3054
Woensdag 24 Januari 1917,
3öste Jaargang.
Nieuws- en
A dvertentieblad.
Binnenland.
pbc
Van week lot week-
öit b!sd verschijnt Woensdag- en Zaterdagmorgen
Abonnementsprijs per 3 maanden.
•/oor din Boeg SO Cts. Franco per post door ge-
heel Nederland 45 Cts. Nnar Amerika en sndere
l'inden met verhoogiag der porto's.
i'ivcrtentiën vóór acht uur op den dag der uitgave
Pr\js der Advertenlièn.
Vsn 1 tot 5 regels 30 Cts. Iedere regel moer 6 Ct
Groote letters en Vignetten worden nnsr pLatsriumt
berekend. Bewijsnummers 2 Cts. per nummor.
ONNEMENTEN en AUVERTENTIEN worden aangenomen bij de Uitg. Firma LANGEVELD DE ROOIJ, Parkstraat, Bnaa opTkibi.
BROODKAARTEN.
rgemeester en Wethouders van
1 brengen ter kennis van belang
enden, dat tarwe verbouwers, wien
hun gezin tarwe werd gelaten,
q dan broodkaarten kunnen bekomen
n voor elke aan hen of aan de
i van hun gezin uit te reiken kaart,
>g 'L H.L. tarwe wordt ingeleverd,
«el, 18 Januari 1917.
Burgem. en Weth. voornoemd,
BUYSING DAMSTE.
De Secretaris JONKER.
f Verkoop van meel eu bloem. x
Burgemeester van Texel brengt
jpenbare kennis, dat tot 5 Februari
de verkoop en aflevering van meel
mem door den Minister van Land-
v, Nijverheid en Handel verboden is,
Szouderd aan hen, die meel en bloem
uitoefening van hun bedrijf be
ren.
Tpientengevolge zijn alle meelkaarten
^tallen. De houders zijn verplicht de
•ten zoo spoedig mogelijk ten ge-
""^■ntehuize te doen inleveren. De toe-
ling kan zonder omslag portvrij
ihieden.
exel, 22 Januari 1917.
ph.s Be Burgemeester voornoemd,
BUYSING DAMSTE.
14-21 Jan.
e buitengewone omstandigheden be
ien steeds meer druk uit te oefenen,
■enkel in de landen der oorlogvoereD-
maar ook in die der neutralen, en niet
rinst ook in ons land. De prijsstijging
de levensmiddelen en van zooveel
n, wat tot de noodzakelijke levens-
eften van ons volk gerekend moet
en, bljjft nog steeds aanhouden en
alleen de huismoeders, maar ook de
ienmenschen klagen over den schrik-
nd duren tijd. Ü6 l6vensmiddelenvoor-
'aing door minister Posthuma ter hand
jiornen schijnt niet op afdoende wijze in
nooden te kunnen voorzien, de wijze
iirop de distributie plaats heeft, via de
eentebesturen of Commissies voor
ensmiddelenvoorziening, brengt veel
ilijkheden met zich mede en als men
[rouw de verslagen leest van raadsver-
ringen hier en raadsvergaderingen
,r dan verneemt men geregeld veel
■phten. 'tls voor den buitenstaander
eilijk uit te maken, of het beter kan en
|k in deze aangelegenheid staan dikwijls
esle stuurlui aan den wal, zoodat men
het uitspreken van een oordeel zeei
jrzichtig behoort te zijn, maar het is een
.oochenbaar feit, dat er veel klachten
rrden gehoord en dat het karretje van
Levensmiddelendistributie niet langs
ta zandweg gaat.j Een bewijs daarvan
[ndt men ook in de veranderingen die er
de laatste dagen in de directie van het
jks Centraal Administratiekantoor voor
distributie van levensmiddelen plaats
epen.
)e directeur Lagro trad af, vrij onver-
Acht en midden in de drukte van het
|erk de heer llirrer .volgde hem op
nauwelijks heeft deze een kijkje ep het
Sntoor genomen of hij zendt aan oen
nister een briefje met veizoek hem wel
weer ontslag te willen verleenen. Than,s
is door den minister een driehoofdige di
rectie ingesteld, bestaande ,uit de heeren
B„ Cohen Jr., G. Sterenberg de Boetf en
0. Reitsma. De tijd zal leeren of dit drie
manschap in staat zal zijn het distributie-
vraagstuk zoo te iegelen, dat de klachten
tot een minimum worden teruggebracht.
De organisatie van de levensmiddelen
voorziening levert blijkbaar groote moei
lijkbeden op. Voor een deel worden deze
zeer zeker ook veroorzaakt door dat thans
lang niet alles te krijgen is wat men in
normale tijden wel kan bekomen. De aan
voer uit het buitenland ontmoet groote
bezwaren en vertraging. Inzonderheid geldt
dit ook voor den graanaanvoer. Blijkbaar
zijn de voorraden niet toereikend en waar
de aanvoer zeer belemmerd wordt is de
onlangs in de bladen gepubliceerde waar
schuwing om het publiek tot een zuinig
gebruik der levensmiddelen aan te sporen
en voor te bereiden op noodzakelijke be
perking van boog6ihaud, zeer gemakkelyk
te verklaren.
