w
2757.
Zondag 8 blaart 1914,
278t' Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
m
'fand- en Tuinbouwbrieven.
Gemengd Nieuws,
0!
'OOI
76J
«l
45i
as: -
IK
8,1
Oit blad verschijnt Woensdag;- en Zaterdagavond
Advertenttën vóór 9 uur op den dag der uitgave
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIEN worden aangenomen bij de Ui tg. Firma LANGEVELD& DE ROOIJ, Parkstraat, Bon» op Tb x e l.
he
I.
ZEE-MILITIE.
Herhalingsoefeningen in 1914.
H Burgemeester van Texel maakt bekend,
do in het verlofgangersregister dezer
meente ingeschreven zeemilicien-verlof-
igers bieronder vermeld, bij deze krach-
s I art. 80 der Militiewet (Staatsblad
12, No, 21), worden opgeroepen om in
41 ieder op den achter zijn naam aan
geven dag, in werkelijken dienst te
neD, tot bet volbrengen hunner herha-
gsoefeningen.
)ijt, Hendrik, lichting 1912, 27 April
.4, on Rab, Jacobus Cornelis, lichting
2,123 Maart 1914, aan boord „Heems-
k* te Willemsoord.
Kostelooze Vaccinatie,
^Burgemeester en Wethouders der Ge
rente Texel maken bekend, dat de
tegenheid zal zijn opengesteld tot kos-
beooze inenting en herinenting van de
mejezetenen, die zich daartoe aanmelden:
intfce De Cocksdorp, in de O L. School op
ïtusdag 10 Maart 1914, Dam. 4 uur.
idTexel, den 6 Maart 1914.
'fcirgemeester en Wethouders voornoemd,
lDIDe Secretaris, De Burgemeester,
B 'JONKER. GAARLANDT.
hui-
MILITIE.
5,6JANNIS JACOBUS VERBRÜGGE
Ktrdt aangeraden zich spoedig ter Secre
tie dezer gemeente aan te melden.
m;
c Cs
XXXII.
oe; de werking van kunstmest een wonder
I,iln onzen vorigen brief lieten wij het
oote verschil uitkomen (usschen de totale
Jgsa droge stof, welke met een oogst van
"'it land wordt gehaald en de hoeveelheid
rteet, welke tot het ontstaan van dien oogst
r9^eft medegewerkt
e[Die tegenstelling is echter maar schijo-
car, want en dit zullen waarschijnlijk
de lezers van dit blad met verwondering
ifzen de grootste massa van de droge
lof van een plant is niet uit den grond
komstig.
De „gewone" planten n.l., derhalve ook
die door deo land- en tuinbouwer worden
gekweekt, hebben het vermogen om in baai-
groene deelen, onder inwerking van het
zonnelicht een bestanddeel van de atmos-
pheer op te nemen en tot plantenstof te
verwerken.
Het bedoelde bestanddeel is het koolzuur
gas, dat in normale dampkringslucht altijd
voorradig is. Gemiddeld bevatten 10000 L.
lucht 4 L. van dit gas.
Uit koolzuurgas en water bereiden de
planten zetmeel en dit is de grondstof,
waaruit tea slotte verreweg het grootste
deel van de stoffen, die de droge massa
der planten samenstellen, is ontstaaD,
't zij door scheikundige omvorming 't zij
door toevoeging van bepaalde stoffen uit
den bodem. Zetmeel, suikers, vetten en
oliën, celstof, bout- c-n kurkstof hebben
allen ten slotte hun ontstaan te daDken
aan het eigenaardige levensproces, dat wjj
zooeven noemden Ook eiwit bestaat voor
het grootste deel uit een van zetmeel afge
leiden kern.
Het grootste deel van de droge stof van
een plant is derhalve niet afkomstig uit
den grond, maar uit de lucht. Omdat dit
deel volledig verbraDdbaar is, noemt men
het verbrandbare stof of ook wel orga
nische stof.
Wat na het gloeien van een hoeveelheid
droge stof van eeu plant overschiet, de z.g.n.
aschbestanddeelen of minerale bestand-
deelen zijn uit den grond afkomstig. Daar
moet de stikstof nog bijgerekend worden,
die ook uit den grond moet worden
opgenomen, maar, wijl ze by het gloeien in
gasvorm ontwijkt, niet bij de asch is terug
te vinden.
