N° 3021,
Donderdag 28 September 1916,
30ste Jaargan
S-
Nieuws- en
Advertentieblad.
Binnenland.
Van week tot week
Tal van ingekomen stukken warden
Dit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Burg 30 Cts. Franco per post door go"
heel Nederland 45 Cts. Naar Amerika en andere
landen met verhooging der porto's.
COURANT.
Advertentiën vóór iialf negen op den dag der uitgave
Prijs der Adverlentitn.
Van 1 tot 5 rogels 30 Cts. Iedere regel meer 6 Ct.
Groote lettors en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers 2 Cts, per nummer.
ABONNEMENTEN en A D V E R TE NT IE N worden aangenomen brj de üitg. Firma LANÖEVELD DE ROOIJ, Parkstraat, Burg op Tkx el.
WOL.
De Burgemeester van Texel brengt ter
kennis, van belanghebbenden, dat zij, die
de schadeloosstelling wegens voor het
Legerbestuur gevorderde wol, nog niet
in ontvangst hebben genomen, daarover
op eiken werkdag ter gemeente-secre
tarie kunnen beschikken.
Texel, 23 September 1916.
De Burgemeester voornoemd,
BUYSING DAMSTE.
Opgave van aantal varkeus.
De Burgemeester der gemeente Texel brengt
ter openbare kennis, dat blijkens eene beschik
king van den Minister van Landbouw, Nijver
heid en Handel, een ieder, die anders dan voor
gebruik door hemzelf of zijn gezin varkens
bezit, aan den Burgemeester van de gemeente,
waar de varkens zich bevinden, heeft op te
geven het aantal van de op 30 September a.s.
bij hem in bezit zijnde varkens, gespecificeerd
als volgt:
a. Biggen beneden 6 weken
b. fokvarkens(hieronder moeten alleen ge
rekend worden gedekte zeugen, afgezoogde
zeugen, voor zoover men ermede wenscht door
te fokken, fokbeeren en zeugen met biggen
deze laatste echter onder de biggen te tellen.)
c. loopvarkens
d. mestvarkens beneden 50 K.G. getaxeerd
slachtgewicht
e. mestvarkens boven 50 K.G. slachtgewicht.
De opgaven worden voor deze gemeente in
gewacht uiterlijk op 1 OCTOBER e.k. Des-
verkiezende kunnen zij ook geschieden bij den
gemeenteveldwachter, binnen wiens ressort
belanghebbende woonachtig is.
De aandacht wordt eb op gevestigd, in
gevolge de distributiewet het niet doen
van opgave of het onjuist opgeven straf
baar is met mogelijkheid van verbeurd
verklaring der varkens.
Texel, '20 September 1916.
De Burgemeester voornoemd,
BUYSING DAMSTE.
Aflevering van Granen.
De Burgemeester van Texel brengt ter kennis
van belanghebbenden, dat de alhier verbouwde
granen van den oogst 1916 moeten worden
afgeleverd, behoudens het hierna bepaalde,
vóór 1 December 1916.
Voor granen van landbouwers, die hieraan
bezwaarlijk kunnen voldoen, kan een latere
opleveringstermijn worden gesteld, mits het
verlangen hiertoe aan hem, Burgemeester, wordt
kenbaar gemaakt vóór 30 September e. k. Zij
die eene kennisgeving als hier bedoeld achter-
wége laten, en desnietttmin hunne granen na
1 December e. k. afleveren, komen van dezen
datum af niet in aanmerking voor de vergoe
ding wegens het bewaren hunner granen.
Texel, 22 September 1916.
De Burgemeester voornoemd,
BUYSING DAMSTE.
16—23 Sept.
De veronderstelling, in 'ons vorig over
zicht neergeschreven, omtreDt deD inhoud
der troonrede, heeft zich vrijwel bewaarheid.
De rede waarmede H. M. de KoDirgin de
'ereenigde zitting der Staten-Generaal
opende stond geheel m het teeken van de
tegenwoordige, zoo ernstige tijdsomstandig
heden. Zelfs klonk de toon ervan nog
wat matter en ernstiger dan van die van
bet vorig jaar en de enkele licht gestemde
Bedeelten worden al te zeer door het ern-,
stige en donkere overschaduwd.
