y 1376
Woensdag 3 Maart 1920.
33st' laargang.
Nieuws- en
Advertentieblad.
Spoor- en Bootdieast.
Van week tot meek.
B i o e u 1 a a iL
Dit bl»d verschijnt Woensdag- en Zaterdagmorgen
Advertentiëu daags voor de uitgave vóór i uur natn
ABOb {KMENTEN en ASVSSf ENTIEN worden aangenomen bij da Oitg. Firma LAÜIdEYEL# DE R O O IJ, Parkstraat, Buna ofTixih
LICHT OP!
HOOGWATER Reede van Texel.
Abonnementsprijs per 3 maanden'.
Voor den Burg 50 Cts. Franco per post door geheel
Nederland 65 Cts. Naar Amerika en andere landen
met verhooging der porto's. Losse nummers 3 cent.
COURANT.
Prijs der Advertentiini
Van 1 tot 5 regels 50 Cts. iedere regel meer 10 Ct. Oroote
letters en Vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Van Woensdag 3 Maart tot en met Dinsdag
9 Maart
voor rijwielen 6.15 uur, voor rijtuigen 6.45 uur
Donderdag 4 Febr. v.m.
8,25
9,05
9,40
10,16
10,51
11,25
12-
Vrijdag 5
Zaterdag 6
Zondag 7
Maandag 8 Maart
Dinsdag 9
Woensdag 10
Des namiddags is het ongeveer een halfuur
later hoogwater.
Beperkte dienstregeling
van 16 februari 1920
Vertrekuren van de Boot.
van Texel: 7,45 v.m. 2,45 n.m.
van Nieuwediep9,15* 4.15
Zondags v.m. 8,45.
Vertrek en aankomst der treinen
van den Helder naar Amsterdam.
Vertrek Helder. Aankomst Amsterdam
6,24 9,14
7.29 sneltrein 9,14
10,24§ 1,07
12,20f 3,28
1.56+f 4.46
4,11** 6,25
6,54 9,39
Bovendien loopt op alle werkdagen een trein
van Helder naar Alkmaar
van Helder 4,26 te Alkmaar 6,15
Van Amsterdam naar Helder.
Vertrek Amsterdam. Aankomst Helder
5,25§ 8,35
9,17 11,39
12,28§ 3,07
3,05 6,02
6,09 9,18
8.30 10,36
10,45f 12,36
Niet op Zon- en feestdagen.
T Alleen op Zondag,
ff Alleen op Zaterdag
Niet op Zaterdag, Zon- en Feestdagen.
Rosielooze vaccinatie.
Burgemeester en Wethouders der gemeente
Texel maken bekend, dat de kostelooze in
enting en herinenting, door hen aangekondigd
op 26 Februari 1.1. NIET zal geschieden, als
in die aankondiging vermeld, doch als volgt
op Dinsdag, 9 Maart a.s. des nam. 37s uur
in de o.l. school te Zuid-Eierland
op Woensdag, 10 Maart a.s. des nam. 1 uur in
de o.l. school te den Hoorn; des nam. 3 uur
in de o.l. school te de Koog
op Donderdag, 11 Maart a.s, des nam. 1
uur in de o.l. school te de Waaldes nam.
3'/j uur in de o l.s. te Midden-Eierlanddes
nam. 3in de o.l. school te Oosterenden
dus niet zooals voorheen bij IJ. Koppen;
op Vrijdag, 12 Maart a.s. des nam. 4 uur
in de o.l. school te Oudeschild
op Zaterdag, 13 Maart a.s. des middags 12
uur in de o.l. school te den Burg, des nam. 3
uur ten huize van den geneesheer te de Cocks-
dorp.
Belanghebbenden wordt verzocht, teneinde
de juiste namen der ingeënten' te kunnen op
nemen, een trouwboekje mee te brengen.
Texel, 1 Maart 1920.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
JONKER. BUYS1NG DAMSTE.
SI—28 Febr.
