N° 2801 on dag 9 Augustus 1914. 278t* J aar gang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Land- en Tuinbouwbrievcn.
OORLOG
Binnenland.
Dit blad verschijnt Woensdag;- en Zaterdagavond
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIEN worden aangenomen bij de üitg. Firma LANÖEVELD DE ROOIJ, Parkstraat, BuröopTexei..
Advertentiën vóór 9 nnr op den dag der uitgave
Geldelijke vergoedingen
tijdens verblijf onder de wapenen
van kostwinners.
De Burgemeester der'gemeente Texel
maakt bekend, dat, indien tengevolge
ran verblijf in werkelijken dienst van
militie- of landweerplicbtigen voldoende
middelen tot levensonderhoud ontbreken
of zouden komen te ontbreken aan bet
gezin van den dienstplichtige of aan
dat, waartoe hij behoort of wel aan
personen, die hem in den eersten of
tweeden graad van bloed- of aanver
wantschap bestaaD, eene GELDELIJKE
VERGOEDING kan worden uitgekeerd.
Zij, die meenen in zoodanige omstan
digheden te verkeeren, dat zij voor eene
vergoeding als bovenbedoeld in aanmer
king komen, kunnen zich voor het in
dienen van de noodige verzoekschriften
of ter bekoming van inlichtingen ver
voegen of doen vervoegen ter gemeente
secretarie, eiken werkdag tusschen 9
our v.m. en 2 uur n.m.
Texel, 4 Augustus 1914.
De Burgemeester voornoemd,
GAARLANDT.
Hoeveel stikstofmest
Zooals tegenwoordig ieder landbouwer
weten kan, komt de bemestingskwestie
gewoonlijk n6er op de voorziening in de
behoefte van den grond aan stikstof, phos-
pkorzuur en kali, soms ook nog aan kalk.
Nu zijn de laatste drie voedingsstoffen
betrekkelijk goedkoop. Neemt men voor de
eenvoudigheid eens aan een bemesting met
800 K.G. superphosphaat en 800 K.G.
kaïniet per H.A. dan komen de kosten voor
elk dezer meststoffen op ruw gerekend f20.
Dit bedrag is op de geldelijke opbrengst
van een bunder in normale gevallen van
niet zóóveel invloed, dat men niet wetende,
of de grond inderdaad behoefte heeft aan
phosphorzuur en kali, de bemesting met
deze stoffen voorzichtigheidshalve maar niet
nalaat. Zou dan werkelijk behoefte aan
wezig zijn, dan was het geldelijk verlies
door oogstvermindering veel grooter. Als
regel neme men daarom aanWanneer
men niet absoluut zeker weet, dat er in
den grond geen behoefte aan phosphorzuur
en kali bestaat, dan diene men van deze
stoffen altijd een behoorlijke hoeveelheid
toe. Geheel anders staat het met de stik
stof. Deze is op de gewone gronden ge
woonlijk in het minimum, d.w.z. dat aan
deze stof de meeste behoefte bestaat. Om
er nu maar ruim mee te bemesten, zou al
zeer onverstandig zijn. In de eerste plaats
is de stikstof erg duur, per K G. in Chili
salpeter en zwavelzuren ammoniak ge
middeld 4 maal zoo duur als kali en phos
phorzuur, terwijl in de tweede plaats ge-
'aar bestaat, dat van een mogelijken stik-
stofvoorraad in den grond, tenminste in
den wintertijd, door uitspoeling veel ver
loren gaat. Hieruit volgt, dat een te ruim
gebruik van stikstofhoudende kunstmest
stoffen groot nadeel kan brengen. Aan den
anderen kant echter kan men ook te karig
io dit opzicht zijn en wordt de wijsheid
'eer door de zuinigheid bedrogen. In het
algemeen echter zal wel te kort stikstof-
mest gebruikt worden.
Ia bet Verslag van de Rijkslandbouw-
proefvelden in de provincie Noord Holland
gedurende 1913 worden verschillende proef
velden vermeld, waar juist onderzoek naar
de rentabiliteit van stikstofbemestiDgen van
verschillende sterkte werd gedaan en bleek
overal een sterkere bemesting het meest
te rendeeren.
Te Eierland werden o.a. twee proeven
genomen op tarwe, n.l. by II. de Grawf
en K. Knol. Bij den eersten proefnemer
waren de hoeveelheden chilisalpeter resp.
200, 400 en 600, bij den tweeden 300,400
en 500 K.G. per H. A. Bij beiden was de
zwaarste bemesting het meest voordeelig.
Het vorig jaar bleek op een proefveld
te Eierland een bemesting met 600 K.G.
chilisalpeter per H. A. op haver nog ruim
te rendeeren boven 400 K.g. Dat bij deze
proeven eerst gezorgd werd voor een flinke
bemesting met kali en phosphorzuur, be-
behoeft nauwelijks gezegd te worden.
