m
N° 2916
Donderdag 23 September 1915
291t# Jaargang
Nieuws- en
Advertentieblad.
Aan de lezers
Van week tof week
Dit blad verschijnt Woensdag:- en Zaterdagavond
Advertentiën vóór 9 uur op den dag der nitgave
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIEN worden aangenomen bij de Uitg. Firma LANGEVELD& DE ROOIJ, Parkstraat, Borg opTexsl.
„Mij dunkt, dat onze plaatselijke pers,
iet), bij zoo'n gewichtige gebeurtenis, er
rat al te zuiQig afmaakt," aldus voegde
en geacht vriend ons dezer dagen toe
in hij had het oog op de installatie van
ea nieuwbenoemden burgemeester en
,et feit, dat wij, hoewel dat reeds Zater-
ag j 1. in den voormiddag plaatsvond,
ir eerst in dit nummer verslag van
ipoemen.
Het ieder naar den zin te maken,
Ea door een elk te zijn bemind,
Dat zijn de onmogelijkste zaken,
Die men op dezen aardbol vindt.
Zoo ongeveer luidt een rijmpje dat
rgens op een uithangbord prijkt.
Wij zijn van de waarheid van dat
ijm voldoende overtuigd, wij denken er
liet aan het ieder naar den zin te willen
oaken, en toch
Wij wenschen onzen lezers ter wille
e zijn en zijn daarom dankbaar voor
edere vingerwijzing.
Wanneer wij echter Zaterdag het ver
lag in ons blad hadden willen opnemen
iras de courant door de minder gunstige
iostverbinding niet op tyd in handen van
«ze abonnees, iets waarop zij, dit weten
vij uit vele brieven en briefjes, bijzonder
;esteld zijo.
Wij stonden dus in dit geval voorde
leuze en stelden ons de vraag, wat legt
iet meeste gewicht in de schaal, het
terslag van de installatie eenige dagen
troeger onder de oogen onzer lezers of
le krant op de gewone tijd in hun bezit
)q wij lieten het laatste het zwaarste
jegen.
Waarom
Van belangstelling in het afscheid van
len vorigen burgemeester bleek niet door
jezoek aan de raadsvergadering bij die
'elegenheid, er was behalve de pers,
Diemand tegenwoordig [bij de instal
latie j. 1. Zaterdag gaven slechts vijf per
sonen door hunne tegenwoordigheid
blijken van belangstelling.]
De keuze was voor ons dus niet moeilijk
waar, zooals boven reeds gezegd, tal van
malen berichten inkomen waaruit blijkt,
dat men op tijdigen ontvangst van ons
blad gesteld is.
Toch hebben wij de uiting, die aan
leiding was tot dit artikeltje, op hoogen
prijs gesteld, en ze is reden, dat wij onze
lezers hierbij het verzoek doen, ons,
meer nog dan tot nu toe, kenbaar te
maken wat door hen wel, wat niet
verlangd wordt.
Wij geven sinds jaren in het Woens-
ilagnummer ons „Van week tot week"
en mochten meermalen ervaren, dat dit
op prijs wordt gesteld.
Omtrent onze „Landbouwbrieven"
echter, waarvan in het vorig nummer
reeds no. 62 werd opgenomen, hoorden
wij slechts eenmaal in het publiek met
waardeering spreken en dat was door
een landbouwkundige.
Van de zijde van onze landbouwers
en veehouders, de belanghebbenden,
hoorden wij dat nooit, al bleek ons
het tegendeel evenmin. Wij gaan voort
de brieven een plaatsje te vorleenen, in
de overtuiging, dat het daarvoor, ge
schreven als ze zijn door een deskundige,
die de Texelsche toestanden door en door
kent, onder onze lezers aan belangstel
ling niet zal ontbreken, maar richten
tot de belanghebbenden hierbij toch de
volgende vragen
Wenscht gjj iets te weten over een
bepaald onderwerp?
i Komt misschien een vragenbus U
meer gewenscht voor
Wij wachten Uw antwoord.
