829:3
Woensdag 14 Mei 1919.
S28t# Jaargang.
- en
Advertentieblad.
Dienstregeling 7 Blei 1919.
B i o n e o. i a u (L
Van week tof week.
lil1 bied rerschtJnt Woensdag- en Zaterdagmorgen
Advertcntiëu daags voor de uitgave vóór 1 uur nam.
ABONNEMENTEN en ASVERTENTIEN worden aangenomen btj da Uiig, Firma LAN8EVELB ft DE R O O IJ, Parkstraat, Bona op Tbx k l.
Vceinvoer.
O osterend, 12 Mei.
Abonnementsprijs per 3 maanden.
7cor dbh Burg 40 Cts, Franco per post door ge
heel Nederland 55 Cts. Naar Amerika en andere
Unden met verhooging dol porto's.
Prijs der Advsrtenliin.
Van 1 tot 5 regels 40 Cts. Iedere regel meer S Ct., met
20 Crisistoeslag. Qroote letters en Vignetten worden
naar plaatsruimte berekend.
Spoor- en Bootdienst.
Beperkte dienstregeling.
Vertrekuren van de Boot.
Op werkdagen
van Texel: 5,15 v.m. 2,45 n.m.
van Nieuwediep9,30 6.10
Op Zon- en Feestdagen
van Texel: 5,15 v.m. 5,n.m.
van Nieuwediep: 9,— 6,10
Vertrek en aankomst der treinen
van den Helder naar Amsterdam.
Vertrek Helder. Aankomst Amsterdam
6,44
11,45
4,12§
6,44
Bovendien
9,11
2.33
6.34
9,38
Donderdag-
Ioopt een trein op
morgen van Helder naar Scliagen,
van Helder 7,42 te Schagen 8,36
Van Amsterdam naar Helder.
Vertrek Amsterdam. Aankomst Helder
5,28§ 8,43
9,17 11,35
2,30 5,31
5,20§ 8,04
7,50 10,36
10,40f 12,34
?Niet op Zon- en feestdagen.
Alleen op Zondag.
Zitting Keuring raad Militie.
De Burgemeester der gemeente Texel maakt
bekend, dat de Keuringsraad voor de inge
schrevenen voor de militie der lichting 1920,
dezer gemeente zitting zal houden op Maandag
23 Juni 1919, des voormiddags te elf uren.
Voor bijzonderheden wordt verwezen naar de
aangeplakte bekendmakingen.
Texel, 13 Mei 1919.
De Burgemeester der gemeente Texel,
BUYSING DAMSTE.
Waarschuwing Iïandgrauatcn.
In den laatsten tijd spoelen meermalen
metalen voorwerpen aan, bolvormig van plm.
10 cM. middellijn en waar buiten uitsteekt een
schroefdop of korte buis, waaruit gewoonlijk
een paar stukken draad naar buiten komen.
Deze voorwerpen zijn handgranaten
waarin gewoonlijk de springstof nog aanwezig
is, terwijl het meermalen is voorgekomen, dat
bovendien het ontstekingsmiddel zich nog
daarin bevond.
Het behoeft geen betoog, dat deze granaten
hoogst gevaarlijk zijn, waarom de Burgemeester
van Texel in overweging geeft, bij het vinden
van dergeiijke voorwerpen de grootst mogelijke
voorzichtigheid in acht te nemen.
Texel, 12 Mei 1919.
De Burgemeester der gemeente Texel,
BUYSING DAMSTE.
De Burgemeester van Texel, brengt ter kennis
van belanghebbenden, dat de invoer van her
kauwende dieren en varkens in de gemeente
Texel geoorloofd is, indien de volgende maat
regelen worden opgevolgd:
a. het vee en de varkens moeten bij aankomst
onmiddellijk aan de losplaats gekeurd worden
door den gemeente-veearts.
b. het vee en de varkens moeten ten minste
14 dagen of zooveel langer als de gemeente
veearts noudig oordeelt, afgezonderd gehouden.
c. na afloop van den vastgestelden afzon
deringstermijn moet het vee en moeten de
varkens andermaal gekeurd worden,,alvorens
de afzondering mag worden opgeheven.