Over enkele dagen zullen de huismoeders
het onaangename van onzen tijd nog een
beetje sterker gaan gevoelen, want als een
gevolg van de ontoereikende graanvoor
raden wordt het Nederlandsche volk met
ingang van 5 Februari a.s. op broodrant
soen gesteld. Als deze maatregel niet nood
zakelijk was zou hij zeker niet genomen
worden en daarom hebben we te zwijgen
al wordt het sueedje brood straks ook wat
dunner. We kunnen gelukkig nog ons
goed brood behouden al is het in beperkte
ho6veelheid'en als we verschoond kunnen
blijven voor een „oor!ogsbrood"-periode,
dan mogen we inderdaad nog wel dank
baar zijn.
Intusschen blijft de levensmiddelenvoor
ziening ook een belangrijke uitgave uit de
Schatkist vorderen, en dat gevoegd bij de
kosten van de mobilisatie, maakt duidelijk
waarom het den Minister van Financiën
zooveel hoofdbrekens kost om de balans
van uitgaven en inkomsten zoo'n beetje
ia evenwicht te houden. Daarom mag
het zeer zeker een verheugend feit heeten,
dat de Eerste Kamer teruggekomen is op
haar eerste afwijzende houding inzake de
Successiebelasting.
Men herinnert zich dat de Kamer on
langs het ontwerp tot verhooging van de
Successiebelasting verwierp, waarop minis
ter Van Gijn zijn besluit kenbaar maakte
om het ministerieele bijltje er bij neer te
leggen. Op veler aandrang kwam bij echter
op dit besluit terug en diende opnieuw
een ontwerp-Successiewet in, dat slechts
in enkele onderdeelen van hot vorige af
week. -De Tweede Kamor zette er de noodige
spoed achter en reeds iu de afgeloopen
week kon de Eerste Kamer bet ontwerp
in openbare zitting behandelen. Thans werd
het met 28 tegen 9 stemmen aangenomen.
Een deel der rechterzijde heeft het hoofd
in den schoot gelegd, omdat het in deze
omstandigheden niet meer de verantwoor
delijkheid voor een ministerieele crisis
durfde op zich nemeü. Ook het wetsontwerp
tot verhoogiDg van den bieraccijns werd
door de Kamer aangenomen.
Van heeler harte ging de Senaat niet met de
minister men, maar er moet ten slotte meer
geld wezen en de minister wees er de
heeren bij de besprekingen dan ook op dat
ook indien een ander minister zou zijn,
dfze al dadelijk voor de vraag gesteld zou
worden om een „gat" van 20 milüoen te
stoppen.
Bebeerschten de buitengewone omstan
digheden geheel de beraadslagingen die in
Afgeloopen week in de Eerste Kamer ge
houden waren, aan de overzijde van het
Binnenhof herinnerde de behandeling van
bet wetje tegen den huufopslag nok aan
het abnormale van onzen tijd. Er ia reeds
heel wat over dit wetje gezegd en do
Kamer heeft reeds een aantal belangrijke
artikelen aangenomen. Zeer zeker zou het
reeds kangenomen zijn eu ook zou de be
handeling der Staatsbegrooting waarmee
een aanvang is gemaakt in de avondzitting
van Dinsdag," verder gevorderd zyn, had
niet een droevige gebeurtenis het parle
mentaire leven even doen schokken en
stilstaan. Wy bedoelen den dood van den
Kamerpresident Mr. Goeman Borgesius
aan wiens nagedachtenis door de beide
Kamers op treffende wjjze eerbied en
hulde werd gebracht.
Nog slechts enkele wekeD geleden was
het de heer Goeman Borgesius die by het
herdenken van Mr. Tydeman de klacht
uitte, dat het parlement van zyn beste
krachten werd beroofd thans zou
ook op hem dat woord van toepassing
kunnen zvyn. In Borgesius heeft ons land
veel verloren. Vooral in deze zoo ernstige
buiteugewone omstandigheden zal het
moeilijk zyn hem te vervangen.
Dr. Bos Tydeman Borgesius de
Kamer wordt in -deze zittingsperiode wel
zwaar geteisterd.
—o—o—o
Over de eigenlijke oorlogsgebeurtenissen
valt weinig te melden. Belangrijke krijgs
bedrijven grepen niet plaats al was hier
en daar de strijd in de afgeloopen week
ook vrij levendig.
Dit laatste kan worden gezegd van de
gevechten op het westelijk front in den
omtrek van Lens. De Engelscbe troepen
gingen hier -tot het offensief over en
maakten zich van eenige Duitsche loop
graven meester. Tot nog toe is het daar
echter bij gebleven. Belangrijke wijzigin
gen mogen ook in deri eersten tijd op het
westelijk front niet wordeu verwacht. Kr
is naar luid der berichteD veel sneeuw
gevallen die de operaties niet weinig be
lemmert.