De Uitg.
HAVEN.
Burgemeester en Wethouders der Ge
meente Texel maken bekend, dat het,
met het oog op de werkzaamheden tot
herstelling van het havenhoofd, verboden
is de haven des nachts aan te doen of
te verlaten, wanneer een groen sein
op het havenhoofd is geheschen.
Texel, 20 September 1915.
Burgem. en Weth. voornoemd,
BUYSING DAMSTÉ.
De Secretaris, JONKER.
11-18 Sept.
Als dez6 regels onder de oogen der
lezers verschijnen is het nieuwe zittingsjaar
van het parlement weer aangevangen. De
volksvertegenwoordigers hebben hun vacan-
tie weer achter den rug en ze mogen zich
gereed maken voor belangrijken arbeid op
velerlei gebied. Het zal niet ontbreken
aan belangrijke vragen van allerlei aard.
Een van beteekenis wordt alvast naar
voren gebracht door Dr. Bos in de Vrijzinnig
Democraat. De vraag n.l. „of een regeling,
waarbij al hetgeen wij als beschikbare
troepen op de been kunnen breDgen, ook
werkelijk op de been blijft, noodzakelijk is.
„Van demobilisatie kan natuurlijk geen
sprake zijn, maar moet het zoo blijven,
dat duizenden hun zaken moeten zien
verioopen, tal van jonge lieden geen verlof
kunnen krijgen van zoodanigon duur dat
zij hun studie kunnen voortzetten Men
schatte de gevolgen niet gering. Het loopt
er op uit, dat ons laud na de demobilisatie
hard zal zijn achteruitgegaan in volkskracht.
Juist de jonge, mannen, die nu onder de
wapens zijn, zullen ons economisch leven
dan moeten versterken. Duizenden zullen
echter hun loopbaan missen, waarvoor
zij geschiktheid hebben getoond.
Kan dat niet anders vraagt de schrij
ver en hij acht het gewenscht de vraag te
beantwoorden of betere regelingen niet in
het belang der weermacht zullen zijn, wier
kracht van baar goede geest in hooge mate
afhankelijk is. „Thans ergeren vaak bepa
lingen van stuiverszuinigheid in het leger
zoolang niet boven twijfel staat of milioenen
konden worden bespaard door vermindering
van het effectief. Daarover moet na de
vacantie licht schijnen."
Waar de leider der Vrijz. Dem. Kamer
fractie zich op deze wijze uit laat over de
ontegenzeggelijk hoogst belangrijke vraag,
waarmee de belangen van duizenden en
millioenen uit de schatkist gemoeid zijn,
daar mag verwacht worden, dat van die
zfjde in het Parlement wel spoedig een
stem zal opgaan en dit onderwerp aan de
orde zal wordeD gesteld.
't Is een vraag die overweging waard is,
die overwogen moet worden, nu de oorlogs
toestand nog maar altijd voortduurt en wie
weet hoe lang nog zal voortduren. Het op
de been houden van een zoo groote strijd
macht kost niet alleen handen vol geld
maar bovendien zien duizenden hun be
drijven ten gronde gaan. Een geleidelijke
aflossing van de landweer is intusschen
in 't vooruitzicht gesteld en dit vooruitzicht
heeft destijds menig Kamerlid bewogen,
om zyn stem aan het LandstormoDtwerp
te geven maar naast de oudste land
weermannen zyn er nog zooveel andereD,
die de toekomst hoel donker moeten inzien
als de toestand van thans nog lang voort
duurt.
Kan dat Diot anders P vraagt Dr. Bos.