Texel, 12 Mei 1919.
De Burgemeester voornoemd,
BUYSING DAMSTE.
STEMMING.
Burgemeester en Wethouders van Texel bren
gen ter openbare kennis, dat op
lüaterda; 17 Mei 1919,
van des morgens acht uur tot des namiddags
vijf uur, zal geschieden de stemming ter ver
kiezing van de leden van den Gemeenteraad.
Stemplicht
Herinnerd wordt aan de verplichting, opge
legd bij artikel 71, tweede lid, der Kieswet,
dat ieder, die volgens de kiezerslijst bevoegd
is tot de keuze mede te werken, zich binnen
den voor de stemming bepaalden tijd ter uit
oefening van zijn kiesrecht moet aanmelden
bij het stembureau in liet voor hem op de
kiezerslijst aangewezen stemdistrict.
Artikel 149 der Kieswet luidt:
De kiezer, die niet voldoet aan de verplich
ting opgelegd bij artikel 71, tweede lid, wordt,
tenzij den rechter van eene geldige reden van
verhindering blijkt, gestraft met berisping of
met geldboete van ten hoogste drie gulden.
Indien tijdens het plegen van de overtre
ding nog geen twee jaren zijn verloopen sedert
eenc vroegere veroordeeling van den schuldige
wegens gelijke overtreding onherroepelijk is
geworden, of de deswege opgelegde geldboete
vrijwillig is betaald, wordt geldboete van ten
hoogste tien gulden opgelegd.
De uitspraak is aan hoogcr beroep noch
cassatie onderworpen.
Indien de straf van berisping wordt opge
legd aan een afwezig gebleven beklaagde,
wordt een schriftelijke vermaning van den
Kantonrechter om aan de verplichting opge
legd bij art. 71, tweede lid, in het vervolg te
voldoen, aan den veroordeelde van wege het
openbaar ministerie beteekend op de wijze,
voorgeschreven bij art. 144 van het Wetboek
van Strafvordering.
Tevens wordt de aandacht gevestigd op ar
tikel 128 van het Wetboek van Strafrecht lui
dende
Hij die opzettelijk zich voor een ander uit
gevende aan eene krachtens wettelijk voorschrift
uitgeschreven verkiezing deelneemt, wordt ge
straft met gevangenisstraf van ten hoogste EEN
JAAR.
Texel, 10 Mei 1919.
Burgemeester en Wethouders voorn.,
De Secretaris, De Burgemeester,
JONKER. BUYSING DAMSTE.
3-10 Mei
De dag van 7 Mei 1919 zal in de ge
schiedenisboeken ongetwijfeld als een dag
van historische beteekenis wordeD vermeld.
De geschiedenis zal verhalen, hoe opdieD
gedenkwaardigen Woensdagmiddag, in het
Trianonpaleis te Versailles, de Duitache
Vredeagedelegeerden verschenen, om de
door de geallieerden vastgestelde vredes
voorwaarden in ontvangst te nemen.
De door de geallieerden ontworpen over
eenkomst vormt een heel boekwerk. We
kunnen er daarom ook slechts de belang
rijkste punten uit naar voren brengen.
Allereerst de militaire voorwaarden.
Duitschland za! binnen twee maanden na
di O'iderteekening van het verdrag zijn
strijdkrachten te land hebben teruggebracht
tot Diet meer dan 70000 man infanterie en
30000 man cavalerie. Het aantal officieren
zal niet meer dan 4000 mogen bedragen,
terwijl alleen vrijwillige dienstneming zal
zijn toegestaan. Daarbij zal de Duitsche
bewapening tot het uiterste moeten wor
den beperkt, terwijl voorts alle versterkin
gen 50 mijleD ten oosten van deD Rijn ont-
waiend en ortmanteld moeten worden.
