N". 3740,
Woensdag 5 September 1923; 36'" Jaargang.
ienws- en
Advertentieblad.
Spoor- en Bootfliensl.
Binnenland.
Van weak taf weck.
Bit blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagmorgen
Advertentlën daan s voor de uitgave vóór 4 nar naai.
ABONNEMENTEN es A1SVERTENTIEN worden aangenomen bfl de XJitg. FintA L ANGFSVILI BIB R O O IJ, Parkstraat, Buna or T van
ELSCHE COUEAET.
Abonnementtprys per S maandeni
oor den Burg 50 Cts. Franco per post door geheel
Nederland 75 Cts. Naar Amerika en andere landen
met verhooging der porto's. Losse nummers 3 cent.
Prjf$ der Adnrtentiêni
Van 1 tot 5 regels 50 Cts. Iedere regel meer 10 Ct. Qroote
letters en Vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
(TELEFOON INTERCOMMUNAAL No. 11. POSTCHEQUE- en GIRODIENST No. 652.
Licht op
Van Zaterdag 1 tot en met Vrijdag
7 September.
voor rijwielen 8,30 uur, voor rijtuigen 9,— uur
HOOGWATER reede van Texel.
Zomertijd.
Donderdag 6 Sept. v.m. 5,13
Vrijdag 7 6,35
Zaterdag 8 7,39
Zondag 9 8.31
Maandag 10 9,12
Dinsdag 11 9,51
Woensdag 12 10,29
Des namiddags is het ongeveer een half uur
later hoogwater.
Post- en telegraafkantoor den Burg
geopend.
Op Zon- en feestdagen
Vm. 8 tot 9 uur n.m. 1 tot 2 uur
Op werkdagen
voor Telegrammen
Vm. 8 uur tot n.m. 8 uur.
voor Postzaken
Vm. 8 uur tot n.m. 7l/s uur.
Voor postwissels, kwitantiën, Rijks
verzekeringsbank, postcheque en girodienst.
Vm. 8.30 uur tot n.m. 3 uur
Voor Rijkspostspaarbank
Vm. 9 uur tot n.m. 7,30 uur
Zaterdagavond na 6 uur voor postdienst gesloten
Dienstregeling 1 Juni 1923.
Zomertijd.
Vertrekuren van de Boot.
Op Werkdagen
Vertrek Texel 6,8,30 vm. 2.30 5.30 nm
Helder 7,— 10,15 vm. 4,15 6,45
Op Zon- en Feestdagen
van Texel: 6,— vm. 8,30 vm. 5,30 nm.
van Helder: 7,— 9,30 6,45
|Vertrek en aankomst der treinen
van den Helder naar Amsterdam.
Vertrek Helder. Aankomst Amsterdam
6,32§ 9,04
6.49f 9,04
7,30 sneltrein 9,04
10,04§ 12,10
12.40 2,54
204ft 4.40
3,54** 6,-
4,15§ 6,40
7,25 9,31
Donderdag naar Schager. een markttrein, ver
trek 7,45 aankomst 8,35.
Van Amsterdam naar Helder.
Vertrek Amsterdam. Aankomst Helder
5,19§ 8,35
7,579,37
9,11 11,21
12,28§ 2,41
3,04 6,19
5,49§ 8,05
9,16 11,05
11,21+ 12,57
Niet op Zon- en feestdagen
t Allien op Zon- en Feestdagen,
ff Alleen op Zaterdag
Niet op Zaterdag, Zon- en Feestdagen.
Wat iedere maand te doen geeft.
(Ie helft September.)
Nadruk verboden.
SeptemberHerfstmaand. Dus hebben
wij te zorgen, dat straks als de herfst is
ingetreden het wintergraan aan de aarde
kan worden toevertrouwdde tarwe, de
rogge, de gerst. Tarwede beste zaaitijd
is van eind Sept. tot eind Oct.; tijdig ge
zaaid kan ze diep wortelen en zal niet zoo
gemakkelijk uitvriezen. Niet diep ploegen,
niet dieper dan de gewone bouwvoor, welke
vóór het zaaien weer behoorlijk vast ge
maakt moet worden't zaaibed moet
bovenop wat kluiterig blijven, dus hale
men bij het eggen de kluiten boven.
