h
N9. 3737,
Zaterdag 25 Augustus 1923;
36'" Jaargang.
Nieuws
Advertentieblad.
Spoor- en Bootdiengt.
B itan d.
Ms hlsti reiscliysf Woensdag- enZaterdagmorgen
Advertentiën daag» voor de uitgave vóór 4 uur nam.
ABONNEMENTEN 11 ASVKRTENTIEN worden aangenomen bi} de Utig. Fisua LAN9EV8LÏ k ROOM, Farkstrant, Bone o» Tim
Licht op
Dienstregeling 1 Juni 1923.
Verkrijgbaar in 24 Wfuren.
Landbouw en bezuiniging.
AbOKtxementtpry» per 8 maanden*
oor den Burg 50 Cts. Franco per post door gebeel
Nederland 75 Cts. Naar Amerika en andere landen
met verhooging der porto's. Losse nummers 3 cent.
TELEFOON INTERCOMMUNAAL No. 11.
COURANT.
Prpt der AdnertenMni
Van 1 tot 5 regels 50 Cts. Iedere regel meer 10 Ct. Qroote
letters en Vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
POSTCHEQUE- en QIRODIENST No. 652.
Van Zaterdag 25 tot en met Vrijdag
31 Augustus.
voor rijwielen 8,40 uur, voor rijtuigen 9,10 uur
HOOGWATER reede van Texel.
Zomertijd.
Donderdag 23 Aug. v.m. 7,03
Vrijdag 24 8.09
Zaterdag 25 8,59
Zondag 26 9,40
Maandag 27 10,17
Dinsdag 28 10,51
Woensdag 29 .11,25
Des namiddags ls bet ongeveer een half uur
later hoogwater.
Post- en telegraafkantoor den Burg
geopend.
Op Zon- en feestdagen
Vm. 8 tot 9 uur n.m. 1 tot 2 uur
Op werkdagen
voor Telegrammen
Vm. 8 uur tot n.m. 8 uur.
voor Postzaken
Vm. 8 uur tot n.m. 7l/s uur.
Voor postwisséls, kwltantign, Rijks
verzekeringsbank, postcheque en girodienst.
Vm. 8.30 uur tot n.m. 3 uur
Voor Rijkspostspaarbank
Vm. 9 uur tot n.m. 7,30 uur
Zaterdagavond na 6 uur voor postdienst gesloten
Zomertijd.
Vertrekuren van de Boot.
Op Werkdagen
Vertrek Texel 6,— 8,30 vm. 2 30 5.30 nm
Helder 7,— 10,15 vm. 4,15 6,45
Op Zon- en Feestdagen
van Texel6,— vm. 8,30 vm. 5,30 nm.
van Helder i 7,9,30 6,45
jVertrek en aankomst der treinen
van den Helder naar Amsterdam.
Vertrek Helder. Aankomst Amsterdam
6,32§ 9.04
6.49+ 9,04
7,30 sneltrein 9.04
10,04§ 12,10
12,40 2,54
2.04ft 4.40
6,—
4,15§ 6,40
7,25 9,31
Donderdag naar Schagen een markttrein, ver
trek 7,45 aankomst 8,35.
Van Amsterdam naar Helder.
Vertrek Amsterdam. Aankomst Helder
5,19§ 8,35
7,57§ 9,37
9,11 H.21
12,28§ 2,41
3i04 6,19
5,49§ 8,05
9,16 H.05
11,21+ 12.57
Niet op Zon- en feestdagen
'f AHeen op Zon- en Feestdagen,
ff Alleen op Zaterdag
Niet op Zaterdag, Zon- en Feestdagen.
Van wetten en geld en van nog meer.
Het zou misschien voor een aankomend
jurist, die zich eens wat bekwamen wil in
het staatsrecht, wel de moeite waard zijn,
om hier in Duitschland eens een tijdje in
de r£geering te zitten. Want dat was nog
eens een gelegenheid om het wetten maken
te leeren. En al te diep hoef je hier over
een wet niet na te denken, want je kunt
hem eerst maken en dan eens in de prac
tijk bezien. En als hij dan niet bevalt,
dan trek je de wet maar weer in, al heeft
dezelve ook een maand of een dergelijke
tijdruimte geleefd. En dan hebben de
wettenmakers eenige oefening gehad in
het maken van wetten en het parlement
heeft er tweemaal lang en breed over
kunnen beraadslagen, eerst over hel amen-
deeren en aannemen van de wet en dan
over het afschaffen.