Minister van Karn'ebeek heefc inzake den
ex-Keizerkwestie voor een verrassing ge
zorgd. Z,Ex. heeft zich laten intervieuwen
door Gordon Siles, correspondent van de
„Chicago Dailey News* en dezen journa
list medegedeeld, wat de regeeriDg inzake
de ex-Keizerkwestie van plan is te doen.
Zoo weten we dan nu, dat de nieuwe nota
van onze regeering gereed is, maar nog in
den Ministerraad behandeld moet worden
De verzending zou niet kunnen geschieden
voor het begin dezer week. De regeering
zal in de nota meöedeelen, dat zij in haar
houding volhardt, dat er geen gronden
bestaan, waarop een eventueele uitlevering
van den ex-Keizer zou kunnen worden ge
baseerd. Evenmin is onze regeering voor
nemens den ex-Keizer naar eenig oord in
de Nederlandsche koloniën o1 er te brengen,
daar het toezicht, zoover van de regeering
in het moederland verwijderd, te moeilijk
zou worden en de groote uitgestrektheid
der overzeesche gebieden een strenge be
waking bezwaarlijk zou maken, fh de
dichtbevolkte streek, waar de gewezen
Keizer thans vertoeft, kan elk zijner be
wegingen nauwkeurig worden nagegaan.
De Nederlandsche regeering is evenwel
voornemens, speciale maatregelen te tref
fen ten opzichte van de vrijheid van be
weging van den ex-Keizer, die onder haar
voortdurende coutióle zal blijven staan.
De correspondent vroeg ook nog, of de
regeering een eventueele terugkeer van
den ex-Keizer naar Duitscblund zou toe
laten, waarop minister van Karnebeek ant
woordde, dat met zulk ecD mogelijkheid
voorhands nog geen rekening is gehouden
en dat zij nog altijd kan worden overwo
gen, indien zij zich inderdaad voordoet.
Tot zoover het verhaal van den Ameri-
kaanschen journalist. Als het heele inter-
vieuw met door hem uit den duim gezo
gen is, wat al een htjzoDder sterken bru
taal stuk zou zijn, dan mag men dus aan
nemen dat de laatste nota niet veel indruk
op ODze regeering heeft gemaakt. Maar
dan moet men zich toch ook met eenige
verbazing afvrageu, waarom men te den
Haag alle ramen en deuren potdicht houdt,
als de minister van ouitenlandscbe zaken
tegenover vreemden zoo mededeelzaam is,
als uit het intervieuw kon blijken.
o—o—o
Er gaat een gerucht dat minister Aal-
berse gevraagd zal worden, een poging
aan te wenden tot bemiddeliog inzake de
transportaibeidersstaking. Deze staking is
thans in vollen gang men vergeve ons
deze ietwat gewaagde beeldspraak. In de
havens te Amsterdam en Rotterdam ligt
de arbeid zoo goed als stil. En waar do
bootwerkers nu juist niet de reputatie be
zitten, te bebooren tot de zachtzinnigsten
ouder het meusehelijk geslacht, daar ligt
het voor de hand, dat er af en toe bot
singen tusschen werkwilligen en stakers
niet uitblijven.
Tot nog toe is de beweging niet over
geslagen uaar andere haveDS, maar wel
wordt daar haidbandig opgetreden tegen
beo, die werkwilligen voor Amsterdam en
Rotterdam tiaebteu aan te monsteren en
tegen z.g. besmet werk. Ook de spoorweg
mannen en gemeentewerklieden in de ba-
vensteden willen zich met besmet werk
niet inlaten. Wanneer het r daarby blijft
dan kan men nog zeer tevreden zijn. Uit
breiding van het conflict blijft echter drei
gen. En het zijn vooral de syndicalistische
eRmeuten, die daar op aansturen. Niet in
het geheim, maar openlijk. Verschillende
woordvoerders van de Federatie van Trans
poriarbeiders hebben onomwonden ver
klaard, dat de strijd in de havens grooter
beteekeuis heeft dan enkel die van een
loonstrijd, al wil de Centrale bond de sta
king ook binnen de perken daarvan houden.