±S laogiij'r zijn ne eischen dieTen opzichte
van de scnadeloosBtelling werden gesteld.
Om te beginnen moet Duitschland binnen
twee jaar 20 milliard ia goud of andere
waarden aan de geallieerden betalen, terwijl
bet verder nog tot een bedrag van 40
milliard en later nog weer voor eengHyk
bedrag schuld obligaties moet uitgeven
tegen behoorlijke rente. Verder moet
Duitschland al de in deD oorlog verloren
gegane schepen der geallieerden door andere
vervangen, ton voor ton, klasse voor klasse.
Het moet uitlevtren alle koopvaardijschepen
van 1500 bruto ton en hooger, de helft van
de Duitsche schepen tusscben 1500 en 1000
toD en het vierde deel van zijn stoom-
treilers. Tevens moet Duitschland 5 jaar
laDg koopvaardijschepen bouwen voor de
geallieerden, tot een totaal van 200,000 ton
per jaar. Ook moet het de kosten betalen
van de bezettingtl tgers in de bezette ge
bieden, terwijl deze bezetting niet zal
eindigen, voordat Duitschland zijn verplich
tingen nagekomen is.
Elzas Lotharingen moet aan Frankrijk
worden afgoslaan, terwijl Frankrijk ook het
kolenbekken van het Sa-nrdal zal ontvangen.
Gedurende 15 jaar zal het Saardistrict
worden bestuurd door een commissie uit
den Volkerenbond en daarna zal by volks
s emming worden bepaald, waartoe het
verder behooren zal.
Polen zal een weg naar zee krijgen welke
loopt tot aan Dantzig. Deze stad zal tot
een viijstad worden gemaakt.
lu Sleeswijk zal dooreen volksstemming
worden bepaald, tot welke natie de bevol
king wenscht te behooren.
Verder zal Duitscbiand afstand moeten
doen van a! zijn kolonie:', ten gunste van
de vijf geallieeide en geassocieerde mogend-
b deu en van alle reehteu eu titels, wel te
het ten aanzien van zijn overzeesche bezit
tingen heeft. De meeste dezer koloniën
zullen krachtens een mandaat van den
Volkerenbond worden beheerd door een
van de groote koloniale mogendheden.
Duitschland zal mede afstand moeten
doen van alle rechten en privilegiën ten
atiDzien van Marokko, welke uit de acte
van Algecirae van 1906 en uit de Fran&ch-
Duitsche overeenkomsten van 1900 en
1911 voortvloeien. Mede worden alle over-
eeokemsten tusscben Duitschland en het
rijk vau den Sjerif ODgeldig verklaard.
Voorts zullen 15 Duitsche kabeis ter
beschikking van de geallieerde en geasso
cieerde regeeringen worden gesteld.
Hiermede kunnen we onze beknopte
weergave der vredesvoorwaarden besluiten,
—o—o—o—
Het is te begrijpeD, dat moer nog dan
elders, de door de geallieerden aan de
Duitsohers overhandigde vredesvoorwaar
den in Duitschland diepe en bittere ont
roering hebben opgewekt. Uit alles blijkt,
dat de indruk verpletterend is geweest.
Da regeering beeft onmiddellijk daaraan
uitdrukking gegeven in een manifest, dat
Ebert, de Rijkspresident, richtte tot het
Duitsche volk, waarin de bitterste teleur
stelling werd vertolkt eD tegenvoorstellen
in uitzicht werden gesteld. Maar als de
Vredeskeeren te Parys weiffen?
oo o
Men kan zeggen, dat al de andere ge
beurtenissen der laatste dagen overscha
duwd W9r>1en, door wat zich in Versailles
heeft afgespeeld. Er was nauwelijks aan
dacht voor iets anders en er was dan ouk
niets belangrijker daa de nieuwo blauzyde
die daar in het Trianonpaleis te Versailles
geschreven werd in het groote geschiedboek
der menecbheid.
