te
m
o,«
•öo
lel
N°. 3120
Woensdag 12 September 1917.
30st0 Jaargang.
Nieuws- en
Advertentieblad.
Van week tof week
khe
Rit blad verschijnt Woensdag:- en Zaterdagmorgen
Abonnementsprijs per 3 maanden.
Voor den Burg^30 Cta. Franco per post door ge
heel Nederland 45 Cts. Nwir Amerika en andere
landen met rerhooging dor porto's.
Advertentiën daags voor de uitgave vóór 6 uur nam.
Prijs der Advertentièn.
Van 1 tot 5 regels 30 Cta, Iedere regel meer 6 Ct.
Grooto lettors en Vignetten worden naar plaatsruimte
berekend. Bewijsnummers Cts. per nummer.
BONNEMENTEN en ABVERTENTIEN worden aangenomen bij de üitg. Fibma LANGEYELD DE ROOIJ, ParkstraatBuna op Texkt.
Aardappelen.
De Burgemeester van Texel brengt
opeDbare kecDis, dat de Minister van
rndbouw, Nijverheid en Handel een
aximum-kleinhandelprijs heeft vast-
steld voor de aardappelsoorten Eigen-
imers en Borgers van 9 cent per KG.
ior groote en van 6 cent per KG. voor
Iters oi drielingen.
Texel, 11 September 1917.
De Burgemeester voornoemd,
BUYSING DAMSTE.
Herhalingsooderwijs.
-Burgemeester en Wethouders van
--Axel maken bekpnd, dat van 3 October
•JXt en met de maand Maart a.s. in deze
imeente gelegenheid zal bestaan tot het
itvangen van herhalingsonderwijs, welk
iderwijs zal worden gegeven op Woens.-
ig eu Zaterdag van iedere week, van
is namiddags 2 tot 4 uur op de O. L.
jholen te den Burg, Oosterend en de
jeksdorp, terwijl de gelegenheid op de
yerige O. L. Scholen eveneens wordt
engesteld wanneer zich aldaar minstens
s leerlingen hebben aangemeld.
Ouders of verzorgers, die hunne kin-
fcren het herhalingsonderwijs willen
jen volgen, zijn verplicht daarvan vóór
j September a. s. aangiite te doen bij
6 Hoofden der O. L. Scholen onder dui-
jlijke opgave hunner namen en woon-
laatsen, alsmede de juiste namen hun-
er kinderen of pupillen en onder over-
igging van het vaccinebewijs. De leer-
rgen moeten den leeftijd van 16 niet
ebben overschreden bij den aanvang van
len cursus.
Het schoolgeld bedraagt f 0,40 per
perling en per maandvoor meerdere
Lrlingen uit hetzelide gezin die gelijk-
fjdig het herhalingsonderwijs volgen be
draagt voor iedere leerling het schoolgeld
J0,2O per maandvoor minvermogenden
e»de helit van de hierboven genoemde
ledragen verschuldigd, terwijl bedeelden
vt Jn zij, die hoewel niet bedeeld, onver-
H(liogend zijn, van de betaling van dit
Tcboolgeld zijn vrijgesteld.
Burgemeester en Wethouders beslissen
Lie ten aanzien van de hier boven ge
doemde bepalingen als min- en onver-
pogenden zijn te beschouwen.
Texel, 11 September 1917.
Burgem. en Weth. voornoemd,
BUYSING DAMSTE.
De Secretaris, JONKER.
>n
rjj
ib
st
i bl
paarde».
De Burgemeester van Texel,
Gelet op een ontvangen opdracht van
len Minister van Landbouw, Nijverheid
n eo Handel
Vordert, op grond van artikel 9 der
jistributiewet, van de ingezetenen dezer
gemeente opgave van het in hun bezit
sijnde aantal paardeD, gespecificeerd als
volgtpaarden tot 3 jaar.
B van 3-5 jaar.
boven 5 jaar.
