1
Londag 13 September 1914
278t' Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland.
Dit blad verschijnt Woensdag:- en Zaterdagavond
Adverteutiën vóór 9 uur op den dag der uitgave
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIEN worden aangenomen bij de Uitg. Firma LANÖEVELD DE ROOIJ, Parkstraat, Burg op Tex eb.
Burgemeester en Wethouders der
gemeente Texel
Gelet op een schrijven van den Heer
Commissaris der Koningin in de provincie
Noordholland
Gekt voorts op de omstandigheid, dat
zich in deze Provincie enkele gevallen
van febris typhoidea hebben voorgedaan
Wijzen de ingezetenen op het gevaar
van het gebruik van rauwe melk in deze
dagen.
Texel, 10 September 1914.
Burgemeester en Wethouders voornd.
GAARLANDT.
De Secretaris, JONKER.
MILITIE.
Voorkeur omtrent de inlijving'.
De Burgemeester der Gemeente Texel
maakt bekend, dat de dienstplichtigen
dezer Gemeente, lichting 1915, die hunne
wenschen met betrekking tot inlijving
Diet bij den Keuringsraad of op andere bij
de geldende voorschriften bepaalde wijze
hebben kenbaar gemaakt, alsnog voor
10 October a.s. van deze wenschen ter
Secretarie dezer Gemeente kunnen doen
blijken.
Texel, den lOden September 1914.
De Burgemeester voornoemd,
GAARLANDT.
TEXEL, 12 September 1914.
Middenstandscredietbank.
De spreker van den avond had zeker
gelijk, toen hij beweerde dat de nood in
le Noordpunt van Noordholland nog niet
zoo hoog gestegen was als in andere
deelen des lands, althans uit het weinige
bezoek aan de vergadering viel zulks op
le maken.
Een drenkeling houdt zich volgens het
spreekwoord, zelfs aan een stroohalm
tast. We krijgen door de betoonde belang
stelling in het onderwerp, niet den
indruk, gelukkig, dat vele middenstanders
io onze gemeente op het punt zijn onder
le gaan en dat is te begrijpen, want
slechts weinige kleine zaken, en het
aantal groote zaken is hier heel klein,
drijven op crediet van bankinstellingen.
Maar ter zake
De vergadering Donderdagavond in
hotel „de Lindeboom" gehouden, slechts
matig door middenstanders bezocht, werd
met een kort woord geopend door den
beer Burgemeester onzer gemeeDto, die
ten spreker, den heer S. de Meester,
laar wij vernemen een zoon van onze
zeachte afgevaardigde het woord ver
eende.
Spr. begon met te w ijzen op de groote
'eranderingen die sedert einde Juli in
te bestaande verhoudingen zijn ontstaan
a die ,een ongenblik dreigden alles op
z'n kop te zetten.
Iu het kort ging spr. de verschillende
'erschijnselen na, die zich in den aanvang
hadden voorgedaan, de stormloop op de
Ned. Bank, en de sluiting van de Beurs,
(Q herinnert daarbij aan de lofwaardige
maatregelen door onze Regeering geno
men, de invoering van de zilverbons en
te Beurswet.
Het leed is met die maatregelen wel
liet verholpen zegt spr. maar toch tot
een minimum teruggebrachtde beurs
wet voorkomt, dat onschuldigen thans
ten gronde zouden gaan.
Waar de fabricage en de handel in
artikelen niet voor de consumptie be
stemd, en vooral die in luxe artikelen
zwaar is getroffen, juicht spreker de
oprichting van het Nationaal Steuncomité,
op initiatief van H. M. de Koningin, ten
zeerste toe, bet Nat. Steuncomité, dat
door z'n afdeeling „Werkverschaffing"
als centrale arheidsbeurs en het ver
schaffen van werkgelegenheid, zoo uoodlg
in andere vakken veel leed voorkomt.
Terloops behandelt spr. ook het vooral
door middenstanders in den aanvang
zeer aanbevolen „moratorium" door hem
geschetst als eon tweesnijdend zwaard,
dat niet nalaat, ook degene die het
hanteert ernstig te wonden, spr. haalt
een voorbeld uit eigen ervaring in
Frankrijk aan.
Na het misdadige te hebben aange
toond van de handelingen van enkelen,
die (niet uit armoede) hunne betalingen
poogden uit te stellen tot na den oorlog,
uit spr. de vrees, dat het ook hier te
eeniger tijd ernstig zal gaan nijpen en
gaat vervolgens over tot behandeling
van het eigenlijke onderwerp, de Midden
standscredietbank.
De oprichting van de Algemeene
Nederlandsche Centrale Middenstands
Credietbank als groot lichaam biedt,
meent spr. vele voordeelen.
Een kleine bank zit gauw in moeilijk
heden en is daardoor een gevaar voor
den geldnemer.
In den regel zit eon groote bank beter
in elkaar.
