N°. 3233
Woensdag 16 October 1918,
82st0 Jaargang.
Nieuws- en
Advertentieblad.
20 pCt. Crisis-toeslag.
||ii|
ill
Van week tot week
DU blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagmorgen
Abonnementsprijs per 8 maanden.
Voor dbs Bükg 40 Cta. Franco per post door ge
heel Nedebland 55 Cts. Naar Amehixa en andere
landen met rerhooging der porto's.
Advertentiën daags voor de nitgave vóór 4 aur nam.
Prijs der Adwrtentitn.
Van 1 tot 5 regels 40 Cts. Iedere regel meer 8 Ct., met
20 Crisistoeslag. Oroote letters en Vignetten worden
naar plaatsruimte berekend.
ABONNEMENTEN en ADVERTENTIEN worden aangenomen bij de üitg. Firma LAN9EVELD DE R O O IJ, Parkstraat, Bun® op Tnxnr,.
In verband met de nog voordarend
lijgende kosten aan de uitgave van ons
d verbonden, zün wij verplicht, van
f heden, op alle advertentieprijzen, das
«k op die voor advertentiën bij abonne-
lent, een crisis toeslag van 30 te
tffen.
De toeslag wordt niet geheven op prfl-
m bepaald by contracten nil 1 dezer
tsloten.
De üitg.
Texel, 7 Oct. 1918.
oo
Spoor- en Bootdienst.
Beperkte dienstregeling.
Vertrekuren van de boot van Texel
9,30 v.m.
ertrekuren van de boot van Helder
1,00 n.m.
Vertrek en aankomst van treinen
van den Helder naar Amsterdam.
Vertrek.
Helder.
6,45
11,45
4,12
6,47
Aankomst.
Amsterdam.
9,12
2,34
6,21
9,41
Bovendien loopt een trein op Donder-
igmorgen van Helder naar Schagen,
in Helder 8,- te Schagen 8,40
Van Amsterdam naar den Helder.
Vertrek. Aankomst,
msterdam. Helder.
5,28§ 8,47
9,20 11,34
2,32 5,31
9,20 12,05
10,40 12,30
Niet op Zon- en feestdagen,
alleen op Zondag.
Carbid.
Burgemeester en Wethouders maken
ikend dat het bureau tot uitreiking van
>ns voor carbid of kaarsen vanaf 14 Oc-
iber geopend is:
uitsluitend iederen Maandagmorgen
van ll1/, tot 121/, uur.
Op andere tjjden worden geen bons uit-
Het Levensmiddelenbureau is op dat uur
|islotcn.
Texel, 11 October 1918.
De Burgemeester voornoemd.
BUYSING DAMSTE.
lei
5—13 Oct.
Voordat president Wilson zijn antwoord
j het Duitsche vredesvoorstel verzond,
ad hij een tijdlaDg in de eenzaamheid
ertoefd. Naar luid der berichten, sloot de
resident zich met de Duitsche vredesnota
zijn studeervertrek op, waar hij gerui-
ïen tyd verbleef. Slechts een enkele van
intiemste raadslieden werd bij hem
oegelaten. Het ging thans dus niet, zoo
Is toen Wilson de nota van Burian te
li(i santwoorden had en Keuter melden kon,
lit de president in tien minuten daarmee
ik laar was. Er blijkt voldoende uit, hoezeer
7ilson thans de ernst van zjjn beslissing
leeft gevoeld, hoezeer hij zich de betee-
lenis van die beslissing bewust was. Een
leteekenis, die heel scherp ook den buiten-
laander voor oogen treedt, als hij bedenkt,
lat de machtige president-der Ver. Staien
iigenlijk de leider is der geallieerden. De
iel lat
Ver. Staten hebben op hot westelijk front
de schaal ten gunste der geallieerden doen
overslaan, het ingrijpen van Amerika be
looft beslissend te worden voor den afloop
van den oorlog. Als Amerika er niet was,
zou de militaire toestand er voor de ge
allieerden heel anders uitzien, als Amerika
den strijd staakte zou het er nóg slecht
voor hen uitzien. En daarom is de houding
van Wilson thans van beslissende betee-
kenis. Dat heeft men ook in Berlijn gevoeld,
vandaar dat om tot vrede te komen, de
hulp van Wilson ingeroepen werd.
Men kent het antwoord dat de president
gegeven heeft. Een antwoord, dat niet kort
en afwijzend was, doch volkomen geschikt
om het aangevangen vredeswerk voort te
zetten. Wilson wilde precies weten of
Duitschland zijn voorwaarden aanvaardt
en ook wensebte hij volkomen zekerheid
omtrent de vraag, of de Rijkskanselier als
vertegenwoordiger van het parlement, van
het Duitsche volk, gesproken en gehandeld
heeft. Daarnevens heeft hij onomwonden
verklaard, dat van wapenstilstand geen
sprake kan zjjn, zoolang Duitsche troepen
gebied der geallieerden bezet houden en
dat een voorwaarde voor de onderhande
lingen zou zijn, dat Duitschland zich bereid
verklaarde de bezette gebieden te ontrui
men.