Men weet dat daardoor reeds een vrij groote
verwijdering is ontstaan tusschen de beide
groote tran8portarbeidersorgauisaties en dat
ze thans wel naast elkander optrekken,
maar niet vereenigd. De communisten
achten deze staking een geschikte aanlei
ding om te komen tot een weieldrevolutie
en de Russische Sovjetregeering beeft niet
voor niemendal paarlen en diamanten ge
zonden. Daarentegen wil de Centrale boDd
niets weten van een revolutionair avon
tuur. Het is nu.wel de groote vraag, wie
van beide de leiding zal weten te krijgen,
wie den meesten invloed bij de stakers zal
bezitten. Een bedenkelijk teeken is het
ongetwijfeld, dat in Amsterdam de fede
ratie van gemeentewerklieden zich uitge
sproken heeft ten guDSte van eenaauelui
tiüg bij de staking. De uitbreiding^ van de
havenstaking werd wenschelijk geacht, om
de positie der arbeiders te verbeteren. Het
oordeel der leden zal nog nader worden
gevraagd, omtrent de uitbreiding van den
strijd, maar het bestuur kreeg opdracht,
in overieg met de stakingsleiding, bet tijd
stip van deelneming aan de staking vast
te stellen.
De staking is nog maar een week aan
den gang, doch de gevolgen laten zich hier
en daar reeds gevoelen. En dat zal na
tuurlijk met den dag erger worden. Waar
daaröy de stryd zich meer en meer dreigt
uit te breiden en een politiek karakter aan
te nemen, daai is het te wenschen, dat de
bemiddeling van den minister van arbeid
gevraagd en door de partyen aanvaard zal
worden.
o—o—o
Als er één is, voor wie de afgeloopen
week al een zeer slechte was, dan is het
wel Erzberger, de Duitscbe minister van
financiën. Het proces Helfferich heeft voor
hem al een ze9r ongelukkige wending ge
nomen. Niet Helfferich, maar Erzberger is
de beklaagde geworden en er is in de laat
ste dagen zooveel bewijsmateriaal tegen
hem aangevoerd, dat zijn positie thans
vrijwel onhoudbaar is geworden. Een zeer
zware beschuldiging was die van de be
lastingontduiking, welke Helfferich zijn
vyand met succes voor de voeten wierp.
Erzberger heeft daarin aanleiding gevon
den om een onderzoek van regeeringswege
te eiscben en iu afwachting daarvan, beeft
hij een tijdelijk verlof uit zijn ambt ge
vraagd. Men neemt echter algemeen aan,
dat dit tijdelijke verlof weldra door een
definitief zal worden gevolgd, want zelfs
al mocht Erzberger er in slagen de be
schuldiging van te lage belastingaangifte
te ontzenuwen, dan nog blijven er andere
niet minder zware beschuldigingen over.
Zoo is er bet hem ten laste gelegde feit,
dat hij belangrijke bedragen naar Zwitser
land heeft uitgevoerd, terwijl uit de ver-
hooren van von Bethmann Holweg en
Spabn, op overtuigende wijze is gebleken,
dat Erzberger in de politiek niet altijd het
belang en de eer van het vaderland heeft
gezocht, maar eigen eer en(eigen
voordeel. En wat vooral ook aan den dag
is getredeD, is het feit, dat Erzberger het
volstrekt niet nauw met zijn woorden
neemt, als dat in zijn kraam te pas komt,
m.a. w. dat hij onbetrouwbaar is gebleken.
Zoo heeft in de laatste dagen dan ook
de meeniug de overhand gekregen, dat het
uit is met Erzberger, dat hij zich als mi
nister en politicus, ja zelfs als menscb
volslagen onmogelijk heeft gemaakt. Naar
luid der berichten zal de zaak iu de ko
mende week in de Nationale Vergadering
ter sprake komen en de mogelijkheid is
groot, dat Erzberger dan den genadeslag
zal bekomen.