En heel wat menscheD meeoen neg, dat
je met het maken en afdanken van een
wet weer op het neutrale punt terug bent.
Je bent niet op het neutrale punt terug
en bovendien, je krijgt ook wel iets erg
rollerigs, met dat maken en afmaken van
wetten. Het wettensysteem komt wel een
beetje op losse schroeven terecht Nu zijn
ze hier wel een beetje gewend aan die
losse schroeven, omdat alles in je oomid
dellijke omgeving ook op losse schroeven
staat door het telkens veranderen van
de geldswaarde. Een eenvoudig winkel
bedrijf, een huishouden, alles verandert
elke dag steeds weer, doordat men steeds
rekent met andere getallen. En zoo raakt
men zoo langzamerhand wel een beetje
gewend aan losheid.
Maar om nog eens op het neutrale punt
terug te komen. Een wet die gemaakt
wordt en afgedankt wordt, heeft geleefd
en heeft invloed gehad. Evengoed als er
van een mensch iets uit kan gaan tusschen
zijn geboorte en stervensuur. Een wet
werkt na, ook nadat die wet niet meer
bestaat, dat zal wel zooiets zijn, wat je
in de natuurkunde geloof ik inertie noemt.
Men mocht geen devisen koopen en aan
gezien de marken een wat vreemd bezit
zijn, zocht men andere wegen, en kocht
zaakwaarden, of ging speculeeren of maakte
zijn bezit aan marken op. Maar dit werden
al heel gauw gewoonten, omdat koopzucht,
en speculatiezucht en opmaakzucht de
mensch al heel gauw eigen schijnen te
worden.
Het koopen van zaakwaarden was een
practische manier om tenminste je bezit
te redden, maar het leidde tot koopen,
immer maar koopen. En aangezien er heel
veel kleeren gekocht werden, raakte men
gewend, o, zoo gauw al, aan veel en mooie
kleeren en van die gewoonte doet men zoo
gauw geen afstand.
En van speculeeren kwam men tot meer
letterlijk spelen. En de gewone beursspe
culatie was ook niet zoo gemakkelijk be
reikbaar voor eenvoudige menschen.
Maar van die beursspeculatie hadden ook
de meer eenvoudigen dit begrepende
marken houden alleen waarde, als het
aantal, dat je in je zak hebt, voortdurend
stijgt.
En in het bezette gebied moeten de
speeltafels des avonds op straat staan, zoo
lezen we het hier in de kranten en het is
heel eenvoudig spelen, maar spelen is het
en om vrij groote getallen gaat het ook
gauw.
En dat noemt men dan hier Monte Carlc
manieren en wil daarmee dan te kennen
geven, dat het spelen hier is ingevoerd
onder Fransche invloed.
Dit is wel een onbillijke beoordeeling,
want het spelen is gekomen hier met de
speelzucht en niet omgekeerd, wat anders
meestal het geval is, en de speelzucht is
gekomen door het steeds in waarde zakken
van de marken, door het feit, dat je in
geld, binnenlandsch geld (en dat is de
mark nog altijd voor den Duitscher) niet
sparen kunt en je kunt immers gerust
spelen, de factor verlies telt haast niet
meer mee, als je verliest, dan ben je nog
net zoo ver, als wanneer je je mark zuinig
bewaart.
Geld uitgeven, men staat er hier voor.
Zondag 5 Augustus stond de dollar op iets
meer dan een millioen. Midden in de week
steeg hij tot zes millioen. Zaterdag was
de dollar weer gezakt, maar daar houdt
men hier nooit rekening mee (men houdt
alleen rekening met de stijging, zeker
omdat de daling toch altijd voorbijgaande
is)
De dollar was dus ongeveer zesmaal zoo
hoog geworden en aangezien de prijzen
hier oogenblikkelijk achter den dollar aan
gaan, was alles vee) duurder geworden.
Wel niet oogenblikkelijk zesmaal zoo duur,
dat duurt nog wel een week, maar drie
en viermaal zoo duur was het leven wel
ineens. Nu stijgen de loonen en salarissen
ook wel met de dollar, maar ze stijgen
altijd langzamer en later die stijging
komt altijd achteraan.