Het antwoord van Wilson werd door
tusschenkomst van den Zwitserschen ge
zant aan de regeering te Borljjn overhan
digd en de blikken van duizenden, die in
spanning naar Washington gericht waren
geweest, wendden zich thans naar het
oosten, naar Berlijn, waar thans een der
belangrijkste beslissingen in dezen oorlog
diende genomen te worden.
We behoeven niet te zeggen, hoe groot
de spanning was in de dagen die achter
liggen. We hebben er allen iets van ervaren.
En onderwijl er achter de coulissen te
Berlijn en Weenen de meest belangrijke
beslissingen werden voorbereid, konden we
het oor te lutsteren leggen naar wat er
door de bladen in de oorlogvoerende landen
gezegd werd over het antwoord van Wilson.
Opmerkelijk was het daarbij, dat verschil
lende bladen na Wilson's antwoord plotse
ling zooveel kalmer waren geworden. Het
Duitsche vredesverzoek had in de Entente-
pers felle beschouwingen uitgelokt. De
heeren achter hun schrijftafels in de
redactiebureaux te Londen en Parijs bedien
den zich weer van de vele krachttermen,
die we in dezen oorlog al zoo vaak gehoord
hadden. Maar na Wilsons beslissing werd
de toon kalmer en men kon in de Entente
pers woorden van instemmiDg lezen met
het antwoord dat Wilson gegeven had.
Ook las men herhaaldelijk, dat Wilson in
volkomen overeenstemming met de bond-
genooten gehandeld had. Onmogelijk is
dat niet^maar dat de president ruggespraak
met de andere oorlogsleiders zou hebben
gehouden, is moeilijk aan te nemen als
men bedenkt, dat de president al heel
spoedig met zijn beslissing gereed was.
Waarschijnlijk mo6ten we de medede6Üng
der pers dan ook zóó opvatten, dat de
oorlogsleiders in Frankrijk, EDgeland en
Italië h6t antwoord van Wilson goedkeuren.
Intusschen zijn er wel onderhandelingen
gevoerd tusschen de leiders der Entente.
Lloyd George, Bonar Law, Robert Cecil en
generaal Watson, de chef van den Engel-
schen generaien staf, zijn naar Frankrijk
geweest en hebben daar besprekingen gebad
met Clemenceau, Pichon, Orlando, Sonnino
en andere autoriteiten der geallieerde legers
en vloten. Wat daar besproken en besloten
is, valt niet te zeggen, maar dat het
vredesvraagstuk het onderwerp der bespre
kingen is geweest, is wel zeker.
De blik ging echter inzonderheid naar
Berlijn, waar eveneens de oorlogsleiders
samen kwamen om hun houding ten opzichte
van Wilson's antwoord vast te stellen.
Eet ontbrak al dadelijk niet aan allerlei
geruchten. Zoo werd verzekerd, dat de
regeering van Oostenrijk-Hongarije aan de
regeeriDg te Berlijn bericht had gezonden,
dat zjj bereid was, de door president Wilson
gestelde voorwaarden voor een wapenstil
stand te aanvaarden en dat de Turksche
regeeriDg voornemens was een zelfde ver
klaring af te leggen. Het Wolffbureau werd
echter al spoedig gemachtigd mede te
deeleD, dat dit berioht uit de lucht gegre
pen was. Wel werd echter als vaststaande
medegedeeld, dat de regeering met de lei
dende personen beraadslaagde over de vraag,
of het mogelijk zou zijn op de voorwaarde
van een ontruiming der bezette gebieden
in te gaan. En ook dat tegen Zaterdag
middag 1 uur de Rijksdag bijeengeroepen
was voor het nemen van belangrijke be
slissingen. Ook moet het bericht, dat gene
raal Ludendorff te Berlijn aangekomen was,
wel de aandacht trekken.
De Duitsche pers toonde zich jegens het
antwoord van Wilson eerst zeer terug
houdend, maar kwam zoo langzamerhand
toch uit den hoek. Verschillende bladen
spraken hun waardeering uit over de wijze
waarop Wilson had geantwoord. Blijkbaar
had menigeen 66n kort afwijzend antwoord
verwacht. Daarom viel het hun dus mee.
De bladen onthielden zich van eenig advies
aan de regeering, ze constateerden echter
het feit, dat de weg om tot nadere bespre
kingen te komen niet versperd was door
een reeds bij voorbaat afwijzend-antwoord.