V gXEL, 2 Maart 1920.
Schapenfokkerij.
Van bevriende zijde vernemen wij uit
Groningen, dat daar een proef is genomen
met het fokken van Texelsche schapen met
het resultaat, dat de proefnemer f23,—
voor zijn lammeren en f4,— voor zijn wol
ontving en de andere fokkers uit die om
geving slechts f 13,— voor hun lammeren
en f 2,50 voor hun wol ontvingen.
Vroege aardappelteelt.
De lezing over bovengenoemd onderwerp
voor leden van de Tuinbouwvereeniging Maan
dag in cafe den Burg gehouden, was goed
bezocht te heeten.
Precies op tijd opende de voorz. de bijeen
komst en gaf het woord aan den spreker van
den avond, de heer Hazeloop, Rijkstuinbouw-
leeraar te Alkmaar.
Omdat het belang van den producent mee
brengt, dat hij voor zijn producten den hoogst
mogelijken prijs zoekt te bedingen, zoo onge
veer ving de heer H. aan, is er voor hem veel
aangelegen dat hij ze aan de markt kan brengen
ten tijde van schaaischte.
Voor den aardappelbouwer is het dus van
veel beteekenis, dat hij, zoodra de winteraard
appelen in kwaliteit achteruit beginnen te gaan,
nieuwe aardappelen kan aanbieden en het telen
van aardappelen die zoo vroeg mogelijk oogst-
baar is dus het meest loonend.
In sommige streken van ons vaderland legt
men zich uitsluitend op die teelt toe en de keuze
van de soort, die de natuurlijke eigenschap
heeft, zich snel te ontwikkelen speelt daarbij
een groote rol.
Als vroege soorten noemt spr. de „Schotsche
muis", in Friesland „Eersteling" genoemd, die
van meest uitstekende kwaliteit, meer voor
binnenlandsch gebruik wordt geteeld en de
„Koksianen" die een grootere opbrengst geven.
De „Schoolmeester" door de plattelands
bevolking typisch zoo genoemd, zegt spreker,
omdat zij Iaat op komt en vroeg klaar is, is
niet zoo vroeg "als de eerstgenoemde soorten,
maar toch een aardappel van zeer snelle ont
wikkeling.
Verder noemt spr. de „Duke of York", een
witvleczige aardappel, en de „Negentigvoud",
die tot nog toe geen beste reputatie geniet,
wat evenwel misschien nog wel daaraan te
danken is, dat nog over geen best pootgoed
kan worden beschikt.
Een middel om te vervroegen, Is de voor
bereiding der knollen, door ze eerst te laten
spruiten. Hier te lande geschiedt dat meest door
ze in bakjes, waarvan de voor- en achterwand
lager zijn dan de zijwanden, 2 13 laag dik en
de bakjes op elkaar gestapeld, in half donker
dus, op de zolder van een vertrek, waarin ge
stookt wordt, te laten ontkiemen.
Van soorten die wat vroeg kiemen worden
meermalen de eerste spruiten in December
of Januari afgenomen, de tweede spruit is dan
half Maart ongeveer klaar, Een koelere plaats
houdt de ontwikkeling van de spruiten terug,
dat is voor de Schotsche muls wel noodig, voor
de Schoolmeester niet.
Half Maart gaan de poters met spruiten in
den vollen grond en komen dan heel spoedig
boven den grond. Voor beschutting worden op
de akkers aan de zijde van den heerschenden
wind, hier Noordwestenwind, riethekken ge
plaatst ter hoogte van l'/j meter en op een
meter afstand van elkaar.