Men dacht dus, dat de Zondag van 12
Augustus zou staan in het teeken van
armoede, de prijzen sterk verhoogd, de
loonen nog niet en overal waar maar
Wald, Wasser en Gebirge was hier in den
omtrek, was het zoo vol, als het de geheele
zomer niet was geweest. En nu is het
water wel kosteloos in de bergmeren. En
bergen en woud kun je ook gratis betreden,
maar je hebt de onkosten van het reizen
en de consumptie En, alle café's zaten
propvol. Veel voller nog dan het vorige
jaar. Toen kreeg men nog vaak van moeder
de vrouw een zakje koffie (boonen koffie
of Ersatz) mee, haalde eigens een flesch
water, maakte een vuurtje tusschen stee
nen, enz.
Dat ziet men veel en veel minder en
veel voller zjjn de café's, hoewel een glas
bier bijv. in de loop van tien dagen acht
maal zoo duur werd. Dat gaat nog harder
dan de dollar.
Het was Zondag vol, vermoeiend vol,
rijen en rijen auto's en motorfietsen en
gewone fietsen. En dan nog de heel vele
wandelaars en zy, die gekomen waren met
trein en tram en postauto.
En als men al die vroolijkheid en al het
royale gedoe van de Zondag ziet, krjjgt men
eenigszins de indruk, dat de menschen van
verleden jaar veel ryker zjjn geworden.
En zoo is het niet, maar de armen (en
daartoe behoort een groot deel der arbeiders
en der ambtenaren) zijn zoo arm, dat ze
alleen nog maar leven voor een voortdurend
kamp tegen honger en gebrek.
Maar daarnaast is een categorie gekomen,
die veel, heel veel schijnt te verdienen, ze
komen voort uit allo rangen en standen
(wij hebben in Holland dat verschijnsel
trouwens ook gezien in de oorlog) en die
veel verdienenden geven veeluiten maken
hun contant geld, dat ze over hebben op
en ze vullen in de week de bioscopen in
de groote steden. En wij krijgen ze des
Zondags op visite.
En z(j geven naar het buitenland de
indruk dat het in Duitschland zoo slecht
nog niet is.
En midden in de joligheid komt in ons
dorp van bergen en woud en water plotse-
seling een vrachtauto met vijftig zwaar
bewapende soldaten. Ze noemen dat hier
politieik denk, dat ze dat te Versailles
hebben afgesproken, maar ik hou me nog
maar aan de Hollandsche benaming en
noem zoo'n mijnheer met een geweer een
soldaat. En ook het feit, .dat die politie er
hier onderofficieren en officieren op na houdt
doet me nog maar het woord soldaat kiezen
De „communisten" zouden een aanval
doen. Men verwacht hier nog altijd de
revolutie als een geregelde gebeurtenis, die
netjes van te voren word.t aangekondigd.
Men denkt niet aan de mogelijkheid, dat
de hongerlijdende bevolking van de groote
steden eenvoudig losbreekt, onder of zonder
communistische of andere leiding. Men
verwacht hier altjjd nog een revolutie uit
principe en niet een revolutie uit honger
en ellende.
En de vijftig soldaten zijn hier de mid
dag gebleven en er is van een jacht een
keizerlijke vlag weggehaald door de com
munisten. En er is er een gevangen geno
men en de menschen veroordeelden én de
communisten én de keizerlijke vlag. Wart
met verleden en eventueele toekomst had
je niet te maken, vonden ze en het heden
dat is nog: Ebert.
En des avonds waren de soldaten en de
communisten weer weg en we hadden
zelfs geen enkele politieagent meer. En toch
toen zou het noodig geweeet zijn niet
dat we vijftig man en vjjftig geweren noodig
hadden gehad, maat zoo'n paar politie
agenten. die zoo'n beetje orde konden hou
den. Want de vertrekkende postauto's
werden cp een eigenaardige manier be
stormden alleen wie goed dringen kon kreeg
een plaatsje En het verwondert me nog
dat er geen enkel kind is doodgedrukt of
dood is gevallen want de kinderen wer
den evenals de volwassen -ook op het da<
van de auto gezet en de kinderen werden
maar zoo'n beetje naar boven gebald.