Door enkele der toonaangevende bladen
werd ook nog de regeering een handje mee
geholpen, om Wilson toch te overtuigen,
dat Duitschland thans niet meer het
Duitschland van voorheen was, dat niet
meer een enkele groep van machtige per
sonen er de leiding van de zaken in banden
heeft, doch een regeering, die het parlement
en het volk achter zich weet. Ook de nieuwe
minister Erzberger heeft door middel van
een interview de buitenwereld de over
tuiging willen bijbrengen, dat in Duitsch
land het oude afgedaan heeft en alles nieuw
geworden is. Hij verklaarde uitdrukkelijk,
dat het militaire gezag geheel en al onder
geschikt gemaakt is aan het burgerlijke
gezag. Daarom heeft generaal von Stein als
minister van oorlog ontslag moeten vragen
en werden een tweetal commandeerende
generaals uit hun ambt ontzet, omdat ze
herhaaldelijk op het gebied der burgerlijke
overheid hadden ingegrepen. Ook gedurende
den oorlog zal het militaire gezag onder
worpen zyn aan dat van den Rijkskanselier
en de regeering. Erzberger verzekerde
plechtig, dat Duitschland de brutale geest
van geweld, die alles met het zwaard wil
beslissen en daarom ook in de politiek aan
de bovenhand wenscht te komen, afge
zworen heeft. Ook zette de minister zpn
inzichten over de noodzakelijkheid van een
Volkerenbond uiteen en aanvaardde hij de
Belgische kwestie als een rechtskwestie. Er
is jegens Belgie door Duitschland onrecht
gepleegd en dat onrecht moet weer goed
gemaakt worden.
Wij hebben slechts enkele grepen gedaan
uit de laoge verklaring van Erzberger, die
we juist thans van beteekenis achten, waar
ze ongetwijfeld een tendentieuse strekking
had, n. 1. vertrouwen te wekken bij de ge
allieerden in de oprechtheid en het demo
cratische van de Duitsche regeering en den
nieuwen koers.
Of er echter aan deze verklaring wel veel
aandacht is geschonken is een andere vraag.
Er was in de laatste dagen eigenlijk slechts
belangstelling voor één vraag, deze groote
vraag n. 1.hoe zal de beslissing zijn der
Duitsche regeering. Die vraag deed alle
andere onderwerpen op den achtergrond
verdwijnen. Zelfs de belangrijke krijgsbe
drijven op het westelijk front, waar de ge
allieerden bleven voortgaan den Hinden
burgmuur in pum te beuken tussohen
Kamerijk en St. Quentin staat er al geen
steen meer op den anderen I noch de ge
beurtenissen op den Balkan waar de Oosten
rijkers nog steeds terug moeten, of de snelle
opmarsch der geallieerden in Syrië, waarbij
zelfs Beiroeth reeds bezet werd, kónden de
aandacht voldoende boeien, zoolang in
Berlijn de gewichtige beslissing omtrent
vrede of oorlog werd voorbereid.
Die beslissing is thans gevallen. De Duit
sche regeering heeft de vragen van Wilson
beantwoord.
o o—o
Blijkens het officieele bericht uit Berlijn
wordt verklaard, dat de Duitsche regee
ring, op de vragen van den president
der Vereen. Staten, de beginselen aan
vaardt, die Wilson op 8 Januari en in
zijn latere redevoeringen als grondslag
voor een duurzamen, op recht gebaseer-
den, vrede vastgelegd heeft.
Het doel der in te leiden besprekingen
zal derhalve alleen zijn om over de
practische bijzonderheden tot overeen
stemming te komen.
De Duitsche regeering neemt aan, dat
ook de regeeringen der met de Ver.
Staten verbonden mogendheden zich op
het standpunt plaatsen van de verklaring
van Wilson.
De Duitsche regeering verklaart zich,
in overeenstemming met de Oosten-
rijksch-Hongaarsche regeering, bereid,
ten einde tot wapenstilstand te geraken,
aan de ontruimiDgsvoorstellen van den
president te voldoen.
Zij geeft in overweging een gemengde
commissie te doen bijeenkomen, wier
taak zal zijn, de voor de ontruiming
vereischto overeenstemming te treffen.
De huidige regeering, welke de ver
antwoordelijkheid van den vredesstap
draagt is gevormd door overleg en in
overeenstemming met de groote meer
derheid van den Rijksdag.
Bij elk zijner handelingen op den wil
van deze meerderheid steunende, spreekt
de kanselier namens de Duitsche regee
ring en het Duitsche volk.
Ziedaar het antwoord van Duitschland.
Het geeft categorisch antwoord op de
vragen van Wilson. En er blijkt uit, dat
de Duitsche regeering toestemt in alle
eischen door president Wilson in zijn 14
punten gesteld.
Als de vrede thans niet tot stand komt
dan ligt het niet aan de Duitsche re
geering. Zij heeft het hoofd gebogen voor
het onvermijdelijke, zij zal de zware,
zeer zware offers ook die van den
afstand van Elzas Lotharingen - brengen.
De afval van Bulgarije, de dreigende
toestand in Oostenrijk Hongarije, de ver
wachte débacle in Turkije, de ineen
storting van de Duitsche militaire kracht
de Hindenburgmuren liggen alreed3
in puin 1 heeft Duitschland alle hoop
op een eindoverwinning benomen, het
tot een overwonnene gemaakt.
Het is thau3 aan Wilson om te tooaen,
dat 'hij genoeg heeft aan een vrede
gebaseerd op het recht, aan de staats
lieden der Entente om waar te maken,
dat zij geen vernietiging van Duitsch-
texelschk courant.
