I fl i 1
&281
Woensdag 2 April 1019.
82ste Jaargang,
lil fyi ij f.1
m -
ËJ
s I 1
^fTT"
lauws- en
A d verte
Binnenla *1 d,
Van week tof week
O
"ï^sseP
■zf-0^
idvertentiea daags voor do uitgave vóór t uur u«<u.
ABONNEMENTEN es ABVERTENTIEN worden aangenomen btj d e - Visas, h A N8EVSLÖ DE R O O U, Porkstrm t, Bona op Tïxbl.
Uijlislaudbouuwiuterschool tc Sclmen.
««owmms s©*-
f aËmtfiiir, zMs!
'V:-' W.?^ QÈ6® w
»U blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagmorgen
Abonnementsprijs per 8 maanden.
'/oor des Burg 40 Cta, Franco per post door ge
heel Nedbrlahd 35 Cta. Nanr Amerika en sndcre
Ucden met verhooging dor porto'e.
Hwgf*-
Prijs der Advsrtenliin.
Van 1 tot 5 regels 40 Cts. iedere regel meer S Ct., met
20 Crisistoeslag. Groote letters en Vignetten worden
naar plaatsruimte berekend.
R AA DSVERGA DERING.
De Burgemeester der Gemeente Texel
Gelet op art. 41 der Gemeentewet
Brengt naar aanleiding daarvan, tei
kennis van de ingezetenen, dat eene ver
gadering van den Gemeenteraad is belegd op
Zaterdag 6 April a. s.
dos voovmiddags te tien ure in de
daarvoor bestemde zaal ten Raadbuize dezer
Gemeente.
Texel, don 1 April 1919.
De Burgemeester van Texel,
BUYSiNG DA HST E.
Onderwerpen ter behandeling
1. Jaaruiedde kademeester loswal Noor-
derdijk.
2. Subsidie Texelsche fllgemeene Wijk-
uerpleging.
23—29 Maart.
Ws zitten weer eens midden in de ver-
kiezingsdrukte De Provinciale stembus
staat klaar om onze op papier zwartge-
punte meening en wilsuiting in ontvangst
te Demen en als naar gewoonte hebben
we ons nu al eenige dagen lang voor de
verkiezing laten „opwarmen." Erg lastig
iheefc mm het de kiezers niet gemaakt
■dezen keer. Ofschoon de Statenverkiezingen
van zeer groot belaDg zijn, omdat daaraan
de samenstelling van onze Eerste Kamer
vastgekoppeld zir, toch loopt men er in
den regel niet zoo warm voor als vooi een
Kamer- of gemeenteraadsverkiezing. Dat
verschijnsel is herhaaldelijk kunnen worden
geconstateerd. We kunnen ook du in ons
Tand vii' kalme S'ateoverkiezingen tege
moet zien.- Er wordt gestemd ouder de
bepalingen van de nieuwe kieswet en ihuis
blijvers, die extr^ bewerkt moeten worden,
eer zij hun sztnreden Daar het stemlokaal
richten en waarvoor we vroeger wagens
en zelfs auto's op helpad moesten zendeD,
om de heeren defkiglijk naar het stemlokaal
te brengen, bestaan in de nieuwe kiesrecht
regeling niet, -De kieswet heeft aan ieder
kiezer den pliebt opgelegd zich ook van
het kiesrecht te kwijten en die thuisblijft
stelt zich aan een veroordeeliug bloot.
Ea al is zoo'n vernordesltng zoo erg met
toch zal geen enkel ordelievend kiezer,
alleen maar om protest tegen vrijheids-
awang uau te teekenen, thuis blijven. We
willen het ook niemand aanraden. De wet
legt ons verplichtingen op, waaraan we
ons hebben te konden Doen we «lat niet
dan brengen we de maatschappelijke orde
in gevaar. We gaan allen stemmen, tenzij
we wetrig verhinderd worden. Het is in
reik geval een aanwinst, dat we voor ééo
verkiezing geen tweemaal de reis naar de
stembus 'behoeven te maken, want het
lo pt thans io eenmaal af, nu de herstem
mingen tot het verleden beboeren. Dat is
wel een van de voordeelen van de nieuwe
kiesregeling, ook al omdat vroeger by do
herstemmingen de hartstochten dikwijls
-eerst pas goed loskwamen. We hebben
.een kiesregeling thans, waardoor we onze
vertrouwensmannen met meer kalmte en
meer waardigheid kiezen, dap vroeger
onder de oude regeling vaak het geval
was.
