i
^N° 2846
Donderdag 21 Januari lvM5.
288t* J aarg any*
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland.
Van week tof week
Dit blad versehijut Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden
Voor den Burg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
l'.nden met verhooging der porto's.
COURANT.
.Idvertentiën vóór 9 unr op den dag der uitgave
Prijs der Adverletiliéti.
Van 1 tot 5 rogels 30 Cts. Iedere regel meor 6 Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimlo
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. por nummer.
ABONNEMENTEN en ADVE
I
RTENTIEN worden aangenomen bij de Uitg. Firma LANGEVELD& DE ROOI.T, Parkstraat, Burg opTkxel.
9-10 Jan.
tajinister Treub beeft, naar luid der be
ften, eea groot aantal gelukwenscben
jjjrangen naar aanleiding van bet succes
met het uitschrijven der groote Staats-
ning van 275 millioen die in onze
"^cbiedenis wel den naam van Oorlogs-
'niDg zal behouden verkregen werd.
,,t totaal bedrag der inschrijvingen over
helleed met zóóveel millioeuen dat wat
leirraagd was en al werd het de inschrijvers
aanlokkelijk gemaakt door de 5 pCt.
ete en gemakkelijk door de medewerking
de Nederlandsche Bank eu liet ook het
;jjfigement met de gedwongen leening
F/ Lig zijn invloed gelden, toch is het
iltaat wel een gelukwensch waard.
Is nu maar te hopen dat we met de
millioen rond komen m.a.w. dat over
al te langen tijd de bijzondere oorlogs-
u&tregelen die deze leeniDg noodig hebben
dlnaakt, beëindigd kunnen worden. WaDt
de 275 milioen is slechts toereikend
efjr een betrekkelijk beperkten tijd.
ei wie zal zeggen hoelang het nog kan
ei en eer ons leger gedemobiliseerd kan
e: :den en de normale toestand terugkeert
men let op den weinigen voortgang
a,iien grooten oorlog dan kan men zeker
est zeer optimistisch gestemd zijn. Dit
"%t wel vasthet gevaar dat de oorlog
L^ger zal duren dan waarop wij met onze
jrlogsleening gerekend hebben is laüg
t denkbeeldig en daardoor de mogelijk-
Jd volstrekt niet uitgesloten, dat we nog
=or nieuwe groote financieele offers zullen
,men te staan.
'„Edoch, de toekomst is verborgen en het
ltiken van berekeningen voor de tyden die
kunnen komen, is vrijwel onmogelijk.
pat ons verheugd zijn met het thans be
kte resultaat. De financieele zorg is voor
jipig van de baan en misschien nemen de
istandigheden tijdig een gunstige wen-
pg. We zullen er intusschen ter zijner
d als de weinig begeerlijke „aanslag-
Ijetten" komen nog wel weer eens aan
zrinnerd worden. En bovendien zullen
|k de Vrijz. Democraten wel zorgen dat
e het dure onderwerp niet te spoedig
f.rgeten. Zondag j.l. heeft de voorzitter
iin den Vrjjz. Dem. Bond de commissie
lustalleerdJ die door het Hoofdbestuur
fDoemd ie óm „het denkbeeld van dekking
ir oorlogskosten door e«n heffiug-in-eens
den vorm van een wetsontwerp te
ijengen."
.Terwijl door den V. D. B. het denkbeeld
jin een hefflng-in-eens zal worden gepro-
igeerd, moet deze commissie, waarvan het
amerlid Mr Maichant voorzitter is, deze
topaganda ruggesteun geven door te pogen
x>r bet denkbeeld een goeden wettel ijken
jrm te vinden.
