N\ 2710,
Donderdag 25 September 1913.
278t* Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland,
Van week tof week
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Adverteutiën vóór 9 nnr op den dag der nitgave
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de üitg. Firma LANGEVELD DE R O O IJ, Parkstraat, Burg op Te x e n
13—20 Sept.
Na aan de grootsche onafhankelijkheids
feesten in de hoofdstad des lands luister
bjjgezet to hebben door hare tegenwoordig
heid vertrok de koninklijke familie Maandag
weder naar de residentie, waar den volgenden
dag de plicht H. M. als hoofd van den
Staat riep de Staten-Generaal op de bekende
plechtige wjjze te openen. Daarvoor was
ook dit jaar by het publiek van Den Haag
en de omstreken weder groote belangstelling,
zooals uit de mededeelingen in de bladen
kon blijken. De dag van de Koningin in
d6 gouden koets is voor het Haagje steeds
een der druksten.
Groot mag intusschen ook genoemd
worden de belangstelling die in den lande
gekoesterd werd omtrent hetgeen H. M.
aan de vertegenwoordigers van hetNeder-
laDdsche volk te zeggen had. Men mag
gerust aannemen, dat met groote aandacht
de inhoud van de troonrede van dit jaar
ontvangen is. Daarvoor was meer dan een
reden aanwezig. De verkiezingen hebben
het land een nieuw kabinet gebracht. De
kiezers hebben een 6inde gemaakt aan het
bewind der rechterzijde, midden in 6en
tijdperk dat gewichtige ingrijpende wets
voorstellen 'öf afgehandeld öf in behandeling
genomen waren.En voorts heeft het heel wat
voeten in de aarde gehad voordat het nieuwe
kabinet er was. De toestand voor de
linkerzijde was verre van aangenaam, te
meer waar de voor een regeering zoo noodige
eenheid ontbrak doordat de samen
werking van vrijzinnigen en sociaal-demo
craten, door de weigering van de laatsten
niet tot stand gekomen was. Toen einde
lijk het kabinet-Cort van dér Linden er
was, werd al dadelijk gevraagd, wat wil
dat Kabinet en wat is het. Vooral door
de opname daarin van den heer Treub
taste men eigenlijk in het duister omtrent
het karakter van het nieuwe ministerie
en gevraagd werd o.m. hoe dat dit stond
ten opzichte van de concentratie en het
program van deze. De nieuwe bewinds
lieden lieten weinig los en zoo concentreerde
zich als van zelf de belangstelling inzonder
heid op de troonrede, omdat daaruit naar
verwacht mocht worden, zou zijn af te
leiden het karakter van het nieuwe kabinet.
Nu, in die verwachting is men niet
teleurgesteld. Al kon het ministerie-Cort
van der Linden zich niet aandienen als
concentratie-kabinet, toch blykt uit de
troonrede waarvan de inhoud den
lezers bekend zal zijn dat het nieuwe
Kabinet in het kielzog van de concentratie
zal varen. Kiesrechtuitbreiding en het
wegnemen van de grondwettelijke belem
meringen, tegen het kiesrecht aan vrouwen,
zal onverwijld worden voorbereid, terwijl
tevens een uitbreiding van de eerlang in
werking tredende pensioneering van 70-
jarigen kan worden tegemoet gezien. Men
ziet, de twee hoofdpunten van het concen
tratieprogram bijna onveranderd door de
regeering overgenomen. Wel ligt in hetgeen
de staatspensioneering betreft eenige be
perking maar het stelsel van staatspensioen
is toch ook door minister Treub niet op zij
gezet. Deze bewindsman zal tevens trach
ten de Ziekte-. Raden-, en Invaliditeitswet
te vereenvoudigen en te verbeteren, waaruit
volgt, dat de ontwerpen Talma niet zoo
maar ingetrokken zullen worden.
