HEDEN
Zeevaartavond.
Nutsavond
Lezing Schermerhorn.
Cursus den Burg.!!
de WelEd. Heer Gérard Arbons,
Woensdag 21 Februari
in hotel Texel
IJSCLUB WAAL.
de ijstent en twee standplaatsen
Vakschool voor Meisjes
te Helder.
niet gegeven worden,
Notaris MULDER te Texel,
DARIUS, siarab. R. 440.
Notaris MULDER
publiek verhuren
Aanvang half acht
Verkoop
Stamboekhengst.
een huis en erf
ADVERTENTIEN,
Bij inschrijving verpachten
a
Z<
m
Ds. Brümmer heeft allen weten te boelen. Om
trent de vermaarde paedagoog, werden wij in
het eerste deel van de rede uitvoerig ingelicht.
Jan Ligthart, zooals hij zichzelf steeds heeft
genoemd, zijn stadhuisnamen waren Gerard Jan,
Jan Ligthart, dan, werd ons door de spreker
geteekend als een door en door eenvoudig
man, jarenlang bovenmeester, zooals hij dat bij
voorkeur noemde, aan een volksschool in de
Tullinghstraat in den Haag. Zijn eerste en eenige
school waar hij als hoofd optrad en die hij
nooit gepoogd heeft voor een andere te ruilen.
Typeerend was in dat opzicht een uitspraak
van Ligthart, ons door Ds. Brümmer genoemd
„Tracht niet de heide te ontvluchten en parken
op te zoeken, maar tracht de heide te ontginnen
en er parken van te maken." Metterdaad heeft
hij daarnaar gehandeldaan zijn school heeft
hij zich gegeven, met hart en ziel en hij heeft
er de aandacht op zich gevestigd, door de wijze
waarop hij zijn taak vervulde.
Jan Ligthart werd II Jan. 1859 geboren. Zijn
vader wordt ons geteekend als een goedhartig
en zwak man, niet opgewassen tegen de levens
strijd en niet bestand tegen de slagen van het
lot. Moeielijke jeugdjaren heeft Jan Ligthart
gehad. Door tegenslagen, die zijn vader in de
handel ondervond, geraakte het gezin maat
schappelijk naar beneden, maar zijn moeder,
een domineesdochter, een sterke persoonlijkheid
hield er het gezin bovenop. Te midden van de
grootste zorgen wist zjj hare blijmoedigheid te
bewaren, de immer zorgende, liefdevolle vrouw.
Jan Ligthart heeft de liefde zijner moeder nooit
vergeten en in zijn .Jeugdherinneringen", een
van de betrekkelijk weinige nagelaten werken,
zegt hijdoor het voorbeeld van zijn moeder
de paedagoog te zijn geworden.
Ook een gedicht van Jan Ligthart door spr.
gelezen getuigt daarvan.
Over „Jeugdherinneringen", zegt Ds.Brümmer
dat daarin allerlei voorvallen en episodes uit
zijn jeugdleven door Ligthart staan opgeteekend
maar als de schrijver daar zegt, zijn vader en
moeder veel verdriet te hebben aangedaan, dan
moet men dat niet al te ernstig nemen. Ge
voelige, nauwkeurige menschen, zooals Ligthart
er een was, nemen eigen zonden en tekortko
mingen zooveel zwaarder op als een doorsnee
mensch. De uitspraak van zijn broer bij de
begrafenis van Jan Ligthart, .dat deze absoluut
moreel geleefd had", van'zijn moeder op haar
sterfbed, toen Jan Ligthart door ziekte verhinderd
was te komen, „Jan hoeft niet te komen, er is
nooit wat tusschen ons geweest," ze bewijzen
wel dat hij hoog stond in de achting der zijnen
en dat verdiend heeft.
Ds, Brümmer vertelt ons dan van Ligthart
als kweekeling, van zijn liefde voor Rachel
Maria Lion Cachet, een meisje van streng cal
vinistische afkomst, dat het zooveel voeten in
de aarde had, eer ze zijn vrouw mocht worden
en van hoeveel beteekenis die liefhebbende
echtgenoote in het leven van Jan Ligthart is
geweest. Opgaan als ze deed in zijn belangen,
was ze de goede genius van zijn leven.
De spreker brengt dan Ligthart naar voren
als de man van het zaakonderwijs, algemeen
bekend door de bekende schoolboekjes, die
door hem en zijn vriend Scheepstra het licht
zagen.