De onkostenrekening is percentsgewijze
lager en door samentrekking van crediet-
wezen weet men beter wat ieder crediet-
nemer waard is,1 niet alleen door wat
hij bezit of niet bezit, maar ook voor
hoeveel de credietnemer borg is voor
anderen.
Een groote aanbeveling achtte spr. het
ook, dat een groote instelling over betere
krachten, meer bank-technisch personeel
kan beschikken.
Een bezwaar vindt spr. het, dat tot
heden de middenstandscredietbanken
meerendeels door niet-deskundigen in
viijen tijd worden beheerd.
Van de samenwerking met technisch
ontwikkelden zal een opleidende kracht
uitgaan voor de bankbeheerders en door
verstrekking van formulieren 2al het
niet meer voorkomen, zooals onlangs
bleek, dat acten van borgtocht juridisch
totaal niet deugen.
Vooral van veel belang komt spr. ten
slotte voor de toegezegde steun van de
Reg6ering.
't Is waar zegt spr. dat de oprichtings
kosten van kleine banken tot heden
werden vergoed, doch de misbruiken die
zich daarbij hebben voorgedaan, hebben
bij de regeering groote ontstemming ge
wekt en zullen aanleiding zijn dat in den
vervolge het verkrijgen van vergoeding
met vele moeilijkheden zal gepaard gaan.
Daarentegen heeft de regeering zich
voor Alg. Ned. Centr. Middenstands
Credietbank borg gesteld voor de vorde
ringen van de Ned. Bank, terwijl de
Ned. Bank voor de opgerichte bank dis
ponibel stelt een bedrag van 10 maal
bet volteekend kapitaal en 10 maal de
reserve.
Hoe men zich voorstelt dat de bank
zal werken en op welke condities geld
kan worden opgenomen licht spr. uit
voerig toe.
De aanvragen worden ingediend bij de
plaatselijke neutrale of bijzondere bank,
die ze behandelt en met hare adviezen
doorzendt naar de centrale neutrale of
-bijzondere bank, die op hare beurt ze
doorzendt aan de Algemeene Centiale.
De plaatselijke banken zullen een
zekere zelfregeering genieten, onder
cont;ö!e van de beide genoemdeücbame n
Tegen de coöperatieve] m had de Ned.
Bank bezwaar, daarom zal de Midden-
standsbank werken als een naamlooze
vennootschap, met dit verschil, dat men
tot een maximum van 20 pet. boven het
geleend bedrag in de verliezen van de
vennootschap aansprakelijk blijft.
Om het bezwaar van die bepaling
van aansprakelijkheid eeuigszins te on
dervangen, is besloten, dat de geldnemer
na aflossing van zijn leoning ook van
die aansprakelijkheid kan worden ont
slagen, wanneer door hem mede wordt
betaald zijn aandeel iu de werkelijke
verliezen over de laatste twee jaar.
Spr. meent dat wanneer men voor
zichtig is met crediet verleenen, het
gevaar voor verliezen gering is, boven
dien wenschte de Ned. Bank niet anders
dan onder die voorwaarden geld te ver
strekken.
De coöperatieve vorm aanvankelijk
mooi is in de praktijk niet goed be
vonden, er blijken thans coöperatieve
instellingen te bestaan waar het geheele
maatschappelijk kapitaal f 10.— is.
Om crediet te nemen, deelt spr. mee,
moet men aandeelhouder zijn, de aan-
deelen zijn groot f500,— gesplist in
onderaandeelen van f 100, waarvan
20 pCt. moet worden gestort.
Wanneer men dus b.v. twee aandeelen
neemt van f 100,— moet men
daarop storten f40,— en kan dan een
bedrag opnemen van f 1000, mits....
de promessen behoorlijk capabel zijn,
m.a.w, wanneer men voor dat bedrag
van f 1000, behoorlijk zekerheid kan
geven.
De rente zullen niet lager zijn dan
die van het promesse-disconto van de
Ned. Bank en voor groote, solide aan
vragen lager dan voor kleine posten met
meer risico.
De instelling is echter niet om winst
begonnen, het dividend van het aan
deelenkapitaal zal hoogstens 5 pet. be
dragen, de meèrdare winst komt in een
reservefonds en verhoogt daardoor het
door de Ned Bank te verstrekken
bedrag.
Spr. heeft van de bank goede ver
wachtingen, meent dat zij de organisatie
van den middenstand, die in ons land
veel te wenschen overlaat, zal in de
hand werken en omdat de primitieve
boekhouding die velen tegenwoordig nog
voeren, niet toelaat hunne credietwaar-
digheid te beoordeelen, vooral ook veel
zal bijdragen om de boekhouding van den
middenstand te verbeteren.
Hoewel spr. met genoegen heeft ge
constateerd, dat de nood ook in deze
gemeente niet zoo hoog is gestegen, hoopt
hij toch, dat zijn woord van hedenavond
aanleiding voor de vergadering mag
zijn, zoo niet tot het nemen van aan
deelen, dan toch tot het benoemen van
een commissie, opdat wanneer de be
hoefte komt direct van de gelegenheid
kan worden gebruik gemaakt.
