Hgpj
PB
N°. 2734.
Donderdag 18 December 1913.
27"* Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Dit blad verschijnt Woensdag;- en Zaterdagavond
Adverteutiëu vóór 9 unr op den dag der uitgave
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de TJitg. Firma LANGEVELD& DE R O O IJ, ParkstraatBuro op Tbx el.
Van week fof week.
TEXELSCHE COURANT.
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Burg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Nssr Amerika en andere
l'.nden met verhooging der porto's.
Pj't/s der Advertenli&n.
Van 1 tot 5 regols 30 Cts. Iedere regel meer 6 Ct.
Groote lettors en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 3 Cts. per nummer.
RAADSVERGADERING.
De Burgemeester der Gemeente Texel j
Gelet op art. 41 der Gemeentewet
Brengt naar aanleiding daarvan, ter
kennis van de ingezetenen, dat eene ver
gadering van den Gemeenteraad is belegd op
Vrijdag den 19 December 1913,
des voormiddags te lCfl/s uur in de daarvoor
bestemde zaal ten Raadhuize dezer Ge
meente.
Texel, den 15 Dec. 1913.
De Burgemeester van Texel,
GAARLANDT.
Onderwerpen ter behandeling:
1 Mededeelingen. Ingekomen stukken.
2 Benoeming regent en regentes uan het
Algemeen Weeshuis.
3 Benoeming trnee leden uan- en een
regentes bi] het Algemeen Armbestuur.
4 Voorstel uan den heer D. P. Bakker,
betreffende het personeel ter secretarie.
Rijden zonder licht.
De Burgemeester der gemeente Texel
Overwegende, dat in deze gemeente her
haaldelijk wordt gereden met rijwielenen
voertuigen, zonder dat deze dee avonds op
de voorgeschreven wijze zijn vocrzien van
een brandende lantaarn
Brengt in herinnering, dat volgens het
motor- en rijwielreglement:
lo. een rijwiel, waarmede tusschen een
half uur na zonsondergang en een half
uur voor zonsopgang over een weg wordt
gereden, moet voorzien zijn van minstens
één lantaarn, welke voorwaarts een helder
wit licht uitstraalt
2o. een rij- of voertuig, niet zijnde
een kruiwagen, kinderwagen ot daarmede
gelijk te stellen rij ot voertuigen, dat
zich tusschen één uur na zonsondergang
en één uur voor zonsopgang op een kunst
weg bevindt, zonder dat het achter een
ander rij- of voertuig is gekoppeld, voorzien
moet zijn van minstens één lantaarn, die
vooraan geplaatst is aan de linkerzijde en
voorwaarts een helder wit licht uitstraalt,
kunnende voor een voertuig op vaste assen
het licht ook worden geplaatst
a. aan de voorzijde van het voortuig
zooveel doenlijk naar links;
b. links aan het gareel van het trekdier
oi het meest linksche van meer trekdieren;
c. aan het vooreinde van den disselboom;
d. bij voertuigen op twee wielen onder
aan de as en bij voertuigen op vier wielen
onder aan de vooras
e. gedragen voor de borst of in de band
door den bestuurder ol door een geleider,
mits deze zich ter linkerzijde op ot nevens
het voertuig bevindt;
Vestigt er de aandacht op, dat op de
naleving van bovenstaande bepalingen,
tegen de overtreding waarvan geldboete is
bedreigd van ten hoogste t 50,streng
de hand zal worden gehouden.
Texel, 12 December 1918.
De Burgemeester voornoemd,
GAARLANDT.
INRICHTINGEN,
welke gevaar, schade ot hinder kunDen
veroorzaken.
Burgemeester en Wethouders der Ge
meente Texel brengen ter openbare
kennis dat het verzoek van het Eestuur
van den polder „het Noorden" om op de
perceelen, kadastraal bekend in Sectie
A, nos. 1406 en 2241 een watergemaal
gedreven door een ruwoliemotor te mogen
oprichten door Ged. Staten van Noord
holland is toegestaan.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat
volgens de bestaande jurisprudentie
eventueel NIET tot beroep van de beschik
king bevoegd zijn zij, die indertijd niet
voor het Gemeentebestuur zijn verschenen
om hun bezwaren mondeling toe te lichten.
Texel, den 15 December 1913.
Burgemeester en Wethouders vnd.
De Secretaris, De Burgemeester,
JONKER. GAARLANDT.