Van zijn aandeel in de redactie van „Oud
en Nieuw", een paedagogisch tijdschrift, waar
de bekende Heimans en Zernike mede-redac
teuren waren, vertelt ons verder Ds. Brümmer,
van de lans door hem voor de schoolvergade
ringen gebroken en van „School en leven"
onder redactie van Ligthart en Casimir.
In dat blad, dat buiten partijen stond, ge
voelde Jan Ligthart zich als gastheer en
waarin hij graag iedere belangstellende aan
het woord I et komen. In dat blad, zegt spr.,
heeft Ligthart veel geschreven. Daar werd in
opgenomen een verklaring van zijn hand van
het bekende werk van Fred. v. Eeden „De
kleine Johannes", zijn „Jeugdherinnering" en
„Naar Zweden", die later als boekwerk zijn
uitgegeven, evenals zijn beide bundels over
opvoeding.
En dan deelt spr. vervolgens mede, dat er
herhaaldelijk bezoekers tot de school in de
Tullinghstraat werden toegelaten, wat Ligthart
en de kinderen heel niet hinderde. Verder
hoe daar ook een bezoek werd gebracht door
mevr. Ellen Key, de bekende Zweedsche
schrijfster, een vrouw met zeer vrije ideeën,
die als betooverd was door de lessen van
Ligthart en uitriep: „Ziehier mijn ideaal."
Teekenend voor Ligthart noemde spr. ook weer
zijn uitspraak, in antwoord daarop„Het
mijne nog lang niet."
Mevr. Ellen Key heeft niet gerust, voor Ligt
hart een bezoek aan haar land, Zweden, had
gebracht, om er lezingen te houden over het
probleem „Opvoeding", een bezoek in 1914
nog eens herhaald, met dat aan Noorwegen.
Ds. Brümmer deelt dan nog mee, hoe H. M.
de Koningin hem, als een moeder, die met
toewijding het belang zoekt voor haar kind,
heeft opgezocht en aangezocht als adviseur bij
de opvoeding van haar kind, prinses Juliana,
welke taak door Ligthart werd aanvaard.
Herhaaldelijk drukte Ds. Brümmer zijn spijt
uit, niet over het onderwerp alles te kunnen
zeggen in één avond. Onze plaatsruimte laat
evenmin niet toe al het gesprokene weer te ge
ven. Wij moeten ons beperken.
De beide laatste levensjaren van Ligthart
zijn voor hem zwaar geweest. Na zijn reis
naar Noorwegen, die hepi veel inspanning heeft
gekost, is hij niet meer dezelfde geworden.
Een zekere somberheid en zwaarmoedigheid
heeft zich van hem meester gemaakt. Zijn
lichaamskrachten worden gesloopt en na een
schijnbaar herstel komt het einde op 16 Febru
ari 1916, als de zwakke man op een wandeling
te Laag-Soeren, waar hij herhaaldelijk verblijf
hield, door de stormwind in het water terecht
komt.
Uitvoerig deelt Ds. Brümmer allerlei mede,
over het systeem van onderwijs van Jan Ligt-
hait, over zijn zaakonderwijs, het onderricht
in het volle leven.
Spr. roemt Ligthart als de man van de ware
vrijheid, als de opvoeder, die het goede naar
voien brengt en het verkeerde doet bezinken.
Bij hem was de zedelijke opvoeder de meerdere
van de verstandelijke opvoeder. Straffen deed
hij bij hooge uitzondering en dat moet ook
zoo zijn, wil er kracht ten goede van straffen
uitgaan.
Na de pauze sprak Ds. Brümmer er over hoe
hei oppervlakkige van het onderwijs, het kennen
bij name, maar niet in wezen, in Ligthart een
bestrijder had gevonden. Zijn zaakonderwijs,
dat steunde op het volle leven, omvatte alle
vakken tegelijk. Spr. toont dat in bizonderheden
aan.
Ook de godsdienstige gezindheid van Ligt
hart wordt uitvoerig door Ds. Brümmer behan
deld en met verschillende uitspraken van de
paedagoog verduidelijkt. Hoe er leiding was
in zijn leven en Godsvertrouwen, toont spr.
aan de hand van feiten aan en liefde tot God
en de menschen in de eerste plaats. Teekenende
en kenschetsende voorbeelden en uitspraken,
voert spr. daartoe aan.
