- N9 2741.
iondag 11 Januari 1914.
27 Jaargang,
Nieuws- en
Advertentieblad.
Land- en Tuinbouwbrieven.
Binnenland.
Gemengd Nieuws.
R
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden,
Voor den Burg 30 Cts. Franco -per post door go-
heel Nederland 45 Cts. Nanr Amerika en Andere
1 nden met verkooging der porto's.
Wij gaven aan de post ter ineasseering
j, ile kwit. voor abonnement, enz. buiten
Texel. Beleefd verzoeken wij voldoening
bij aanbieding.
De Uitg.
Advertentiën vóór 9 uur op den dag der uitgave
Prijs der Advertetiliin.
Vsn 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedore regel moer 5 Ct.
Qrooto letters en Vignetten wordon naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 3 Cts. por nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIËN worden aangenomen bij de Uiig. Firma LANGEVELD& DE ROOIJ, ParkstraatBürö op Tr
SCHOORSTENEN.
Burgemeester en Wethouders van
Texel brengen in herinnering dat
volgens de verordening op het bouwen,
sloopen en wonen in deze gemeente,
stookplaatsen en rookgeleidingen o.a.
,e aan de volgende eischen moeten beant-
woorden
10 lo. Het in den schoorsteen verbonden
hout moet door oen laag metselwerk van
minstens 0,11 Meter dikte van het
rookkanaal zijn afgescheiden
2o. De deuren en kozijnen in de be
staande schoorsteenen moeten van ijzer
of van binnen voldoende met ijzer of
zink bekleed zijn
3o. De deuren en kozijnen in de nieuw
te bouwen schoorsteenen moeten geheel
{[van ijzer zijn
4o. De schoorsteenen, bij de nok
itkomende moeten zijn opgetrokken min-
tens 0,50 Meter en de in het dak uit
m komende minstens 1,50 Meter boven het
11 hoogste punt, waar zij door het dak
afkomen
in, 5o Alle schoorsteenpijpen moeten zoo
k wijd zijn, dat zij behoorlijkgeveegd of
bijgetrokken kunnen worden
1 6o. De haardsteden of open stook
plaatsen moeten op steen gemetseld ziju,
•terwijl de ijzeren stookplaatsen nimmer
:- op houten vloeien of binten mogen
s 1 worden geplaatst,
J Overtreding van een of meer dezer
voorschriften kan worden gestraft met
hechtenis van ten hoogste een maand
of geldboete van ten hoogste f150,
Texel, 7 Januari 1914.
Burgemeester en Wethouders voornmd.
GAARLANDT.
De Secretaris, JONKER.
ib
dj ARMENWET.
m Burgemeester en Wethouders van
m Texel brengen ter openbare kennis, dat
ai dè „Weldadige instelling van wijlen
oM iartje Dijt" door hen op 5 Januari j 1.
el is geplaatst als eene bijzondere instelling
1 op de in deze gemeente gehouden
^wordende lijst van instellingen van wel-
dadigheid, bedoeld in artikel 3, eerste
jlid der Armenwet.
Texel, 7 Januari 1914-
nj Burgemeester en Wethouders voornmd.
GAARLANDT.
De Secretaris, JONKER.
XXVIII.
Het paardengebit.
In dezen eersten brief in het nieuwe jaar
zullen wij iets vertellen over de voor
naamste ouderdomskenmerken, welke bij
het paard aan het gebit zijn op te merken.
We zullen ons uitsluitend bepalen tot de
kenmerken die aan de snijtanden te zien
zijn.
Een volwassen paard heeft in elke kaak
6 snijtanden, die eigenaardige vaknamen
dragen. Het middelste paar noemen de
paardenkenners „binnentandeD", de beide
aan weerszijden daaraan grenzenden de
„middellanden" en de beide uitersten de
„hoektanden". Deze laatste moet men niet
verwarren met de eigenlijke hoektanden,
die alleen bij den hengst worden aange
troffen, en die men „haaktanden" noemt.
