N°. 3646
Zaterdag 7 October 1922i
S6rti Jaargang.
Nieuws- en
Advertentieblad.
Spoor- en Bootdienst.
Binnenland.
Gemengd Nieuws.
4,17§ £'2Jl
GROOTE HITTE
TEXELSCHE COURANT.
Dit klit verschijnt Woensdag- en Zaterdagmorgen
Abcnnementtpriji per 8 maandeni
Voor den Burg 50 Cts. Franco per post door geheel
Nederland 75 Cts. Naar Amerika en andere landen
met verhooging der porto's. Losse nummers 3 centj
TELEFOON INTERCOMMUNAAL No. 11.
Advertentlën daags voor de uitgave vóór t nnr nam.
Prv's der Advertentie»)
Van 1 tot 5 regels 50 Cts. Iedere regel meer 10 Ct. Qroote
letters en Vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
POSTCHEQUE- en QIRODIENST No. 652.
ABONNEMENTEN en ADVBRTENTIE N worden aangenomen bfl de Uiig. Timua LAN»EVIL»é»BROOII, ParkstraatBoa» orTiï.i
LICHT OP
Van Zondag 8 October tot en met Vrij
dag 13 October.
voor rijwielen 5,45 uur, voor rijtuigen 6,15 uur
HOOGWATER Reede van Texel.
Zomertijd.
Donderdag 5 Oct. v.m. 9,25
Vrijdag 6 9,54
Zaterdag 7 10,22
Wintertijd.
Zondag 8 9,51
Maandag 9 10,23
Dinsdag 10 10,55
Woensdag 11 11,31
Des namiddags is het ongeveer een halfuur
later hoogwater.
Post- en telegraafkantoor Den Burg
geopend.
Op Zon- en feestdagen
Vm. 8 tot 9 uur n.m. 1 tot 2 uur
Op werkdagen
voor Telegrammen
Vm. 8 uur tot n.m. 8 uur.
voor Postzaken
Vm. 8 uur tot n.m. 7'/, uur.
Voor postwissels, kwitantiën, Rijks
verzekeringsbank, postcheque en girodienst.
Vm. 8.30 uur tot n.m. 3 uur
Voor Rijkspostspaarbank
Vm. 9 uur tot n.m. 7,30 uur
Zaterdagavond na 6 uur voor postdienst gesloten
Dienstregeling
8 October 1932
Vertrekuren van de Boot.
Op Werkdagen;
Vertrek Texel
Helder
Op Zon
van Texel:
van Helder
7,45vm. 11— vm. 2.40nm.
9,15 12,—midd.4,15
- en Feestdagen
7,45 vm. 3,15 nm.
8,45 4,15
Vertrek en aankomst der treinen
van den Helder naar Amsterdam.
Vertrek Helder. Aankomst Amsterdam
6,32§ 9,04
6.49f 9,04
7,31 sneltrein 9,04
10,04§ 12,10
12,41 3,23
2.03 ft 4.39
3,52** 5,59
7,20 9,29
Donderdag naar Schagen een markttrein, ver
trek 7,45 aankomst 8,35.
Van Amsterdam naar Helder.
Vertrek Amsterdam. Aankomst Helder
5,21§ 8,36
7,56§ 9,40
9,13 11,21
12,28§ 2,44
3,11 6,16
5,52§ 8,04
8,54 10,49
11,21 j* 12,59
Niet op Zon- en feestdagen.
T Alleen op Zon- en Feestdagen,
ff Alleen op Zaterdag
Niet op Zaterdag, Zon- en Feestdagen.
Eindiging Zomertijd.
De Burgemeester van Texel brengt
ter openbare kennis, dat de zomertijd
zal eindigen den 8sten October a.s. te
drie uur in den voormiddag.
Op dat tijdstip wordt wederom inge
steld de tijdregeling naar den middelbaren
zonnetijd van Amsterdam, welke tijdre
geling alsdan aanwijst twee uur in den
voormiddag.