Ook in de gemeenten Wijdenes en Ven
huizen werden in 1913 deze proeven ge
nomen en wel od aardappelen.
De meeropbrengst verkregen door 400
K.G. chilisalper boven 200 K G. dus door
hoogere bemestingskosten van ongeveer f30
bedroeg op drie verschillende proefvelden
gemiddeld f 62. De meeropbrengst verkregen
door nog eens 200 K.G. chili boveD 400
Kg. per H.A. bedroeg gemiddeld f71.
Uit deze proeven is weer eens gebleken,
dat het zaak is na te gaan, hoever men de
sterkte der stikstofbemesting met voordeel
kan opdrijven. Te veel is nadeelig, dat
weet ieder, doch te kort is het niet minder
omdat door te weinig stikstof ook het kali
en phosphorzuur gewoonlijk niet tot volle
werking komt.
H. v. S.
Oorlog Ontzettende toestand, beeld
van de ontketening van alle minder goede
hartstochten in den mensch, beeld van
verwildering en verdierlijkingtoestand
van desorganisatie, van zegeviering van
bruut geweld, van macht boven recht.
Wie kon vóór enkele maanden, weken,
neen dagen, denken aan een toestand
als thans is geschapen, wie kon denken
aan de mogelijkheid, dat de profetie van
von Bismarck zoo spoedig in vervulling
zou komen.
Europa in vuur en vlam van den
Oeral tot de Pyreneëen,'t is ontzettend.
En we waanden ons zoo op den goeden
weg, we zagen niettegenstaande de uit
breiding van het militairisme, de grenzen
vervagen, we droomden van een ver
broedering der natiën.
Helaas, bittere ODtgoocheliDg, drom
men van duizenden menschen, met de
misdadige bedoeling elkaar te verplette
ren, botsen op elkaar, dood en verderf,
schrik en rouw, rondom zich verspreidend.
Zonen, broeders en vaders, ja erger
nog dochters, zusters en moeders wor
den geveld als hoornen in het woud.
't Is verschrikkelijk, 't is erger dan
woorden kunnen uitdrukken.
Wie kan er koel blijven bij de ont
zettende verhalen, die de groote bladen
ons in ijzige bizonderheden meedeelen.
'tls menschonteerend, dat menschen,
die elkaar nimmer iets misdeden, als
furiën tegen elkander optrekken.
Genoeg daarover, we staan voor de
feiten en 't is thans niet meer de tijd
om het te keeren.
Nu helpt geen bemiddeling meer, geen
diplomatie, het woord is nu aan de
wapens 1
En de kanonnen spreken en hebben
gesproken, ze hebben reeds gedonderd
en donderen nog, van den ochtend tot
den avond.
Welvarende streken, rustige dorpen,
bloeiende stedeD, ze worden verwoest
door het al vernielend vuur van bom
men en granaten, rustige landlieden,
eerzame burgers vallen door hot moor
dend lood der vijanden.
Niet in verre streken, waarvan men
het bestaan niet kent, nauwelijks ver
moedt, neen naast onze grenzeD, die,
gelukkig nog, met opzet worden ge
meden.
Vlak aan onze grenzen speelt een
treurspel af, wordt een strijd gevoerd
waarvan de geschiedenis na jaren nog
met ontzetting zal gewagen.
België kon en mocht niet gedoogen
dat de neutraliteit werd geschonden, het
leger der Belgen moest zich opmaken
om den doortocht aan het Duitsche leger
te beletten. België mocht niet aan het
verzoek of den eisch van Duitschland
voldoen om over zijn erf z'n naburen
aan te vallen.
Welaan zegt Duitschland, dan verklaar
ik ook U den oorlog.
Onschuldig is België het terrein van
een vreeselijken strijd.
Het grensplaatsje Visé verwoest en
z'n burgers die zich verzetten vermoord,
een afdeeiing Belgische troepen in den
pan gehakt, maar een aanval op Luik
afgeslagen.
Eon aanval op Luik afgeslagen, een
schitterend wapenfeit voor de Belgen,
maar wat heeft het in? 'tls ten koste
van het leven van honderden jonge
mannen en wat baat het om er daarbij
op te kunnen roemen, dat drie- ot vier-
of vijfmaal zooveel Duitschers het leven
hebben moeten laten.
De Duitschers zijn Woensdag gekeerd,
maar voor hoelang?
Met steeds zwaarder geschut, met
steeds sterkere legermachten en door de
zucht om de gevallen makkers te wreken
aangevuurd, komen ze terug en... wee
dan
Wat zullen ons de bladen morgen
weer melden? Wij leven met de onge-
lukkigen mede, de landbouwers, vee
houders, ambtenaren en ambachtslieden
in hun vredig bedrijf gestoord.