De opgave behoort te geschieden uiter
lijk op Maandag 17 September a. s., hetzij
ten gemeentebuize, hetzij ten huize van^
een der gemeente-veldwachters.
Het niet of onjuist verstrekken van
i f opgaven is strafbaar,
ot
de.'
Froi
lal;
|onj
n
Texel, 11 September 1917.
De Burgemeester voornoemd,
BÜYSING DAMSTE.
er de aandacht op, dat de Minister van
Landbouw, Nijverheid en Handel den
verkoop, de aflevering en het daarmede
verband houdende vervoer o. a: van'
bijenwas ëa in het algemeen van alle
stoffen, waarin zich paraffine of was
bevindt, in welken vorm ook, verboden
heeft;
Texel, 11 September 1917.
De Burgemeester voornoemd,
BUYSING DAMSTE.
-(ij
Wassoortcn en paraffine
De Burgemeester van Texel vestigt
1—8 Sept.
Er is dezer dagen van officieele zyde
een globale becijfering gegeven van de
crisisuitgaven van ons land tot 1 Aug.
j.l. Daaruit bleek, dat de oorlogstoestand
een offer gevraagd had van 739.1 millioen
gulden, Een jaar geleden, 1 Aug. 1916,
bedroegen de crisisuitgaven 446 milllioen
en op 1 Aug. 1915 vrijwel 200 millioen.
Gaat het zoo door en niets is er <nog
dat op iets anders wijst d;m zullen de
uitgaven, door de crisis veroorzaakt, spoe
dig de milliard hebben overschreden. Dat
is voor ons kleine landje een
bedrag om respect voor te hebben. Yoor
een zeer belangrijk deel, wordthet geld
verslonden door de mobilisatie, maar ook
de levensmiddelenvoorziening en andere
crisismaatregelen vragen buitengewoon
zware offers aaij de schatkist. En naast
deze offers, door het Ryk gebracht, zyn er
Dog zooveel door ons volk gebracht. De
mobilisatie legt zware persoonlijke lasten
op, vernietigt zooveel kleine bedrijven en
doet zooveel verloren g3an van wat met
noeste vljjt en volharding verkregen werd
Er mogeD een aantal 0. W.-er3 gevonden
worden in ons land, menschen wien het
geld bfi handen vol tegelijk in den schoot
geworpen werd, maar hun aaDtal is gering,
in vergelijking met de duizenden, die on
der den druk dezer rampzalige tijden
uitermate lijden.
Doch, wat zyn ten slotte deze offers,
vergeleken bij die welke door de oorlog
voerende landen moeten worden gebracht
Daar loopen de oorlogskosten in de milli-
arden en daarnevens betreurt men en het
verlies van duizenden jonge manuen. Het
zijn verschrikkelijke cijfers, die der oor
logsstatistiek, het resultaat van drie jaren
oorlog. Globaal berekend staan er bijoa
50 millioen man onder de wapens. Al deze
millioenen jonge, krachtige menschen zyn
weggèrukt uit hun gewone leven, hun
bedrijf, bun familieleven bestaat voor hen
niet meer. Het aantal gesneuvelden der
verschillende oorlogvoerenden werd aan
het einde van het derde oorlogsjaar geschat
op minstens 9.750.000, dat der gewonden
op 23 Vs millioen. Van de totale rijkdom
men der oorlogvoerende landen is reeds
meer dan een vijfde rechtstreeks voor
den oorlog uitgegeven.
We stipten maar enkele cijfers aan
verschrikkelijke cijfers, waarbij de onze
gelukkig niet mogen genoemd worden,
ook al voelen wy allen in ons dagelijks
leven in meerdere of mindere mate den
druk van het milliard der crisisuitgaven.
ooo
Hoe lang nog zal het verslindend mons
ter dat oorlog heet nog zoo ongebreideld
voort kunnen gaan? Nog altijd lijkt de
toekomst duister, nog steeds wyst schier
alles op een krachtig voortzetten van den
vreeselyken volkerenstryd. Op het weste
lijk front, waar het groote offensief, zoo
wel in Vlaanderen als bij Verdun, plaats
had gemaakt voor plaatselijke aanvallen,
schijnt een groote aanvallende beweging
alweer voor de deur te staan. Op de Maas
hoogten zoowel als op het front in Vlaan
deren woedt thans weer de artillerieslag
in volle hevigheid, nacht en dag door.
