r\ x
N° 2908
Donderdag 26 Augustus i 915
v28st# Jaargang,
Nieuws- eu
Advertentieblad.
Bi o n** n I and
Gemengd Nieuws.
Van week tof week
Dit hlad verschijnt Woensdag- eu Zaterdagavond
Abonnementsprijs per S maanden.
Voor den Bdrg 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
l'.nden met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 9 unr op deu da? der uitgave
Prijs der Advcrtentièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 8 Ct.
Groote letters on Vignetton worden naar plaatsruimte
berekend. Bowysnummors 2 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIEN worden aangenomen bij de üitg. Firma LANGEVELD& DE R O O IJ, Parkstraat, Borg op Tb x b l
14-31 Aug'.
De gezant onzer regeering by bet Vaticaan,
je oud-minister Regout, is dezer dagen
ioor den Paus in gehoor ontvangen. Aan
iet desbetreffende bericht heeft de Italiaan-
sche katholieke pers meteen het een en
ander toegevoegd omtrent de vredesactie
die door den Paus wordt voorbereid. Ne
derland wordt daarin reeds genoemd als
het land waar de vrede zal worden ge
sloten en de noodige voorstellen om zoover
te komen worden op het Vaticaan gereed
gemaakt.
Er zal natuurlijk eenmaal een einde
komen aan het bloedvergieten. De waanzin
van den oorlog zal eenmaal moeten wijken.
Maar wie zal zeggen, of het spoedig zal
zijn. Er is nog zoo goed als geen geneigd
heid tot vrede te bespeuren. In elk
geval stellen alle partijen de eischen waarop
zij de vredesonderhandelingen gegrond
wenschen te zien zóó hoog, dat daarop
voorloopig wel elke poging van bemiddeling
moet afstuiten.
Een bewijs daarvoor leverde ook weer
de rede van den Duitsehen Rijkskanselier,
Donderdag in den Rijksdag gehouden. Een
rede, zoo lang als de kanselier nog niet,
gehouden heeft en die geheel en al ten doel
had om de verantwoordelijkheid van den
wereldoorlog op de schouders van Duitsch-
lands tegenstanders te schuiven. Voorna
melijk op die van Engeland. Duitschland
wenschte niet anders dan in vrede voort
te leven en zich vreedzaam te ontwikkelen
maar de Entente trok de ring met uitge
sproken anti-Duitsche tendenz steeds nau
wer. De wraakgedachte van Frankrijk en
de pan-Slavisehe expansieplanneu van
Rusland werden door de anti-Duitsche
politiek van de Eogelsche regeering voort
durend opgestookt. Engeland heelt den
oorlog kunnen voorkomen maar niet gewild,
want onderwyl de onderhandelingen plaats
hadden mobiliseerde Rusland, vanEogelands
steun verzekerd. Zoo sprak von Beth-
mann Hollweg en zeer uitvoerig trachtte
hij het bewijs te leveren, dat Duitschland
hetwelk den vrede wilde tot deu oorlog
gedwongen werd. In dat opzicht bracht de
rede van den kanselier stellig geen nieuws.
Hetzelfde is reeds meermalen, zij het
dan minder in den breede betoogd en
van Eogelsche, Fransche en Russische
zijde heeft het evenmin aan pogingen ont
broken om de schuld van den oorlog op
Duitschland of zooals men het noemt,
op het „Duitsche militarisme" te laden.
Dat spelletje van het elkander beschuldi
gen over en weer zal nog wel vaker
worden herhaald.
Meer beteekenis bad dan ook hetgeen de
rijkskanselier zei over het Duitsche oorlogs
doel. „Het streven van Duitschlands vijanden
vis een herstel van oud-Europa met een
machteloos Duitschland als vazalstaat van
het reusachtige Russische rijk. Maar deze
ontzaggelijke wereldoorlog zal de oude
vorige toestanden niet herstellen. Er zal
iets nieuws geboren worden. Indien Europa
tot rust zal komen, dan kan dat alleen
door een onaantastbare krachtige positie
van Duitschland. De Eügelsche politiek van
de „machtbalans" moet verdwijnen. Duitsch
land moet zijn stelling zoo uitbouwen en
versterken, dat andere mogendheden nooit
meer aan een insluitingspolitiek kunnen
denken." Aldus de woorden van den
kanselier, die een stormachtigen bijval in
den Rijksdag verwierven.
Woorden, die aan duidelijkheid niets te
wenschen overlaten. Wellicht onder den
indruk van de groote overwinningen op de
Russen behaald heeft von Bethmann Hollweg
een oorlogsdoel geformuleerd, waarvan de
grondslag wordt gevormd door de absolute
macht in Europa aan Duitschland. „Deutsch-
land fiber Alles".
Het behoeft geen betoog, dat wanneer
Duitschland dat doel wenscht te bereiken
de oorlog nog vooreerst niet gedaan zal ziju.