Den leeftijd van het veulen bepaalt men
naar het verschijnen der veulentanden, het
zijn melkgebit, en het vervangen daarvan
door de blijvende paardetanden, dus naar
het wisselen, terwijl men eveneens let op
het „gevuld" raken der snijtanden. Dit
laatste behoeft eenige verklaring. De
wrijfvlakte van een snijtand by het paard
is tot een bepaalde diepte ingeschulpt,
waardoor een holte ontstaat. Deze „kroon-
holte" wordt langzamerhand metspijsrostcn
gevuld, doch is op de wrijfvlakte van de
tand Z6er goed waarneembaar.
De tanden slijten van boven sterk af,
doch groeien van onder bij de wortel steeds
aan, blijven daardoor ongeveer evenlang,
doch bij een bepaalde slijting komt
de bodem van de kroonbolte op de
wrijfvlakte, doordat de ronden langzamer
hand wegslijten. De bolle is dan verdwenen
en men noemt een dergelijke tand, hoewel
feitelijk onjuist, doch zeer eigenaardig
„gevuld".
Bij de geboorte van het veulen staan de
binnentanden op doorbreken en komen
spoedig te voorschijn. Gemakshalve zegt
men wel, dat bij het veulen de binnen
tanden na 6 dagen, de middeltanden, na
6 weken en de hoektanden na 6 maanden
verschijnen. De laatste komen echter ge
woonlijk tusschen de achtste en tiende
maand, zoodat het veulen op den leeftijd
van een jaar al zijn snijtanden bezit. Tot
dien tijd hee£t men dus in het aantal en
de grootte der veulentanden een middel
tot het bepalen van den leeftijd.
Ongeveer 1 lj2 jaar later worden de eerste
veulentanden en wel de binnenste door
paardentanden vervangen. In dien tus-
schentijd nu heeft men in het verdwijnen
der kroonholten op die veulentanden een
maatstaf voor het bepalen van den leeftijd.
Het duurt n.l. ongeveer een jaar tot de
veulentand na het doorbreken zoover is
afgesleten, dat de bodem der kroonholte
op de wrijfvlakte komt en de tand derhalve
„gevuld" is. Achtereenvolgens worden dus
de binnentanden, middeltanden en hoektan
den gevuld en wel respectievelijk op een
leeftijd van ruim een jaar, van een jaar en
6 weken en van anderhalf tot twee jaar.
De hoektanden zijn dus juist gevuld, als
de wisseling der binnenste tanden begint.
De nu komende blijvende tanden zijDdoor
haar meerdere grootte gemakkelijk van de
veulentanden is onderscheiden. Bovendien
is bij den eerste geen scheiding te zien
tusschen wortel en kroon, wat wel kan
worden waargenomen bij de veulentanden
doordat de wortel op doorsnee ongeveer
cirkelvormig en de kroon duidelijk
beitelvormig is.
Met tusschenruimte van ongeveer een
jaar worden de veulentanden nu paarsge
wijze door blijvende tanden vervangen.
De binnentanden wisselen, zooals reeds
gezegd, op een leeftijd van ongeveer
twee en half jaar, de middeltanden op
drie en een half jaar en de hoektanden
weer een jaar later. Van nu af let men
in den eersten tijd op het „gevuld" raken
der blijvende tanden.
Eerst moet ephter opgemerkt worden
dat de slijting niet onmiddelijk na het ver
schijnen der groote tanden begint, doordat
ze elkander dan nog niet aanraken. Eerst
ongeveer een half jaar later staan de tegen
over elkander geplaatste tanden met de
hoogere achterranden van de bovenvlakten
tegen elkaar en begint de slijting. Hoe het
nu verder gaat beschrijven we in den
volgenden brief.
H. v. S.
TEXEL, 10 Januari 1914.