Toen had ik als goede Hollander wel
eens een paar agenten willen zien oro
de menschen op een rijtje te zetten. Maar
de vijftig zwaar gewapenden waren allang
weer yveg och die vonden het inpakken
van een drom menschen in postauto''3
natuurlijk onbelangrijk, omdat ze geen
politie waren, maar soldaten.
Westfalen. NINE MLNNEMA.
„MAAR VROUWTJE ALWEER
EEN NIEUW TOILETJE
„WELMEEN,ALLEEN HAAR
GEvwirmT."
TwinK verschafte haar de
mooie nieuwe kleur, die 2uj
al zoo lang had willen- heb.
bendoch rnoar sieeds niel
had kunnen krijgen.
TEXEL 24 Augus us
De gevaren van de weg.
Lang ni;t denkbeeldig zijn de gevaren van
de weg, v aoral voor de voetg ang;er. Het verkeer
heeft zich overal uitgebreid en hebben wij nu
DE LEVER'S 7.ECP MAATSCHAPPIJ.
VLAAWDINGE.N
j r&lnLunten van *5uJ7]i$hè 6/7 LwC
leagzczisu* v.' wvyrrcDurszamHe
niet te klagen over het rammelen der wagens,
het nadeel voor onze veiligheid is er aan ver
bonden, dat we de voertuigen niet hooren aan
komen.
Eén oogenblik onze aandacht afgeleid, het
kan ons noodlottig zijn. Vooral de voetganger
heeft op eigen veiligheid te letten.
Woensdagavond, bij eenige drukte op de weg,
werd ter hoogte van het Groentje aan het
Schildereind, de heer D. Witte JDz. aangereden
door een fietsrijder en kwam daarbij zoo nood
lottig te vallen, dat de aangeredene bewusteloos
in zijn woning werd binnengedragen en het
ergste te vreezen scheen.
Die vrees is niet direct gegrond gebleken.
Een rustige nacht is gevolgd en het laat zich
aanzien dat de heer W., behalve eenige ont
vellingen van lichte aard, geen nadeetige ge
volgen van het ongeval zal ondervinden.
Gedurende de laatste 25 jaren is door de
Regeering ongetwijfeld veel voor den landbouw
gedaan en de resultaten hiervan zijn niet uit
gebleven. Waar thans de omstandigheden beper
king van de Staatsuitgaven echter gebiedend
noodzakelijk maken, worden subsidiën ingehou
den, kredieten besnoeid, zelfs scholen opgehe
ven en wordt dus op elke mogelijke manier
getracht de uitgaven te beperken tot het aller
noodzakelijkste. Hiermede is een periode aan
gebroken, die ongetwijfeld einstige gevolgen
voor den landbouw, en dus voor de Maat
schappij, zal hebben, en veel zal hierbij afhan
gen van de houding der betrokkenen, d.i. van
de landbouwers en hunne organisaties. Het is
in verband hiermede, dat ik wil wijzen op de
opheffing van de land-entuintouwwinterscho-
len, respectievelijk te Tiel en Alkmaar, omdat
hierin een ernstige waarschuwing voor de
landbouwpraktijk ligt opgesloten. Geeft thans
nu het nog tijd is, blijken dat gr uwe landbouw-
onderwijs-inrichtingen op prijs stelt. Uwe
belangstelling is de kurk waarep deze inrichtin
gen drijven. Zorgt ge niet voor voldoende
bezoek, de Regeering zal uit deze laksche hou
ding hare conclusiën weten te trekken en de
gelegenheid, te komen tot beperking van hare
uitgaven, niet ongebruikt voonij laten gaan.
Landbouwers in Noordholland, nog is er
gelegenheid uw zoons beter toe te rusten voor
de komende moeilijke tijden, door hen twee
winterhalfjaren naar de landbcuwwinterschool
te Schagen te zenden, nog is liervoor slechts
f 15,per winterhalfjaar schoolgeld verschul
digd, want nog worden de leerkrachten door het
Rijk betaald.
Van uwe houding zal echter vooral afhangen,
of de Regeering deze uitgaven als noodzakelijk
zal blijven beschouwen.
Inlichtingen over de school worden schriftelijk
en desgewcnscht ook mondeling verschaft door
den directeur
S. SMEDING.