Om een idee te geven van de betrekkelijk
geriDge hoeveelheden, owaariD deze aschbe
standdeelen, vermeerderd met stikstof, in
den oogst van landbouwgewassen voor
komen vermelden we als voorbeeld, dat
van 1000 k.g. tarwekorrels slechts resp.
20,8 K.g. on 16,8 K g. uit stikstof en asch
bestaat. Van tarwestroo zijn deze getallen
4,8 en 46 K.g., voor erwten 35,8 en 23,4
K.g., voor suikerbieten 1,6 en 7,1 K.g. per
1000 K.g.
In de aschbestanddeelen worden bovendien
altijd stoffen aangetroffen, zooals natrium
en kiezel, die voor het leven van de planten
niet absoluut noodzakelijk zijn. Andere
stoffen, zooals ijzer en zwavel zijn onmis
baar, maar worden in zeer geringe hoeveel
heden opgenomen, terwijl alle groDden er
voldoende hoeveelheden van bevatten.
Tenslotte blijken dan naast de stikstof,
de aschbestanddeelen kali, pkospliorzuur,
ook kalk en vaak magnesia de stoffen te
zijn, waaraan in den grond behoefte kan
ontstaan en waarin dan door de bemesting
moet worden voorzien. Op deze wijze
beschouwd wordt de zaak begrijpelijk.
Gaat men n.l. eens na, welke hoeveelheid
aan bovengenoemde vijfstoffen door een
flinke oogst uit het land wordt gehaald,
dan blijkt dit voor 4500 K.g tarwekorrels
met 6000 K.g. stroo in het geheel 280 K.g.
voor 50,000 K.g. suikerbieteu 490 K g en
voor 10,000 K.g, hooi slechts 640 K g. te
bedragen.
Inderdaad, het wonder lijkt er te zijn
bij de uitwerking van kunstmest, maar bij
nadere beschouwing wordt de zaak toch
een heel natuurlijke. Niemand late zich
daarom door oppervlakkige beschouwingen
van een regelmatig gebruik van kunstmest
maar dan in oordeelkundige samen
stelling en verhouding en in gepaste hoe
veelheden weerhouden.
H v. S.
TEXEL, 8 Maart 1914
Het Nut.
De laatste openb. verg. van „Het Nut"
voor dit wintersaizo°n zal naar wij ver-
nemeu worden gehouden op Woensdag
a.s. Na de gewone lezing zal na de pauze
de avond worden aangevuld met enige
muzieknummers voer piai.o, viool en
zang. Zie advertentie.
De Cocksdorp.
In de Woensdag j.l. gehouden verga
dering van het tooneelgezelschap, dat in
Jan. en Febr. eene uitvoering gaf, werd
de rekening goedgekeurd. Het tekort
van de verleden jaar gehouden feesten
is gedekt e* voor het Witte Kruis is
f 12.10 opgezonden.
In beginsel werd besloten een vereeni-
ging op te richten met het doel jaarlijks
een of meer uitvoeringen te geven.
De feestcommissie vergaderde
Woensdag j.l. in het lokaal „De Hoop".
Dank zij de welwillendheid van het
tooneelgezelschap had men het tekort
kunnen dekken en kan de penning
meester alle rekeningen voldoen. Deze
deed rekening en verantwoording over
zijn gehouden beheer. De bescheiden
werden nagezien door de heeren K. v.
d. Woude, Jn v. Heerwaarden en W.
de Graaf, die alles in orde bevonden.
De commissie werd daarop ontbonden.
De uitgeschreven vergadering, be
treffende wijkverpleging was zeker wel
tengevolge van het min gunstig weder,
matig bezocht.
De Edelachtbare Heer Burgemeester
die met zijne echtgenoote naar hier was
gekomen, opende de bijeenkomst en gaf
het woord aan den Eerwaarden Pastoor
Roozen, die op zeer bevattelijke en soms
geestige wijze het doel en nut van wijk
verpleging uiteenzette.