Rogge: beste zaaitijd van begin tot half
October. Die eerder gezaaid wordt, ont
wikkelt wel flink in den herfst, maar blijft
m het voorjaar achter. Gevolg te veel
stroo en te weinig zaad. Komt meest
voor op lichtere gronden, Moet ook diep
kunnen wortelen: zit er een bank of plaat
door jarenlang ondiep bouwen dan moet,
liefst met een overploeg, dieper geploegd
wordengeen ondergrond boven halen
Wijl rogge van bezakten grond houdt,
moet er tusschen het ouderbrengen van
stal- of groenmest en het -zaaien eenigen
tijd verloopen, Het „zetten" van den grond
kan door rollen worden bespoedigd. Gerst:
beste zaaitijd einde September. Dit gewas
stelt aan de grondbewerking hooge eischen,
vooral na vaste stoppels op zwaren grond,
in welk geval men, zoo mogelijk driemaal
dient te ploegen. Was het voorgewas
aardappelen, dan kan eerst de eg of de
cultivator worden gebruikt, vervolgens
worden geploegd, daarna opnieuw worden
geëgd voor de zaaiing. Ook bij gerst moet
de bewerking zóó zijn, met het oog op
het gevaar voor uit win tering, dat de grond
niet al te los wordt. In deze maand,
ongeveer in het midden, kan men de eerste
snij rogge zaaien, alsook rogge met zand-
wikken Zandwikken zijn volkomen win
terhard. Het groenvoeder: roggewikken,
voor groenvoeder geteeld, is in 't voorjaar
eerder klaar dan roode klaver. Men neemt
als mengsel40—80 K G. zandwikken en
80 K.G. winterrogge per hectare. Het zaad
is in den regel nog al duur, men kan het
echter zelf telendun zaaien en er, ten
einde rotting te voorkomen, wat rijshout
bijzetten. Men kan na maaiing nog kool
rapen of bieten telenevenwel kan men
het gewas ook laten staan om er opnieuw
van te oogsten. Ook voor groenbemesting
worden wikken, met wat rogge er door,
uitgezaaid.
In den tuin: Heeft men goede soor
ten stoksnij eD sla (suiker) boonen, dan
moet men daarvan zaad winnen vooral
nu, want vele der eerste legsels zijn dezen
zomer mislukt, dus zullen a.s. voorjaar de
pootboonen wel duur zijn. Worden de
boonen rijp, trek dan de wortels los, bij
droog weer worden de boonen dan spoedig
rijp en kunnen geplukt worden. Wie in
den winter kropsla wil telen en de gelukkige
bezitter is van veel ramen, moet niet alles
tegelijk plantenelke week naar behoefte,
opnieuw wat zaaien om telkens jonge
plantjes te hebben. Zorg hier vooral voor
goede, zuivere aarde. Thans moet men
ook, om in 't voorjaar bloemkoolplanten te
hebben, bloemkool zaaien, zoowel voor den
bak als voor den kouden grond. Eerder
dan b v. Sept. zaaien is niet gewenscht
men zou dan te vroeg kleine kooltjes krij
gen, waar men niets aan heett. Men zaait
de bloemkool nu buiten, vooral niet onder
glasdit kan voor den bak of op een warm
plekje in den tuin. Niet te dik zaaien
Ook om in het voorjaar slaplanten te
hehben, kan tegen het midden der maand,
vöór den bak, sla gezaaid worden, ook niet
te dicht, maar met iets aarde bedekt. Het
verspenen der plantjes onder glas, kan
ongeveer half October geschieden afstand
3 a 4 cM.; in den winter koud doch vorst-
vrij behandelen. Wij rieden aan in Augus
tus spinazie te zaaien; hiervan kan in het
najaar soms veel geoogst worden. Gaat
het echter vriezen, dan is het met spinazie
afgeloopen. Daarom wordt ook onder glas ge
teeld en kan men daarvoor een bak klaar
maken op dezelfde wijze als men ditvoor
kropsla doet. Yan de in Augustus gezaaide
spinazie kan men de jonge plantjes uit
zoeken hoe jonger hoe beter, om ze in
den bak te planten op 3 a 4 cM. afstand
en er daarna de ramen op te leggen goed
hoog luchten Bij vorst vrij houden plukt
men den heelen winter spinazietelkens
de grootste bladeren.
