N° 2914
Donderdag 16 September 1915.
29,u Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland»
Van week tof week
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor dim Buro 30 Cts. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
lnnden met verhooging der porto's.
Advertentiën vóór 9 nnr op den dag der uitgave
Prys der Advertentièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel meer 0 Ct.
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 3 Cts. per nummer.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIEN worden aangenomen bij de TJitg. Firma LANGEVELD& DE ROOI.T, Parkstraat, Buro op Te x s l
RAADSVERGADERING.
De Burgemeester der Gemeente Texel
Gelet op art. 41 der Gemeentewet;
Brengt naar aanleiding daarvan, ter
kennis van de ingezetenen, dat eene ver
gadering van den Gemeenteraad is belegd op
Zaterdag den 18den September 1915,
des voormiddags te 11 ure in de daarvoor
bestemde zaal ten Raadhuize dezer Ge
meente.
Texel, den 14 September 1915.
De Burgemeester van Texel,
METS, L.B.
Onderwerpen ter behandeling:
Haven te Oudeschild
De Burgemeester van Texel brengt
in herinnering, dat het ingevolge art.
176 der verordening van politie, ver
boden is tenzij de noodzakelijkheid
zulks gebiedt de haven te Oudeschild
aan te doen of deze te verlaten, wan
neer de blauwe vlag van het havenhoofd
zal zijn geheschen.
Dit verbod geldt niet voor de postboot.
Texel, 10 September 1915.
De Burgemeester voornoemd,
METS, Lo.B.
4-11 Sept.
De parlementaire vacantie ten onzent
spoedt t6n einde. Nog slechts weinige dagen
en het nieuwe zittingsjaar zal een aanvang
nemen. Waarschijnlijk: zal de Koningin
ook nu weer in eigen persoon de Ver-
eenigde zitting der Staten-Generaal openen,
al zal in het ceremonieel dit jaar ook een
voud worden betracht. Terwijl de om
standigheden het gelukkig toelieten dat de
aigevaardigden van hun vacantie onge
stoord genoten, bleef er voor de regeering
voortdurend veel werk aan den winkel.
Aan het ministerie van oorlog had men de
handen vol door de regeling van den
landstorm, waarvan de eerste lichting reeds
opgeroepen werd en de beide volgende, de
jaarklassen 1914 en 1913, resp. in October
en November zullen volgen. Ook is dezer
dagen het Kon. besluit verschenen, waarbij
de regeering gemachtigd wordt, mede de
jaarklasse 1912 op te roepen. Waarschijn
lijk zullen deze jonge laDdstormers
geboren in 1892 in Decomber a.s. onder
de wapenen worden geroepen. Tot vreugde
stellig van de Landweer, die nu al zooveel
maanden achtereen aan de grenzen staat.
Behalve de begrootingen waarvan die
voor koloniën als een gevolg van den
oorlogstoestand, wat later zal worden
ingediend zullen ongetwijfeld ook ver
schillende andere belangrijke aangelegen
heden de aandacht der Kamers vragen.
Naar luid der berichten heeft minister
Treub ook dezer dagen reeds aan zijn be
lastingplannen de laatste hand kunnen
leggen en heeft hij zijn ontwerpen naar
men zegt niet minder dan 21 in aantal
by den Raad van State ingezonden. We
zullen over dezen belangwekkenden arbeid
spoedig wel wat naders vernemen.
Ook de eedskwestie zal reeds spoedig
weer de aandacht der Kamers bezig
houden. De minister van justitie heeft zich
gehaast een nieuw ontwerp in te dienen
ia de hoop, dat beide Kamers bet zullen
aanvaarden. Het ontwerp wordt aange
kondigd als een noodregeling. De kwestie
zal in 1919 definitief worden geregeld maar
in den ontstanen verkeerden toestand dient
voorloopig voorzien te worden. Door de
voorgestelde regöling zal het toetsingrecht
vervallen. Ieder die gemoedsbezwaar heeft
tegen het afleggen van den eed, zal met
de belofte kunnen volstaan, onverschillig
of hij tot eenig kerkgenootschap behoort of
niet. Er is in de laatste dagen over dit
ontwerp in de partijorganen reeds heel wat
gezegd ook in die der rechtsche partyen
en naar het zich laat aanzien, zal de
minister straks wel op een meerderheid
mogen rekenen. Van rechtsche zijde hoort
men nog wel allerlei bedenkingen, doch
het tijdelijke karakter van het ontwerp zal
wel den doorslag geven, temeer waar de
tegenwoordige toestand wel niemand kan
bevredigen en dringend verandering eischt.
Behalve de begrootingen en de genoemde
ontwerpen zullen ook verschillende econo
mische maatregelen de Kamers bezig houden
De abnormale omstandigheden duren nog
maar altijd voort en er is nog niet het
minste uitzicht op een spoedig einde. Wij
gaan weer den winter tegemoet, wat ver
meerdering van zorgen, verslechtering van
deneconomischen toestand beteekent.
