N° 2884
Donderdag 3 Juni 1915.
28"' Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland.
Van week fof week.
Dit blad versckjjnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsp>-ijs per 3 maanden.
Voor din Büeg 30 Cts. Franco per post door go-
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
l'.nden met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 9 nnr op den dag der uitgave
Pri/js der Adverlentitn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iodere regel meer 6 Ct.
Qrooto lettors en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. por nummer.
BONNEMENTEN en ADVERTENTIEN worden aangenomen bij de TJitg. Firma LANGEVELD& DE ROOIJ, Parkstraat, Borg op Te x rd.
uitstrekking van ongebnild Tarwebrood
en Tarwemeel
tegen verminderde prijzen.
Burgemeester en Wethouders der ge-
[eote Texel maakt bekend, dat aan
regeling betreffende het tegen ver-
aderden prijs beschikbaar stellen van
rebuild tarwebrood en ongebuild tarwe-
Jel door den Minister van Landbouw,
[verheid en Handel goedkeuring is
tleend.
De verstrekking neemt een aanvang
Donderdag 3 Juni (niet 10 Juni.)
De aandacht wordt er op gevestigd,
de gelegenheid tot aanmelding ter
ioming van tarwebrood of tarwemeel
[en verminderde prijzen bij voortdu-
[g blijft opengesteld.
Texel, den 28 Mei 1915.
Burgem. en Weth. van Texel,
GAARLANDT.
De Secretaris, JONKER.
23-39 Mei.
Niettegenstaande den geweldigen oorlogs-
jnd, die rondom onze grenzen woedt,
at het leven ten onzent vrijwel zijn ge
inen gang. Men merkt wel iets van de
volgen van den wereldoorlog in tal
n gezinnen zijn de plaatsen van vaders
zonen ledig, in sommige bedrijven
erscht ongewone slapte, en de prijs van
levensbehoeften is ver boven het normale
stegen doch ieder gevoelt, dat als het
et erger wordt we ons gelukkig mogen
renen. Gelukkig boven millioenen mede
enBChen in de landen die rechtstreeks
den oorlog betrokken zijn. Het is een
echatbare zegen dat het leven hier vrijwel
n gewonen gang kan gaan, dat de Tweede
imer in rustige rust haar arbeid kan af
in, dat zelfs de lust nog niet vergaan
om de uitstekende verdiensten te hui-
en van mannen als Dr. A. Plate, het
id-Karrerlid van Rotterdam, die dezer
gen zijn 70en verjaardag vierde of van
r. Th. de Meester, de oud-minister-presi-
snt, die in de afgeloopen week den dag
srdacht, waarop hij voor 40 jaren promo-
lerde, dat de Liberale Unie, het Ned.
feikliedenverbond, de Chr, Onderwijzers-
ireenigiDg en andere corporaties weer
s in normale tijden in algemeene ver-
deringen bijeenkomen. De oorlog moge
ek ten onzent hier en daar een voegje
loot gelegd hebben, uit zijn voegeD gerukt
er gelukkig niet veel. Niettegenstaande
moeilijke tijden is ook de economische
oestand bevredigender dan aanvankelijk
on worden verwacht. Dat blijkt ook uit de
ota die de regeering dezer dagen publi
eerde en waarin een overzicht werd gege-
en over April. Wel wordt daarin ge
vezen op voortdurend groote .werkloosheid
de diamant-industrie, de slapte in de
iaastrichtsche aardewerknijverheid, de
lesschenfabricage, de meubel- en tapijt-
ijjverheid en in de bouwbedrijven, maar
Is lichtzijde kan daartegenover worden
leplaatst, het vormen van nieuwe nijver-
leidsbroDnen, die wellicht van blijvenden
■ard zullen zijnzooals de gloeilampen-
'ollenfabricage, het vervaardigen van zout-
;uur, de uitbreiding der chemische industrie
n pbarmaceutische praeparaten etc. In de
extiel- en metaalnijverheid is gebrek aan
werkkrachten, de toestand van den land
bouw was over 't geheel zeer gunstig, de
vooruitzichten van den tuinbouw zjjn uit
stekend, de zeevisscherij gaf goede resul
taten, de Nederlandsche mijnen leveren
thans 90 pCt. der productie in het binnen
land tegen 30 pCt. vroeger. Wel ging in
Rotterdam en Amsterdam de havenbe
weging niet onbelangrijk achteruit en ligt
deze in de kleinere havens als Delfzijl,
Harlingen, Zaandam en Ter Neuzen zoo
goed als stil, maar daar tegenover staat
dat het handelsverkeer overigens vrij be
vredigend is, dat de vrachtvaart hooge prij
zen maakt en dat van de Oceaanvloot slechts
één groot schip uit de vaart behoefde te
worden genomen.
We deden slechts een enkele greep uit
de regeeringsnota, doch er blijkt voldoende
uit, dat de regeering den economischen
toeetand niet ongunstig acht. Er klinkt
een toon van bevrediging in en als er ten
slotie nog een klacht wordt gehoord, dan
is het dat de gelden voor het Kon. Nat.
