N°. 2818
Donderdag 8 October 1914
288tc Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Van week tot week.
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Burg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
Advertentie» vóór 9 nnr op den dag der nitgave
Pr{js der Advcrlcntiin.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 8 Ct.
Groote letters en Vignetton worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 3 Cts. por nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIEN worden aangenomen bij de üitg. Firma L A N G E V E L D D E R O O IJ, Parkstraat, Burg op Tex el.
Gcmeentebegrooting.
Burgemeester en Wethouders der
Gemeente Texel brengen ter openbare
kennis, dat de Begrooting van de inkom
sten en uitgaven der Gemeente, voor het
dienstjaar 1915, van den 3 October 1914
tot den dag der behandeling in den Raad,
ter Gemeentesecretarie voor een ieder
ter lezing is nedergelegd en, tegen be
taling der kosten, algemeen verkrijgbaar
gesteld.
Texel, den 3 October 1914.
Burgem. en Weth. voornoemd,
De Burgemeester,
GAARLANDT.
De Secretaris, JONKER.
86 Sept.—3 Oct.
De herfst spint alweer zijn draden. En
's avonds als de zon al ter ruste is ge
gaan hoe vroeg reeds 1 voelen we
den killen herfstadem, die de bloemen
verwelken doet en den bladertooi der
boomen vernietigt, opdat de natuur straks
gekleed zal zijn in het kleurlooze vaalver-
vige gewaad, passend voor de ontvangst
van den wiDter.
De zomer is voorbij. Weken achtereen
bracht ze dagen vol zonlicht en zomer-
vreugde. En toch hoe weinig hebben we
van haar schoonheid gemerkt, hoe weinig
hebben we aandacht kunnen schenken aan
schoone schilderijen, die ze tooverde
voor onzen blik en waaraan ook Lente
reeds geschilderd hadEn hoe kort, hoe
ongewoon kort lijkt ons de voorbije zomer
te zijn geweest!
We vragen niet wat toch de oorzaak
was van dat alles. We weten het allen
al te zeer. Onze gedachten waren immer
elders, ver weg dikwerf, rond dwalend
door de streken waar met den zomer ook
moderne oorlog doorgetrokken was. En
i de zon dan hoog prijkte en praalde aan
den glanzenden hemel, dan rees in ons hart
zoo dikwijls de vraag, waarom ze haar rein
gelaat niet met een wolkenfloers omhulde
om rouw te bedrijven over den jammer
en den gruwel die menschenhanden hadden
gebracht over menschen. Als de
lieflijke zomerkoelte door de twijgen der
struiken speelde dan dachten we aan den
gierenden oorlogsstorm, losgebarsten over
een groot deel van Europa. En als 's avonds
zich de rust en de vrede legerden rondom
onze woning, dan stonden menigmaal voor
onze oogen de tooneelen van bitteren strijd
en oorlogsellende.
En eiken dag weer was er in ons een
angstig gevraag hoe het worden zou en
elke morgen vroeg het den avond wat hij
zoude brengen en ieder avond riep het
Jen morgen toe wat hij mee zou voeren
int den donkeren Dacht.
Zoo gingen de dagen voorbij, de een na
den aDder, En ze namen den zomer mee,
die zoo heerlijk had kunnen zijn en zoo
vol droefheid en ellende was als geen die
Toorging. En thans is het herfst.
We wagen het niet te vragen wat hij
brengen zal. We weten het reeds vooruit.
Het zullen niet alléén de stormen zijn in
de natuur, uit de verte zal tot ons
doordringen het geraas van den oorlogs
orkaan. En als het alleeD nog „uit de
.verte" mag blijven dan zal er bij al de
Weedom nog dankbaarheid behooren te zijn
in ons hart. We weten ook, dat de herfst
voorbij zal gaan, even snel als de zomer,
en dat hij niet den oorlog zal medenemen,
Want hoe de toestand op de verschillende
oorlogsterreinen in de komende dagen ook
moge veranderen, de oorlog zelf zal nog van
langen duur zijn. Alles wijst daarop.