En misschien dat ook de politiek nu en
dan wel weer een woordje mee zal willen
spreken, ofschoon de z.g. godsvrede nog
steeds bestaat. Hoe moeilyk het is teu
onzent de politiek buiten de deur te houden,
we hebben er nog Diet lang geleden de
voorbeelden van gezien.
We zien daarvan ook een bewijs in de
pennestrijd tusschen de twee invloedryke
staatslieden, de beide oud-minister-presi
denten Kuyper en Heemskerk. Men her
innert zich hoe Dr. Kuyper vóór de vacanti6
en zijn reis naar het buitenlaod in 53
Standaard-driestarren de kwestie van het
leiderschap der Anti-rev. party' aan een
scherpe beschouwing heeft onderworpen en
door hem lang niet malsche dingen gezegd
werden aan het adres van Mr. Heemskerk.
Deze heeft daarop thans in een brochure
geantwoord, waarin hij zich voornamelijk
richt tegen het verwijt van Dr. Kuyper
als zou hy destijds in 1907 de begrooting-
Rappard hebben bestreden uit politieke
berekening en om buiten den leider om op
den ministerszetel plaats te nemen. Wij
moeten met deze enkele aanduiding vol-
staaD. In en ook buiten de anti-rev. partij
zal het duel tusschen de beide groote aan
voerders stellig met belangstelling worden
gevolgd, totdat ten slotte aan de eer vol
daan en de verzoeniog tot stand gekomen
is.
Wanneer zullen de oorlogvoerende par
tyen elkander de hand der verzoening
reiken Eens zal die blijde dag moeten
aanbreken, maar nog is het nacht en er is
nog geen lichtstreepje in het oosten te
ontdekken. Af en toe vangt het oor vredes-
geruchten op, zooals de vorige week,
toen ze uit hel verre westen kwamen
maar ook telkens komt de werkelykheid
weer elk vredesgerucht verstoren. En die
werkelijkheid is, dat niemand nog het
oogenblik gekomen acht, om over het
eindigen van den ontzaggelijken strijd te
denken. De vredesklanken die te Washington
gehoord werden en die 6en enkel oogenblik
de hoop op vrede verlevendigden zyn, al
weer weggestorven en alle aandacht wordt
al weer gevraagd door't geweldige oorlogs
gebeuren. Vooral houdt in de laatste dagen
het feit de aandacht bezig, dat er in de
Russische bevelvoering een geheele veran
dering is gekomen. Giootvorsl Nicolaas
is ontheven van zijn bevel over de Rus
sische strydkrachten op het Russische front
en de Czaar zelf is aan het hoofd der legers
getreden, terwijl de grootvorst als onder
koning naar Kaukasiö vertrok om zich aan
het hoofd te stellen van de troepen, die
tegen de Turken strijden. Behalve de Czaar
heeft ook de grootvorst een legerorder uit
gevaardigd en daaruit zou kunnen worden
opgemaakt, dat in volkomen overeenstem
ming gehandeld werd. De pers der ge
allieerden stelt het ook zoo voor. Het
oogenblik is thans aangebroken voor den
Czaar om in te grijpen, Hy, de aanvoerder
van het leger, wenscht te zijn aan het hoofd
der troepen nu Rusland bedreigd wordt.
Zijn optreden, zeggen de bladen der ge
allieerden, beteekent dat de strijd thans
zyn hoogtepunt zal bereiken, dat krachtiger
dan ooit tegen den vyand zal worden op
getreden en de tyd van een nieuw Russisch
offensief aangebroken is. Als de Czaar thans
ingrijpt dan treedt hij tevens naar voren
als hoofd der kerk en als vader van zyn
volk en mag worden verwacht dat de strijd
met hand en tand zal worden voortgezet.
Natuurly k beschouwen de Duitsche bladen
de zaak heel anders. Volgens hen is de
grootvorst eenvoudig aan den dyk gezet.
Hy de machtige persoon, de geweldige voor
wien zelfs de Czaar heette te sidderen.
Grootvorst Nicolaas heeft door de vele neder
lagen van den laatsten tijd al zyn invloed
verloren in militaire zoowel als politieke
kringen. En zoo durfden de Czaar en de
andere leden van het Hof hem als een
zondebok den Kaukasischen woestijn in
zenden, biy het juk te kunnen afschudden
van den heerschzuchtigen neef, wiens ge-
weldenaryen al te lang verdragen moesten
werden. Dat de Czaar nu zelf optreedt
is, naar de Duitsche bladen beweren, om
zich nit het bedreigde Petersburg op fat
soenlijke wyze te kunnen verwijderen. Het
noodlot dat over Rusland voltrokken zal
worden is echter niet meer te keeren.
Hoe het echter zij, het optreden en de
legerorder van den Czaar schijnt weleeDi-
gen invloed op de troepen uit te oefenen.
