3235
Woensdag 23 October 1918»
32ste Jaargang.
N ien^
Advertentieblad.
Binnenland.
J
Van week tof week
^JO
a
Mi verschijnt Woensdag en Zaterdagmorgen
Abonnementsprijs per S maanden.
Voor dsn Bukg 40 Cts. Franco per post door ge
heel NsDEttLAND 55 Cts. Nfuir Amskika en andere
itnden met rerhooging der porto's.
idvcrtentiön daags voor de uitgave vóórt nur nam.
Prijs der Advertentiên.
Van 1 tot 5 regels 40 Cts. Iedere regel meer 8 Ct., met
20 Crisistoeslag. Groote letters en Vignetten worden
naar plaatsruimte berekend.
ABONNEMENTEN en A.9VERTENTIEN worden aangenomen de Uiig Fibju LANGEYEL3 DE R O O IJ, Parkstraat, BobsopTïxil.
Spoor- en Bootdienst,
Beperkte dienstregeling.
Vertrekuren van de boot van Texel
9,30 v.m.
Vertrekuren van de boot van Helder
1,00 n.m.
Vertrek en aankomst van treinen
van den Helder naar Amsterdam.
Vertrek.
Helder.
6,45
11,45
4,12
6,47
Aankomst.
Amsterdam.
9,12
2,34
6,21
9,41
J&
Bovendien loopt een trein op Donder
dagmorgen van Helder naar Schagen,
fan Helder 8,- te Behagen 8,40
Van Amsterdam naar den Helder.
Vertrek. Aankomst.
Amsterdam. Helder.
6,28§ 8,47
9,20 11,34
2,32 5,31
9,20 12,05
10,40 12,30
Niet op Zon- en feestdagen.
alleen op Zondag.
BS
Arbeidsbemiddeling
De Burgemeester der gemeente Texel
vestigt de aandacht op de ingestelde
arbeidsbemiddeling, waarbij gelegenheid
h voor werkzoekenden tot het beko
men van werk on voor werkgevers
tot het bekomen van werk
krachten op allerlei gebied.
Om van genoemde arbeidsbemiddeling
gebruik re maken diene men zich te
ervoegen bij den Heer A E. B. van
Yankenhuijzen, Correspondent voor
ÜVxal.
Genoemde correspondent staat in
regelmatige en snelle verbinding met de
Distncts Arbeidsbeurs en daardoor met
de Centrale Rijks-Arbeidsbeurs bij is te
spreken ter gemeente-secretarie op alle
werkdagen van 's voorm. 9-12 uur en
verleent zijne diensten kosteloos.
Texel, 21 October 1918.
De Burgemeester voornoemd,
BÜYSING DAMSTE.
Het vervoeren van granen, zaden en peul
vrachten naar maalinrichtingen.
De Burgemeester van Texel maakt
bekend, dat veehoud- rs die graan ver
voeren ter vermaling naar eene maal
inrichting, voorzien moeten zijn van
een vervoerbiljet.
Vervoerbiljettén kuunon op vei toon
van eene eigen graankaart, verkregen
worden op het Plaatselijk Landbouw-
kantoor te den Burg.
Texel, 22 Oct. 1918.
De Burgemeester voornoem 1,
BÜYSING DAM3IE.
13—19 Oct.
Ook de afgeloop6n week was er een vol
spanning Niet, omdat er in ons parlement
weer honderd uitgepraat werd over de
levensmiddelen voorziening endeRegeerings-
maatregelen, die daarmee verband houden.
Ook niet, omdat de onderhandelingen met
geallieerden hervat werden en Amerika
ons zelfs een geregelde steenkool- en
gtuaovuo; /iening in uitzicht stelde, pvoor-
Wrar ie, dat we alle uitvoer naar De it cb-
land stopzetten. Maar, omdat het groote
oorlogsdrama, dat nu reeds gedurende
meer dan vier jaren onafgebroken Speelt
in ons Europa en daarbuiten, steeds dui
delijker den indruk verscherpte, dat het
oogenblik der ontknooping met rassche
schreden nadert. Nóg is het einde er niet
en we kunnen zelfs Dog niet zeggen, dat
de ontknooping zelf het einde zal zyn, of
dat er nog oen wreed en bloedig Daspel
zal moeten volgeu, maar dat er op het
oorlogstooo6el belangrijke gebeurtenissen
voor de deur staan, is zonder twijfel.
Eigenlijk is het de laatste weken een
opeenvolging geweest van belangrijko fei-
ren, die den weg voor de komende eind
beslissing hebben te effenen. Die eindbe
slissing is heel dicht by. Dat gevoelt ieder
en dat maakt ook, dat dc spanning blijft
voortduren.