Texel, 5 October 1922.
De Burgemeester van Texel,
BUYSING DAMSTE.
De passiespelen te Ober-Ammergan.
(Ontstaan en geschiedenis)
In 1633 beerschte in de geheele omgeving
van Ober-Ammergau de pest. Beter nog
gezegd de pest heerschte in de streken om
het Ammerdal heen. Het Ammerdal zelf
was door bergen gescheiden van het be
smette gebied. Men scheen toen al op
primitieve w|jze veel te voelen voor het
isoleersysteem en nam alle mogelijke maat
regelen om te voorkomen, dat iemand van
het besmette gebied in het Ammerdal zou
komen.
Een daglooner echter die in Escheloho
werkte, had een groot verlangen om met
z(Jn gezin, dat te Ober-Ammergau woonde,
het feest van de kerkwijding te vieren.
Langs geheime weggetjes en paadjes kwam
hij over en tussohen de bergen door Daar huis.
Hij bracht de ziekte mee. Na twee dagen
was hij gestorven en binnen drie weken
waren er al 84 menschen dood.
De Ober-Ammergauers hulp bij God
zoekend legden de belofte af dat ze dan
elke tien jaar de lijdensgeschiedenis van
Jezus als passiespel zouden opvoeren.
Deze belofte wordt in de moderne Ober-
Ammergau literatuur op bijzondere wijze
uitgelegd. Hoogstwaarschijnlijk was de
opzet welAls God ons helpt, dan zullen
w(j iets doen ter eere Gods. Maar de moderne
opvatting wil dit niet meer. Er sit bijna
iets van omkooping in.
En dus is nu de uitleg zooOber-Ammer
gau beloofde aan God elke tien jaar bet
lijden van Christus als passiesoel te spelen.
Daardoor zou God geëerd worden, daardoor
zou worden gewerkt aan de godsdienstige
opvoeding van het volk. God zou dit wil
len en daarom de Ober-Ammergauers
sparen.
Dus piet meer de tegenstelling. Helpt
gij ons, zoo eeren wi) u.
Maar de belofte: W(j wenschen U te
eeren, ook om het volk godsdienstig op te
voeden, spaar ons opdat w(J U eeren kunnen.
Zoo is de moderne uitleg. Maar wat de
opvatting van de Ober-Ammergauers in
1633 geweest is. Ik denk meer de eerste.
God, help ons in deze nood. En dan de
belofte, evenals vroeger het offer.
Er stierf niemand meer aan pest, zelfs de
personen die de ziekte banden genazen. In
het volgende jaar 1634 werd het spel op
gevoerd en toen telkens na tien jaren.
In 1780 weid het spel verlegd op de volle
tientallen van jaren.
Tegenwerking was er, men zegt door ge
beurtenissen, die in München voorvielen.
München had ook z(jn passiespel (Vele
plaatsen hadden het, het passiespel vormt
een bepaalde periode in de tooneelgescbie-
denis.)
Naar aanleiding van uitspattingen ge
durende de opvoeringen werden de passie
spelen door de geestelijkheid verboden.
(Alleen Ober-Ammergau mocht doorspelei)).
Het opmerkelijke in dit verhaal is, dat de
onregelmatigheden speciaal buiten Ober-
Ammergau geplaatst wordeD, dat men
hiermee de geestelijkheid verontschuldigt,
die de spelen verbood. En dan hiermee
gegrond werd een privelege voor Ober-Am
mergau,
In de Fransche tijd komt weer een onder
breking. In 1800 is het spelen volgens de
geschiedenis niet mogelijk in 1801 is het
weer wel mogelijk en speelt men.
