N° 2784
Donderdag 11 Juni 1914.
27ste Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland.
Van week tof week.
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden
Voor den Burg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
lenden met verkooging der porto's.
Advertentiën vóór 9 uur op den dag der uitgave
Prys der Advertentièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere rogel meer 8 Ct.
Qroote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewyanummors 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIEN worden aangenomen bij de Uiig. 'Firma LANGEVELD& DE ROOIJ, Parkstraat, Borg op Tex el.
30 Mei—6 Juni.
Mei dit jaar allesbehalve >die wun-
ierseböne Monat Mai" is ten eiüde ge-
ipoéd. Ze is heengegaan even koud en
ruur als ze gekomen is en daardoor is de
ivensch te sterker geworden, dat Juni het
nu maar goed mag maken. Niet alleen de
aadbouwer en de tuinman koestert dien
renschstellig ook de velen die zacht-
es aan hun koffers gaan pakken voor hun
;omer uitstapje. De tijd van reizen en
rekken is weer aangebroken en ook de
acantietijd nadert met rassche schreden.
Ook die voor de volksvertegenwoordigers,
il zullen deze nog eenige weken „ange-
treogf hebben te werken. De voorzitter
leeft althans al weer Maandag- en avood-
ittingen in uitzicht gesteld, zal de Kamer
«gen het einde dezer maand met haar
erk gereed komen. De behandeling der
Stuwadoorswet zal nog wel een aantal
lagen vragen en daarna moeten nog een
eeks kleine ontwerpen worden afgehandeld
erwijl tevens het sectie onderzoek nog
noet plaats hebben van de wijziging van
iet wetboek van strafvordering en der
mderwijswetten. Er is voor deze maand
lerhalve nog meer dan voldoende werk
lan den winkel, als de heeren tenminste
jun tong niet een beetje aan banden leggen.
Parlementair en politiek nieuws van
lijzondere beteekenis was er in de afgeloopen
eek al niet en ook in ander opzicht was
ir al weinig dat tot stof voor ons wekelijksch
verzicht kan strekken. Van dat weinige
itippen we echter gaarne even een paar
ïoiberichten aan. Het eerste betreft H M.
Ie Koningin, die weder eens een bewijs
af van haar belangstelling in het publieke
even. Ze bracht in den laatsten tijd weder
lezoeken aan verschillende deelen van ons
aod om zich met eigen oogen te overtuigen
an bet geen daar de aandacht waard is.
loo ook ondernam ze heden weder een tocht
laar het noorden, naar Meppel eb zijn om-
;eving, niet met de bedoeling zich eens
lan haar onderdanen te vertoonen, doch
im kennis te maken met wat op het ge-
ied van landbouw en veeteelt in deze
treken gewrocht wordt Ongetwijfeld zal
eze koninklijke belangstelling in breeden
ring waardeering vinden.
Het andere bericht betrof ons prinsesje.
>e tijd nadert „dat het koningskindje
oaar school" moet. De tijd van leeren
reekt aan en het gerucht, dat reeds vroeger
d de pers de rondte deed, heeft zich be
waarheid. Den bekenden onderwijzer eD
aedagoog Jan Ligthart van Den Kaag is
et geven van onderwijs aan het prinsesje
pgedragen. De heer Ligthart, de man
an „School en Leven", die reeds jaren
ieuwe mooie ideëen de onderwijswereld
innen gedragen heeft en deze in zijn eigen
nderwjjs ook heeft belichaamd, de maD,
'iens beele persoonlijkheid eerbied en
tthtiDg afdwingt en wiens naam als paeda-
oog ook in het buitenland een goeden
lank bezit, zal met de vorming van het
rinsesje worden belast en we gelooven,
at de kouiDklijke moeder moeilijk een
etere keuze kon hebben gedaan.