De stormen van ijzer en staal zijn weer
losgolaten en het is te verwachten, dat de
storm der levende strijdkrachten daarop
zal volgen.
In nog heviger mate woedt nu aldageD
aaneen de geweldige stryd op het zuide
lijk oorlogstooneel. Cadorna spant alle
krachten in om het belangrijke Oosten-
rijksche steunpunt aan de Isonzo, de Mon
te San Gabriele, te veroveren. Het is een
berg, die door de Oostenrijkers in een
vesting is herschapen en die Cadorna den
weg naar Triest verspert. Duizende men-
schenlevens zijn reeds opgeofferd aan het
bezit van deze bergvesting, die tot eenige
malen toe door de Italianen veroverd
werd, maar ook telkens weer door hen
moest worden ontruimd.
Terwijl op het Roemeensche front de
strijd in hevigheid afnam, bleef die op het
noordelijk deel van het Oostelijk front in
belangrijkheid stijgen. Het sterke Dunafroot,
waartegen de Duitschers zoovaak hun
hoofd hebben gestooten, is doorbroken.
Van de Golf van Riga tot Friedrichstadt,
een afstand van 70 K.m., hebben de Rus
sen hun stellingen moeten prijsgeven.
Riga zoowel als de vestiDg Dunamunde
vielen zonder slag of stoot in handen der
Duitschers en op het oogenblik dat wij
dit schryven, zetten dezen nog steeds hun
zegevierenden opmatsch voort. Wel biedt
het terrein tal van moeilijkheden, in
den vorm van rivieren, meren en moeras
sen en ook ontbreken er goede W6gen en
spoorlijnen, maar in de laatste dagen ruk
ten de Duitschers desondanks als met
zevenmijlslaarzen vooruit. Tot nog toe
ondervonden ze van de Russen zelf niet
veel last. Die liepen hard genoeg weg en
van een krachtige poging om het Duitsche
offensief tot staan te brengen was nog
geen sprake. Op enkele punten konden de
Duitsche voorposten zelfs tot 100 K.m.
ten oosten van Riga voortrukken.
Toch schijnt Kornilof er thans in ge
slaagd te zijn het vluchtende Russische
12e leger tot bezinning te brengen of
nieuwe troepenafdeeÜDgen naar het noor-
den te zenden. De berichten spreken al
thans van pogingen der Russen om nieu
we stellingen op te werpen.
Berichten uit Petersburg melden, dat
men druk bezig is, alles uit de stad weg
te voeren wat den vijand van nut zou
kunneD zijn. Daaruit valt af te leiden, dat
in Russische kringen wordt verwacht, dat
de Duitschers zullen trachten de hoofdstad
in handen te krijgen. Berichten uit Duit
sche bron echter doen het voorkomen,
alsof dat niet in de bedoeling van Hinden
burg ligt en dat deze zich tevreden zal
stellen, met het veroveren van de sterke
Dunastellingen. Indien dat juist ia, dan
mag men spoedig reeds krachtige aanval
len verwachten op het Russische front
zuidelijk van Friedrichstadt, dat de vesting
Dunaburg tot centrum heeft. Men moet
ook niet uit het oog verliezen, dat de
opmarsch naar Petersburg heel wat tijd
zal moeten vorderen, want de afstand
Riga-Petersburg is ongeveer 500 K.m.
Daarby zou een verleng'mg van het front
moeten plaats hebben, die zeer groote
troepenversterkingen zou vragen.