iüiusschea zal het gevolg van de nieuwe
kieswijze zijn, dat in tal van provincies de
Sta'en een nee) ander aanzien- zullen
krijgen. Men krijgt Dieuwe en andere
elementen, ook al doordat evenredige ver
tegenwoordiging het mogelijk maakt, dat
fd© partyv :rhou<iin£6D zicD wijzigen.
Indien de verandering nu maar een
verbetering zal blijken te zijn, dan kan
-men met recht straks tevreden wezeD. Maar
hot moet hierbij gezegd worden, dat bet
voorbeeld, dat de Tweede Kamer te aan
schouwen geeft, niet zeer bemoedigend is
De kamer is door Ie Dieuwe kiesregeling
allesbehalve in gent,lie vooruitgegaan Van
daar de klacht, in den laatsten tijd van
verschillende zijde gehoord, dat voor onze
Voiksvert geo woorcigiua zoo hoogs' noodig
het peil behoort te worden verhoogd,
—o—o—o—
dit verkiezingspraatje, waartoe de
verkiezingsadvertenties en strooibilj-tten
vm de laatste dagen ons vet leid hennen,
bepalen we onze aandacht bij de belangrijke
gebeurtenissen, die zich in de laatste öoeen
op het groote wereldtooneel hebben afge
speeld. De blik richt zich dan zeker wel
allereerst naar de Franscbe hoofdstad,
waar de leidende staatslieden der geallieer
den nog steeds bezig zijn aan de vredes-
voorbereidineen. De Hongaarsche revolutie,
naar het heet, heeft de hceren tot gronde
spoed aangezet en hoezeer ze tot wat meer
haast geneigd waren, hebben Reuter en
de andoren ons meermalen verteld. De
laatste verzekering was zelfs, dat zóó groote
haast rrret het opmaken van het voorloopig
vredesverdrag werd gemaakt, dat do heeren
daarmee tegen bet eind der week gereed
zouden zijn. Reuter beeft ods zelfs zeer
getrouw iugeliclit omtrent de zeer vereen
voudigde wijze van werken van de vredes-
stiebters. De Raad van Tien is al verkleind
tot een Raad van Vier, bestaande uit
Wilson, Clemenceau, Lloyd George en
Orlando, omdat eeD klein comilê vlugger
werkt dap een groot. En daarbij is alle
officieel vertoon aan kant gezet De vier
groote leiders komen bfj elkaar nu eens
bier dan eeos daar. Ze nemen in vier
feauteuils plaats en besprebeD de zaken zoo
ongedsvongen mogelijk, aldus Reuter. Het
gaat zoo huiselijk en gemoedelijk toe, alsof
er over doodgewone alledaagsche dingen
gepraat wordt en niet over de vraagstuk
keo waa-door over het wel en wee van
heel ons werelddeel beslis, wordt.
Er worden geen berichten omtrent de
besprekiDgbu uitgegeven Me» zal dus op
een gegevan oogeriblik de btslissinge» om
trent de meest gewichtige aangelegenheden
vernemen. Want het gaat om de eindbe
slissing, om de belangrijkst» voorwaarden,
die in het vredesverdrag zullen worden op-
genomen. Geeu wonder, dat er eenige span
ning valt waar te Demen ten opzichte van
de vraag boe d eindbeslissing zal /.ijn.
Een geweld vrede, of een vrede opmen
grondslag van Wilson's program, gesteund
op reebt en rechtvaardigheid? Voor een
groot deel za! datafbaugen van de houding
die Wilsou aanneemt, of hij de sterke man
zal ijn, voor wie mm, hem aanziet. Er
waren in de laatrte dagen enkel -gunstige
berichten. Zoo b. v., dat thaus definitief
vaststaat, dat de Volkenbond in het vrmlés-
tractaat, zal worden opgenomen. Wilson
heeft, in dit opzicht dus zij» wil kunnen
doorzette» Z-d bij bet ook in andere ge
vallen kunnen doen?