Na de pauze kreeg Dr. Keidel het
woord, die, als man van het vak, de
toehoorders wist te overtuigen, dat eene
goede verpleging der zieken in zeer veel
gevallen slechts door eene verpleegster
kan geschieden. Deze is als 't ware
de rechterhand van den dokter.
Staande de vergadering traden bijna
alle aanwezigen als lid toe tegen een
jaarlijksche bijdrage van 10,50, f 1of
hooger.
Eenige dames, ter 'vergadering aan
wezig, namen op zich de ingezetenen
van de Cocksdorp en Zuid Eierland lijsten
ter teekening voor het lidmaatschap
aan te bieden, 't Is in 't belang der
goede zaak te hopen, dat zij succes
zullen h6bben.
Do vergadering werd door den Bur
gemeester met een woord van dank aan
sprekers eu hoorders gesloten.
Vlieland, 3 Maart.
Gisteravond trad in hotel Meyer op
de heer Chr. van Abkoude, nadat in
den namiddag een verteluur voor kin
deren en kindervrienden was gegeven.
Hoe hebben de kleintjes, de grootereo,
de geleiders van harte genoten bij de
vertellingen, bij de liedjes en immers
niet het minst van al bij de vertooning
van de oud-Hollandsche poppenkast. De
heer Van Abkoude b9zit in zeldzame
mate de gave van vertellen, bij weet
groot en klein te boeien, mee te doen
leven in z'n verhaal. Deze vertelavond
zal de Vlielandsche jeugd nog lang heugen
Des avonds was de zaal slechts half
bezet. Hoe was dit mogelijk Stellig
was men niet op de hoogte van hetgeen
hier aangeboden werd, een voordrachts
kunst hoog staand boven zooveel hier
geïmporteerd. Wie er dan waren, hadden
een avond vol genot.
De heer Hamstra, dezen avond mede
werkend, droeg na een openingswoord
op uitstekende wijze „Het lied van de
Zee" voor. En de heer Van Abkoude
deed toen een verhaal hoe 't in een
oiderwetsche dorpsschool toeg'mg, zoo
aanschouwelijk, zoo echt leuk, dat elk
zich kostelijk vermaakte. Eo een paar
uren lang wisten beide heeren afwisse
lend hun gehoor te boeien. De aardige
liedjes, waarbij menige grappige parodie
sloegen in. Ze werden ook zoo mooi
gozongen en begeleid door den zanger
zelf. Velen onder de aanwezigen
wenschten een vertooning van de poppen
kast en hebben zich met dit zeldzaam
aanschouwde poppenspel zeer geamu
seerd, De uren, doorgebracht onder 't
gehoor van den heer Van Abkoude en
zijn medewerker, zullen de aanwezigen
nog lang in blijde herinnering houden.
Slechtere voeding der landbouwers.
De gezondheidscommissie in den kring
Winterswijk wijst er in haar jongste
jaarverslag op, dat de voeding der plat
telandsbevolking niet zoo goed meer is
als vroeger. Door het zuivelbedrijf wordt
thans op de boerderij zuinig met melk
omgesprongen en de margarine doet haar
intrede; eieren worden Daar de markt
gebracht, inplaats van brood uit eigen
verbouwd graan bereid, gebruikt men
bakkerswaren van verschillende meel
soorten gebakken. De commissie acht h9t
gewonscht betere begrippen omtrent de
voedingswaarde van verschillende levens
middelen onder de bevolking bekend te
maken. Arnh. Cour.
Zóó mogen ivij het hooren.
Te Barneveld schrikte een paard ge
spannen voor een wagen met 8000 eieren
toebehoorend aan den koopman T. v. d.
Hul, aldaar, voor een auto en geraakte
met voertuig en al in een sloot. De
voerman, een ongehuwd joDgmenscb,
kwam onder den zwaren wagen terecht
en kon slechts met veel moeite bevrijd
worden.
De eigenaar van den auto, de heer E.
A. Heijse, uit Amsterdam, die zeer kalm
gereden moet hebben, bracht den ver
wonde per auto naar een geneesheer en
vervolgens naar zijn woning. Bovendien
betaalde hij het slachtoffer eenige weken
loQn uit, en was verder bereid, behalve
de doktersrekening, ook de schade aan
eieren en voerluig toegebracht, te betaleD.