Voordat de vraag omtrent de machtspositie
in Europa met het zwaarU beantwoord is
Zal er geen vrede denkbaar zijn
Europa gaat een verschrikkelijk tijdperk
tegemoet. Een tijdperk van algeheele uit
putting. De groote staten zullen worden
als gebroken lieden, die amechtig neer ge
zoDkeD zijn bij de puinhoopen van hun
welvaart en geluk. Millioenen worden
dagelijks door den krijg verslonden en in
schier alle Europeesche landen wordt het
bedrijfsleven zwaar gedrukt door den oor
logstoestand, zoo niet totaal vernietigd.
Als de groote volkerenstrijd nog eens een
half jaar mocht duren en dat is hoogst
waarschijnlijk dan zal gesproken moeten
worden van een berooid Europa dat aan
een onzaligen oorlog al zijn stoffelijke en
geestelijke kracht offerde.
De zomer is voorbijgegaan zonder zon
en zonder vreugde, de herfst is gekomen
somber en onheilspellend.
—o—o—o—
Somber en onheilspellend.Niet het
minst als men denkt aan de ontzaggelijke
verbittering waarmede er tusschen de
christelijke volken van Europa gevochten
wordt, als men er zijn gedachten bij be
paalt, hoeveel duizende menscheDlevens er
nog in de komende weken zullen worden
afgesneden, hoeveel mooi, jong menschen-
geluk voor altijd zal worden verwoest
hoeveel hoop voor immer vernietigd. Want
het blijkt meer en meer hoe deze oorlog
van machines, zooals hij reeds genoemd is,
reusachtige offers aan menschenlevens
vraagt. De eerste 30 Duitsche verlieslijsten
brachten zoo ongeveer 60000 namen van
gesneuvelden, gewonden en vermisten. En
dat was nog enkel over de Augustusmaand.
Sedert komen de lijsten met 3 en 4 bij
voegsels soms, eiken dag nieuwe. Van
Frankrijk en Rusland ontbreken nog alle
gegevens omtrent de verliezen en van
Engeland is nog maar weinig bekend, maar
ze zullen Diet minder talrijk zijn dan de
Duitsche. Heel Europa wordt één groot
hospitaal en één groot kerkhof.
In Noord-Frankrijk zullen de verliezen
ongetwijfeld wel het vreeselijkst zijn. Daar
wordt nu reeds een 14-dagen lang met
verbittering gestreden tusschen twee ont
zaggelijke strijdmachten, zonder dat er ook
eenige merkbare wijziging in de posities
waar te nemen is. Ieder dag opnieuw ziet
men uit Daar de tijding, dat er een beslissing
gevallen is, maar de reuzenworsteling woedt
maar ongestoord en onveranderd voort.
Langzaam, heel langzaam wordt de groote
beslissing voorbereid en de.weg er heen
leidt door breede stroomen van bloed en
diepe dalen van ellende en dood.
Nog altijd zijn het inzonderheid twee
gedeelten van het uitgebreide westelijke
oorlogsterrein die de aandacht tot zich
trekken, de Duitsche rechtervleugel en
de omgeving van Verdun. Daar weid in de
laatste dagen het hevigst gestreden, zonder
dat een der partijen eenig bepaald resultaat
bereikte. De Duitscheis zijn er nog'niet in
geslaagd Verdun te veroveren en een gat
te slaan in de linie der verbondenen, ter
wjjl dezen er al evenmin in geslaagd zijn
den Duitschen rechtervleugel om te trekken
zooals klaarblijkelijk de bedoeling is. De
woedende oorlogegolven botsen nog steeds
tegen elkander aan om dan weer naar beide
zijden uiteen te spatten. En in spanning
wordt iedereD dag weer opnieuw uitgezien
naar het bericht, dat de tweede phase in
dezen geweldigen oorlog zal aankondigen.
Hoe zwaar de stryd ook moge zijn, hoe
goed de partijen ook tegen elkander mogen
opwegeD, de beslissing zal ten slotte moeten
komen. En Daar menschelijke berekeniDg
zal zij niet heel lang meer opzichkunDen
laten wachten. De rampzalige oorden zelf
waar nu al zooveel dagen achtereen hevig
gevochten wordt, door bloed gedrenkt, één
groot kerkhof gewordeD, zullen ten slotte
niet meer voor het oorlogsbedrijf geschikt
zijn, omdat daar andere voor beide partijen
gevaarlijke vijanden zullen komen,
—o—o—o
Ook de krijgsoperaties in België beginnen
weder een spannend aanzien te krijgen.