Het spreekt van zelf, dat do Duitéêbers
den Hongaaüpc'.éa mestand gaan b nutten
om da.ruir, voordeel voor Duitscblan I le
-halen Het bolsjewisme staat aan de poorten
van Duitschland en de Duitscbe pers zoo-
wel als d>* staatslieden, Mijven dreigen de
poorten tè zullen ontsluiten iudi.-u de ge
allieerdon met onmogelijke vredesvoor
waarden kom.-iD.
Scbeideman beeft het nog in don loop
der afgtloopeo week in de openingsvergud.--
ring van de Nationale Vergaderinggeze. d,
dat men niet voetstoots moet aannemen,
wat de Eotcntepera meldt omtrent v. r-
.iwaring van de vredesvoorwaarden, omdat
men van die zijde wil trachten Duitschland
met de gedachte aaD buitensporig.- vr»des- j
voorwaarden te verzoenen, opdat, bet straks
nog wat mee zal vallen. Maar ScbeidemaDn
waarschuwde ook tegen buitensporige voor
waarden zelf De Duitsche regeering zal zich
niet laten vertrappen.
o-o o
Tot de uitspraken van Duitscbe staats
lieden die de aandacht verdienen behoort
ook hetgeen Erzbergea de vorige week zei.
Erzberger had bet over het Poolsche vraag
stuk en verklaarde, dat wanneer de gealli
eerden Dantzig aan Duitschland ontrukken
mochten om't bij Polen ie voegen, Duitsch
land in de armen van het bolsjewisme zou
worden gedreven. Erzberger bedoelde m
a. w. liever bolsjewiek dan Dantzig afstaan,
En de regeering toont bet daarmee eens
te zjjn, w»nt ze heeft bet in de laatste
dagen tot een openlijk conflict laten komen
om Dantzig.
Er bevindt zich nog steeds een Poolsch
l9ger in Frankrijk, naar tn- u zegt 80 00
man sterk, en onder bevel van generaal
Haller. Deze zijn op weg Daar hun land
en willen te Dantzig lauden. De geaUseider;
eischen bet recht daartoe op, omdat art 16
van de wapensHistanusvoyrwaarden Lu»
vrijen toegang geefc tot hot gebied, dat de
Duilschers aan hun Oostelijke grens hebben
ontruimd, betzij over Daotzig, hetzy over
den Weicbsel. Jawel, zegt de Duitsche
regeering, maar de Polen zijn geeu goalli-
eeulen en we weigeren dus. Natuurlijk
zullen de geallieerden zicb aan een weige
ring niet veel storen, maar daarom begint
men te Berlijn te dreigen. Als bet Poolsche
leger toch in Dantzig landt, dau zullen on
geregeldheden tusschen dn Poolsche en
Duitsche bevolking niet uitblijven en
bovendien zal het Duitscbe leger, dat in
Estbland en Lithauen een dam vormt tegen
net bolsjewisme, dan moeten worden terug
genomen m. u w. zal de poort voor bet
bolsjewisme opengezet worden. De Duitsche
reg.-cring heeft de geallieerden aangeraden
de Polen in Koningsbergen, Memel ot'Libau
te laten landen, in welk geval zij alle mede-
weikingzou verlee.nen. Zij vreest natuurlijk
dat het de bedoeliDg der geallieerde» is,
het Poolsche landingsleger to gebruiken
om Dtmtzig en bet omliggend gc-bicd blij
ver- d ie bezatten, totdat bot bij Polen ge
voegd is Het conflict tusschen Duitscheis
en geallieerden is op het oogenblik dat wij
dit. schrijven nog niet opgelost.
Vergadering' van Hoofdingelanden
van liet Waterschap „de Rertig Gemeen
schap pc lijke polders op Texel,
op Woensdag 20 Maart 1919
Tegenwoordig de liccren C. Keijscr Sz., L. J.
Roeper, S. J. Dijksen, D. Bruin Jbz., P.J. Witte,
J. Kikkert Nz., J. D. Roeper, IJ. Lap, G. P. Witte,
Jb. Boogaard, 'J. J. Bakker, K. T. Bakker, J.
Kikkert P.Pz., Jb. 8. Keijser.