We lezen van een directeur van een
post- en telegraafkantoor, die z'n post
niet goedschiks wilde verlaten en a bout
portant gedood werd.
We lezen van een achttienjarig meisje,
door wraakzucht aangevuurd, die met
de revolver in de hand een Duitsch
officier het leven benam en haar daad
met haar eigen leven moest betalen.
Oorlog I wat een zee van ellende ligt
er in dat woord opgesloten, die ambtenaar
was toch misschien een liefhebbend
vader, die officier een beminde zoon of
broeder, dat meisje, de trots van haar
ouders; het weegt in den oorlog niet.
Wanneer zal de tijd komen, dat het
gruwzaam krijgsbedrijf gebrandmerkt
wordt, dat het als een schande wordt
aangemerkt er voor te worden opgeleid?
Zoolang door ééa staat nog zulke groote
legers worden gevormd, zeker niet.
België is uit noodweer gedwongen op te
treden, zooals het doet, België heeft den
oorlog niet gewild. Arm België.
Arm Belgie, hoevele malen waart ge
door uw ligging reeds het terrein van
den strijd, hoevele veldslagen, die beslis
ten over het wel en wee van landen
en volken werden op uw grondgebied
geleverd, wij noemen slechts de
meest bekende plaatsnamen waaraan
een historische herinnering verbonden
zit, als Waterloo, Kortrijk, Turnhout eD
Nieuwpoort, ofschoon het lijstje zeker
met een tiental andere namen was aan
te vullen.
Arm België
Arm Europa 1
Want de krijg wordt thans niet meer
alleen in Belgie gevoerd, te vuur en te
zwaard verdelgt men elkaar overal, te
land en ter zee.
De bladen maken melding van een
zeeslag bij Harwich, een treffen tusschen
Duitsche en Engelsche oorlogschepen,
van opstand in Polen, van allerlei kleine
gevechten op de Fransch-Duitsche en
Oostenrijksch-Servische grenzen.
En de gevolgen
De gevolgen van den oorlog doen zich
reeds overal gevoelen, ook waar men er
totaal niet in betrokken is, ook in ons
land.
We mogen tot nog toe ons gelukkig
prijzen, niet daadwerkelijk in het con
flict te worden betrokken, en hopen van
harte, dat onze regeering er in moge
slagen ons er buiten te houden.
En toch hoeveel nadeelen, worden er
voor ons al niet uit den oorlogstoestand
geboren.
Daar is het verlies aan inkomsten in
alle arbeidersgezinnen, daar is de wer
keloosheid in velerlei bedrijven, daar is
de totale stilstand van alle andere
handel dan strikt noodzakelijke, daar
zyn de ontzettende kosten van de
mobilisatie en wat daarmee verband
houdt.
Maar, wat beteekent dat bij de na
deelen voor de bewoners der Staten, die
er wel in betrokken zijn, die hebben al
het genoemde in heviger mate en boven
dien de verwoesting van zooveel eigen
dommen, en de ontzettende verliezen
aan menschenlevens, kostwinners en
arbeidskrachten.
Hoevoel jaren zullen er noodig z\jn
om de financieele verliezen te herstellen,
hoeveel jaren van rouw zullen voor zoo-
velen volgen enhoeveel verbittering
wordt weer gekweekt.
't Is ontzettend 1
Hopen wij dat er spoedig verademing,
spoedig verandering ten goede kome 1
TEXEL, 8 Augustus 1914.
Van officieele zijde verzoekt men
ons mede te deelen, dat alle nog niet
ingelijfde lotelingen van de lichting 1914,
voor zooveel zij NIET zijn bestemd voor
een der bereden korpsen, zullen worden
opgeroepen om binnen enkele dagen te
worden ingelijfd,
Waal7 Aug.
Voor onze militairen, die op dit oogen-
blik in werkelijken dienst zijn, is hier
bijeengebracht
in geld: f37,25
een tiental boeken.
2 kistjes sigaren,
eenig plaatwerk.
De Heer J. de Jongh, die daartoe door
het comité was aangezocht, en die op
uitstekende wijze de bij inzameling is ge
holpen door den Heer C. A. Keijser,
onderwijzer te Schoorl, thans met
vacantie aan de Waal, heeft een en
ander gedeponeerd op het Raadhuis. Een
woord van dank aan alle geefsters en
gevers.
De gelegenheid, nog iets voor het goede
doel af te zonderen, blijft gaarne open
gesteld.
Onze vroegere plaatsgenoot, de heer
B. J. de Jongh, thans onderwijzer te
's Gravenhage, deed gis: eren aldaar met
goed gevolg examen voor de F.unsche
taal (l.o.)
EXELSCHE COURANT.
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Burg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cta. Naar Amerika en andere
l'tnden met verhooging der porto's.
Prijs der Advertmtièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel moor fl Ct.
Groote letters en Vjgnotton worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummer.
XLI.