Op de beide vleugels van het Russische
front, waar de Verbondenen in den laatsten
tijd inzonderheid hun kracht concentreer
den, treden de Russen nu al sedert eenige
dagen weer offensief op. En niet zonder
succes. Aan de Sereth, bij Tarnopol, in bet
laatste stukje van Galicië hebbeD ze de
Oostenrijksche en Duitsche troepen in de
laatste dagen niet alleen krachtig het hoofd
geboden, maar hebben ze ook belangrijke
voordeelen' behaald. Ook in het noorden
waar het leger van Von Hindenburg alle
krachten inspant om den weg naar Riga te
ontsluiten, bieden de 'Russen krachtiger
dan ooit tegenstand, zoodat het offensief der
Duitschers er zelfs tot staan is gebracht.
Op de andere deelen van het Oostelijk front
echter moeten de Russen nog zij het ook
voetje voor voetje wijken.
—o—o—o—
Op het Westelyk front, waar de actie
eenigen tyd vrijwel stil gelegen heelt,
kwam in de afgeloopen week ook eenige
wijziging in den toestand. De Duitschers
vielen op enkele plaatsen weer eens aan
en behaalde aanvankelijk eenige voordeelen,
die ze echter al spoedig weer kwijt werden.
De bloedige worsteling die in het westen
reeds zoo veel bloed eischte, schijnt weer
eens een tijdje in felheid te zullen toe
nemen.
Op het Zuidelijk oorlogstooneel blijft de
toestand nog steeds onveranderd. De Itali
anen vorderen nog steeds niet en tot nog
toe heeft de oorlog hen nog niet voel goeds
gebracht. In Tripolis wordt de toestand
daarbij met den dag ernstiger. De Turken
hebben de stammen er mobiel gemaakt en
de Italiaansche troepen hebben groote
voorraden in den steek moeten laten en
worden naar de kust gedrongen.
Aan de Dardanellen gaat de stryd ook
nog steeds zijn ouden gang. Do geallieer
den vorderen nog maar niet en 'tis nog
altijd zeer de vraag, of ze dezen langen en
moeilyken weg naar Konstantinopel zullen
kunnen gaan.
Daarby komen er voor de geallieerden
minder aaDgename berichten van d6n Bal
kan. Alles wijst er op, dat Bulgarije gereed
staat zyn onzydigheid op te geven en weer
op het oorlogspad tegaaD. Hetregeerings-
orgaan te Sofia publiceerde dezer dagen
een verklaring die begrijpeiykerwyze opzien
heeft gewekt. Daarin werd o. m gezend
„Als alle middelen om tot een vrede
lievende overeenkomst te geraken, uitgeput
zijn, ziet zich een staat, die zijn nationale
bestemming bereiken wil, genoodzaakt ten
beroep op de wapenen te doen. Het moet
de publieke opinie in Bulgarye steeds dui
delijker worden, dat onze vroegere bond-
genooten niet zullen ophouden, het arme
Macedonië te knechten, zoolaDg Bulgarije
niet zyn macht toont. De Bulgaarscbe
regeeriDg heeft alle middelen uitgeput en
zells te vergeefs gebruik gemaakt van eeD
directe inmenging van de Entente-mogend-
heden om een vergelijk tusschen de Balkan-
staten tot stand te brengen. Haar blijft niets
anders over, dan afdoende en werkzame
middelen aan te wenden om het nationale
Bulgaarsche ideaal, waarvoor reeds duizen
den zyn opgeofferd, te verwezenlijken,"
Dat is taal die ongetwijfeld dreigend
klinkt. Bulgarije schynt er sterk aan te
denken zich aan de zyde der Verbondenen
te scharen en maakt zich wellicht reeds
gereed om Servië aan te vallen. Men weet
dat Servië de grootste sla-in den-weg is
voor Bulgarijes nationale verlangens en dat
Turkije de regeering te Sofia reeds schade
loosstelling verleend heeft. Als Bulgarije
en Oostenryk samen werken en Servië
klein krygen, dan kan meteen de weg naar
Konstantinopel vrij g6maakt worden.
De toestand schynt wel ernstig.
TEXEL, 15 September 1915,
Voetbalwedstrijd.
Prachtig weer begunstigde Zondag j.J.
de voetbalwedstrijd tusschen Texei en
H.V.V.
Etet publiek was in flinken getale op
gekomen en de spelers wisten over het
geheel de belangstelling gaande te houden.
In den aanvang scheen H.V.V., hoe
hare leden zich ook inspanden, bij lange
niet tegen Texel opgewassen te zijn en
van meer dan eene zijde hoorden wij
de opmerking „Ze krijgen er niet een."
Dank zij de keeper van Texel, die
weinig presteerde en die van H.V.V.,
die hield wat houdbaar was, was-de
einduitslag echter niet daarmede in
overeenstemming.
Texel won met 7-4.
Blijkens de aankondiging in het
officieel gedeelte van dit nummer, zal
de installatie van den nieuw benoemden
burgemeester Zaterdag a.s. plaats heDDen
De WelEerw. Heer ds. Bussemaker
Doopsgez. predikant te den Hoorn komt
voor op het vijftal voor Gorreuijk—
Lippenhuizen.
TEXELSCHE COURANT.
1. Installatie uan den nieuw benoemden
Burgemeester.
0—0 0-