613 Dec.
De algemeene beschouwingen over de
Staatsbegrooting duurden in de Kamer in
de afgeloopen week nog onafgebroken voort.
Niet minder dan 25 leden, dat is 1/1 der
Kamer, hebbeD gemeend de sluizen hunner
wel- of veelsprekendheid open te moeten
zetten, waarna eindelijk de minister-pre
sident aan het woord kon komen. De
minister had niet veel woorden noodig om
de meer dan twee dozijn sprekers te ant
woorden, De breedvoerige algemeene
beschouwingen der Kamer toch waren
meerendeels over het Kabinet heengegaan
en gingen meest van partij tot partij. De
verkiezingen, do kabinetscrisis en de
portefeuilleweigering door de sociaal
democraten waren al zoo wat het stramien
waarop de meeste sprekers hun redevoe
ringen borduurden.
Aan de andere kwesties werd maar
matig de aandacht gewijd al bracht de
rechterzijde dan ook de schoolstrijd en de
linkerzijde het kiesrecht vraagstuk en de
verzekeringskwestie naar voren. Door geen
enkele partij werd stelling genomen tegen
het nieuwe Kabinet en al konden niet alle
sprekers ODvoorwanrdeiyk hun steun toe
zeggen, toch mocht de regeering zich heel
rustig en prettig gevoelen bij de breed
voerige beraadslagingen.
Zoo ging het debat meerendeels over
het hoofd van het Kabinet heen en had
minister Cort van der Linden dan ook
niet veel tijd noodig om de sprekers te
antwoorden. Hy deed het inderdaad nog
in beknopter vorm dan menigeen verwacht
zou hebben.
Beknopt en toch volledig. Zonder omhaal
van veel woorden zette hy precies, helder
en klaar uiteen het standpunt dat de
regeering ten opzichte van de partijen en
van de vraagstukken van onzen tijd inneemt.
De pers heeft over het algemeen de mini-
strieele redevoering geroemd als een mees
terstuk naar vorm en inhoud, en terecht.
En men zou ze ook handig kunnen noemeD,
want de minister wist schier alle partijen
zoo goed als volkomen te bevredigen. Het
kabinet wenscht het kiesrecbtvraagstuk en
de ouderdomsverzorging tot oplossing te
brengen en daarvoor zal het gaarne don
steun der sociaal-democraten aanvaarden,
met handhaving van eigen zelfstandigheid
en'onder erkenning van het groote begin-
selverschil, dat er overigens tusschen het
Kabinet en de S- D. A. P. bestaat. Ten
opzichte van de Concentratie staat de
regeering volkomen vrij, even vry als de
concentratie tot haar, wat niet wegneemt
dat het Kabinet het groote beginsel der
concentratie aanvaardt. En wat de rech
terzijde betreft daartegen over staat de
regeeriuz geenszins vijandig. Integendeel.
De minister-president legde er echter den
nadruk op dat hij haar uitsluitend ais
staatkundige partij beoordeelde en zette
vervolgens het standpunt der regeering
inzake de schoolkwestie uiteen. Men weet
dat in de pers der rechterzijde gehoord is
de eisch, dat het kabinet tegelijk met de
grondwetsherziening inzake het kiesrecht
ook de schoolkwestie in den door de
rechterzijde gewenschten geest zal oplossen.
Ook in de Kamer is door enkele sprekers
dit, meer als wensch dan als eisch, naar
voren gebracht. Welnu, de regeering kan
in een dergelijk compromis niet treden.
Indien de staatscommissie voor het onder
wijs een grondslag voor overeenkomst heeft
gevonden en dat kan misschien binnen
enkele weken reeds het geval zijn dan
kan dat in een grondwetsartikel geformu
leerd worden en heeft de regeering geen
bezwaar de revisie van art. 192 in de grond-
wetsherzining van art. 8') te betrekken.
De heer J.ohman, de woordvoerder der
Christ. Historischen heeft bij de replieken
sympathie met dat denkbeeld uitgesproken,
zonder echter eenige toezegging te kunnen
doeD. Daarentegen hefft Dr. Kuyperinde
„Standaard* het aangegeven standpunt
onvoldoende genoemd en het consigne
gegeven dat de rechterzijde onverzwakt
behoort vast hcuden aan haar eischen
inzake de schoolkwestie. De vrede tusschen
de regeering en de rechterzijde is dus nog
niet verzekerd, maar er bestaat toch wel
eenigen grond voor de verwachting, dat
het, voorloopig althans, nog niet tot een
conflict zal komen.