Ea toch valt er ook in ons land van een
historisch feit te gewogen, waarvan de
beteekenis zeer zeker niet gering is. Met
64 tegen 10 stemmen heeft de T>veede
Kamer Vrijdag het wetsvoorstel-Marchant
tot invoering van algemeen Vrouwen
kiesrecht aangenomen. Zoo mogen de
Nederlandsebe kiesrechtvrouwen, die jaren
lang met taaie volharding voor haar idealen
hebben gestredeu, de bekroning van veel
stryd en arbeid aanschouwen. Na de toe
kenning van het passieve kiesrecht, waar
door het mogelijk werd gemaakt de eerste
vrouwen in de kamer, de stalen en in de
gemeenteraden te kiezen, zullen thans,
wanneer ook de Eerste Kamer zich met
het ontwerp-Marchaet voreenigt,de vrouwen
straks zelf ook mee mogen optrekken naar
de stembus. De regeeriDg heeft zich voor
behouden om by aanneming van het out-
kverp een tusschentijdsche kamerontbinding
te overwegeD, maar als dat niet gebeurt,
dan zullen de vrouwen gehuwd en onge
huwd, voor zoover ze deu 25 jarigen leelty 1
hebben bereikt, in 1922 kunnen deelnemen
aan den verkiezingsstrijd Da stembus-
oorlog heeft door de invoering van even
redige vertegenwoordiging ieeds veel van
zijn felheid verloren we willen hopen dat
wanneer we ook nog „het vrouwelijke
element" in de verkiezingen krygeü, de
strijd om de po'ftieke macht op de meest
ideale wijze zal worden gestreden. En
vooral dat door deelname van de vrouwen
aan den wetgevenden arbeid, in de Volks
vertegenwoordiging het peil mag worden
verhoogd.
De aanueming van het wetsontwerp tot
invoering van Vrouwenkiesrecht was een
historisch feit in de ontwikkelfng-gescbie-
denis van ons volk en ods parlementaire
stelsel.
De kiesrechtstrij 1 nadrrt zijn einde. Er
wacht thans alleen nog een soc.detn voor.
stel om de leeftijdsgrens tot 23 jaar terug
te brtDgen.
TKXïL, 14 Mei 1919
18 el k veehun dersboml
Toen de voorzitter Vrijdagavond in hotel
de Zwaan de vergadering opende, was liet
getal leden zóó groot, dat een woord van
voldoening daarover niet achterwege mocht
blijven, het aanvangsuur was evenwel reeds
lang overschreden.
Dc notulen werden na voorlezing met dank
aan den secretaris onveranderd vastgesteld.
Tot bestuursleden in plaats van de afgetredenc
heeren Hin en Mantje, werden na herhaalde
stemmingen gekozen de heeren Jn. Kikkert en
C. de Wit. Eerstgenoemde nam de benoeming
aan, de heer de Wit was niet tegenwoordig.
Als een blijde mededeeling werd begroet
het bericht aan de vergadering, dat de rege
ling der schadeloosstelling in zake den mclk-
strijd te Oostcrend tot tevredenheid van de
betrokken leden bad plaats gehad, die als be
wijs dat liet slechts om het recht was te doen
zooals de heer Vlaming het uitdrukte, een groot
deel dier schadeloosstelling, n.l. f200, in de
kas der afdeeling hebben gestort.
Hierop waren aan dc orde de belangrijke
besprekingen, naar het op dc agende luidde
en die bleken te bestaan in regeling van den
melkprijs.
Over datzelfde onderwerp, was denzelfden
dag vergaderd te den Helder en per briefkaart
had den voorzitter verzocht over den uitslag
van de besprekingen aldaar, telegrafisch te
worden ingelicht. Een antwoord was evenwel
niet ingekomen en zoodoende was er geen
andere leidraad bij de besprekingen, van de
circulaire van het hoofdbestuur, bepalende
den prijs op 14 cents af boerderij.
Het bleek uit de discussie, dat meerdere
leden een halven cent per liter minder dan
de slijters ontvingen en hierover liepen in
hoofdzaak de besprekingen, die tot lang na elven
aanhielden en waarvan wij het positief resul
taat niet zouden kunnen mededcelen.