We zouden hiermee het „biDnenlanasch
edeelte" van ons overzicht kunnen be-
iuiteD, zij het niet, dat we Dog even mel-
ing wenschten te maken van de algemeene
ergaderiDg van de Maatschappij tot Nut
an 't Algemeen. Ze werd te Amsterdam
«houden onder moedgevende omstandig-
«den. Dit laatste doordat het Nut een
'jdperk van bloei doormaakt. Het leden-
antal steeg sedert 1912 met 471. In de
aatste jaren ging het Nut voortdurend
ooruit en al heeft het een zeer eerbied-
'aardigen ouderdom bereikt, het blijkt ook
'nor onzen modernen tijd nog niet te oud
0 zijn en in velerlei opzicht nuttig werk
0 kunnen leveren. Het weet zich aan te
[assen aan de omstandigheden en verstaat
e teekenen van den tijd. Ook nu weder
T«rden verschillende nuttige zaken
'«bandeld.
oo o
Frankrijk krijgt een nieuw Kabinet. Het
'ioisterie-Doumergue heeft zijn ontslag
anvrage ingediend en dit als een gevolg
aa den uitslag der verkiezingen. De lezer
W6et, dat het inzonderheid de socialisten
zyn geweest die daarbij de overwinning
behaalden. Weliswaar in samenwerking
met de linkervleugel der radicalen, maar
dan toch in die mate, dat de regeering
niet geheel onafhankelijk kan staan tegon-
over Jaurès en zijn aanhangers. De ver
kiezingsoverwinning werd behaald op een
programma waarvan terugkeer tot den
2-jarigen dienstijd nummer één en de
invoering van een Inkomstenbelasting met
gecontroleerde aangiftö nummer twee was.
Het kabinet-Doumergue zou voor het tweede
nog wel te vinden zijn, doch voor het eerste
niet. Doumergue zelf heeft als Senator voor
den 3jarigen diensttijd gestemd en toen hij
daaiop minister-president werd, door middel
van den minister van oorlog aan de Kamer
laten mededeeleD, dat de regeering voor
nemens was de nieuwe militiewet loyaal
uit té voeren.
Dezer dagen heeft Doumergue het balletfo
opgeworpen, dat bij aan beengaan dacht.
Men beschouwde dat eengszins als een poli
tieke manouevre, waardoor de minister
president het terrein trachtte te verkennen.
Hij wilde blijkbaar eens zien hoe de socia
listen over het aftreden van het Kabinet
zouden denken. Welnu het antwoord bleef
niet uit, van meer dan eene zijde kwam
bet socialistische kamp de verklaring
dat er aan schipperen niet meer gedacht
mocht worden.Het kabinet zou den diensttijd
weer tot twee jaren terug moeten brengen
wilde ze op den steun der Socialisten
rekenen. En ook uit het kamp der uiterste
radicalen kwam dat parool. Het besluit
van Pau diende thans gevolgd te worden.
Doumergue voorziet een te zwaren strijd
met de Kamer en wil liever in vrede
van de heeren scheiden. Liever bijtijds den
terugtocht aanvaard dan verslagen te
worden. Zoo is het kabinet dan terugge
deinsd voor de moeilijkheden, die de socia
listen en geavanceerd radicalen het in den
weg legden. Het wenscht niet tot den 2-
jarigen diensttijd terug te gaan en laat het
oplossen der militaire kwestie liever aan
zyn opvolger over.
Zoo heeft het Kabinet-Doumergue na een
kortstondig leven dan besloten heen tegaan.
De radicale Viviani is met de vorming van
een nieuwe ministerie belast.
—o—o—o—
Dat leden van de uiterste linkerzijde niet
bang zijn voor het voeren van obstructie
in het parlement is zoowel ten onzent als
elders meer dan eens gebleken, doch dat
ook de conservatieven dit machtsmiddel
aangrijpen om hun wil door te drijven is
nog iets nieuws. De Deenscbe conservatie
ven hebben in dezen de primeur, want de
conservatieve leden van de Deensche
Eerste Kamer, de Landsting, hebben dezer
dagen de verklaring afgelegd, dat zij telkens
wanneer het ontwerp tot hervorming van
het kiesrecht aan de orde wordt gesteld,
de zaal zullen verlaten, tengevolge waar
van de vergadering dan onvoltallig zal
worden. Dat is derhalve je reinste obstructie.
De oorzaak van een en ander moet wor
den gezocht in het volgende De Deenscbe
Tweede Kamer, de Folkeiing, nam't vorig
jaar een voorstel tot grocdwetshervorming
aan zoo goed als met algemeene stemmen.
De Eerste Kamer bracht echter belangrijke
wijzigingen in het ontwerp ea zond het
toen aan de volksvertegenwoordiging terug.
Deze wilde van die wijzigingen echter niets
weten en nam het ontwerp ongewijzigd
nu ten tweeden male, aan. Zoo ontstond
er een conflict tusschen de beide Kamers,
met het gevolg, dat het ontwerp gesteld
werd in handen van een commissie, waarin
leden van beide Kamers zitting hadden.