De commissie stelt zich voor eenige baast
f maken en dat doet verwachten dat het
slangrijke onderwerp al weer spoedig om
e algemeeoe belangstelling zal vragen
n na verloop van niet te langen tijd een
trijd"raag in het parlement zal vormen
Aan strijd zal het dan zeker niet oDt-
reken, temeer waar het strijdvuur dat
oor de ernst van den toestand aanvanke-
jk geheel gebluscht scheen, zoo langzamer-
and weer aangegloeid is. Zoo zal er in
e Tweede kamer stellig ook wel heel wat
S zeggen zijn over de plar.nen van den
linister van oorlog omtrent onze gemo-
Lliseerde militie en landweer. Officieus is
jeds in de bladen aangekondigd, dat hoewel
3 oppositie legen bet wetsontwerp minder
groot is dan in Dec. j 1., toch „vele leden"
hun bezwaren niet prjjs kunnen geven. Dat
beteekent strjjd voor minister Bosboom.
En ook de Eerste Kamer, overigens steeds
een voorbeeld in gematigdheid, schijnt iets
van strijdvuur in zich te voelen gloeien,
want als vrjj zeker wordt gemeld dat de
heeren Senatoren behoefte gevoelen om
algemeene beschouwingen te houden over
de Staatsbegrooting, niettegenstaande do
anders veel strijdlustiger Tweede Kamer
geen algemeene beschouwingen hield.
Doch, dat is zooveel langer geleden en toen
was de geest van den Godsvrede nog bijna
onverzwakt werkende.
Uit 't bovenstaande valt af te leiden, dat
we zoo langzamerhand weer in ons gewone
doen komen, ook al sluit niemand de oogen
voor de gevaren die ons nog voortdurend
omringen. Wij weten trouwens, dat de
regeering waakzaam en werkzaam is en .dat
reeds geeft een gevoel van kalmte. Zeker,
de oorlog laat zich ernstig gevoelen vooral
in het zakenleven, maar langzamerhand
herstelde zich reeds veel en overigens
tracht de regeering met raad en daad hulp
te verleenen. De vele nuttige regeerings-
maatregelen hebben het gevolg gehad, dat
het leven in ons land uitzonderingen
daargelaten zoo geleidelijk aan weer zjjn
gewonen vorm verkrijgt. Als een
bewijs daarvoor kan zeker ook gelden
dat de effectenbeurs weer geopend zal
worden en het verkeer van kapitalen zoo
veel mogelijk weder zal worden hersteld.
En ook, dat we mei Februari op het geheele
Nederlandsche spoorwegnet een verbeterde
en uitgebreide dienstregeling mogen tege
moet zien. Zeker, er klinnen nog moeilijke
dagen komen als de oorlog lang duurt,
maar niet ten onrechte zeiden de ouden
reeds, dat moed houden het halve leven is.
—o-o-o
Er is Daast het soorlogskopje" thans
plotseling een nieuw zwart gedrukt kopje
in de bladen verschenen. En de zware
zwarte letters spreken niet minder van
jammer en ellende.Wij zijn in de
laatste maanden schier aan alles wat
vreeseljjk is gewoon geraakt we
lezen van bloedige veldslagen, vau de
elleDde van het slagveld, vau den rooden
dood die door Europa gaat, de velden met
bloed kleurt, de zon verduistert door wolken
kruitdamp en den donder van het geschut
dag en nacht, maanden lang uu al, rollen
doet zonder, dat het ons nog aangrijpt.
O, bet moet al heel erg zijn. heel gruwelijk,
heel afschuwelijk, dan, ja dan voelen we
nog zoo iets als een rilling.
Maar in de afgeloopen week heeft een
machtiger stem gesprokeD, dan die uit de
koperen muilen van Krupp de stem van
de vreeselijke geweldige Natuurkrachten.
De uitwerking van een bombardement is
hevig. Het doet kerktorens neerstorten,
huizen in puiDboopeo verandoren, het
slaat door muren van beton en ijzer, graaft
kuilen diep in den groüd en toch
zouden honderd kanonnen dagen lang bun
verderf moeten uitstorten om een zoo
algeheele verwoesting te kunnen teweeg
brengen als de geweldige ontembare Na
tuurkracht, die we aardbeving noemen in
minder dan een halve miDuut kan veroor
zaken. Eén aardschok van 25 seconden
en in een groot deel van Italië waggelen
de huizen cn gebee! Avezzano stort in puin
en meer dan 25'JOÜ menschen vinden den
dood onder de puinhopen.