In 1810 wil men weer spelen, de Mün-
chener overheid echter verklaart, dat een
passiespel niet in overeenstemming was met
de heiligheid van de godsdienst. De Ober-
Ammergauers zonden een deputatie naar
München aanvankelijk zonder resultaat. In
München zeide men hun, dat ze maar zoo
gauw mogelijk naar Ober-Ammergau terug
moesten gaan, en dat ze moesten luisteren
als de pastoor hen predikte vaD God en
Christus, maar dat ze de Christus niet op
bun theater moesten brengen.
De Ober-Ammergauers gingen niet terug
hun leider George Lay; had connecties in
München. Zoo stonden er gauw twee mach
ten tegenover elkaar. Het resultaat was,
dat in 1811 het spel vijfmaal gespeeld werd.
Heel moeilijk was in dië t(jd de situatie
van de pastoor te Ober-Ammergau. De
Münchener tegenstand was niet alleen tegen
stand van de staatsoverheid, maar ook van
de geestelijke overheid.
En de pastoor voelde ook met zijn Ober-
Ammergauers mee.
Daarbij kwam nog de groote moeilijkheid
dat er in het spel werkelijk dingen inge
slopen waren, die nu niet bepaald „eerbie
dig* genoemd konden worden.
Maar dan komen er 'n paar persoonlijkheden,
die beschaving genoeg schijnen tejhebben,
om het spel in andere richting te brengen.
Bi schaving en capaciteiten en ontwikkeling
en, voldoende overwicht op de bevolkiDg.
Het waren de Benedictijnen, pator van
Ettal (nabijgelegen klooster) Othmar Weiss
en zijn leerling Duisenberger, later pastoor
te Ober-Ammergau.
En dan krijgen we geleidelijk de moderne
ontwikkeling van het passiespel. Alles is
fijner, beschaafder, aesthetisohe geworden.
Het passiespel heeft zich uiterlijk ont
wikkeld toteen drama als van Sophocles.
Innerlijk niet, omdat in het passiespel de
innerlijke strijd ontbreekt (die is er slechts
ia het gebed op de Olijfberg).
Alles is fijner, besnaarder, meer cultuur
geworden. Het is aesthetiscb. Maar of het
nog godsdienst is?
Men speelt het spel nu In een openlucht
theater. Vroeger is het waarschijnlijk in
het dorp gespeeld, In een orgineel ma
nuscript van 1815 leest men daarvan.
Het spel speelde dus waarschijnlijk door
het geheele dorp been. Een deel van het
spel speelde op het kerkhof, later werd
waarschijnlijk het geheele spel naar het
kerkhof verplaatst, en werden er tegen de
kerkhofmuur decors opgeslageD. De gra
ven hadden alle eenvoudige houten of
ijzeren kruisen, die zoo lang weggenomen
werden.
Toen had men dus al de bepaalde plek
grond, bet tooneel. AI was dat dan op
gewijde plaats: het kerkhof om de kerk.
Deze idee is uitgegroeid en uitgebouwd
tot het theater, dat er nu is, niet bij de
kerk, maar bij bet station.
De toeschouwershal bevat ruim 4000 zit
plaatsen. Dan nog staanplaatsen. Ze is
47,3 M. lang en 47,6 M. breed.
Er zijn ruime kleedkamers. De hoofd
personen hebben een eigen kleedkamer, er
is veel bergruimte enz.
Het theather voldoet in bijna alle opzich
ten aan de eischen van een openluchttbea-
ther, maar het is dan ook een openlucht-
theather geworden. Men heeft nieuwe
waarden gewonnen en oude prijsgegeven.
NINE MINNEMA.
TEXEL, 6 October 1922.
Sport.
Naar wij vernemen, zullen Zondag
twee groepen sportbeoefenaars van hier
in het krijt treden tegen eveDzooveel te
Helder.
Het voetballerselftal Texel I komt uit
tegen Helder III, en onze korfbalclub
Texel tegen H.K.C. III.
Ongetwijfeld zullen bij goed weer heel
wat supporters de reis meemaken.
Einde van den zomertijd.
De zomertijd eindigt in den nacht van
Zaterdag 7 op Zondag 8 October, 's> mor
gens 3 uur.
