche overwinnings-
bericht er ook niet op gericht was, invloed
op de onderhandelingen uit te oefenen.
De onderhandelingen zijn intusschen
begonnen en 'tis nu maar te hopen dat
Servië en Griekenland een beetje gematigd
zyn in hun eischen. Met Roemenië zal
Bulgarije wel heel gauw klaar zyn. De
Roemeensche eischen zyn niet overdreven
en de Bulgaarsche regeering heeft dan ook
maar de eerste de beste schade genomen.
Ook met Turkye zal het nog zoo dadeiyk
niet klaar zijn. Het Turksche leger heeft
Adrianopel bezet en het heeft verklaard de
stad niet weer prijs te zullen geven. Blijk
baar speculeert de Porte op het gebrek aan
eenstemmigheid van de mogendheden, die
nog maar steeds niet weten hoe ze de
houding van Turkije moeten opvatten.
IQ
TEXELSCHE COURANT.
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Burg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
hnden met verliooging der porto's.
Prijs der Advcrtentibn.
Van 1 tot 5 rogels 30 Cts. Iedere regol moor 3 Ct.
Grooto lettors en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekond. Bowijsnummers 3 Cts. por nummor.
oo- -o