Er is een schok gegaan duor heel de wereld,
want de ramp kwam zoo onverwacht en
haai gevolgen zijn zoo onzettend. En
menigeen die de weerzinwekkende foto's
gezien heeft van de uitwerking van het
moderne geschut in onzen modernen oorlog
zal het getroffen bobben hoe die verschrik
kelijke uitvindsels van het menscheljjke
vernuft, nog niets beteekenen in vergelij
king niet de sluimerende krachten der
natuur.
o—o o—
Niet alleen tegen de geweldige natuur
krachten staat de niensch machteloos met
al het geweldige dat zijn verstand en zijn
hand hebben voortgebracht, zelfs ook do
gewone elementen doen hem zijn gering
heid gevoelen.
We zagen het in den laatsten tijd meer
malen op het oorlogsterrein, zoowel in het
oosten als het westen, waar de krijgsver
richtingen eenvoudig zoo goed als stopgezet
moesten worden tengevolge de slechte
weersgesteldheid.
In het westen is de toestand weer ver
beterd of liever veranderd, zoodat daar het
oorlogsbedrijf weer op een groot deel van
het front hervat is. Alleen in Vlaanderen
waar het land ouder water werd gezet en
in de Vogezen waar sneeuwstormen heersch-
ten kon de oorlogsgod weinig uitvoeren.
Op het oostelijk oorlogsterrein was het
weder nog zeer ongunstig de laatste dagen
en overal lagen de krijgsoperaties dan ook
zoo goed als geheel stil. Alleen ten westen
van Warschau in het gebied van den Weich-
sel werd nog van beteekenis gevochten.
Er is sedert we ons vorig overzicht schre
ven dan ook zoo goed als niets veranderd.
De positie der partijen is al schier onver
anderd gebleven. Toch blijft de toestand
voortdurend de aandacht vasthouden, want
iederen dag kan verandering of een belang
rijke beslissing brongen.
Ook voor wat er mogelijk nog aan dezen
oorlog vastzit werd in de laatste dagen
weer eens de aamJacht gevraagd. Berichten
uit Londen wisten te meldeo, dat Roemenië
bezig is zjju geheele reserve onder de
wapens te roepeu. Waarom Het aDtwoord
kan gelezen worden in de mededeelingen
welke hetRoemeeusche Kamerlid Diamandy
dezer dagen te Parijs deed. Begin Maart zal
Roemenië aan den oorlog deelnemen, ver
klaarde Diamandy. Zoo spoedig als de
weersgesteldheid maar beter is. Roemenië
ziet in Oostenrijk zijn erfvijand en acht het
thans de tijd, om lang gekoesterde terri
toriale en ethische wenschen vervuld te
krijgeo. Io Boekowina en aan de overzijde
der Karpaten daar wonen volken van het
Roemeenscbe ras en zij moeten van de
overheersching van Oostenrijk Hongarije
verlost worden. En er is meer, waarom
Roemenië naar de wapens zal grijpen. Het
kent maar al te zeer de zucht vau Oosten
rijk-Hongarije en Duitschland om op den
Balkan de lakens uit te deelen.Zoo
stelde Diamandy de zaken voor. En toen
men hem vroeg, waarom Roemenië dan niet
reeds eerder ingegrepen had, wees hij er op,
dat een groote krijg voorbereiding behoeft
ook op diplomatiek gebied. Bulgarjje moest
gerust- en tevreden gesteld worden en de
oorlog zelf is beter te voeren in den zomer
dan in den winter. Roemenie beschikt over
meer dan een half millioen goed geoefende
en flink verzorgde troepen en kaE er zelfs
nog meer in het veld brengen. Begin Maart
zullen ze Oostenrijk-Hongarije binnenvallen
en het politiek eu militair uiteenvallen van
de dubbele monarchie zal bet eerste gevolg
er'van zijn. En een ander gevolg zal wor
den dat Italië dan ook reden zal hebben
om niet langer werkloos toe te zien.