Hedenavond dus de klokken een uur
lateu stilstaan I
Dienstregeling 8 October.
De dienstregeling aan het hoofd van
ons blad is overeenkomstig de winter-
dienst der Spoorwegen, die 8 October
aanvangt, gewijzigd.
Collecte op de Roode Kruisdag.
Het Bestuur van de afd, Texel van de
Vereeniging het Ned. Roode Kruis, deelt
ons mede, dat de op 30 Sept. gehouden
collecte, tot resultaat bad, dat te den
Burg werd gecollecteerd, f74,92, den
Hoorn 16,06', de Waal 12,40, Oudeschild
23,57, Oosterend 26,47', Eierland 4,12',
de Cocksdorp 18,44', de Koog 11,24\
Totaal f 187,23'.
Wij voldoen hiermee gaarne aan het
verzoek van het bestuur van de afdee-
liDg bovengenoemd, om langs dezen weg
alleD, die medewerkten, om dit resultaat
te bereiken, vooral de jonge dames, die
gecollecteerd hebben, hartelijk te danken
voorde moeite die ze zich getroost hebben.
Bij paal 31, (nabij de vuurtoreD)
is een mijn aangespoeld, welke heden
veroorzaakt
RIEKENDE HUID
LIFEBUOy verwijdert onver,
wijld de onaangename reuk
en men gevoelt zich over f
het gansche lichaam ve
der aangenaam en fn'schj
Het beroemde "ROODE
tdbkt in de roode obosj
DE LEVER'S ZEEP tl*
VLAARDINOE.N
fcbrikanten van Sunlight Zeep en Lux
5 Oct. door de marine-autoriteiten on
schadelijk gemaakt is. De mijn was van
1916 en vermoedelijk van Engelsche
oorsprong.
Zegeltjes plakken.
Bij twee landbouwers te Ede, die wei
geren zegeltjes te plakken, is beslag op
den inboedel gelegd.
Overreden.
Hedenmorgen had in de Lijnbaansteeg
te Amsterdam een droevig ODgeluk
plaats.
Een 4 jarig meisje, dat met haar moe
der in een winkel stond, ging spelender
wijs de straat op en geraakte onder een
met paard bespannen vrachtwagen.
Het meisje kreeg paard en wagen
over het lichaam. Het kind werd bij
een geneesheer binnengedragen, die
slechts den dood kon constateeren.
Een voorbeeld van den burgemeester.
De Burgemeester van Leiden heeft
zich met een particulier schrijven tot de
leden van de gemeenteraad gericht met
de mededeeling dat naar zijn overtui
ging de malaise met baar nasleep van
werkeloosheid en andere ellenden niet
uit stad en land wijkeD, wanneer niet,
behalve dat ook andere gunstige factoren
moeten intreden, de belastingdruk aan
zienlijk worde verminderd. Daartoe is
bezuiniging noodig ook op de uitgaven
van de gemeentelijke huishouding. Het*
is gemakkelijk steeds over bezuiniging
te spreken, doch tot doorvoering kan
men niet komen, als men steeds bezui
niging bij anderen bepleit, doch zichzelf
liefst buiten die bezuioiging wil houden.
Mijn plicht, aldus de burgemeester, en
tevens ook de liefde tot mijn ingezetenen
noopt mij derhalve het voorbeeld te
geven en met mij zelf te beginnen. Het
is daarom, dat ik u beleefd doch dringend
vraag aan Ged. Staten te willen ver
zoeken onder koninklijke goedkeuring
mijn jaarwedde 'met ingang van 1
Januari 1923 te willen vaststellen op
f 10,000 's jaars, waardoor deze met een
zesde verminderd zal worden.
Tevens verzoekt hij den Raad hierover
in de eerstvolgende raadsvergadering te
beslissen.
Houtskool en gebluschts kalk ^ijn
goede midde'tjes om stank te verdrijven.