Spr. beveelt de lezing van „Jeugdherinnerin
gen" en „Verspreide opstellen" van Jan Ligt
hart ten zeerste aan. Van zijn z.g. bekeering
d.i. dat Ligthart van vrijzinnig, orthodox gods
dienstig zou zijn geworden, spr. meent, daarvan
behoeft men niet veel ophef te maken. In het
hart van Jan Ligthart behoefde daartoe niets
te veranderen. Spr. gelooft dat er zoovelen
zijn, die wij als ongeloovigen kennen, die geloo-
vig zijn in het hart.
Met dankzegging eindigt Ds. Brümmer. De
avond werd gesloten door de voorz. de heer
IJ. Brouwer, die ook het openingswoord sprak.
Bij de aanvang ging Ds. Raabe voor in het
gebed.
Electriciteit.
De voorloopige aanvraag-formulieren zijn
uitgereikt en iedere ingezetene van onze ge
meente, die zoo'n papiertje heeft thuisgekregen,
kan zich nu verdiepen in de lectuur van het
epistel.
Wij zullen ons niet vermeten, om te doen
of wij de technische termen, waaraan de toe
lichting zoo rijk is, verstaan. Eerlijk gezegd
waren wij na de lezing even wijs als toen wij
daaraan begonnen en wij gelooven dat het
meerendeel der ingezetenen in hetzelfde geval
zal verkeeren.
De vraag is echter„Wat kost ons het licht
en „Wat krijgen wij voor ons geld
Zijn wij goed ingelicht, dan beteekent een
K.W.U. (kilowatt-uur), zooveel electriciteit als
een metaaldraadlamp van 50 kaars in 20 uur
noodig heeft.
Zoo'n lamp van 50 kaars, zou dus, volgens het
le voorbeeld van de toelichting, bij een instal
latie met één lichtpunt, in 700 uren 35 K.W.U.
noodig hebben en dan kosten f21.— en f 3.60
meterhuur is f24.60,
Maar een gezin kan zeker lang niet daarmee
per jaar volstaan. Over de maanden November,
December en Januari b.v., gebruikt toch zeker
ieder gezin kunstlicht van 's avonds 5 tot 10
uur, en een arbeidersgezin zeker ook nog wel
van 's morgens 6 tot 8 uur, dat is 7 uur per
dag over 92 dagen, is 92 maal 7 maal 50 is
32,200 en is zoodoende de 35 K.W.U. in de
genoemde drie maanden zoo ongeveer ver
bruikt. Matig berekend, zal het verbruik over
de overige negen maanden ook nog wel zooveel
bedragen, zoodat een woning met één lichtpunt
zeker minstens 65 K.W.U., is f27,en f3,60 is
f30,60 voor verlichting noodig zal hebben" Met
de perceelen met meerdere lichtpunten zal het
naar verhouding niet beter gesteld zijn. Wordt
er in een woning, winkel of werkplaats met
twee lichtpunten 100 K.W.U per jaar verbruikt,
dan komt dat op een bedrag van f 42.— en f 3,60
meterhuur is f45,60. Bij zes lichtpunten bij
een gebruik van 200 K.W.U., wij nemen de
laagste prijs per K.W.U., komt het op een bedrag
van f84,— en f4,80 meterhuur is f88,80.
Wij hebben zooals gezegd, hierbij de laagste
prijs per M.W.U. berekend. Echter, wanneer
men electrisch licht laataanleggen, dan wil men
dat liefst door het geheele gebouw zien aan
gelegd, in woonkamers, gang, keuken, slaap
kamers, enz. Heeft men dan in een jaar 110
K.W.U. verbruikt, dan heeft men in dat geval
voor b.v. 1100 branduren voor twee lampen
van 50 kaars, te betalen f 66,— en f 4,80 meter
huur is f70,80, of ruim 3 cents pér uur voor een
50 kaars-licht,
leder kan nu zoo ongeveer oordeelen over de
prijs. Dat is dus in orde. Anders is het met
lichtvoorziening zelf; dat is niet in orde. Wij
krijgen 'snachts geen licht. Dat is niet in de
haak. Licht moet tijdens de nacht steeds ter
beschikking zijn.
Wanneer wij ons aan een voorspelling zouden
wagen, zou het deze zijn „Van den Burg zullen
weinig aanvragen op deze voorwaarden inko
men en van daarbuiten een nog geringer aan
tal."
Melkveehoudersbond L. T. B.
De vergadering van de afdeeling Melk
veehouders van de L. T. B. Woensdag
avond in hotel „de Zwaan" gehouden, werd
door 11 leden bijgewoond.