Vooral voor ons, waar de Duitschers dezen
dagen begonnen zyn met een actie tegen de
stelling Antwerpen De Duitsche troepeD in
België moeten zich wel sterk gevoelen en
talrijk weten, om den strijd tegen den zoo
stevig bevestigde stad aan te binden. Fm
naar de Duitsche berichten melden, met
succes nog wel. Een der forten zou reeds
in Duitsche handen zijn.
Tot nog toe bepaalde zich d6 actie tot de
zuidelijke forten, maar het zal stellig niet
lang duren of ook de anderen krijgen een
beurt, indien het garnizoen van Antwerpen
het smeden van den ijzeren ring niet bjjtijds
weet te verhoeden. En dan krijgen weden
strijd weer, vlak aan onze grenzen en neemt
het gevaar van een schending onzer on
zijdigheid weder een dreigenden vorm aan.
Toch make men zich niet dadelijk al te
ongerust. Tot nog toe hebben de Duitsche
troepen angstvallig gewaakt tegen schennis
onzer grenzen, het mag met dankbaarheid
worden geconstateerd en geeft ook voor de
toekomst eenig vertrouwen. En wat de
Belgen betreft, deze zullen zich stellig wel
niet aan onze onzijdigheid vergrijpen, waar
Nederland zoo langzamerhand een asyl ge
worden is voor de van alles beroofde Bel
gische vluchtelingen.
Doch de oorlogsbrand nadeit weer dicht
ons huis en we dienen waakzaam te zijn.
Onze regeering en ods leger zijn het beide,
--o—o o—
flet oogenblik schijut dichtbij, dat de
vlammen van den oorlogsbrand ook op het
Oostelijk oorlogsterrein weer fel zullen uit
slaan. 't Is nu er al eenige dagen vrij kalm
geweest, doch alles wijst er op, dat een
ernstig treffen wordt voorbereid. Het Rus
sische leger dat in Oostpruisen opereerde
doch gedeeltelijk vernietigd, gedeeltelijk op
Russisch gebied teruggeworpen werd, heeft
zich blijkbaar hersteld. Uit de berichten
der laatste dagen althans mag worden
afgeleid, dat de Duitschers er langzamer
hand weer terrein gaan verliezen. De Russen
zouden zelfs de greDs alweer hebben over
schreden. Mogelijk, dat de Duitsche troepen
op dat deel van het oorlogsterrein wat
verzwakt zijn ten behoeve van de actie van
het Duitsche en O.ostenrijksche leger in
Russisch Polen en Galicië. De Oostenrijkers
zijn voor de Russen moeten terugtrekken
en concentreeren zich thans in de buurt
van Krakau met het Duitsche leger. Naar
luidt der berichten heeft de Duitsche generale
staf de leiding der krijgsoperaties in het
Oosten thans op zich genomen. Ook uit de
Russische berichten blijkt, dat er in het
zuidwestelijk deel van Polen een belangrijke
concentratie van Duitsche en Oostenrijksche
troepen plaats heeft.
Een beslissond treffen zal daar dus spoe
dig worden gezocht. Of de strijd er ook zal
ontaarden ,in een zoo lange en bange wor
steling als in het westen, zal de tijd leeren.
—o—o—o
Een 9 tal weken heeft de groote volkeren-
oorlog thans gewoed en het lijkt nog alles
als aan het begin. Stroomen bloeds zijn
reeds vergoten, geheele provincies zijn in
woestenijen veranderd, de haat en verbit
tering tusschen de strijdende partijen stygen
met den dag, millioenen na millioenen zijn
reeds door den oorlog opgeslokten
nog steeds kaD niet worden gezegd, wanDeer
het einde zal komen en hoe het einde zal
zijn.
Heel de wereld wacht in-angstige span
ning en ieder gevoelt hoe'afschuwelijk het
monster van den oorlog is, dat zijn klauwen
in Europa heeft geslagen.
En niemand die niet de toekomst ziet:
somber en ODheilspelleud. Het is herfst,
troostelooze herfst en de felle winter komt.
En de lente lijkt zoo ver, zoo eindeloos
ver.
B
TEXEL, 7 October 1914.
Zondag jl. aanvaardde de Cacd.