Afwezig de lieer P. S. Koning.
J. S. Dijt, Dijkgraaf, Voorzitter.
C. Jb. Roeper, Secretaris.
De Voorzitter opent de vergadering, de
notulen van de vorige vergadering worden
voorgelezen en onveranderd vastgesteld.
Naar aanleiding der notulen deelt dc Voor
zitter mede, dat de weg langs Treil jgeest, welke
voor verbetering op dc begrooting van 1918
was geplaatst, tlians is uitgebakend en dat een
werkrrjan heeft aangeboden den tuinwal, ter
lengte van ongeveer 230 M., te willen maken
voor f 0,4U' per strekkende meter.
Na eenige discussie wordt besloten het maken
van den tuinwal aan dien werkman op te dragen.
Ter tafel wordt gebracht een voorstel van
het college van Dagelijkseh bestuur tot aan
koop van eenige percecleu water, in de nabij
heid van de zeesluizen.
De Voorzitter zegt dat niet die perccclcn
water bedoeld wordt, de voormalige tochtsloot,
die loopt van uit de Aysloot, met een boog
noordelijk om de boerderij van de Jonge, naar
de nieuwe sluis.
Het Waterschap heeft die tocht verbreed én
daarvoor land aangekocht van de belendende
eigenaren.
in de nieuwe sloot zitten, dus nog de aan
liggende eigenaren, ieder ter grootte van de
aan hun land grenzende halve sloot en tevens
de Dertig polders voor de gekochte stukjes.
Voor een geregelden gang van overdracht
van de belendende perceelen en voor tegemoet
koming in de 'bewerking van het Kadaster,
is het gewenschf, dat hef Waterschap eigenaar
wordt van dc geheele sloot.
Vermits de perceelen water ontheven worden
van de schuldplichtigheid, moet de aankoop
gratis zijn.
Dc vergadering kan met het voorstel van het
Dagelijkseh bestuur accoord gaan.
Een concept besluit tot aankoop van bedoelde
perceeltjes water wordt daarna voorgelezen cn
onveranderd vastgesteld.
Aan dc orde, de Keur.
De Voorzitter deelt mede, dat van Gsdeput.
staten is bericht ingekomen, dat de keur van
het Waterschap wederom herzien moet worden.
Een nieuw ontwerp is reeds in de vergadering
van het Dagelijkseh bestuur behandeld en voor
loopig aangenomen.
Het ontwerp wordt daarna artikelsgcwijzc
behandeld.
De wijzigingen in dc niéuwe keur aangebracht
betreffen hoofdzakelijk dc redactie; eenige
nieuwe artikelen zijn toegevoegd.
Nadat het ontwerp voldoende door den Voor
zitter was toegelicht, kon de vergadering daar
mede instemmen en werd het voorloopig vast
gesteld.
Naar aanleiding van een verbodsartikel in de
keur, om het water van landerijen over den
weg te laten loopen, deelt de heer j. N. Kikkert
mede dat op eene plaats in den Bakkenweg,
het water voortdurend over den weg stroomt.
De Voorzitter zegt dat is altijd zoo geweest.
Onderzocht zal worden, om het water iets
zuidelijker door een koker onder den weg door
te leiden.
De Voorzitter deelt mede dat het Dageiijksch
bestuur voornemens is de aivoersloot vanaf de
Schanssluis door te trekken naar de Schildsloot.
De aanleiding om dit werk nu reeds aantc-
pakken was de toestemming van den Minister
van Oorlog, tot doorgraving van de Oostelijke
ringkadc van dc Oude Schans cn het verzoek
van het Rijk om kleigrond voor ophooging van
een gedeelte Rijksdijk nabij Oudeschlld.
Door weghaling van den uitkomenden grond,
worden de werkzaamheden voor het waterschap
belangrijk goedkooper uitgevoerd. De dijksloot
gaat door den dam bij de Noordkaap in
rechte richting naar de Lunetgrachtvan dc
Lunetgracht wordt gograven langs de bestaande
sloot annex het land van de weduwe P. Smit
en vervolgens door liet land van C. Zijm naar
de Schildsloot.
Waarna de vergadering wordt gesloten.
EX EL, 2 April. 1919.