De Russen waren nogal actief op het
noordelijk deel van hun front tusschen
Riga en Dunaburg, Ze deden daar de vorige
week een krachtige uitval waarbij ze heel
wat oorlogsmateriaal veroverden en blijk
baar hebben ze in de laatste dagen pogin
gen gedaan om hun succes uit te breiden.-
Veel voorspoed hadden ze daarbjj echter
niet.
Ook op het Roemeensche front was de
actie levendig. De rollen schijnen daar
verwisseld te zijn. Niet de Centralen maar
de Russen en Roemeniers waren in de
afgeloopen week de aanvallers. De strijd
woedde inzonderheid aan de'Sereth de
rivier waarop de Russen en Roemeniers
zich al vecbteDde 'moesten terugtrekken.
De Serethlinie is geducht versterkt en het
laat zich aanzien, dat de Centralen daar
thans hun hoofd gestooten hebben, niet
tegenstaande een tweetal van de belang
rijkste steunpunten door hen genomen
werden -het versterkte Braila en'de vesting
Focsani. Het offensief der Centralen is er
tot staan gebracht en de Russen en Roe
meniers gingen hier en daar niet zonder
succes tot het tegenoffensief over.
Vaa de andere fronten kwam zoo goed
als geen nieuws.
ooo
DeDuitsche marine is weer eens /bezig
den spot te drijven niet Engelands alleen
heerschappij ter zee. Sedert eeaigen lijd
zwerft er op ae Atlantische Oceaan weer
een Duitsche kaper rond, een Duitsche
hulpkruiser, die aau de waakzaamheid der
'Eugelsche schepen heeft weten te ontsnap
pen en thans de groote wateren onveilig
maakt. Deze Möwe nummer II heeft de
Engelschen al heel wat schade berokkend
door een aantal schepen, die van Amerika
naar Engeland op weg waren in den grond
te boren. Een ander Engelsch schip, de
„Yarrowdale" kreeg een prijsbemanning
aan boord en kwam in een Duitsche haven
binnen met 469 gevangenen, n.l. de beman
ningen van de tot zinken'gebrachte sohepen
Het kaperschip had bovendien 6000 ton
tarwe 2000 ton meel, 1900 paarden, alles
voor Engeland bestemd naar den bodem
der zee gezonden, terwijl bet prijsgemaakte
schip 117 vrachtautos, 6300 kisten geweer
patronen, 30000 rollen prikkeldraad, 3300
ton staal, benevens veel spek en worst
aan boord had.
De Engelsche pers tracht de gemoederen
gerust te stellen, 't Is wel een lastig ge
val, maar ook de schade die zoo'n kaper
schip kan aanrichten is niet zoo heel
groot 't -Is gemakkelijk zoo to praten
maar prettig zal men zich toch wel niet
gestemd gevoelen.
TEXEL, 24 Januari 1917,
Politieke lezing I*. J. Oud.
De temperatuur op den avond van
Zaterdag j. 1. in aanmerking genomen,
getuigde de opkomst nogal van eenige
warmte voor de spreker. In zijn openings
woord sprak de voorz., da heer Mijs dan
ook in dien geest en het verwonderde
hem niet, omdat de heer Oud, hier ge-
ruimen tijd onder ons geleefd heeft en
vooral in het politieke leven zijn aan
deel had.
De heer Oud ving aan met te wijzen
op den bizonderen aard van de verkiezin
gen in 1917 vanwege de grond
wetsherziening en het daarmede in ver
band staande teit, dat de kamers, bij
algeheele aanneming van ,de ontwerpen
zooals ze thans de vereischte meerder
heid in de Kamers hebben kunnen vin
den, alsdan in haar geheel aftreden, om
volgens de dan geldende bepalingen der
grondwet te worden gevormd.
Zooals vanzelf spreekt trad de heer
Oud daarop in een beschouwing over de
grondwetsherziening eu de aangebrachte
wijzigingen, hoe het algemeen mannen-
kiosrécht en evenredige vertegenwoor
diging daaibij worden iDgevoerd, de be
letselen voor vrouwenkiesrecht uit den
weggeruimd en behandelde de gelijkstel
ling van openbaar- en bizonderonderwijs.
Uitvoerig bestreed spr. het denkbeeld,
als zouden de vrijzinnige partijen de
openbare school hebben verkocht voor
algemeen kiesrecht. Wat de vrijzinnigen
mot deze giondwetsherziening ten be
hoeve van liet bizonder onderwijs heb
ben toegestaan, acht spr. -slechts een
daad van recht en billijknoid en vooral
een daad van wijs beleid» Stel u zelf in
de plaats, zegt spr. levende onder een
kerkelijke meerderheid, uw kinderen
onderwijs opgedrongen, dat u niet ge-
wenscht voorkomt en zeg dan of gelijk
stelling niet billijk en rechtvaardig is.
Zie vervolgens hoe cfe schoolstrijd sedert
een lange reeks van jaren vele maat
schappelijkehervormingen heeft tegen
gehouden zegt spr. en hij brengt hulde
aan het ministerie Cort v. d. Linden,
dat deze grondwetsherziening tot zoover
heeft weten te bewerkstelligen.
Een korte pauze volgde, waarop spr.
teruggaande in de historie tot omstreeks
de jare 150U, aantoonde, hoe er sedni