P. Glas zijn dienstwerk als predikant
der Ned. Herv. Gem. te Oudeschild.
Ds. Buiskool, die hem bevestigde, sprak
des morgens Daar aanleiding van Jes.
52 7. Behalve deze nam ook de Con
sulent Ds. van Grasstek aan de hand
oplegging deel. De nieuwe predikant
hield zijn intreerede des middags naar
aanleiding van 2 Cor. 1 24.
Hij werd toegesproken door den Ring-
practor Ds Boeke en door den Consulent
en toegezongen door zijne gemeente met
gezang 215 4. Tot beide diensten
waren velen opgekomen. Was des
morgens de burgemeester aanwezig, des
middags waren alle Hervormde predi
kanten tegenwoordig, als ook de Doops
gezinde predikant Kuperus van den
Burg.
De gemeente begrooting.
Gemeentebegrooting aangeboden slui
tende in ontvangst en uitgaaf tot een
bedrag van f 149,547,216, 'k wed menig
een slaat den schrik om het hart.
't Is me dan ook geen bagatelletje,
meer dan drie en vijftig duizend gulden
meer dan het vorig jaar, de begi ootting
van het vorig jaar met meer dau 51) pCt.
overschreden.
Maar waarde lezers, stol u gerust er
is een zonnezijde, de hoofdelijke omslag,
die in de laatste jaren onrustbarend
steeg, is dit jaar niet hooger geraamd,
en dat zegt wat.
Een uitgaafpost als den nieuwen ver
bindingsweg vraagt, f 37000,- geeft de
begrooting al een aardige zet omhoog,
maar daar staat een ontvangstpost aan
subsidie van bijna f 25000,- tegenover
een post van verbouwing schoollokalen
t 5090,— wordt ook voor een aanmer
kelijk deel door inkomende subsidie ge
dragen.
Neen, waarlijk zoo verontrustend, als
het scheen, is het heusch niet.
Als restant van de kosten van onder
zoek drinkwaterleiding komt nog f 300,—
op de nieuwe begrooting voor en nog
f 500,— voor het onderzoek tram.
Voorts wachten nog f 1045,— van
het legaat wijlen F. Keijser op een
bestemming, benevens de van dat legaat-
gekweekte rente tot een bedrag van
f 120.-.
Men ziet dus, de eerste indruk van
zoo'n hoog cijfer is wel wat benauwend,
maar bij nadere beschouwing valt het
wel wat moe en, zooals gezegd, de post
H. O. is niet verhoogd.
Dienstregeling n. IJ. S. M.
In onzen boekhandel zijn nog een be
perkt aantal exemplaren dienstregeling
H. IJ. S. M. verkrijgbaar.
Eerlijkheidshalve moeten wij er aan
toevoegen, dat ze thans niet geheel vol
ledig meer zijn. Dit doet aan de bruik
baarheid evenwel niets af omdat er geen
treinen zijn uitgevallen, wel met ingang
28 September en 5 October eenige treinen
zijn ingelegd.
't Is ons niet mogelijk ze allen te
noemen, de meeste hebben trouwens
voor de reizigers uit Hollands noordpunt
weinig waarde.
Twee treinen, zoover wij konden
nagaan, hebben dat echter wel, er is n 1.
door de aanvullingen de gelegenheid
geschapen om vertrekkende met de boot
2,50 nam. van Texel, mat een trein die
5,32 nam. uit Alkmaar vertrekt, Dog dien
avond 10,28 Leeuwarden te bereiken.
De tweede trein bedoeld, van minder
belang, is een sneltrein 's avonds 9,05
van Amsterdam, waarmede men ouder
gewoonte te 10,35 's avonds te den
Helder aankomt.
Wij danken deze wetenswaardigheden
aan den heer Directeur van T.E.S O., die
van deze aanvullingen kennisgeving ont
ving en die ons machtigde mede te deelen
dat belanghebbenden ten zijne kantore
inzage van den volledigen dienst H.IJ.S M.
kunnen nemen.
O osterend.
De onlaDgs verkochte blazerschuit
T.X. 58, waarvan het casco slechts f 100
opbraebt, wordt bij het Nieuwescbild
gesloopt.
De visschersvloot, eerder zoo uitge
breid, wordt hier hoe langer, hoe kleiner.
Af en toe woidt een vaartuig gesloopt