Het kon ook niet anders. De tijd is
ernstiger dan ooit en de ons omringende
Bevaren zijn groot. B.M. sprak dat openlijk
uit, ais om het Haar volk te heiinneren
it het verkeerd zou zijn in iichtziDDigheid
J oogen te sluiten voor het gevaar of te
fflurmureereti over den druk dien de re
geringsmaatregelen op schier slier scbou-
deis iet;!. Maar daarnaast staat opk de niet
t'cbtstreeks tot ons, maar meer lot de one
UDm getde migencibeden gerichte waar-
abuwing üat Ntdeilanc zijn onafhankelijk-
beid zal verdtthgeD en zijn rechten naar
ïermogen zal banübaven.
Deze clausule van de troonrede is wel
een der belangrijkste.
Over den verderen inhoud behoeven we
hier niet in hijzonderheden te treden. Alleen
verdient het aanteekening dat heelwat in
dit Staatsstuk wordt gemist, wat menigeen
verwacht bad er in te, zullen aantreffen.
Gewoonlijk gelden bij de beoordeeling van
een troonrede de vragen wat staat er in
en wat staat er niet in? Welnu,menigeen
heeft heel wat meer verwacht dan er ge
geven wordt. Inzonderheid betreft dit het
werk dat de Staten-Generaal in dit zittings
jaar wacht. Het clicheetje dat belangrijke
wetsontwerpen de aandacht der Kamers
zullen vragen zegt weinig. Dat komt ieder
jaar geregeld terug, Vooral thans, nu de
Kamers voor zoo belangrijken arbeid staan
als de behandeling van het kiesrecht en de
onderwijskwestie, zou een enkele heen-
wijzing naar dat belangrijke werk zeer
zekér niet misplaatst zijn geweest. En
enkele andere belangrijke onderwerpen
weer hadden ^vel met name mogen worden
geDoemd.
En wat voorts gemist wordt in deze
troonrede, doch waarover men waarlijk
niet treurig behoelt te zyn is een stem
busprogramma voor 1917. We weten het
maar al te zeer, hoe dikwijls zoo'n laatste
troonrede vóór de algemeene verkiezingen,
rijk aan beloften was voor de kiezers, hoe
alierlei belangrijke hervormingen in uitzicht
werden gesteld en door alles been de stille
bede van het aftredend Kabinet gevloch
ten was om gunst en recommandatie.
Minister Cort van der Linden is niet
de man om de kiezers m6t beloften te
paaien en dat strekt hem en zijn Kabinet
tot sieraad.
Er zijn ernstiger en hooger beiaDgen
die thans op den voorgrond dienen te treden
de beiaDgen die heel ons volk en ods volks
bestaan raken en die door den oorlogstoe
stand van rondom worden bedreigd. Dat
deed de toon van deze troonrede zoo
ernstig klinken, dat dient ook ons volk
voortdurend tot ernst te stemmen. Wij
zijn al zoo gewend geraakt aan het gevaar
dat ons omringt.
Maar om ods been blijft voortwoeden
de verschrikkelijkste aller oorlogen, die dè
volkeren bracht tot razernij.
—o—o—o
Het parlementaire bedrijf ten onzent is
thans weer in vollen gang. Beide Kamers
kwamen na de opening der Staten-Generaal
bijeen om de eerste voorbereidende maat
regelen voor het nieuwe werkjaar te treffeD.
Yoor de Eerste Kamer was dat de beant
woording der Troonrede, voor de Tweede
het vervullen van den presidentszetel.
Stond de Troonrede geheel in het teeken
van OLzen emstigen tijd, het Adres van
Antwoord, dat de Eerste Kamer aan H.M.
deed toekomen was daarmee in overeen
stemming. Het soc.-dem. Kamerlid Van
Kol waagde echter nog een poging om het
Adres aan te vullen met betgeen bij wellicht
in de Troonrede had gemist. Hij wilde
door inlassching van een zinsnede de
regeering uitnoodigen een conferentie van
neutrale mogendheden hijeen te roepen te
roepen in het belaDg van den vrede. De
spreker achtte de tijd gekomen om niet
langer met gekruiste armen de meDscheD-
slachtirg aan te zien en onze regeering
moet dat toonen dooreen daad. E\enwel,
de iegec-rii-g, die klaarblijkelijk nog te veel
hinderpalen op den weg naar vredesbe
middeling ziet, antwoordde niet en de
de ccmmiseie van ledaetie bad bezwaar
tege'n de opname van de door den beer
Van Kol voorgestelde zinsnede, waarna het
ontwerp-Adres vrijwel ongewijzigd werd
goedgekeurd.
In de Tweede Kamer werd de heer Mr.