De vraag is overwegiDg waard. Vooral
omdat ze gehoord wordt en leeft in breede
kringen van ons volk.
o—o—o
Niemand kan zeggen, boe lang de ge
weldige Europeesche oorlog nog zal voort
duren, doch wel is algemeen de vrees groot
dat er nog maanden zullen moeten heen
gaan voordat de stem der kanonnen tot
zwijgen is gebracht. Toch kan het niet
anders of in de oorlogvoerende landen zullen
de grenzen van de oorlogskracht spoedig
bereikt zijn. De inspanning aan beide zijden
schijnt thans wel hethoogtepuntte bereiken.
Uit de berichten van den laatsten tijd
valt voldoende af te leiden, dat overal de
oorlogstoestand zich al zwaarderen zwaar
der laat gevoelen. En hoe zou het ook
anders kunnen De oorlog vraagt eiken
dag zijn offers aan menschenlevens by
tienduizenden, zjjn uitgaven aan geld bij
millioenen.
Aan drie dingen hebben de oorlogvoeren
den in meerdere of mindere mate behoefte
geld, munitie en kaDonnenvleesch.
Geld. In Duitschland is de derde oor-
logsloeniDg aan de orde, een le6niDg tot
een onbepaald bedrag; Engeland, dat
volgens de mededeeling van de regeering
per dag ongeveer 2V9 millioen pond (of 80
millioen gulden) op bet oorlogsaltaar offertj
wil een nieuwe leening uitschrijven van
250 millioen pond. Tot de 3e week van
November zal dan weer in de oorlogs
uitgaven voorzien zijn. Let wel, goed half
November, niet later. Met de Ameri-
kaansche geldmannen wordt thans onder
handeld door de geallieerden over een be
langrijke leening.
Munitie. Duitschland scbjjnt ten op
zichte van het munitie-vraagstuk het
minst in de knel te zitten, al doet de
voortdurende jacht Daar koper en metaal
in het Duitscbe rijk ook vermoeden, dat de
aamnaak wel moeilijkheden ondervindt.
Bij de geallieerden heeft het gebrek aan
munitie zich reeds zeer doen gevoelen, niet
het minst bij Rusland. Al de Russische
nederlagen van den laatsten tijd worden
toegeschreven aan gebrek aan munitie voor
zwaar geschut. In verband daarmee doet
een opmerkelijk verhaal tbaDS de rondte.
De Duitschers zouden er n.l. in geslaagd
zijn de Ochja-munitiefabrieken bij Peters-
burg in de lucht te laten vlieg6D. Ü6
ontploffing kostte niet alleen aan duizenden
werklieden het leven, maar sloeg ook het
Russische leger in één slag lam. De
Duitschers wisten dat en begonnen hun
offensief. Door de geallieerden werd het
offensief op het westelijk front gestaakt en
alle munitie die maar gemist kon worden
via Archangel naar Rusland vervoerd, opdat
het Russische leger den terugtocht zou
kuDnen volbrengen. Zoo luidt het verhaal,
dat baast al te mooi klinkt om geloofd t6
worden. Dat de geallieerden groote be
hoefte aan munitie hebben blijkt voldoende
uit het feit, dat overal in de munitiefabrieken
onder hoogen druk gewerkt wordt en heele
zendingen van Amerika aankwamen.
Soldaten, kanoDnenvleeseh. Frankrijk
beeft tegen October de lichting 1917 onder
de wapens geroepen. En in Eogdand is
thans de vraag aan de orde of niet het
oogenblik gekomen is om den dienstplicht
in te voeren. In het Lagerhuis zijn in de
afgeloopen week reeds besprekingen over
dit onderwerp gevoerd. Voor- en tegen
standers lieten zich hooren, doch de re-
georing deed er het luisteren toe. Dat wil
eohter geenszins zeggeD, dat z(j zich niet
met het vraagstuk bezighoudt. Lord Kit
chener heeft in een redevoering dezer dagen
in het Hoogerhuis gehouden inzonderheid
doen uitkomen, dat versterking van het
leger een der eerste eischen van den tegen
woordigen tijd is. Naar luid der berichten
zal de kwestie van invoering van dienst
plicht in de eerstkomende dagen een punt
van beraadslaging van het kabinet uit
maken. Men hoort nu reeds geruchten over
een aanstaande Kabinetscrisis en overeen
ontbinding van het Lagerhuis, teneinde het
EDgelsche volk zelf te laten beslissen.