Kostbaar speelgoed.
Men schrijft uit Berghareu aan den
„Geld."
Een kind van den heer P. alhier dat
sinds geruimen tijd de bewaarschool be
zocht, hield zich daar eenigen tijd bezig
met het nauwkeurig bezichtigen en ver
kreuken van een papiertje. De zuster,
dit bemerkende, stelde een onderzoek in.
En toen bleek, het verkreukte, reeds
ten deele verscheurde papiertje te zijn
een bankbiljet van f 60.
Men ondervroeg haar naar de herkomst
daarvan en of zij nog meer zulke mooie
papiertjes bij zich had. Ed jawel 1 Een
tweede had zij nog in haar zak ver
borgen.
De kleine had tijdens de afwezigheid
der ouders uit een kast deze mooie
papiertjes weten te bemachtigen.
Uit het Leidsch Dbl.
Brutaal volk.
De koopman H. van Oldemarkt was
met een kar groenten nabij Steenwijk
ventende, toen hem een paar wagens
met zigeuoers passeerden Enkele leden
van de bende stapten uit, om sinaas
appelen te koopen. Toen het op betalen
aankwam, weigerden zij, traden brutaal
op, namen nog enkele van genoemde
vruchten weg en ontfutselden H. tevens
eenig geld. Deze drong op betaling
van het gekochte en teruggave van het
gestolene aan, waarop als antwoord een
der brutale gasten een revolver greep
en H. in 't been schoot. Op aanwijzing
van den verwonde is de vermoedelijke
dader door de politie gearresteerd en
achter slot en grendel opgeborgen.
XELSCHE COURANT.
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Burg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Nssr Amerika en andere
l'.nden met verhooging der porto's.
Prijs der Advertentièn.
Vsn 1 tot 5 rogels 30 Cts. Iedere regel meer S Ct.
Qroote letters en Vignetten worden n»»r plsstsruimte
berekend. Bewijsnummers 8 Cts. per nummer.
te [opgeroepen verlofgangers zullen zorg dragen
zij zich, ieder cp den voor hem aangegeven
gekleed in de hun met groot verlof mede
even militaire kleedingstukken, en voorzien
hunne kooigoederen, zoomede van hun
boekje met verlofpas, aanmelden op het schip,
.rop zij zullen worden geoefend en wel
e. I zij, die verblijf houden in de plaats van
omst, uiterlijk te 8 uur voormiddag;
e. zij, die verblijf houden binnen 20 kilo-
er, van de plaats van opkomst, uiterlijk te 10
voormiddag
e.[ de overige verlofgangers, voor zooveel zij
nen het Rijk verblijf houdeu, zoodra mogelijk
aankomst in de plaats van opkomst, waarheen
zich met het eerstvertrekkend openbaar middel
versneld vervoer, langs de op de vervoerbe-
ien aangegeven route en met de op die bewijzen
melde vervoermiddelen moeten begeven, of
ien bij gebruikmaking van een later vertrekkend
Idel van versneld vervoer langs diezelfde route
cs'mogelijk is, uiterlijk te 10 uur voormiddags
oor zooveel zij buiten het Rijk verblijf houden,
r 4 uur namiddag.
lij, die zonder geldige reden niet voldoet aan
e oproeping, wordt, na daartoe door den
lister van Marine verstrekten last als deserteur
evoerd.
lij; die zonder geldige reden zich te laat aan
rd, aanmeldt, maakt zich strafschuldig.
Lit niet-outvangen van eene persoonlijke ken-
'etiiig van de oproeping ontheft den verlof-
ger geenszins van zijne verplichting tot op-
nstj in werkelijken dienst, daar de openbare
-jjnisgeviug, tenzij de verlofganger zich op den
van laatstbedoelde kennisgeving buitenslands
oudt en zijn adres bij den Burgemeester be-
sd is, EENIü en ALLEEN als BEWIJS geldt
hij behoorlijk is opgeroepen.
oj|Cexel, den 5 Maart 1914.
De Burgemeester voornoemd,
111 GAARLANDT.
agi—
'B