Zooals boven gezegd, maakte de rede
voering van minister Cort van der Linden
over 't algemeen een uitstekenden indruk.
We gelooven dat de positie der regeering
daardoor niet weinig versterkt.
—o-o—o—
De Duitsche bladen hebben in de afge
loopen week nog zeer veel geschreven
over de Zaberner kwestie. Iotusschen
zijn de gemoederen thans gekalmeerd,
het 99e regiment van Zabern heeft op bovel
van den Keizer de stad verlaten en is in
een tweetal kampen voorloopig onderge
bracht, de stadhouder van Elzas-Lotha-
ringen heeft de verzekering van den Keizer
ontvangen, dat de grondwettelijke vrijheden
en rechten van het ryksland in het vervolg
zullen worden geëerbiedigd en von Beth-
man Hol weg, die door de rij ksdag op een motie
van wantrouwen werd onthaald, heeft zich
daardoor niet van streek laten brengen
doch blijft de leiding der zaken in handen
houden.
De hoofdzaak is, dat de burgers van
Zabern voldoening hebben gekregen voor
den smaad hun door de militaire autori
teiten aangedaan. Wel behoort de kwestie
nog niet geheel tot het verleden, wordt er
omtrent het optreden der militairen een
onderzoek ingesteld en zullen de sociaal
democraten in den Rijksdag de kwestie nog
eenigen tyd warm houden, doch de kalmte
is teruggekeerd en kan gezegd worden dat
de kwestie zoo goed ale tot het verleden
behoort.
—o—o—o—
Het nieuwe Fransche Kabinet is er al
weer. De oplossing van eeD Kabinetscrises
neemt in de republiek doorgaans niet veel
tijd in beslag. Het bijeenzoeken van een
nieuw stel ministers gaat er in den regel
haast even vlug als het om hals brengen
van een ministerie.
Deze keer giüg het echter niet zoo vlot
als men wel gewend is, zulks als een ge
volg van de radicalen, die sedert het congres
te Pau in hun optreden allesbehalve ge
matigd zijn. Men weet, dat deze alles gedaan
hebben om Poincaré als president te woren
en met hulp der socialisten er ook in ge
slaagd zijn het Kabinet Barthou ten val te
brengen.
President Poincaré die een man des vredes
is, trachtte voor het nieuwe Kabinet de
samenwerking te krygen van de republi
keinen en de radicalen. Hij gaf daarvoor
eerst opdracht aan senator Ribot en toen
deze niet geslaagd was, aan Senator Dupuy
om een Kabinet samen te stellen uit de
beide partijen. Ook Dupuy slaagde niet,
omdat de radicalen halstarrig weigerden
zitting in een gemengd Kabinet te nemen.
President Poincaré had ook een onderhoud
met radicalen leider Caillaux maar daarbij
kwam al dadelijk naar dé bladen weten te
melden een zeergroot verschil van meening
omtrent de politieke aangelegen beden aan
het licht. Toen dan ook dienzelfden avond
Caillaux in een byeenkomst van het uit
voerend comité der radicale partij eenige
mededeelingen dienaangaande gedaan had,
werd besloten, dat de radicalen geen deel
zouden uitmaken van eenig Kabinet, dat
niet een zuiver radicaal Kabinet was.
Daaraan hebben zij zich strikt gehouden
en geen enkel radicaal is voor de verleiding
bezweken om een zetel iD een gematigd
Kabinet te aanvaardeD. Zoo bleef aan
Poincaré ten slotte niets anders over, dan
aan Doumergue de vorming van een radicaal
ministerie op te dragen. Deze heeft daaraan
voldaan en zoo heeft de republiek dan nu
een Kabinet van onvervalschten radicalen
bloede.
Of zy zich lang in haar bezit zal mogen
verheugen, is echter wel zeer de vraag.
Wel heeft Jaurès het nieuwe Kabinet al
zoowat den steun der socialisten beloofd
als het maar flink doortast en in de eerste
plaats weer den 3-jarigen diensttijd afschaft,
doch daartegenover zal het wel niet op den
steun der andere partyen rekenen als het
in zuiver radicale richting wenscht te
stui 3D. Zoo heeft meo in Kamer en Senaat
een groote meerderheid voor evenredige
vertegenwoordiging, waartegen de radicaleD
fel gekant zijn, was er destijds een slerke
meerderheid voor den 3-jarigeu diensttyd
en zoo meer.