Goeman Borgesius weer in deD presideDts-
zetel geplaatst en overhandigde het Kamer
lid Liefunck bem met een zeer vriendelijk
speecbje den presidentsbamer. De Kamer
regelde vervolgens eeDigezaleD van huis-
houdelijken aard om daarna tot Donderdag
a.s. uiteen te gaan. Dan zal worden be
handeld het wetsontwerp tot instelling van
een kolonialen raad, terwijl den 3 October
een aanvaDg zal worden gemaakt met bet
afaeeliDgsonderzcek der Staatsbegrooting.
President Enrgesius deelde mede dat het in
zijn voornemen ligt voor te stellen dadelijk
ca-dat aldtelingsccdeizoek oe Giocdwe.s-
herziening in openbare behandeling tenèmen
—o—o—o
Men neemt thans geen Duitsche krant
in handen of men leest herhaaldelijk de
opwekking tot het.publrek om in te schrij
ven op de 5e Duitsche oorlogsleening. Groote
sprekende advertenties, in krachtige toon
gestelde artikelen van de redactie, waarin
een beroep gedaan wordt op de offervaar
digheid voor de groote algemeene zaak
welke haar hoogste uitdrukking vindt in
„het vaderland." „Zeichnet die Kriegs-
anleihe I" is er het parool van den dag.
Zelfs de groote veldmaarschalk Hindenburg
heeft Daar de pen moeten grijpen om het
Duitsche volk met een kernachtig woord
tot deelname aan de oorlogsleeniDg op te
wekken. In bijna alle Duitsche bladen kan
men de facsimile aantreffen van een briefje
van Hindenburg, waarin deze zegt„Das
deutscbe Volk wird seine Feinde nicht nur
mit dem Schwerte, sondern auch mit dem
Gelde schlagen. Das wird die Kriegsanleihe
bewei8en".
Dat moet wel helpen, al zou zeer zeker
een fliDke overwinning op een der slag
velden een nog beter middel kunnen zijn.
In den laatsten tijd konden de Centralen
echter geen belangrijke overwinningsbe-
richten in het licht geven. Wel werd nog
het succes dat het leger van generaal
MackeDzen in de Dobroedzja had als een
beslissende overwinning aangekondigd,
maar het moest al spoedig blijken dat van
een zoodanige overwinning gansch niet kon
worden gesproken. De Russen en Roemenen
hebben zich teruggetrokken op een sterke
stelliDg kregen-versterkingen en leverden
den v|jand slag. In Boekarest beweert men
dat MackeDZ6n verslagen is en naar het
zuiden werd teruggedreven, terwijl men in
Sofia het tegendeel beweert. In ieder geval
zal generaal Mackenzen nog niet op zijn
lauweren in de Dobroedzja kunnen gaan
rusten, dat is wel duidelijk,
In Zevenburgen echter schijnen de'Roe-
menen geen stand te kunnen houden.
Hindenburg heeft er een groot leger heen
gezonden en de Roemenen hebben zich voor
de overmacht moeten terugtrekken, zoodat
ze thans Dog slechts een smalle grensstrook
'bezet houden. Daarbij worden ze op de
flanken ernstig door den tegenstander be
dreigd.
Zoo blijft do toestand op den Balkan nog
steeds zijn onzeker aanzien behouden. Nie
mand weet nog hoe de gebeurtenissen zich
verder zullen ontwikkelen. Dit geldt ook
ten opzichte van de operaties op het Mace
donische front. De Serviërs maakten nog
wat vorderingen in de laatste dagen, maar
de troepen van Sarrail hadden nog niet
veel succes.
Ook in Griekenland is de toestand nog
zeer Onzeker en vérward. Een oogenblik
leek het dat de Grieksche regeeriDg een
keuze had gedaan. Telegrammen uit Athene
en Londen meldden dat de Grieksche regee-
riDg aan de Duitsche den eisch had gesteld
om het Grieksche legercorps, dat zich door
de Duitschers heeft laten interneereD, on
verwijld terug te zenden. Deze berichten
zijn echter tot heden niet bevestigd en de
juistheid ervan moet dan ook worden be
twijfeld. Uit den toon der Engelsche be
richten blijkt voldoende dat men in de
kringen der Entente Diet veel meer van
Griekenland verwacht. Een deel der Entente
pers acht zelfs het oogenblik gekomen om
de Grieksche regeeriDg eenvoudig aaD kant
te zetten. De geallieerden moeten de leiding
der Grieksche aangelegenheden zelf maar
in handen nemen. Rusland liet reeds te
Athene mededeelen, dat het geheel onver
schillig is omtrent het lot van Griekenland
en de boudiDg door de Grieksche regeeriDg'
aan te nemen.