Tot lichtwachter bij 's Rijks Kustvcr-
lichting te Eierland is benoemd de heer A.
Geus, thans lichtwachter aan boord van 's Rijks
lichtschip „Terschellingerbank".
Lezing Oud.
Voor een goed gevulde zaal trad Zaterdag
in café den Burg de heer Mr. P. J. Oud op,
na een inleidend woord van den vicc-voorzitter
der Vrijz. Dem. Kiesvereeniging, den heer D.
C. Dros, waarbij deze den spreker en den op-
komenen, in het bizonder de vrouwen een
welkom toeriep.
De lieer Oud begon met te wijzen op het
gewicht van het tijdperk waarin wij leven, als
tijdperk van overgang. Wei is de oorlog ge
ëindigd, doch de vrede is nog niet getcekend,
vrede en rust zijn nog niet weergekeerd, binnen-
laudsciie woelingen heerschen overal.
Ook in ons land is gisting zegt spr. en hij
herinnert daarbij aan dc Novemberdagen, aan
de pogingen, om ook hier als in Duitschland,
door middel van een bloedlooze revolutie, de
regeermacht te brengen in handen van arbeider
en soldaten.
Uitvoerig gaat de heer Oud op die zaak in
cn toont aan hoe gewaagd het spel was door
dc heer Troclstra c.s. gespeeld.
Spr. gaat de geschiedenis van dc revolutie
in Duitschland na, zoomede die van dc dagen
van 1848, wijst vooral op dc zoo uiteenloopende
staalkundige verhoudingen in Duitschland cn
in Nederlanden hoe ook in 1848, door te han
delen in den geest des tijds, het rcvolutiespook
buiten de grenzen werd gehouden.
Wetgeving in democratische richting acht
spr. het middel om dc revolutie buiten onze
landspalen te houden en hij waarschuwt onze
regeering, die door burgerwachten het kwaad
meent te keeren. Ten sterkste keurt spr. het af
de eene helft van de burgerij tegen de andere
te wapenen.
Ten zeerste bejammert spr. het, dat de
pogingen door dc Vrijz. democraten aangewend
om door een samengaan van democraten van
alle richtingen, nieuwe partijgroepceringcn te
scheppen, niet geslaagd zijn.
De tegenwoordige regeering is cr eene van
dc oude richting, slechts onder dendrukvan.de
tijdsomstandigheden werden de hervormingen
toegezegd, maar met iedere burgerwacht is dc
polsslag der regeering verflauwd. Als bewijs
haalt spr. daarvoor aan dc belasting politiek
van de tegenwoordige regeering cn de stem
mingen van de laatste dagen ten opzichte van
de amendementen daarop door spr. cn zijn
partijgenooten ingediend, zoomede die bij dc
begrootingen van oorlog en marine.
Spr. betreurt, dat de revolutionaire woelin
gen een samengaan met de sociaal-democraten
hebben inoeielijk gemaakt. De heer Troclstra
heeft zich doen kennen als een bolsjewiek, als
iemand die cr niet tegen op zou zien, als het
partijbelang het cischt, de wettelijke volks
vertegenwoordiging, gekozen door alle vol
wassene mannen, opzij te zetten. De overige
sociaal-democraten gaan ten dien opzichte niet
vrij uit, zoolang ze mét den heer Troelstra iu
een partij blijven.
Tenslotte wijst dc heer Oud op het gewicht
van de Prov. Staten als kiescollege van de le
Kamer en wekt de aanwezigen op hün stem
uit te brengen op den heer Wagcmaker.
In een s'.uitingswoord bracht de heer Pisart
spreker en hoorders dank en beval met warmte
aan, te stemmen op den candidaat der Vrijz.
Democraten, no. 4 op lijst 9.
Bij liet 28 Maart j.l. gehouden eindexamen
werd het diploma o.a. uitgereikt aan de leer
lingen der tweede klasse: Th. R. l-lin, Dijk-
m-iriShuizen en H. J. Keijser, den Burg, die
tevens het diploma als mclkcontroieur ontvingen
Van de eerste naar de tweede klasse wer ten
o.a. bevorderd de leerlingenP. Keijser Dz.,
don Burg, P. Kon ng en S. V/. Koning Ooster n 1
eu A. dc Wolf, Eierland,