Steuncomité niet rijkelijk genoeg meer
vloeien, zoodat de bij de Staten-Generaal
aangevraagde gelden wellicht zullen moeten
worden aangesproken. De regeering hoopt
intusschen nog, dat uit de streken en uit
de bedrijven die niet onder den toestand
hebben geleden, waar zelfs groote oorlogs
winsten worden gemaakt, de giften ruimer
zullen vloeien.
Van haar kant laat de regeering niets
onbeproefd om het economisch leven te
versterken. Tot de middelen die ze daarvoor
geschikt aoht behoort ook een, waarover
de Tweede Kamer al een paar dagen ge
praat heeft en waaromtrent over enkele
dagen zal worden beslist. We bedoelen
het wetsontwerp tot opheffing van de
invoerrechten op sinaasappelen, mauderij-
nen en antiqiteiten. De regeering meent,
dat het oogenblik gUDstig is om de markt
van deze artikelen naar hier te verplaatsen.
Wel zijn in de Kamer reeds bezwaren tegen
het ontwerp aangevoerd en zal het wel niet
met algemeene stemmen worden aange
nomen, doch de aanneming ervan|,is vrij
zeker.
—o—o—o—
Ook de aanneming van een ander wets
ontwerp wordt vrij zeker geacht, niet
tegenstaande daartegen in de laatste d agen
een vrij felle agitatie is gekomen. We
bedoelen het wetsontwerp tot het instellen
van een tijdelijk gezantschap bij hetVati-
caan. Er zijn in de laatste dagen verschil
lende vergaderingen gehouden waarin
tegen dit ontwerp werd geprotesteerd en
er wordt hier en daar druk met lijsten ge
werkt ter verzameling van handteekeningen
voor een verzoek aan de Kamer om het
ontwerp niet aan te nemen. Het is hier
niet de plaats om na te gaan welke over
wegingen aan deze agitatie ten grondslag
liggen, noch te beslissen of deze al of niet
zuiver zijn wij maken alleen melding
van de feiten. Opgemerkt dient echter te
worden, dat van andere zijde het ontwerp
van de regeering steun viodt. En niet
6nkel van clericale zijde, maar ook door
hen die van meeoing zijn dat de regeering
dient te worden gesteund waar ze in het
belang van den vrede meent werkzaam te
kunnen zijn, door ons land officieel voeling
te doen houden met den Paus. In dien
geest schreef ook Dr. Bos er over in het
nummer van heden van de Vrijz. Dem.
Grif kan erkend worden schrijft hij
dat een gezantschap bij den Paus met past
in verschillende staatsrechterlijke stelsels
waaraan wij groote waarde toekennen,
maar misschien zou men kunnen opmerken,
dat een oorlog als deze ook niet heelemaal
past in eon orde van denkbeelden, die wij
voor den vooruitgang van het menschelijk
geslacht het meest gewenscht achten. Wat
het zwaarst is, moet het zwaarste wegen
6n dat is, dat geen dag later dan een poging
tot herstel van den vrede kan gedaan
worden, deze met medewerking van onze
regeering wordt aangewend. Zoo denkt
de leider der Vrijz. Dem. er over en hy
zal wel niet alleen staan in dezen.
o—o—o
Von Bethman Hollweg, de Duitsche Rijks
kanselier, heeft Vrijdag in den Rijksdag een
groote redevoering gehouden, hoofdzakelijk
aan de houding van Italië gewijd, waarover
hij natuurlijk alles behalve best te spreken
was. Hij gaf een overzicht van hetgeen
gedaan werd door de bondgenooten om
Italië tevreden te stellen. Het had een lange
ljjst van concession kunnen krijgen, zonder
dat een droppel bloed vloeide of het leven
van één Italiaan in gevaar werd gebracht.
Maar Italië heeft niet gewild de regeering
van de straat heeft het gewonnen en voor
de oorlogsrazernij is de eerlijkste politieke
man verstomd. Als het Italiaansche volk
later ontnuchterd zal worden door de
oorlogsgebeurtenissen, dan zullen ook zijn
oogen opengaan voor het feit, dat het licht
vaardig tot den oorlog werd aangezet.
We doen maar een enkele greep uit d6
lange redevoering, waarin de ontrouw van
Italië aan de kaak gesteld werd en de
kanselier duidelijk liet blijken, dat Duitsch-
land aan Oostenrijks zijde zal staan tegen
den nieuwen vijand. Het slot van de rede
voering was 6en krachtig woord over
DuitschlaDds krachtige wil om te overwin
nen, opdat niemand het in de toekomst zal
wagen opnieuw de wapens tegen de Duit-
schers op te nemen. En de eensgezindheid
zal het Duitsche volk tot de overwinning
voeren, een wereld van vijanden ten spijt.