LondeDSche bladen weten te vertelleD
dat in geheel Griekenland thans een revo
lutionaire beweging tegen de regeering
gaaDde is. Dat is echter al zoo dikwijls
gemeld.
Op het oostelijk, zuidelijk en westelijk
front worden de gevechten geregeld voort
gezet. De geallieerden blijven hun offen
sieve pogingen voortzetten op al deze fronten.
De Btrijd die Europa onherroepelijk te
groDde moet richten woedt voort en aan
vrede wordt niet gedacht.
—o—o—o
De Fransche minister-president Briand
heeft weer eens gelegenheid gehad het een
en ander in de Fransche Kamer te zeggen
over oorlog en vrede. En zijn woorden
vinden luidde toejuiching in de pers der
geallieerden. Als Briand spreekt dan heeft
hij het oor der menigte, want hy is meer
dan een vlot spreker, hjj imponeert, sleept,
mee en hy weet met oratorische knal
effecten te werken als geen ander. In een
der jongste Kamerzittingen dan heeft Briand
het gehad over den oorlog en het Fransche
oorlogsdoel. Hy wond er heelemaal geen
doekjes meer om, dat da Fransche regeering
zich als resultaat van den geweldigen
oorlog voorstelt een vergroot Frankryk.
Wij willen, zei Briand. al onze hulpmid
delen, al .onze krachten, a) ons geld ver
eenigen, want wij willen allen dienen het
vaderland van ganseher harte. Frankrljks
wil is thans, dat al het bloed niet te ver
geefs zal zijn vergoten, dat Frankrijk ver
groot uit den strijd zal te voorschyn treden,
dat het bewijzen zal hoe vrijheid triumfëert
en dat het den roem zal verwerven dien
het verdient. Frankryk houdt zijn blik ge
richt op de overwinning, het wil die ver
haasten 6n daarvoor geeft het zyn men-
schen, kanonnen, munitie met onverschrok
ken moed.
Het door Briand gegeven verlaDgiystje
van Frankrijk ziet er waariyk niet kwuad
uit, maar de vervulling van die verlangens,
wenschen of eischen zal vrij zeker nog nl6t
zoo heel gemakkelijk gaan. De vervulling
toch zal alleen verkregen kunnen worden
door een volkomen overwinning op den
tegenstander. En indien een dergeiyke over
winning nog mogelijk mocht zijn, dan zal
ze toch zeker niet anders kunnen worden
verkregen dan door stroomen van bloed/—
warm menschenbloed door ontzettende
offers aan menschenlevens.
De socialist Brizon dacht daaraan toen
Briand sprak en hy wierp zyn interrumptle
de zaal in tegen het voortduren van den
oorlog, die zooveel meDscbeDleveDS vraagt.
Maar toen kwam Briand eerst reoht los.
Frankrijk heeft Dimmer dezen oorlog gewild,
doch het werd het slachtoffer van den lang
voorbereiden aanval der Duitschers. Duitscb-
land vloog de republiek naar de keel over
het lichaam van het kleine België heen.
Sedert twee jaar staat de indringer op
Franschen grond, maar wordt thans voetje
voor voetje teruggedrongen. En zal men nu
het woord „vrede" uitsprekenWelk een
smaad, welk een schande, de nagedachtenis
van de dooden der republiek aangedaan.
Zoo sprak BriaDd en zijn woorden werden
vhd alle zpden stormachtig toegejuicht.
TEXEL, 27 September 1916.
Op zee.
Het lijkt er in de laatste dagen niet
bijster veel op, dat Engeland baas is op
zee, althaDS de Duitschers laten meer
dan ooit van zich hooren.
Zaterdagmorgen, werd de „Prins Hen
drik" van de Mij. Zeeland kort na het
vertrek uit Vlissingen aangehouden en
naar Zeebrugge opgebracht, waar 34
passagiers van vijandelijke nationa
liteit aan wal werden gebracht, waarna
het schip weer werd losgelaten.
Zaterdagmiddag werden 4 lichters,
die getrokken door de sleepbooten Gouw
zee en Lauwerzee op weg waren naar
Londen door een Duitsche duikboot in den
grond geboord, terwijl Zondag het stoom
schip Batavier II voor bijna de helft
geladen met levensmiddelen, waaronder
een groote hoeveelheid boter en kaas,
eveneens naar Zeebrugge werd opge
bracht.
H. M. v. Landbouw.
De vergadering Zaterdag j.l gehouden
was tamelijk bezocht te noemen.
Bij opening deelde de voorz. mede dat
de notulen in een volgende vergadering
zouden gelezen worden, omiat de se
cretaris verhinderd was deze vergadering
bij te wonen.