Men kwam tot een schikking door de over
eenkomst, dat tegelijk met het Grondwét-
ontwerp een ontwerp Kieswet zou worden
ingediend overeenkomstig de bepalingen
van de nieuwe Grondwet. De regeering
diende een ontwerp in, doch het kon de
goedkeuring der beide partijen niet weg
dragen. Daarop volgde een nieuw ontwerp
opgemaakt door de commissie uit beide
Kamers. Dit ontwerp vond instemming be
halve bij de conservatieven, die nu besloten
hebben "het te bestrijden. De conservatieven
leden van de Landsting kondigden de ob
structie aan. Als het ontwerp-kieswet in
de Eerste Kamer ter tafel mocht komen
zullen zy door weg te gaan de behandeling
onmogelijk maken. Ook is het niet onmo
gelijk dat ze op die zelfde wijze optreden
zullen tegen het ontwerp tot Grondwets
herziening. Gebeurt dat echter dan, zoo
heeft de minister-president verklaard, zal
de Eerste Kamer naar huis worden gezon
den.
o—o—o
De toestand in Albaniö bljjft nog steeds
aller aandacht vragen, medo al omdat het
er in het woelige vorstendom inderdaad
ernstig uitziet. De berichten der laatste
dagen laton daaromtrent geen twijfel meer,
ook al zijn ze nog zeer verward, De onder
handelingen tusschen de Controle-commis
sie en de opstandelingen, die te Sjiak
werden gevoerd, blijken gestaakt te zijn.
De opstandelingen waren vooral verstoord
over het feit, dat te Durazzo een belang
rijke afdeeling Malissoren ontscheept is.
En de commissie schijnt ook daarover niet
al te best te spreken te zijn. Ze had aan
de opstandelingeu verklaard, dat de Malis
soren te Skoetari zouden blijven 6n daarom
zond ze aan vorst Wilhelm een schrijvon
waarin ze verklaarde niet verantwoordelijk
te willen zijn voor het bijeenbrengen van
zooveel gewapenden te Durazzo, temeer,
daar zij daardoor aan het gunstig resultaat
der onderhandelingen met de opstande
lingen moet twijfelen.
Vorst Wilhelm heeft nog geen beslissing
genomen omtrent dit schrijven van de
Cogimissie, maar dat hij de Malissoren
weer terug zal zenden is niet te denken.
In Durazzo, waar majoor Thomson thans
commandant is, werd de krijgswet afae
kondigd en tevens wordt de stad in staat
van tegenweer gebracht. De verschillende
toegangen tot de stad worden versterkten
alles wordt in gereedheid gebracht om de
opstandelingen het hoofd te bieden zoo ze
een aanval op de stad mochten ondernemen.
Ook was er sprake van dat de Malissoren
de opstandelingen zouden aanvallen om ze
zoo mogelijk uiteen te drijven, doch omdat
eenige der Malissoren weigerde uit teruk
ken, moest daarvan voorloopig worden
afgezien.
Bij de onderhandelingen tusschen de
Commissie en de opstandelingen is duidelijk
aan den dag getreden, dat de strijd in
hoofdzaak gaat tegen den vorst. De Com
missie zegde de leiders toe, dat de grootst
mogelijke vrijheid van godsdienst zou wor
den toegestaan, doch dat herstel van het
Turkschö bestuur een onmogelijkheid was
en de opstandelingen den vorst hadden te
eerbiedigen. Van dit laatste wilde ze echter
niet hooren. Ze wilden desnoods gehoor
zaam zijn aan een niet-Mobamraedaansch
vorst, maar aan vorst Wilhelm niet, omdat
deze de kauonnen op hun vrienden heeft
laten richten. Ze verklaarden zich nooit
aan vorst Wilhelm te zullen onderwerpen.
De vorst, aan wien dit alles medegedeeld
werd, moet zeer neerslachtig zjjn geweest
en riep dadelijk den ministerraad bijeen
om den toestand te bespreken. Het laat
zich aanzien, dat de vorst midden-Albanié
gewapenderhand zal moeten veroveren om
de bevolking aan zich te onderwerpen. En
waarmee De mogendheden schijnen niet
van plan een handje te helpen en de eigen
Albaneesche troepen, de gendarmerie incluis
zijn zeer onbetrouwbaar.
Inderdaad, het schijnt er voor den vorst
allesbehalve prettig uit te zien.