üe bijeenkomst werd door de voorzitter,
de heer Jb. Hoogenbosch geopend, waarna
de secretaris, de heer J. Jonk, de notulen
las. Naar aanleiding dezer notulen, deelde
de secretaris mede, dat aan het besluit,
dat in de vorige vergadering was genomen,
om ]/9 cent per liter in te houden, om de
kosten te helpen bestrijden van de melk-
strijd te Helder, de haud werd gehouden,
en dat het geïnde aan de heer Mantje
werd afgedragen.
Uit de rekening van de penningmeester,
de heer C. Hio, bleek dat de ontvangsten
over 1922 hadden bedragen f 81,
de uitgaveD f 71,20
Alzoo batig saldo f 9,80
Medegedeeld werd dat men met de inning
der contributie een jaar achter was; dat
een lid geweigerd had zijn contributie
(f 8,-) te betalen en dat nog f 11,— te
innen was.
Besloten werd dit jaar de contributie
weder vast te stellen op één gulden per
koe.
Aan de orde was nu; „voorstel liqui
datie centrale", 't Bestuur stelde voor,
mee te gaan met het besluit van de Bond
van Melkveehouders, om als de tijd gun
stig was, tot verkoop van de inventaris
van de mei keen trale te den Burg over te
gaan. Van de opbrengst van de verkoop
zou dan een gedeelte der schuld aan de
Boerenleenbank kunnen worden afgelost.
De heer J. Kager deelde mede. dat de
geheele inventaris zich thans op zijn boer
derij bevindt en voor belanghebbenden was
te zien. Spr. deelde mede, dat verschillende
personen reeds op machines, tobben, bus
sen en handkar hadden geboden.
Besloten werd aan het bestuur, dat
thans uit drie personen bestaat, twee leden
toe te voegen. Tijdens de bestuursver
kiezing gaven zich nog enkele personen
als lid op,
Bij de rondvraag werden nog enkele
zaken van huishoudelijke aard besproken,
waarop de vergadering werd gesloten.
Kostelooze vaccinatie.
Burgemeester en Wethouders der gemeente
Texel maken bekend, dat de gelegenheid zal
opengesteld zijn tot kostelooze inenting en
herinenting van de ingezetenen, die zich daartoe
aanmelden
op Dinsdag, 27 Februari a. s. middags 12
uur in de o.l. school te den Burg;
des nam. 3'/»4 uur in de o 1. school te
Zuid-Eierland
des narn. 4 uur in de o.l. school te de Waal
op Woensdag, 28 Februari a.s. van des mid
dags 12 tot des nam. 1 uur ten huize van
den geneesheer te de Cocksdorp
des nam. 3 uur in de o.l. school te Oude-
schild
op Donderdag, 1 Maart a.s, des nam. 4 uur
in de o 1. school te Oosterend
op Vrijdag, 2 Maart a.s. nam. 34 uur
in de o.l. school te Midden-Eierland
des nam. 4 uur in de o. 1. school te den Hoorn
op Zaterdag 3 Maart a.s. des nam. 3 uur in
de o.l. school te de Koog.
Teneinde abuizen bij het opnemen van
namen en voornamen te voorkomen, moeten
trouwboekjes, waarin namen van belanghebben
den vermeld zijn, worden meegebracht.
Texel, 14 Februari 1923.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
JONKER. BUYS1NG DAMSTE.
INRICHTINGEN,
welke govaar, schade of hinder kunnen
veroorzaken.
Burgemeester en Wethouders der Ge
meente Texel brengen ter openbare
kennis, dat ter Gemeente-Secretarie ter
inzage ligt een verzoek met bijlagen van
T. Buijs te don Burg, om vergunning
tot het oprichten van een bewaarplaats
voor benzine op het perceel liggende
aan den Henneboetsweg kadastraal
bekend in Sectie E, No. 1356
Op Dinsdag den 27 Februari 1923,
dos middags te 12 uren zal ten Raadhuize
gelegenheid bestaan om bezwaren tegen
dit verzoek in te brengen en deze
mondeling en schriftelijk toe te lichten.
Zoowel de verzoeker, als zij, die be
zwaren hebben, kunnen gedurende drie
dagen, voor het bovengemelde tijdstip,
op de Secretarie der Gemeente kennis
nemen van de ter zake ingekomen
schrifturen.
De aandacht van belanghebbenden
wordt er op gevestigd, dat volgens de
bestaande jurisprudentie niet tot beroep
gerechtigd zijn zij, dieniet overeenkom
stig art. 7 der Hinderwet op den boven-
bepaalden dag voor het gemeentebestuur
zijn verschenen, ten einde hunne be
zwaren mondeliDg toe te lichten.