Van de gelegendheid tot het stellen
van vragen werd weinig gebruik ge
maakt.
De bezwaren door de heer Wagemaker
ten berde gebracht tegen de 20 pCt in
de verliezen van de bank, waarvoor de
geldnemer aansprakelijk blijft, werden
door den spr. beaamd, doch deze wijst
er op, dat het thans is een noodtoestand,
bovendien de risico is, na aflossing van
het geleende bedrag, af te koopen.
Op de vragen van den heer P. Graaf,
hoe het in de praktijk zal gaan met de
credietneming, licht spr. toe dat iemand,
die een zeker rond bedrag noodig heeft,
zooveel meer heeft aan te vragen als
de storting op het verplichte aandeel
bedraagt. Met name de Amsterdamsche
Crediotvereeniging is onder dit sielsei
groot geworden en eerst later een gewone
naamlooze vennootschap geworden. Het
geld wordt gegeven op drie maandeljjk-
sche promessen, de kosten, spr. kan dit
niet officieel mededeelen, zullen ongeveer
bedragen: 1 a 2 pCt. boven disconto Ned.
Bank, dus 6 a 7 pCt. plus 'A pCt. entree,
zegelkosten en waarschijnlijk 'A pCt.
commissieloon.
Op de vraag van den voorzitter of de
oprichting nu reeds noodzakelijk is, komt
uit de vergadering geen antwoord, doch
de heer P. Graaf dealt mede dat het
bestuur van de Hanze meent nog oen
gereserveerde houding te moeten aan
nemen om de zaak in de vereeniging
nog eens grondig te bespreken, de hulp
van de Centrale Bank van UaDze te
Delft komt spr. voorloopig meer ver
kieselijk voor, een opinie die door den
heer de Meester wordt bestreden.
Op voorstel van den voorz. wordt
daarop eon commissie gevormd die de
zaak in studie zal nemen, waartoe
worden aangezocht de heerenP. C.
Koorn, M. A. Kuijper, J. Kooij en P.
Graaf, resp. als voorzitter en secretaris
van de Algem. Tex. Middenstandsver-
eeniging en van de Hanze, die zich de
benoeming laten welgevallen.
Om als vijfde lid zitting te nemen
verklaart zich de heer Wagemaker op
op herhaalden aandrang bereid.
De vergadering wordt daarop met
dank aan spr. en aanwezigen gesloten.
Naar wij nader vernemen, zullen de
functie van voorzitter en secretaris in
de commissie worden waargenomen
onderscheidenlijk door de heeren Wage
maker en Koorn.
Juist 10 dagen voor den offlcieelen
datum deed hij zijn intrede.
't Valt niet te ontkeunen, er waren
teekenen die zijn nadering aanwezen,
maar toch, zijn verschijaen heeft ons
verrast.
Aangekondigd door hevig onweder en
donderbuien is hij gearriveerd en heeft
z'n voorganger verdrongen, z'n voorgan
ger, die het ons zoo wel naar den zin
maakte, al moest hij ook, ons ten spijt,
getuige zijn van zooveel menschenleed.
De zomer is heengegaan, de herfst
regeert met wind- en regenvlagen.
Bij de gisteren te 's Gravenhage
gehouden examens slaagde voor derde
stuurman Groote stoomvaart o m. de
heer Ph. H. Hermelijn, leerling van de
Zeevaartschool alhier en do heer H. J.
Frohn, oud leerling van die inrichting.
Den Hoorn, 10 September.
Tijdens het vervoeren van de stoom-
dorschmachiue van het land van den
heer J. Hin alhier, met bestemming
naar de Westen, had hier met dat ver
voer een ongeval plaats, dat nogal be
langrijke schade opleverde.
Met het rijden door den dam (bet hek)
werd de draai te kort genomen met het
noodnottig gevolg dat de pers vastliep,
omkantelde en in een van de diepe
greppels aan de kant van den weg te
recht kwam en als 't ware geheel ia
duigen viel. Persoonlijke ongelukkeu
kwamen niet voor, maar dat het voor
den eigenaar van voormelde machine
een dure grap geweest is behoeft voor
zeker wel niet vermeld te worden.
Oosterend, 12 Sept.
Bij het hevige onweder van Donder
dagavond j.l. sloeg de bliksem op de
telefoonlijn tusschen hier en den Burg,
waardoor schade gebracht werd aan
paleD en isolatoren, terwijl het toestel
dusdanig beschadigd werd, dat do dienst
gesLremd was. In het telefoonkantoor
was een zwaveldamp merkbaar.
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Borg 30 CU. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andore
landen met verhooging der porto's.
Prijs der Advertontièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedore regel meer G Ct.
Groote letters on Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 9 Cts. por nummer.