In sommige streken teelt men de vroege aard
appelen aan de zuidzijde van schuttingen en
gebouwen en dekt men 's avonds tegen nacht
vorst met rietschermen die op palen ongeveer
een meter boven den grond worden gelegd. Te
Langedijk, een land met veel slooten en de zee
in de nabijheid, is de schade door nachtvorst
aangericht van geen beteekenis en is dat niet
noodig. Spr. vermoedt dat het ook op Texel
geen vcreischte zal zijn.
Vroeger gebruikte men voor de teelt uit
sluitend z. g. trammest, paardemest met turf-
strooisel, waarvan dan een handvol op lederen
aardappel in het pootgat werd gelegd.
Bij het gebrek aan voldoende paardemest,
dat zich in den lateren tijd deed gevoelen, de
hooge vervoerkosten, enz. heeft men beproefd,
die mest te vervangen en is daarin uitstekend
geslaagd met de stikstofhoudende mestsoorten,
chilisalpeter en zwavelzure ammoniak. Proeven
van 1907 tot 1912 genomen, hebben bewezen,
dat met meer voordeel laatstgenoemde mest
stoffen zijn te gebruiken. Aardappelen verdragen
een bemesting van 1000 tot 1400KG. per HA.
Over de poters wijdt spr. in den breede uit
en komt tot de slotsom, dat men door met zorg
de stammen uit te zoeken, de aardappelen van
elke stam afzonderlijk uit te zetten, gescheiden
van die van andere stammen door een afstand
van 4 meter, om het overbrengen van ziekten,
door middel van de wortels te voorkomen en
door telkens van die beste stammen, de beste
stammen voor poters te nemen, dus z. g. door
selectie, zich van uitstekend pootmaterieel kan
verzekeren.
De ondervinding heeft geleerd, dat het niet
noodig is poters te nemen van z.g. uitgegroeide
of rijpe aardappelen.
Heeft men eenmaal zuiver gezond pootgoed
dan zijn de genoemde voorzorgen wat betreft
den afstand van 4 meter, niet meer noodig.
Tegenwoordig worden meer groote aardap
pelen voor poters genomen, de grootste worden
een dag of vijf voor het uitzetten doorgesne
den.
Wat de ziekten van den aardappel betreft
deelt spr. nog mede, dat men tegenwoordig
bijna 20 verschillende ziekten onderscheidt.de
aardappelziekte, de ziekte van den knol nog
daargelaten. Als een der ergste en besmettelijk-
ste ziekten, noemt spr. de z.g. bladrol.
Voor nabouw beveelt spr. aan verschillende
koolsoorten, o.a. bloemkool, de z.g. „reuzen"
April-Mei op bedden gezaaid en in Juli, uiter
lijk begin Augustus uitgeplant, ook de „Lom-
bokker", soorten, die zelfs vorst kunnen ver
dragen en tot in December, Januari geoogst
worden. Ook sluitkool, in het bijzonder, Savoye
kool wordt aanbevolen. Spruitkool wordt in
Westland, op hooge gronden met succes voor
nabouw gebruikt, de aardappelrijen worden
dan wat ruimer uitgezet en de planten reeds
tusschen de rijen geplant. Ook stokboonen, bij
voorkeur pronkboonen, die nog ai wind kunnen
verdragen, worden tusschen de rijen geplaatst.
De rijen aardappelen worden gewoonlijk op
een halven meter afstand gezet, doch voor de
pronkboonen wordt die afstand om de twee
rijen dan op 60 a 70 cM. genomen en in die
ruimte dan half Mei de stokboomen gelegd.
Tusschen de vroege aardappelen wordt ook
de keukenbiet. bij voorkeur, de „bleekblad"
die een bizonder roode biet geeft, geplaatst.
Voor augurken, die soms als nabouw een
opbrengst gaven van f4000 per H.A. moet
men om de 3 ryen een rij laten vervallen,
op die ruimte tusscheti de planteo. een
meter, worden dau de augurken eiDdeMei
geplant of gelegd.
Nog noemt spr. de teelt van vroege
wortcien eu alaooocen ais nabouw, om
daarna do gelegenheid te stellen voor
vragen.