Texel, den 13 Febr. 1923.
Burgemeester en Wethouders voorn.
De Secretaris, De Burgemeester,
JONKER. BUYSING DAMSTE.
DE WERKELIJKE OORZAAK 119
VAN PIJNLIJKE GEWRICHTEN.
Rheumatiek is de bekende naam voor
pijn in de gewrichten, den rug, de ledematen
en vrijwel alle lichaamsdeelen.
De als rheumatiek bekende pijn is in
werkelijkheid te wijten aan overtollig
urinezuur in het bloed, door zwakte der
nieren veroorzaakt, hetgeen voorkomen had
kunnen worden door bijtijds Foster's Rug
pijn Nieren Pillen te gebruiken.
Het overtollig urinezuur vormt scherpe
kristallen, die zich afzetten in de spieren,
gewrichten en zenuwen, en langs de wan
den der aderen. Bij beweging van een
spier of zenuw, waarin zich urinezuur-
kristallen hebben afgezet, ondervindt men
scherpe, hevige, verschietende pjjn. Na
verloop van tijd vormen zich ontstoken
zwellingen. Rheumatische pijnen in de
dijstreek noemt men ischias, in de rug
spieren spit, enz.
Zoodra gjj rheumatische pijnen bespeurt
- een onaangenaam of verlamd gevoel in
den rug - of gij last krijgt van urinekwalen
is het verstandig met het gebruik van
Foster's Nieren Pillen te beginnen. Dit
geneesmiddel helpt de nieren om uit het
bloed de vergiften af te voeren, die rheu
matiek, ischias, zenuwpijnen, waterzuchtige
zwellingen, rugpijn, niergruis, enz. veroor
zaken. Reeds meer dan 50 jaren worden
Foster's Pillen met goed gevolg tegen zulke
kwalen gebruikt.
Verkrijgbaar in apotheken en drogist
zaken f 1.75 per doos. 36
Dankbetuiging.
Hiermede betuigen wij onzen hartelijken
dank aan allen, die bij de ziekte en het
overlijden van onze geliefde Echtgenoote
en Moeder hunne belangstelling hebben
betoojid en vooral aan Ds. de Maar voor
zijn troostwoorden tot ons gesproken, aan
Zuster Meijer voor haar liefderijken hulp,
aan dragers en kleedoplegsters, voor de
laatste eer, aan de overledene bewezen.
M. SIKKELEE en Kinderen.
Oudeschild, Texel, 16-2-'23.
Personen beneden 16 jaar geen toegang.
op Dinsdag 20 Februari a.s., in Hotel
Texel te 8 uur precies.
Spreker
Voordrachtkunstenaar. Amsterdam.
Entrée voor NIET-leden f 0,50 per persoon
Verboden te rooken.
OnderwerpDe Godzoeker.
Het Bestuur zal op Zaterdag 17 Februari
's avonds 8 uur in het lokaal van W.
DUINKER,
Namens het Bestuur,
B. WEERSMA, Voorzitter.
K. KOS, Scecretaris.
De lessen kunnen, tengevolge van stag
natie in den dienst Texel—Helder, deze
week
maar worden in de volgende week inge-1
haald.
De nieuwe cursus begint in verband j
daarmee een week later, dus 2 Maart a.s.
DE DIRECTRICE.
zal op Donderdag 22 Februari 1923, voor
middags half twaalf, in het hotel „de Lin
deboom" te den Burg op Texel, ten ver
zoeke van de Coöp. Hengstenassociatie
Eijerland, wegens familieteelt
publiek verkoopen
de meermalen bekroonde koudbloed
voshengst
Inlichtingen bij den voorzitter van ge
noemde Vereeniging, den heer C.J. Geense,
Polder Eijerland op Texel.
te Texel,
zal op Dinsdag 27 Februari 1923, des
avonds 7 uur in het logement „het Wapen
van Amsterdam" te Oosterend
A. ten verzoeke van den heer Joh. Ko
ning Sz., voor den tijd van 3 jaar
0 77 60 hooiland Sietekoog
1 13 70 weiland Krapvoet
1 28 80 id. Dijkmanskoog
0 67 80 id. Zandkoog
en B. ten verzoeke van de erven Jan
Brouwer Klz.
publiek verkoopen
te Oost op Texel, kad. sectie B. no. 1335,
groot 2 aren 50 centiaren.