Maar, meer soldaten zullen er moeten komen
als de oorlog niet spoedig eindigt. Ook in
Duitschland en Oostenrijk. Daar neemt men
ook zjjn maatregelen, En 't is stellig geen
weelde, dat personen tusschen 17 en 45
jaar, die vroeger „voorgoed" voor den dienst
ongeschikt werden verklaard, opnieuw
opgeroepen zijn om zich aan herkeuring te
onderwerpen.
Eenige millioenen jonge mannen zijn
reeds gevallen of voor hun leven verminkt,
millioenen strijden er nog met geen ander
lot voor oogen. Want aan vrede wordt
blijkbaar niet gedacht.
Om vrede wordt niet geroepen, wel om
geld. munitie en kanonnenvleesch. En te
sterker schijnt het geroep te worden Daar
mate men meer de grenzen van zijn oorlogs
kracht nadert.
Natuurlijk wil geen der oorlogvoerende
partyen toegeven, dat de krachten limg-
zamerhand uitgeput rakeD. Als men de
woordvoerders der leidende college's hoort
dan vangt het oor nog steeds hoopvolle
tonen op, zelfs een geestdriftig lied nu en
dan. Van dien aard was ook de rede van
lord Kfichener, dezer dagen in het Kooger
huis gehouden en waarvan we boven reeds
met een enkel woord gewaagden. Als men
lord Kitchener gelooven mag, dan hebben
de zaken der geallieerden nog nooit zoo
goed gestaan als thans. Op het westelijk
front zullen de Duitschers hun hoofd te
pletter kunnen loopeD, zoo is alles er ver
sterkt, op het oostelijk front volbrachten
de Russen een meesteriyke terugtocht en
het oogenblik is aanstaande, dat er van de
Duitschers niet veel meer over zal zijn;
aan de Dardanellen gaat bet goed, want de
Turken worden gedemoraliseerd, omdat ze
geen toevoer meer kragen van munitie en
zich niet langer door de Duitschers in het
vuur willen laten drijven. Enzoovoort.
Lord Kitchener heeft één ding vergeten
n.l. dat de Duitschers en de Oostenrykers
en de Turken eerst nog verslagen moeten
worden.
Men moet al zeor optimistisch gestemd
zijn of geldige nevenbedoelingen hebben om
den toestand op de oorlogsterreinen zoo te
schetsen als lord Kitchener meende te
moeten doen. Oogenschynlijk ziet de toe
stand er geheel anders uit en zou men met
eenig recht durven beweren, dat ook op
het oorlogsterrein de grenzen genaderd
worden, de grenzen van menscheiyke
kracht en inspanning. Alle schier boven-
menscheiyke pogingen ondernomen op het
westelijk en het zuideiyk front en op dat
aan de Dardanellen, om een beslissing te
verkrijgen, hebben tot nog toe gefaald, 't Is
als de zee, die rotsen tracht te verbrijzelen.
Bij geen der partijen schijnt voldoende
aanvalskracht, om den tegenstander te ver
pletteren.
En op het oostelijk front, waarheen nog
steeds de aandacht wordt getrokken in
byzondere mate, schy'nt de toestand ook
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Borg 80 Cts. Franco per post door ge
itcel Nederland 45 Cts. Nam Amerika en Andere
knden met verhooging der porto's.
Prijs der Advertentiën.
Ven 1 tot 6 regels 30 Cts. Iedere regel meer 8 Ct-
Qroote letters en Vignetten worden ns/u plsAtsruimto
berekend. Bewysnammers 3 Cts. per nummer.
0—0-0