Voor het zoover is gesteld dat het op
timisme van den rijkskanselier niet be
schaamd wordt zal er nog heel wat
moeten gebeuren. Want nu Ifalië ook het
zwaard getrokken heeft tegen de bondge
nooten, wordt de zware taak van deze niet
weinig verzwaard nog. Men weet nog vol
strekt niets af vau de militaire plannen
van Italië, maar dit staat wel vast, dat het
zijn leger en vloot niet ongebruikt zal laten
en dat dit, of het afzonderlijk optreedt dan
wel in samenhang met dat der geallieerden,
niet al te licht is te achten. Duitsehlaod
en Oostenrijk zijn nu schier van alle kanten
door vijanden omringd en hun legers moeten
thans front maken naar drie van de vier
windstreken.
Spannen zij zich daarom misschien zoo
in om naar het oosten wat lucht te krijgen.
De gebeurtenissen op het oostelijk oorlogs
terrein, met name in Galicié wijzen erop,
dat de verbondenen er alles op zetten om
de Russen een beslissende nederlaag toe te
brengen. In de omstreken van Przemysl
werd in de laatste dagen bitterder dan ooit
gevochten en uit de resultaten kan worden
afgeleid, dat tegen zoo groote krachts
ontplooiing het centrum der Russen nauwe
lijks bestand is. Met overstelpende troepen
massa en vooral met een reuzenmacht van
artillerie hebben de bondgenooten zich op
het Russische centrum geworpen en de
vraag wordt thans van verschillende zijden
vernomen of de in de laatste gevechten
zeer verzwakte Russen in staat zullen zijn
den zwaren druk te weerstaan. Het gevaar
voor een debacle van het Russische leger
in Galicie is niet denkbeeldig en in de pers
der geallieerden bemerkt men dan ook
reeds iets van vrees daarvoor. De bond
genooten schenen van plan de Russische
beer voor goed onschadelijk te makön voor
Italië gereed is, om zich daarna met alle
krachten op het westelijk front of tegen
Italië te laten gelden. Daarom is de strijd
in het oosten thans voor beide partijen van
zoo buitengewone beteekenis. Al het andere
oorlogsgebeuren valt daarbjj weg. Trouwens
ook in de laatste dagen was er van de
andere fronten weinig belangrijks te melden.
De Duitschers schijnen in het westen hun
troepen verzwakt te hebben ten behoeve
van de actie tegen de Russen, zoodat de
geallieerden in de buurt van Atrecht nog
eenige vorderingon konden maken. Vorde
ringen echter, die geen beslissing van be
teekenis tengevolge hebben. Wel zijn de
geallieerden op enkelo punten iets vooruit
gekomen, doch van een doorbraak van het
Duitsche front schijnt het nog veraf te zijn.
Ook aan de Dardanellen ging het de ge
allieerden in de laatste dagen nog niet heel
voorspoedig. Wel werd af en toe gemeld,
dat de landingstroepen iets waren gevorderd
doch veel was dat niet. Daarentegen leed
de vloot ernstige verliezen. Een paar Duit
sche duikbooten hebben kans gezien tot in
de Dardanellen te komen en het is den
Engelschen te staan gekomen op het verlies
van twee linieschepen, de „Triumph" en
de „Majestic". En als dat nu maar het einde
was.
TEXEL, 2 Juni 1915.
Zaterdag j.l. hield de afdeeling
„Texel" van het N.O.G. hare gewone
Meivergadering in „hotel Texel."
De vergadering werd mede bijgewoond
door den heer W. Mets Tz., loco-Burge
meester.
Na opening gaf de heer J. de Jongh,
daar de Secretaris, de heer C. Schaap,
nog afwezig was, een overzicht over
het verhandelde op de vorige vergadering.
Hierna werden eenige ingekomen
stukken, genootschapszaken betreffende,
behandeld.
Tot afgevaardigde voor de algemeene
vergadering, die te Zwolle gehouden zal
worden,werd benoemd de heer M. Kikkert.
Tot plaatsvervangers werden aangewe
zen de heeren M. Kroon en D. Schering.
Enkele punten van den beschrijvings
brief werden behandeld, voor andere
werd een blanco mandaat verleend.
Mej. K. Kuperus gaf een keurige
letterkundige bijdrage van den
Ouden Heer Smits, getiteld„een taal
kundige les over het woordje men,"
waarmede zij het applaus der vergadering
verdiende.
Bij de omvrage werd afscheid genomen
van den heer A. Lap, die weldra Daar
Amsterdam vertrekt. Den heer Lap
werd dank gebracht voor de belang
stelling, die hij steeds voor het N. O. G.
heeft betoond,
De volgende vergadering is bepaald op
4 September, te houden in „De Kikkert"
Mej. J. te KronDie hoopt dan een inleiding
te geven.
Met dank aan allen werd de verga
dering, die een vriendschappelijk karak
ter droeg, gesloten.
Bij Kon. Besluit is benoemd tot
burgemeester der gemeente Gorincliem
E. G. GAABLANDT, met toekenning van
gelijktijdig eervol ontslag als burge
meester der gemeente Texel,
Bovenstaand bericht treffen wij aan
in de dagbladen en is voor ons Texelaars
TEXELSCHE COURANT.