Diamandy mogen Kamerlid ziju en een
man van veel invloed óók voorzitter van
bet comité tot verbetering van de Roe-
meensoh-Fransche betrekkingen men
mag niet aannemen, dat hij namens de
RoomeeDscbe regeering sprak, maar wat
hy zei klinkt ernstig genoeg en volstrekt
niet onwaarschijniyk. Hut oogenblik om
lang gekoesterde begeerten te vervullen is
nooit gunstiger geweest en do vreugde
waarmee door de Roemenen de bezetting
van Boekowina door de Russeu word begroet
zegt genoeg.
De Russen zullen ongetwijfeld ook bun
best wel doen, om do Roemenen tot deel
namen aan den strijd tegen Oostenrijk-
Hongarlje op te stoken. Want ze kunnen
heel best wat steun gebruiken en achten
ook het einde van den strijd; nog volstrekt
Diet aanstaande. Er is in de laatste dagen
wel beweerd, dat Rusland langs een omweg
onderhandelde met Duitschland over het
sluiten van een partieelen vrode, doch het
bericht wordt van Duitscho zjjde pertinent
tegengesproken en klinkt ook al te onwaar
schijnlijk. Er mogen al in sommige Russi
sche bladen stemmen zijn opgegaan voor
een zoodauigen vrede en de vraag moge in
Rusland steeds luider worden gehoord,
waarom men nu eigenlijk tegen Duitschland
vecht, toch liggen de toestanden er nog
geenszins naar aau, dat aan vredesonder
handelingen kan worden gedacht. Er staan
nog rcuzenlegers te velde eD de reserves
zijn nog groot.
TEXEL, 16 Januari 1915.
Toelangfomls cn Ilulpbetoon.
Maandag j.l. kwamen de vereoni-
gingen bovengenoemd in algemeene ver
gadering bijeeD, althans zoo heette het,
want het bezoek aan de algemeene ver
gadering was verre van schitterend te
noemen.
In z'n openingswoord herdenkt de
voorz. de heer P. Lieuwen, den grooten
strijd aan onze grenzen en deelt mede,
dat hoewel het sterftecijfer in het af
geloopen jaar vrij hoog waste noemen,
de stevige reserve aan Toelaagfonds het
dragen van de hooge uitgaven mogelijk
maakt, terwijl met trots kan gezegd
worden, dat Hulpbetoon bereidwillig
zoovele malen hulp verleende.
Volgt voorlezing van de notulen der
vorige jaarvergadering, die bij acclamatie
worden goedgekeurd.
De penningmeester, de heer C MooieD,
doet voorlezing van de rekening over
het afgeloopen jaar, de ontvangsten
mochten f 106,48 bedragen en de uit
gaven f 139,95°, zoodat een j nadeeiig
saldo van f 33,476 viel te boeken, waar
door het kassaldo terugliep tot f758,24.
Het aantal uitkeeringen was dit jaar
ook bijzonder hoog te noemen, 6 maal
f 20 of totaal f 120.
Als commissie voor het nazien der
rekeniDg werden aangewezende heëren
IJ. Brouwer, H. Zijm en J. Kiljan, die,
na onderzoek, bij monde van eerstge
noemde verklaarden, de boeken en be
scheiden in volmaakte orde te hebben
bevonden.
Herkozen wordt, met 12 van de 14
geldige stemmen, de aftredende commis
saris Abr. Geus voor Toelaagfonds en
Hulpbetoon beide. Commissaris Geus
ni6t ter vergadering aanwezig zal mot
z'n benoeming in kennis worden gesteld;
de Voorz. twijfelt niet of de heer Geus,
mede-oprichter en vanaf de oprichting
bestuurslid, zal de benoeming aauvaai-
den.
Waar de rondvraag vuor Tuelaagfonos