Het aantal van hou die dit nieuwe
Kabinet 6en lang leven voorspellen is stellig
gering.
Dondordag heefl het nieuwe Kabinet zich
aan de Kamer voorgesteld. Daarin legde
de regeering oen verklaring af, waarin zij
haar plannon voor de toekomst ontvouwde.
Zy zal trachten nog voor do eindstemming
over do begrooting voor 1914 de Inkomsten
belasting door den Senaat te doen aan
nemen. Verder zal er eon Vermogensbelas
ting voorgestold worden, teneinde daaruit
de kosten der militaire wetten te bestrijden
en de lasten voor handel, nyverheid en
landbouw te verlichten. Wat verder den
8-jarigen diensttyd betreft, verklaarde de
regeering dat ze de debatten daarover niet
zal heropenen, en dat ze de wet zal uit
voeren, doch dat zo tevens maatregelen zal
ontworpen om afgezien van don duur van
den diensttijd, het leger voldoende krachtig
te maken.
De regeeringsverklaring wordt door de
bladen algemeen als handig en voorzichtig
aangemerkt cn ze maakte in de Kamer dan
ook geen slechten indruk. Dit valt af te
leiden uit het feit, dat met een boboorlyke
meerderheid een motie aangenomen werd
waarin de Kamer haar vertrouwen in de
regeering uitsprak.
't Biyft intusschen zeer de vraag, hoelang
het nieuwe Kabinet zich in dat vertrouwen
zal mogen verheugen.
o—o—o—
Op den Balkan keert hot gewone leven
langzamerhand terug, nu over do groote
kwesties beslist is. Zoo is de oude toestand
dan ook in zooverre hersteld, dat in Bul-
garye in de afgeloopen week de algemeene
verkiezingen voor de Sobranja konden
worden gehouden. Zoowel buiten als in
Bulgarye zelf werd de uitslag dezer ver
kiezingen met belangstelling tegemoet ge
zien. Inzonderheid omdat daaruit zou kun
nen biyken hoe hetBulgaarschevoIkoordeelt
over de daden der beide vorige regeeringen
die Bulgarye in den oorlog gewikkeld
hebbeD.
De eerste berichten over den uitslag gaven
den indruk dat de regeeringsparty de over
winning had behaald en de offleieuso pers-
buroaux hieven dan ook reeds een triomf
feest aan over de behaalde overwinning.
Doch al spoedig verstomde die kreet, want
het bleek, dat men zich deeriyk vergist
had. De regeeringsparty bleef in de minder
heid, terwyi de nederlaag van de aan
hangers van her vorig Kabinet, dat van
den oorlog met Turkije, nog grooter was.
Dezen de progressisten toch slaagden
er slechts in één zetel te veroveren, die
door Danef zal worden bezöt.
In het geheel werden 93 leden gekozen,
die kunnen gerekend worden te behooren
tot de regeeringspartij, terwyi de oppositie
109 zetels veroverde. Do regeering is dus
in de minderheid gekomen, maar toch moet
zo besloten zyn dadeiyk nog niet af te
treden. Zij moet n. 1. willen trachten een
overeenkomst te sluiten met een der op
positie partyen.
Het grootste succes by deze verkiezing
hebben de socialisten gehad. Hadden zij in
de vorige Sobranja slechts éen vertegen
woordiger in de niouwe zullen zij over 47
kunnen beschikken. Zelden waren hun dan
ook de omstandigheden gunstiger. Inzon
derheid ging het bij de verkiezingen om de
vraag, wien de schuld geweten moet wor
den van de rampen die de natie troffen.
Gesjof de tegenwoordige minister-president
werpt de schuld, zooals men weet, op het
Kabinet-Danef, terwijl dit op zijn beurt den
KoniDg aansprakelgk stelt. Het volk heeft
zware offers moeten breDgeD, de oorlog
heeft overal rouw en ellende gebracht en
tijdens dien trad de regeering bovendien
met scherpte op. Dat heeft velen in de
armen van het socialisme gedreven. Ook
hebben de socialistische leiders zich bijzon
der bij deze verkiezingen geweerd. Vooral
het platteland werd door hen bewerkt en
in massa schaarden de boeren zich onder
de roode vaan.
De nederlaag die de regeering geleden
heeft kan op zich zelf verblijdend worden
genoemd Men weet, hoe de tegenwoordige
Bulgaarsche staatslieden onomwonden heb.
ben verklaard, dat Bulgarye slechts nood.
gedrongen de vredesvoorwaarden geaccep.