Er moet nog heel wal geschieden voor de
Duitschers hun vijanden in het stof hebben
doen buigen, al getuigt hun weergaloos
offensief tegen de Russen ook van een
ontzaggelijke kracht,
De woorden van den rijkskanselier be
wijzen, hoe ver de vrede nog verwijderd
is. En bij ons hebben ze al dadelijk
vrees verwekt. Sommige bladen vinden in
die woorden eon ernstige bedreiging voor
ons land, onze vrijheid, en zij zien reeds
allerlei ernstigs gebeuren als Duitschland
de oppermacht in handen mocht krijgen.
De „Tel." het anti-Duitsch gezinde dagblad
meent zelfs dat onze regeering tot plicht
heeft, van de Duitsche regeering „een bon
dige verklaring" uit te lokken, opdat ons
volk weet waar het aan toe is. Het blad
heeft wel meer ongevraagde adviezen ge
geven
Wat intusschen wel vast staat, is dat de
verklaring van Duitschlands kanselier be
vorderen zal, dat de oorlog nog hardnek
kiger en verbitterder zal worden gevoerd
en dat de vrede nog lang op zich
zal laten wachten.
o—o—o
Misschien schuilde er achter de boven
aangehaalde woorden van den Duitsehen
rijkskanselier eenig6 overmoed. Mogelijk
denkt Duitschland binnen niet al te langen
tijd zijn einddoel te hebben bereikt en denkt
het zich, na Rusland platgeslagen te hebben
binnenkort op de geallieerden in het westen
te werpen met al zijn kracht.
Dat er eenige overmoed in het spel zal
zijn, waarom niet De krijgsoperaties op
het oostelijk front hebben in de laatste
weken zulke reusachtig gunstige resultaten
opgeleverd, dat von Bethmann Eollweg de
Duitsche legers tot alles in staat kan
achten. De harde slagen voor de Russen
volgen elkander wel snel op.
Een der ergste Russische tegenslagen in
de laatste dagen was de val van Kowno.
Niet alleen omdat daardoor een der sterkste
vestingen in enkele dagen tijds onder den
druk der Duitsche 42-ers en de storm
aanvallen bezweek, maar juist omdat Kowno
zoozeer een punt van strategische betee
kenis kan worden geacht. Door Kowno te
nemen openden de Duitschers zich den weg
naar het belangrijke spoorwegpunt Wilüa,
waar wol een 6-tal belangrijke spoorlijnen
samenkomen eu Damen ze meteen een
der sterkte punten van het nieuwe Rus
sische gevechtsfront.
Het heelt er allen schijn vaD, dat deze
nieuwe gevechtslinie wel spoedig door de
Russen zal moeten worden ontruimd. Niet
alleen wordt zij in het noorden door het
voortdringen van het leger van von Hin
denburg reeds ernstig bedreigd, maar ook
in het centrum is dat het geval. De legers
van prins Leopold van Beieren en generaal
Mackenzen rukken daar Dog steeds vooruit
en ze staan vlak bij Biest-Litowsk, het
centrum van de nieuwe Russische verdedi
ging, waarop de Russische hoofdmacht uit
de omgeving van Warschau zich terugtrok.
Het is de vraag echter of de Russen daar
stand zullen houden, temeer waar ze reeds
de worstelingen op den rechteroever van
de Bug opgegeven hebben. Alles wijst er
op, dat grootvorst Nicolaas ook thans niet
den stryd tegen den vjjand zal aanvaarden,
maar dat hij door verder naar het oosten
te trekken zijn leger zal trachten te redden.
Een opmarsch naar het noorden waar
Von Hindenburg de verbindingen met
Petersburg meer en meer nadert zou reeds
een al te gevaarlijko onderneming worden.
Verder naar het Oosten zal de terugtocht
wellicht worden voortgezet. Maar het staat
gelijk met een nederlaag, want het heeft
niet in de bedoeling van den grootvorst
gelegen. Het is een vlucht, voor het leger
der Verbondenen, dat een zoo reusachtige
kracht ontplooit als nooit aanschouwd.
Ook zal dat voortdurend terugtrekken de
geest onder de troepen niet verbeterd hebben
Teminder waar daarbij is gekomen de
moreele indruk van den val van Kowno
en, nu iu de laatste dagen, die van'Nowo
Georgiewsk, waarby 6 generaals meer dan
85000 man en 700 kanonnen in bandon
van de Duitschers vieleD. Dat deze zoo
sterke vesting zoo spoedig reeds bezweek
zal diepen indruk maken ook op het Rus
sische leger. Wel heeft de vesting geruimen
tijd do Duitschers opgehouden, zoodat
grootvorst Nicolaas er in kon slagen zjjn
groote hoofdmacht in veiligheid te brengen,
maar het offer daarvoor gebracht is toch
waarlijk niet gering. De gesteldheid
en de uitrusting van het Russische leger
schijnt niet van dien aard te zijn dat de
grootvorst daarmee een beslissenden slag
zal durven aanvaarden.
Het bljjven nog wel steeds spannende
gebeurtenissen die zich in het oosten af
spelen.
o o o
Er schijnen ook nog andere groote
gebeurtenissen op konist. Wellicht komt
over eenige dagen de 21e oorlogsverklaring.