We behoeven er niet aan te herinneren
met hoeveel epanuing het antwoord van
president Wilson op de Duitsche nota
tegemoet weid gezien. Lang werd het
geduld niet op den proef gesteld, wa t de
president was wonder gauw met zijn ant
woord gereed. Men kan niet zeggeD, dat
bet heel malsclr was en dat is dan zeer
zeker ook de reden geweest, waarom men
in Berlijn niet zoo spoedig met de beant
woording ervan gereed kon komen. In
Wilsons nota toch werden nieuwe, zware
eischen gesteld ze plaatste de Duitsebe
regeering voor de keuze, zich op genade
of ongenade, over te geven, of den strijd
op leven en dood voort te zetten
De eerste door Wilson gestelde eisch
betrof de wapenstilstand. Duitschland had
de voorwaarde, dat de bezette gebieden
moesten worden ontruimd, aauvaard en
vroeg den president, om een gemengde
commissie in te stellen ten einde de ont-
ruimiug te regelen. Neen, autwoordde Wil
son, dat doe ik niet. De militaire regeling
voor den wapenstilstand is aan de gene
raals der geallieerden, en de Duitsche
regeering moet er zich op voorbereiden,
dat zoodanige voorwaarden worden gesteld,
dat de bestaande oppermacht der verbon
den legers gewaarborgd blijft. M. a. w.
Duitschland moet zoodanig in militair op
zicht onschadelijk worden gemaakt, dat
het den wapenstilstand niet kan benutten
om zich voor een nieuwe actie voor te
bereiden.
Hoe de voorwaarden zouden luiden,
daarover liet Wilson zich niet uit, dat
moest Foch maar uitmaken. De Eogelsche
en Fransche pers voud daarin een pracht-
gelegenhoid al dadelijk met een aantal ad
viezen te komen aandrageD. Van die zijde
werden alvast de meest verregaande eischc-n
gesteld, zoo b. v., dat Essen door de geal
lieerden moet worden bezet, dat de Duitsche
duikbooten moeten worden uitgeleverd enz.
Of Foch zich door dergelijke adviezen zal
laten leiden, valt pas te beslissen als het
tot ec-n wapenstilstand mocht komen.
De tweede eiscb van Wilson betrof de
voorwaarden voor den vrede. Voordat tot
vrede zal kunnen worden gekomen, moet
Duitschland terugkeenn tot de .beschaafde
oorlogvoering". De gruweldaden door Duit
sche duikbooten in de vorige week bedre
ven, waarbij rass:giersbooten in den grond
werden geboord en honderden onschuldige
menschen het leven verloren, hebben wel
heel merkbaar invloed op bet antwoord
van Wilson uitgeoefend. De daden werden
dan ook door den president gememoreerd.
Ook de wijze van oorlogvoeren in Eelgië
en Noord-Frankrij'-r hu ft Wilson beïnvloed.
Het plunderen eo iu brat d steken van
dorpen, het verjagen en berooven der arme
bevolking moet een einde nemen, eer Wil
son verder over den vrede wilde praten.
Het gevolg van het stellen van deze
eischen is al vast gewoest, dat de Duitsche
legerleiding bet bevel uitgevaardigde, om
alle verwoestingen van plaatsen te staken,
tenzy de verdediging bij het stap voor stap
terugwijken vernieling beslist eischt. De
Duitsche regeering schijnt gevoeld te heb
ben, dat, afgezien van de verdere houding
omtrent Wilsons nota, een voortzetting
van de opzettelijke oorlogswreedheden de
zaak van Duitschland slechts schaden kan.
Dat ook de duikbooten een weok hebben
gekregen om binnen de perken van men-
schelykheid en oorlogsrecht terug te keeren,
hebben we niet vernomen. Noodig ware
dit zeer zeker wel geweest.
De derde eisch die Wilson hooren liot,
was al evenmin een van vriendelijken aard.
Zjj luidde „de vernietiging overal van elke
willekeurige macht, die afzonderlijk en naar
eigen keuze, den vrede van de wereld kan
verstoren of indien deze niet vernietigd
kan wordeD, tenminste haar terugbrenging
tot feitelijke machteloosheid. Reuter, die
vooraf do verkorte inhoud van Wilson's
antwoord seinde, vatte dezen eisch samen
in de woorden, „dat de autocratie verdwij
nen moet" en onmiddellijk werd begrepen,
dat hier de Keizerlijke macht bedoeld werd.
Zelfs werd de veronderstelling gehoord, dat
Wilson het aftreden van den Keizer eischte,
doch zoover wil hy toch blijkbaar niet
gaan. Of d6 Keizer zal biy'ven of niet is
ten slotte ook eeh zaak, die het Duitsche
volk zelf aaDgaat. Maar wel zal do macht
van den Keizer aanzienlyk moeten worden
besnoeid. In Duitschland zeil heeft men dat
ook wel begrepen. Vandaar de grondwets
wy'zigiog, dezer dagen in groote haast door
den Bondsraad gereed gemaakt. Voortaau
zal de Keizer, die vroeger buiten den Ryks-
dag om, oorlog kon verklaren, voor het
voeren van een oorlog, die geon verdedi
gingsoorlog is, de toestemming van den
Rijksdag moeten hebbeD. Wordt Duitsch
land echter aangevallen dan zal hy steeds
nog oorlog mogen verklaren. Waarscbijniyk
zal de grondwetswyziging nog wat moeten
worden uitgebreid, want de geschiedenis
heeft het in dezen oorlog opnieuw bewezen
de ilip'omaten weten de feiten steeds
zóó te verdraaien, dat er nooit een aanvals
oorlog geboerd wordt.