Met de aanwezige slijters werd staande de
vergadering geconfereerd.
Dit staat echter vast, dat de melk aan den
Burg voor de gebruikers geen lagcren prijs
za| gelden, dan zestien cents per liter, wanneer
althans de besluiten van de vergadering kunnen
worden gehandhaafd. Algemeen was men voor
centralisatie, besprekingen tot dat doel zullen
worden gehouden met de consumptiemelkers te
Helder, Koegras en Breezand, of wel met de
besturen der afdeelingen aldaar.
Over den gang der besprekingen sprak de
voorz. in zijn sluitingswoord zijn tevredenheid
uit.
De Heer J. de Vries No. 1 van de 6 candi-
daten der Chr. Dem. voor de a.s. Gein. ver
kiezingen hield hier Zaterdag voor een goed
bezette vergadering eene lezing. Hij stelde
zich aan de kiezers voor als een der werk-
nianscandidaten en toonde zich een goed en
gemakkelijk spreker.
Geschetst werd, hoe de Chr. Dein. Partij
was voortgekomen uit de A. R. Partij en daarin
haar bakermat had. Toen Dr. Abr. Kuyper
ophield democratisch te zijn, had A. P. Staalman
diens oude plunje van den kapstok genomen,
doch het kostte hem zijn kamerzetel, want
geen A. R. mocht meer op hem stemmen. De
Heer Staalman toonde daarmee een man van
karakter te wezen en zelfs een Netscher
schetste hem als zoodanig. Kuyper was be
zweken voor het star-conservatisme en deed
voor „de kleine luiden" niets meer. Zijn heerlijke
beloften kwamen niet in vervulling. Te Helder
vormden zich toen een tweede A.R. Kiesver-
ecniging, die de Chr. Dem. is geworden. In
geloofsbelijdenis staan ze gelijk, in de politiek
tegenover elkander.
De Chr. Dem. meenen nu ook recht te hebben
op 2 of 3'zetels in den Raad, want bij de
Kamerverkiezing brachten ze niet minder dan
303 stemmen uit. Er werden 6 candidaten
gesteld, niet met de gedachte, om ze allen
gekozen te krijgen, maar om eenige mannen
in reserve te hebben, wanneer er sterfgevallen
mochten plaats hebben.
Bij bedoelde verkiezing brachten op Texel,
de Vr. Dem. 412, de S.D. 353, de U. Lib. 98,
de R.K. 376, A.R. 125 en de Chr. Hist. 36 stemmen
uit, of 863 links en 840 rechts. Een klein ver
schil dus, en toch hebben de andere partijen
zich steeds afhankelijk gevoeld van de linksche.
Dat is nu anders geworden.
Spreker wilde niemand der zittende leden
veroordeelen, doch dat ze niet veel gevoelen
voor de minder-bedeelden was nog onlangs
gebleken bij de toekenning van goedkoopere
petroleum, toen een der leden zeide, dat men
maar naar bed moest gaan, wanneer het
donker was. Niemand protesteerde hiertegen,
ook de A. R. niet en zelfs de Voorzitter zweeg.
Ook bij het reclameeren tegen den Hoofd.
Omslag wordt met de inkomsten geen rekening
gehouden.
Spr. spoorde den kiezers aan nieuw bloed in
den Raad te brengen en ook de Vrijzinnigen
moesten meer stemmen op de hoogere dan op
voorste nummers van de candidatenlijst.
De Chr. Dem. wenschcn mede te werken met
allen, die iets goeds naar voren zullen brengen,
al hebben de S. D. door het grijpen naar dc
kroon voor goed het vertrouwen verbeurd.
Aangeraden werd volgens overtuiging te stem
men. (Luid applaus).
Als debater meldde de heer Lievaart zich aan.
Hij meende, dat de A. R. en Chr. Dem. niet
ver van elkander staan en besprak verder de