Naar luid der berichten heeft Italië aan
Turkije een ultimatum gesteld. Op het
oogenblik dat wij dit schrijven ontbreken
ons nog nadere bijzonderheden doch waar
schijnlijk is het Italies doel deel te nemen
aan de actie der geallieerden tegen de
Dardanellen, in elk geval tegen Turkije.
We zullen er spoedig wel wat naders van
hooren.
Verder dreigt bet conflict tusschen de
Vereenigde Staten en Duitschland een
ernstig karakter aan te nemen. Donderdag
heeft een Duitsche duikboot een Engelech
passagiersschip zouder voorafgaande waar
schuwing iu den grond geboord ,en daarbij
hebben 8 personen het leven verloren. Vier
daarvan waren Amerikanen. Men herin
nert zich hoe president Wilson onlangs
heeft verklaard, dat een dergelijke daad als
een moedwillig vijandelijke daad zou worden
opgevat. De opwinding schijnt in Washing
ton groot te zijn en in spanning wordt
afgewacht welke houding de Amerikaansche
regeering in dezen zal aannemen.
Ook de vraag, wat er thans op de Balkan
geschiedt vraagt de aandacht. Griekenland
krijgt een nieuw kabinet, dat staat vast.
Venizelos heeft reeds geconfereerd met den
koniDg en tusschen beide moet overeen
stemming zijn bereikt. Venizelos of een
zijner aanhangers komt aan het bewind.
Zal de oorlogspartij zegevieren of zal er
eeD compromis woiden gevonden, waardoor
Griekenland zijn neutraliteit voorloopig nog
niet zal prijs geven.
Ook de andere Balkanstaten houden zich
druk bezig met de vraag, wat ze zullen
doen. De beide oorlogvoerende partijen
hebben hun allerlei schoooe aanbiedingen
gedaan, maar deze zijn niet geheel en al
in overeenstemming met de Servische
wenschen tn belangen. Daardoor moet
de verhouding tusschen Servie en de ge
allieerden in deu laatsten tyd ietwat ge
spannen zijn goworden. Servie moet een
deel van Macedonië afstaan aan Bulgarije
maar weigerde tot nog toe. Intusschen
zijn ook de Verbondenen aan het bieden
gegaan mot Turkye incluis. Vandaar dat
de geallieerden wat krachtiger aandrongen
bij Servië op het nemen van een gunstig
besluit. De rogeering heeft nu de Skoep-
stjina bijeenroepen om een beslissing te
nemeD, en heeft tevens den raad gegeven
aan de verlangens der Entente te voldoen.
Het gaat thans in Servie om de vraag
of Servie verder aan de zijde der Entente
aan den oorlog zal deelnemen of niet. Een
vraag waarop in deze week een antwoord
zal moeten worden gegeven.
TEXEL, 25 Augustus 1915.
Bij de op Maandag j.l. gehouden
verkoop van strandgoederen, mochten de
aangeboden 90 kilogrammen rubber de
kolossale som van 1580,— opbreDgeD.
Vlieland, 19 Aug.
Op de Vliehors is een lijk aangespoeld,
verkeerend in verren staat van ontbin-
ding.
20 Aug. Gisteren werd door eenige
badgasten en Vlielanders een coucert
gegeven in de kerk. Een overgroot
aantal toehouders vulden het kerkge
bouw, dat een treffenden mooien aanblik
bood, verlicht door de koperen kaarsen
kronen.
Een tien-tal nummers werden ten
gohoore gebracht, vooral de gevoelvolle
viool muziek, zoo mooi door het orgel
begeleid, maakte diepen indruk. Ook de
enkele zangnummers voldeden zeer.
Voor muziekliefhebbers was het een
avond vol genot, die deed verlangen
naar meer dergelijke. De dames en
heeien die dit conceit zoo welwillend
aanboden kuunen zich overtuigd houden
van veler waardeering.
Oorlogstragedie.
Op aanraden van haar familie was ze
vaD haar woonplaats in een Duusch
stadje vertrokken naar Amsterdam.
GiQds in haar „Heimat/ weid het
meisje steeds zwaarmoediger. Ieder huis,
iedere boom, herinnerde aan haar broers
met wie ze had gespeeld en geravot en
van wie thans reeds iwee waren, gesneu
veld, gevallen ergens in do wijde vlakten
van het oosten.
In Amsterdam knapte het meisje
weder eenigszins op. De familie deed
al het mogelijke om haar afleiding te
bezorgen. Eun lichte blos begon weder
baar wangen te kleuren.
Tot eenige weken geleden. Toen ont-
viDg ze een blief van baar jonasten
broer waarin deze mededeelde dat ook
hij was opgeroepen om naar het front
te vertrekken. En, nietwaar, bij rekeDde
er vast op gezond terug te keeren...
doch men kon niet weten...
Van dat oogenblik af verviel het
meisje weder in haar vroegere zwaar
moedigheid en in een van die buien
sprong zij het venster uit. Zieitoogend
werd de arme vrouw opgenomen.
Neen, niet alleen op de sagvelden
vallen de offers van den voiscbrikkelijken
krijg...
TEXELSCHE