Met de macht van den Keizer en zijn
raadslieden moet het uit zijn. Dat is de
beteekenis van Wilson's eisch. Ea daarin
was zeer zeker een wenk gelegen voor
Keizer Wilhelm, een wenk, om heen te gaan.
Hiermede hebben we de drie door Wilson
gestelde voorwaarden gememoreerd.
Dat me o iri Berlijn niet zoo gauw gereed
was met h, t aotwoord op de zware voor
waarden van Wilson, Is begrijpelijk. Wel
werd als reden voor het vrij lange wachten
opgegeven dat de officieele tekst van Wil
son's nota nog niet aangekomen was en
men die eerst diende af te wachten. Dat
was niet veel meer dan een voorwendsel.
Het is heel wel mogelyk, dat de regeeriDg
eerst eens de stemmen uit het laDd zelf
wilde vernnnen. En daaraan heeft het dan-
ook niet ontbroken. De conservatieven en
al-Duitrchers liet zich niet onbetuigd. In
hun blaicn adviseerden ze om de nota van
Wilson met een verontwaardigd neen! te
beantwoord) n Zelfs werden afzonderlijke
proclamaties io dien geest de wereld inge
zonden. Daarentegen kon men ook andere
stemmen beluisteren. Zoo schreef b. v. de
officieuse ^Norddeutsche Allgem. Zeitung"
in zeer gematigde bewoordingen over Wil
sons eischen. Ze maakten verder overleg
niet onmogeiy k meende het blad. En de
Beriynsche vrye socialisten betoogden dit
op hun eigen wyze,dooreen groote demon
stratie in Unter den Linden. Een tallooze
massa stroomde hier samen, de Marseillaise
zingend. Toen de menigte naar het Keizer
lijke kwartier trachtte door te dringeD,
moest ze met de bajonet uiteengedreven
worden.
Daarnaast speelden zich andere brlang-
ryke feiten af. Zoo kwam het offloieele
bericht uit Weenen, dat de Oostenrijksche
troepen begon nou waren de bezette gebieden
in Albanië, Servie en Montenegro te ont
ruimen. En daarby kwam de eigen terug
tocht in Belgie en Noord-Frankrijk, die
Woensdag een aanvang nam aan de Bel
gische kust. Donderdag landden de eerste
Britsche vliegtuigen by Ostende en het
bleek, dat de Duitschers die belangryke
zeehaven in alle stilte ontruimd hadden.
Dra volgdou ook Brugge en Zeebruggo en
kon het jonge Belgische Koningspaar zich
naar de bevrydde kuststreken spoeden,om
door de bevolking met gejuich te worden
ingehaald.
Ook verder naar het zuiden, op het front
in Noord Frankryk weken do Duitschers
terug en kon men zeggen, dat de ontrui
ming der bezette gebieden een aanvang
had genomen.
Geeu wonder dat daarin zekere aanwijzin
gen werden gezien, omtrent den to ver
wachten iDhoud van het Duitsche antwoord
en dat met des te grooter spanning dit
antwoord zelf tegemoet werd gezien,
NASCHRIFT.
En het antwoord is gekomen, doch in
hoeverre het bevredigend mag heeten,
zal nader moeten blijken.
Het houdt iD, dat de voorwaarden
voor den wapenstilstand en de wijze
waarop bij do ontruiming te work zal
worden gegaaD, aan het oordeel van de
militaire raadgevers dient te worden
overgelaten op de basis der tegenwoor
dige machtsverhouding.
Verder wordt geprotesteerd tegen de
beschuldiging van onwettige en or,men-
schelijke handelingen gericht tegen de
mannen van Duitschlauds leger en vloot.
Terwijl iu don breede wordt b>toogd,
dat het Duitsche volk het is, waarvan
het aanbod tot vre ie en wapenstilstand
uiigaat.
Veel nieuws bracht bot antwoord dus
niet, zoodat wij zeker niet veel verder
zijn gekomen.
Doch de gelegenheid voor onderuan-
deiingen en besprekingen blijft,.
TEXEL, 23 Oct. 19;8
1\L'T.
Over don dichter J. P. Heijo ais op
voeder van zijn volk, sprak Vrijdag m
hotel Texel voor een vrij talrijk publiek
de heer Ds. R. v. d. Veen van Birsin-
gerhorn.
Na eon ko te inleiding omtrent den
persoon en hot leven van den aichter,
gaf spr. een reeks verzen van Heije
ten beste en liet niet na daarbij op de
strekking en de opvoedende waarde te
wijzen.
Meerdere ge lich'en van Hetj« werden
door den spr. na do pauze ooi vertolkt
Het woont van dank, dmrdenvoorz
aan bot slot d- n spr. g bracht, wa,
me r dan erdieud.