TEXEL, 10 Juni 1914.
Vreemdelingenverkeer.
Een slecht bezochte vergadering van
een niet sterke vereeniging, een dankbaar
onderwerp voor een krantenartikel.
Ra, Ra 1 hoe zit dat
't Geeft stof voor een beschouwing 1
We zullen daarom eerst een kort
verslag geven, om daarna eenigszins uit
voerig <r het besprokene te behandelen.
De vergadering was Maandagavond in
hotel „de Lindeboom" maar zuinig be
zocht 12, personen waren aanwezig toen
de voorz. het openingswoord sprak.
De notulen van de vorige algemeene
vergadering, April 19 3, werden gelezen
en onverandeid vastgesteld,
Voor een keurig verzorgd verslag over
1913 ontving de secretaris, met in
stemming van de vergadering den dank
van den voorzitter.
De rekening en verantwoording van
den penningmeester, de heer Pisart,
sluitende met een saldo van f 0,53, werd
na onderzoek door de heeren P. C. Koorn
en J. Daalder Dzdoor de vergadering
goedgekeurd.
In plaats van den voorz. de heer
Wagemaker, aftredend en niet herkies
baar, werd na stemmingen en herstem
ming tot bestuuislid gekozen de beer
Terhorst, in plaats van den secretaris,
de heer L. J. Kikkert, die bedankte,
werd gekozen de heer R. Kikkert.
Tot zoover het strikt zakelijke.
Reeds uit het openingswoord van den
voorz. vernanfen wij dat het aantal leden
veel te klein was, iets wat door de
rekening over 1913 werd bevestigd,
slecht 41 personen toch droegen een
steentje bij, terwijl bij voorlezing van de
namen der leden, zelfs bleek dat de
werkelijk belanghebbenden bij het
vreemdelingenverkeer, de neringdoenden,
onder die 41 leden maar zuinig ver
tegenwoordigd waren.
De vraag of het misschien niet beter
was, een vereeniging die niet werd ge
dragen door de belanghebbenden, op te
helïen, zou gewettigd zijn geweest, ware
het niet, dat uit het verslag van den
secretaris was gebleken, dat na
April in 1913 nog 40 aanvragen om
inlichtingen waren ingekomen, benevens
een lOtal verzoeken om toez ending van
de Gids van Texel.
De vereeniging heeft recht van bestaan,
dat bewijzen de aanvragen, maar een
bestuur is met lamheid geslagen, wanneer
het niet over meer middelen kan be
schikken.
Ingekomen waren eenige schetsen
voor een reclamebiljet in twee kleuren,
typisch van uitvoering noodzakelijkheid
van het maken van reclame in een
uitgave van het Koggeschip, (kosten f 25)
werd betoogd, het mo9st en moet alles
achterwege blijven uit financieel oogpunt.
Wel kon op voorstel van den heer
Koppen besloten worden het bestuur
te machtigen tot het betuigen van
adhaesie aan mogelyk in te dienen
adressen aan de Regeering, om niet
de gemeentebesturen de bevoegdheid te
verloenen tot het heffen van een belas
ting van de gast9n.
Alweer de vereeniging is nuttig en
noodig, doch lijdt aan bloedarmoede,
nieuw leven moet worden ingeblazen
en daarvoor is allereerst noodig ver
sterking van de kas.
Laat iedere neringdoende zich opgeven
voor het lidmaatschap, die kleine uit
gaaf wordt zeker met rente vergoed.
Het Bestuur dat thans door omstan
digheden berust in handen van twee
allereerst belanghebbenden, dient ook
nwe zaak.
Is dat niet naar uw zin
't Is ook niet naar den zin van de
bestuurders zelve, doch door de omstan-
daghoden geboden. Sluit u aan en d
functionaresson zullen gaarne hunne
bevoegd hedenafstaan aan anderen, daar
voor aan te wijzen.
Daarom allereerst geef financiee'eu
steun en sluit u aan.
Heeft misschien het vorig bestuur
fout gedaan, met dingen [te doen, die
boven de draagkracht van dê vereeniging
gingen en was de vereeniging daarom
later met lamheid geslagen
Toegegeven 1 grif toegegeven 1 Maar
het bestuur gaf daarmede alleen maar
blijk, te veel vertrouwen te hebben in
Je offervaardigheid of beter misschien,
m het eergevoel van de neringdoenden,
TEXELSCHE COURANT.