Wat de verdere inhoud der troonrede
retreft, schijnt de regeering voornemens
reeds spoedig te komen met een algemeens
inkomstenbelasting en een verhooging van
het successierecht. De Tariefwet zal wel
van de baan zyn, maar er moet veel geld
wezen en de regeering acht dan ook nieuwe
middelen noodzakelijk. De in de laatste
jaren regelmatig terugkeerende klacht, dat
de toestand van 's Rijks schatkist dringend
voorziening eischt kon ook in deze niet
achterwege blijven.
Bij de alg6meene verkiezingen werd door
de rechterzijde inzonderheid de School
kwestie naar voren gebracht.Dienaangaande
kon een verklaring der regeering derhalve
moeielijk achterwege blijven. Zij meent,
blijkens deze, den weg tot een bevredigende
oplossing dezer belangrijke kwestie te
moeten laten zoeken door een in t6 stellen
Staatscommissie.
Verder stippen we nog even aan, dat een
algeheele herziening van het wetboek van
strafvordering in uitzicht wordt gesteld, dat
minister Rambounet Indiê een slagschip
toe denkt „ten laste van de Indische geld
middelen", dat op het fundament van de
militiewet-Colijn zal worden voortgebouwd
en dat een gedeeltelijke afsluiting en
droogmaking der Zuiderzee ter hand zal
worden genomen. Daarmee vestigen we
op de belangrijkste passages dör regeerings-
verklaring dan de aandacht.
o—o—o—
Te Jena kwam in de afgeloopen week de
Duitsche sociaal-democratische arbeiders
partij bijeen. Het jaarlijksche congres werd
gehouden en voor het eerst zonder Bebel.
Die groote leider der Duitsche „Genossen"
is niet meer en het congres te Jena had
tot taak zijn opvolger aan te wijzen. Can-
didaten waren er bij de vleet, doch niet
ieder die zich geschikt acht in de voet
stappen van den ouden aanvoerder te treden
is dat ook, In Bebel toch ging een bijzondere
persoonlijkheid heen, wiens verdiensten juist
het sterkst naar voren traden in vergade
ringen als deze waarin revisionisten en
Marxisten elkander ontmoetten, doorgaans
om elkaar te bestrijden. Bebel nu was de
man, die in die moeilijke oogenblikken nooit
de teugels slippen liet en door zyn woord
en den invloed, die van zijn leiderschap
uitging, steeds een scheuring in de partij
wist te voorkomen. Het verlies dat de partij
door zijn dood leed kwam dan ook inzon
derheid op het congres te Jena nog eens
aan het licht.
Er waren weer verschillende „brandende"
partijkwesties, waarvan wel een der voor-
naamsten was, de houding van de Ryksdag-
fractie ten opzichte van de legerwetten.
Zooals men weet stemden de 110 sociaal
democratische Ryksdagleden voor de dek
kingsuitgaven, wat in de oogen der Marxisten
ongetwijfeld een niet geringe zonde was.
De houding der fractie vond dan ook felle
bestrijding en werd door sommige Marxisten
als verraad bestempeld, doch daarentegen
werd het door anderen in bescherming ge
nomen. Men stelde het dan voor, dat by de
fractie ten slotte den doorslag had gegeven
de overtuiging, dat bij verwerping van de
belastingen, waarbij de arbeiders nogal
ontzien werden, anderen niet achterwege
zouden blijven, waarin met de wenschen
der minder gegoeden minder rekening zou
worden gehouden. De houding der Rijksdag
leden werd met groote meerderheid goed
gekeurd.
Er werd over de kwestie heel wat gezegd
doch ten slotte bleef het toch bij woorden
en werd de eenheid in de partij door de
kwestie niet verstoord.
Ook de lange en drukke, nu en dan harts
tochtelijke debalten over het al of niet
wenschelijke van een massastaking als
middel in den politieken strijd waarover
revisionisten en Marxisten lang niet geljjk
dachten, bracht geen scheuring in de partij
teweeg. De Marxisten waren ook ditmaal
in de minderheid.
oo—o
De Engelscho pers houdt zich in de laatste
dagen weer eens druk bezig met de Iorsche
kwestie. De Koning, die op zjjn buiten
verblijf te Barmoral vertoeft, heeft in de
afgeloopen week een aantal staatslieden
ontvangen, naar men meldt om met dezen
te bespreken op welke wijze een bevredi
gende oplossing van de dreigende kwestie
kan worden gevonden. Zooals men weet,
dringen de Unionisten nog steeds aan op
nieuwe verkiezingen voor het Lagerhuis.