Gemeld wordt, dat de Duitsche vloot de
Golt van Riga geheel beheerscht. De Rus
sische oorlogsschepen hebben zich terug
getrokken naar de Finsche Golf en het
is niet onmogelijk, dat het binnenkort tot
een treffen komt tusschen de beide zee
machten. In de laatste dagen heeft de
Duitsche vloot voornamelijk met de Hoe
pen te land samengewerkt om de Russen
van do kust te verdry ven.
Keizer Willem heeft zioh dadelijk naar
Riga gespoed en blijkens de beriohten is
hy er door de bevolking met gejuich ont
vangen. De verklaring hiervan is te bin
den in het feit, dat de bevolking van de
oude Baltische hoofdstad voor het meeren-
deel uit Duitschers bestaat. Riga werd
beschouwd als een stad met een overwe
gend Duitsche bevolking.
—o—o—o—
Zoo woedde dan in do afgeloopon week
de strijd hevig op byna alle fronten in
Europa. De duikbooten zetten daarby on
vermoeid hun bedryf voort en de heldere
weersgesteldheid maakte een levendige
vliegersactie mogelyk. De Duitschers onder
namen weer een aanval op Londen/Engel-
sche en Fransche vliegers wierpen bommen
op plaatsen achter het Dditsche front. In
alle opzichten kon worden gezegd, dat het
dagen waren van ingespannen kryg.
En over den vrede hoorde men zoo goed
als niet spreken. De conferentie te Stock
holm moest worden uitgesteld, dreigt een
mislukking to worden en het Amerikaan-
sche antwoord op de pauselijke nota bracht
alle vredesvrienden een bittere teleurstelling.
Alles wyst er schynbaar op, dat de vrede
ver, nog heel ver verwijderd is
En toch er zyn weer enkele
lichtstippen in den donkeren nacht. Staat
er thans in Frankrijk niet een belangrijke
kabinetscrisis voor de deur Ribot heeft
ziju ontslagaanvrage ingediend en wel wil
Poincaré hem nog niet laten gaan, doch
zyn dagen als minister president zijn geteld.
Dat is een belaogryk feit. Wie zegt, dat
Lloyd George ook ni6t spoedig dien weg
zal gaan Al houden de leidende Staats
lieden ook nog zulke lange en daverende
redevoeringen, de toestand wordt daarvan
niet anders. Een vrede gebaseerd op een
overwinning wordt steeds onwaarschyn-
ïyker. Düitsehland heeft het al lang gevoeld,
dat het met zijn zwaard den vrede niet
kan decreteeren, maar de loop der oorlogs
gebeurtenissen, moet Lloyd George en Ribot
zoo langzamerhand toch ook wel,overtuigen,
dat de overwinning van wat zy het Duitsche
militarisme noemen, vrywel onmogelijk is.
Men wacht nog steeds op het antwoord
der geallieerden op de pau3eiyke nota.
Het laat zeer lang op zich wachtoD, doch
een ongunstig teeken is dat zeer zeker
niet. Wel beoft het antwoord van Wilson
teleurstelling gebaard, maar er wordt ook
al gefluisterd van een nieuwe nota van
Wilson aan den Paus, een persooniyk
schrijven, waarin de president den H. Vader
zijn steun zou hebben toegezegd in het
belang van den vrede. Daarby heeft het
de aandacht 'kunnen trekken, dat Lansing
een poging gedaan heeft, om den indruk
der Amerikaansche nota te verzachten,
door te verklaren, dat het de Amerikaan
sche regeering er volstrekt niet om te
doen is, de Hohenzollerns te verjagen van
den Duitschen troon en dat er met een
wat democratischer Düitsehland dan thans,
over vrede zou te spreken zijn. Dan valt
er nog op te wyzen, dat enkele toonaan
gevende Engelsche bladen met ernst waar
schuwen, tegen een onbezonnen atwoord
aan den Paus. Het antwoord moet ernstig
worden overwogen, omdat do vooretellen