Met zekerheid wordt ons mede
gedeeld, dat de N.V. „Witte Bioscoop"
te Helder, een perceel grond aan de
Gravenstraat te derr Burg heeft aange
kocht voor de stichting van een bics-
cope-theatre.
De wijze waarop de N.V. bovenge
noemd de zaak te Helder exploiteert
voorspelt, zegt onze berichtgever, voor
Texel zeker iets goeds.
Vlieland.
Den 15den Januari a. s. viert de heer
G. Swartsenburg, geneesheer te Zegveld,
zijn gouden ambtsfeest. Een jubileum,
dat vooizeker ook in deze gemeente de
aandacht zal trekken, daar de heer
Swartsenburg vele jaren hier heeft ge
praktiseerd. In Haarlem behaalde de
jubilaris 50 jaar geleden zijn diploma en
was achtereenvolgens werkzaam te
Zegveld, Nieuwe Niedorp, Vlieland en
sinds 1897 weder in zijne eerste woon
plaats Zegveld. Moge het den jubilaris
gegeven zijn nog vele jaren te arbeiden
aan zijn schoone levenstaak.
Uit het Rott. Nbl.
Eetlust van vogels,
Als mon van een mensch zegt, dat hij
of zij zooveel eet als een vogeltje, dan
meent men daar meestal mee, dat zij
of hij weinig eet. Maar vogels eten, naar
verhouding tot hun grootte, geweldig
veel. In de maag van een sperwer vond
men overblijfselen van 79 rupsen, 24
kevers, een veldmuis en een bloedzuiger.
De sperwer, die gewoonlijk zich met
muizen voedt, kan er in een maand
ongeveer 1000 stuks verteren. Een tamme
steenuil verslond zeven muizen achtereen.
Drie uur daarna had hij alweer honger
en verslond nog meer grauwtjes. Den
meesten arbeid schijDt echter het rood
bo"stje op dat gebied te kunnen ver
richten. Men heeft dat fraaie beestje op
één dag regenwormen zien eten, tot een
gezamenlijke lengte van 14 voet, samen
ongeveer 8'.) gram wegende, terwijl het
vogeltje zelf nauwelijks de helft weegt.
Uit de Opr. Haarl. Cour.
- De grootste zvindmotor ter wereld.
Enkele dagen voor Kerstmis werd in
Friesland, bij Harlingen, een stalen
wiudmotor in bedrijf gesteld, dienende
voor het bemalen van een polder ter
grootte van ongeveer 750 H.A. Deze
windmotor met stalen windroos, gemon
teerd op een stalen toren, heeft een rad
diameter van 15 M. en kan naar gelang
van de windsterkte tot 30 P,K. ontwik
kelen. De bemaling geschiedt door een
stalen vijzel, weike per uur circa 1800
tot 2U00 kub. M. water kan verplaatsen.
Merkwaardig is het, dat waar men in de
laatste jaren de houten windmolens ging
vervangen door explosiemotoren, men
nu weer meer en meer overgaat tot de
stalen windmotereD, vooral waar het
poiderbemalingen betreft. Bovenge
noemde installatie, geleverd door de fa.
R S Stokvis en Zn te Rotterdam, is
daarom te meer een unicum, omdat ons
kleine landje hierdoor een merkwaardig
heid meer bezit, want naar wij vernemen
is dit de grootste windmeter niet alleen
in Nederland, doch ook in de geheele
wereld.
Een groote snoek.
Uit Ankeveen bericht men, dat de
beroepsvisscher N. Hoetmer een 3noek
gevangen heeft van 27 pond. Twee- of
driemaal had hij reeds de netten ver
nield, waarmede men dacht hem te
vangen.
Eindelijk heeft men dezen geweldigen
roover in een bijzonder sterk net buit
gemaakttoen hij gevangen was ont
lastte bij zich door den bek van een nog
frissche brasem van 41/> pond.
Wel een bewijs dat zoo'n roover heel
wat verslindt.
Da leeftijd vin dezen snoek werd door
vaklui g.-sohat op ongeveer 40 jaar.