De regeering heeft al meer dan eens ver
klaard, dat de kiezers, naar haar meening
reeds tot tweemalen toe gelegenheid gehad
hebben zich over de Home Rulekwestie uit
te spreken, doch de lords blijven op hun
stuk staan. Blijkbaar verwachten zjj van
nieuwe verkiezingen een andere meerder
heid in het Lagerhuis. Wat evenwel alles
behalve te verwachten is als in aanmerking
genomen wordt dat de Ierscheafgevaardigden
aan de zijde der regeering staan. Helgroot
ste deel van Ierland toch wil vóór alles
Home Rule en alleen van de meest noorde
lijke provincie, Ulster, komt het verzet. Dat
verzet wordt echter met den dag dreigender
en hoe meer het oogenblik nadert, dat aan
Ierland zelfregeering zal worden verleend,
hoe dreigender aanzien de Ulstersche tegen
stand krijgt. Men weet te vertellen, dat in
Belfast een formeele opstaod voorbereid
wordt. De Oranjemannen hebben grootè
hoeveelheden wapens en amunitie bijeen
weten te brengen en een gewapend optreden
wordt in stilte voorbereid. Ook wordt ge
meld, dat, indien het 1-Iome Rule-ontwerp
aangenomen mocht worden een aantal
officieren van het leger op staanden voet
ontslag uit den dienst zullen vragen. Uit
de geschiedenis Weet men, dat de Ulster
mannen niet voor geweld terugdeinzen als
het moet. Het kwam reeds meermalen,
inzonderheid in de dagen toen Gladstone
Ierland een beperkte zelfregeering wilde
geven, tot opstand en geweld, waarbij
menschenlevens vielen te betreuren.
Gevreesd moet worden dat de opstand
opnieuw ontketend zal worden en daarom
is het te verklaren, dat getracht wordt een
middenweg te vinden. Zoo moet ook de
koning zich thans druk bezig houden met
een aantal staatslieden over de vraag of er
niet een bevredigende oplossing van de
kwestie kan worden gevonden.
o—o—o
De onderhandelingen tusschen Turkije en
Bulgarije gevoerd, hebben 6indelyk het
gewenschte resultaat opgeleverd. Beide
partijen zijn tot overeenstemming gekomen
en het kan niet worden ontkend, dat de
Turksche diplomaten ten slotte de over
winning op die van Bulgarije hebben be
haald. De Turken zullen zelfs niet alleen
Adrianopel doch ook Kirkilisse met het
achterland dezer beide steden behouden.
Lang hebben de Bulgaren zich tegen de
Turksche eischen verzet, doch ten slotte
moesten ze wel toegeven. De toestand lag
daar geheel naar aan. Voor de Bulgaren
toch was hy al heel ongunstig. De Porte
kon aan haar wenschen kracht bijzetten
door een leger van 300000 man, dat de
Bulgaarsche gren3 ernstig bedreigde en
tevens moet Bulgarije rekening houden met
de vry onverwachte en ernstige onafhan
kelijkheidsbeweging, die zich gelden laat te
Gamuldzjina en de omliggende plaatsen.
Het zal nog werk genoeg hebben om er
het Bulgaarsche gezag te doen eerbiedigen
ook al werd de hoofdplaats van het in
beweging geraakte gebied door zjjn troepen
bezet. Naar luid der berichten bracht de
bevolking zelfs een legermacht van 15 a
20000 mohamedaansche en Grieksche vrij
willigers op de been.
Een nog dringender reden om zich niet
te lang en te halstarrig tegen de Turksche
eischen te verzetten was voor de Bulgaren
gelegen in het feit, dat de mogendheden
absoluut niet geneigd waren ten gunste
van Bulgarije tusschen beide te komen.