„Vad."
Mooie uitvinding.
De R. K. „Handelsreiziger" bevat het
volgende
Herhaalde malen komt het voor, dat
men 's korgens met trein 6,28 van Zwolle,
richting Oldenzaal, de aansluiting mist in
Almelo met de Hollandsche Spoor. Twee
Donderdagen achtereen passeerde hec
mij, dat de trein juist weg was, tenge
volge van het lange oponthoud te Raalte,
zoodat men dan inplaats van om 8,21
pas om 10,45 te Oldenzaal aankomt.
De vorige week weer met dien trein
gaande, hadden we weer een belangrijk
oponthoud te Raalte, zoodat we een
weinig baloorig, aan den chef aldaar
vroegen, of het niet mogelijk was een
beetje meer spoed te maken, daar we
anders weer een paar uur verloren.
Deze merkte toen op, dat er bijzonder
veel bagage te laden was en hij te weinig
personeel had, waarna hij schertsend zei
„als de heeren soms helpen willen er
staan nog 16 kisten met kippen, dan
zijn we gauw klaar."
Van den nood een deugd makende,
hebben we toen gauw met z'n tweeën
de kippen in den bagagewagen gegooid,
waarna we direct konden vertrekken.
Wie dus iu 't vervolg zijn aansluiting
niet wil missen, raden we ernstig aan
zie in 't vervolg uit of er ook kippen
ingeladen moeten worden en is dat het
geval, wees er dan als de kippen bij 1
- Kerkroovers gegrepen op het nieuw-
Rotterdamsclie gebied,
In den nacht van Zaterdag op Zondag
was te Utrecht ingebroken in de R.-K.
kerk aan den Draaiweg, waar de dieven
zich vermoedelijk hadden laten insluiten.
Zij maakten voor f 20,000 aan effecten
buit, Russische, Zweedsche, Hongaarsche
en Roemeensche papieren, aandeelen Ned.
Werkelijke Schuld, Ned. Centraal-Spoor-
weg en Zuid Hypotheekbank. Ook braken
zij de offerblokken open en eigenden zich
den inhond daarvan toe. De verdenking
rustte op den 21-jarigen scheepskok G.
den D. en don 17-jarigen rijwielhersteller
H. W. O. en de Utrecbtsche politie had
vernomen, dat deze 2 verdachten zich
naar Hoek-van-Holland hadden begeven.
Zij telegrafeerde aan den burgemeester
van 's-Gravenzande, die het telegram ter
hand stelde aan den te Hoek-van-Hol
land gestationneerde Rijksveldwachter.
Deze begaf zich onmiddellijk aan boord
van de Harwichboot, die juist tot het
vertrek gereed lag en had het succes,
beide verdachten aan te houden. De
gestolen effecten werden in hun bezit
gevonden. "Zij gingen nu niet naar
Engeland, maar terug naar Utrecht.
Te Schiedam doet zich het geval
voor dat een agent van politie ouderdoms
pensioen ontvangtwanneer hij echter
gepensionneerd wordt houdt dit op.
Op het postkantoor te Rozenburg
had Dinsdag volgend eigenaardig geval
plaats
Rentetrekker A., tevens gemachtigde
voor rentetrekker B., komt binnen en
vraagt om gold. Hij ontvangt f2, en
blijft verwonderd staan wachten.Eindelijk
vraagt hij den brievengaarder ook de
f2 te mogen ontvangen voor «rente
trekker B. Hem wordt medegedeeld
dat deze is overleden. „Ja zegt hij,
dat weot ik, maar nu krijgt de weduwe
het toch, die heeft het nu nog meer
noodig 1"
De brievengaarder had heel wat moeite
don man te overtuigen, dat de wet zoo
ver nog niet strekt.
- Do gemeente tram te Amsterdam
vervoerde in het afgeloopen jaar
I0U,984,830 passagiers.
TEXELSCHE COURANT
X B L