De Bulgaren hebben den tweeden Balkan
oorlog gewild en ze moeten daarvan thans
de wrange vruchten plukken. Ze krijgen
bun verdiend loon en als zy zich thaDS
met veel minder tevreden moeten stellen
dan waarop ze eerst aanspraak konden
maken, dan is dat te wijten aan hun eigen
oorlogzuchtig optrodeD, dat don tweeden
strijd, die met de bondgenooten van eertijds,
ontketende,waarvan Turkije handig gebruik
heeft weten te maken.
Turkije kan thans eenigszins tevreden
zjjn. Adrianopel mot het achterland zal
Turksch blijven. Het Turksche leger hoeft
zijn prestige in het rijk herwonnen on de
zetel van de Jong-Turkscho Regeering
staat thans vaster dan eenige maanden
geleden.
Laat ons hoopen, dat met het verdrag
van Konstantinopel eindolijk gekomon is
voor den Balkan een tijd van vredo waar
in do landen zich kunnen herstellen van
de verschrikkelijke slagen die de oorlog
ze toebracht.
TEXEL, 24 September 1913.
Zaterdag jl. deed de heer J. P.
Schenkers, leerling voor de Zeevaart
school alhier, te 's-Gravenhage met
gunstigen uitslag 6xamen van 3de
stuurman groote stoomvaart.
Aan het VI. Blad ontleonen wij
dat onze vroegere plaatsgenoot de heer
W. J. Mets, thans klerk in den Post
en Telegraafdienst te Hoorn, met ingang
van 16 dezer is bevorderd tot commies-
titulair.
Athletische Wedstrijden.
De tweede dag der Athetische wed
strijden uitgeschreven door de Sport
vereniging alhier, had Zondag j.l. plaats
onder niet minder gunstige omstandig
heden dan den Zondag bevorens
(Jok nu weder was de deelname en
belangstelling groot. Zeer velen waren
opgegaan naar het terrein voor den wed
strijd bestemd, alwaar ook nu weder de
muziek van Texelsch Fanfarecorps zich
deed hooren.
De wedstrijden van dezen dag werden
besloten met een voetbalwedstrijd
tusschen Holland I van Alkmaar en
Texel I van hier; welke wedstrijd in het
voordeel van Texel uitviel met 6 tegen
3 voor Holland.
Des avonds werden in het „Hotel
Texel" de prijzen in dezen en in de
wedstrijd op Zondag bevorens behaald,
aan de winnenden uitgereikt.
Heerlijk herfstweder begunstigde ook
nu weder het wedstrjjdfeest.
Omtrent den uitslag werd ons het
volgende medegedeeld:
hardloopen 5000 Meter.
Ie prijs Middendorp, Texel, 18 m. 40 s.
2e Gomes, Helder, 19 m. 4 s.
Vèr-springen.
Ie prijs J. Korver, Helder, 6,66 M.
2e Joh. Schrama, Texel 6,65
3e P. Keijser 6,45
Hardloopen100 Meter.
Ie prijs Besteyman, Alkmaar 13 sec.
2e Frohn, Texel, 137s sec.
3e Arends, Helder.
Touwtrekken.
Ie prijs Brunt, Texel
2e J. C. Korver, Helder
Bal-vèr-trappen.
Ie prijs v. d. Palm, Texel
2e G. Dros
Estafetteloop 300 Meter.
Ie prijö Alb. Dros, J. Schrama, Frohn
Sportclub Texel.
2e Arends, Van Strijen, P.Grande
3e Kager, Selderbeek, Stelle
beide O.K.K. Helder.
Hoogspringen met polsstok.
Ie prijs Joh. Schrama, Te^el, 2,70 M.
2e J. Korver, Helder, 2,60
3e W. B. Cruijff
TEXELSCHE COURANT.
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Burg 30 Cts. Franco per post door go-
heel Nederland 45 Cts. N»ar Amerika en andere
1-inden met verhooging der porto's.
Prijs der Advertentitm.
Van 1 tot 5 rogels 30 Cts. Iodero regel meer fl Ct.
Grooto letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 3 Cts. per nummer.