25 Aug.— 1 Sept.
De nationale feesten, ter herdenkiog van
het feit, dat H.M. de Koningin 25 jaren
geleden den troon beklom, z(jn thane in
vollen gang. De bladen wijden waardee-
rende artikelen aan deze gebeurtenis en
een groot aantal Gedenkboeken en Gedenk
schriften zijn verschenen.
De officieele feesten zijn Vrijdag begon
nen toeD H. M. haren verjaardag vierde.
Maar de eigenlijke natioDale buldeb6too-
ging zal Donderdag plaats vinden in de
hoofdstad des lands, in Amsterdam.
De officieels huldiging van de Staten
Generaal heeft Zaterdag plaats gehad, toen
de vertegenwoordigers van het Nederland
scire volk bijeenkwamen en de adressen
van gelukwenschen der beide Kamers aan
de Koningin werden aangeboden. H M.
heeft bij die gelegenheid de leden toege- j
sproken, waarin zij een terugblik wierp
op de moeiten en de zorgen van den tydj
die achter ligt en ze wees op den druk
waaronder we nog leven. Zij b6eft daarbij
de Kamers dank gebracht voor de hulp
en medowerking om het Vaderland buiten
den oorlog te houden en de nooden van
het volk te verlichten.
o—o—o—
Helaas, dat we al dadelijk na de ver
melding dezer gebeurtenissen, de aandacht
voor bijzondere ernstige feiten moeten
vragen.
Angora teekende het verdrag van Lau
sanne de ontruiming van Konstantinopel
is vrijwel geheel voltooid - de zware
luohten die lang boven het Nabije Oosten
hebben gehangen, donker en dreigend, zjjn
afgetrokken het werd licht...
Maar zie, plotseling is de zon er weer
schuil gegaan achter nieuwe zwarte wol
ken, die plotseling als bjj een onwederuit
de richtiDg van Albanië en Italië kwamen
aandrijven.
De onrustbarende gebeurtenissen der
laatste dagen komen vrijwel overeen mot
die in de rampzalige Augustusdagen van
1914 Toen waren het de door moordenaars
geloste schoten te Serajewo, die bet kruit
huis van Europa vuur deden vatten
thans zijn het de schoten in Albanië, die
het Oosten misschien opnieuw in gloed
zullen zetten.
De feiten komen in 't kort hierop neer.
De Italiaaneche commissie die in opdracht
van den gezantenraad, in Albanië vertoefde,
om de grensregeling tusschen Griekenland
en Italië tot stand te brengen, is daar op
schandelijke wijze vermoord Ze werd uit
een hinderlaag onder vuur genomen en alle
leden der delegatie werden lu koelen bloede
neergeschoten. Dat men met een zuiver
politieken moord heeft te doen wordt ge
grond op het feit, dat de lijken niet beroofd
werden van hun geld en kostbaarheden.
De aansleg had plaats op Grieksch gebied
en er schijnen aanwijzingen te zijn, dat ds
moord door een Grieksche militaire bende
is b dreven maar, zekerheid daaromtrent
bestaat e.- nog niet en in Griekenland w l
men de schuld aan Albaneesche roovors
geven.
Hoe hr-.t zij, in Rome zocht men de
schuldigen onder de Grieken cn Mussoliri
beeft dadoljjk de meest drastische maa
regelen genomen. Dadelijk zond hij aan
de Grieksche regeering een nota waarin eea
aantal eischen werden gesteld. Zeer krassr
eiscbeD. Eischen waarvan de inwilligiD r
een diepe vernedering van Griekenland zo 1
beteekoneo. En, meteen er op rekenendr,
dat de Grieksche regeeriDg met een heeb
of halve weigering zou antwoorden, liet h j
onmiddellijk uitgebreide oorlogsmaatregelen
treffen. Op bet Italiaansche ministerie va
oorlog bei-rechte al dadelijk een koortsacb
tige bedri vigheid. Een Italiaarsch eskader
werd met verzegelde orders naar zee gezon
den, troepen en hospitaalpersoneel werden
ingescheept en'de censuur op de bladen wer 1
verscherp
Het au-woord van de Grieksche regeeriD!;
kwam spoedig in waarbij werd verklaard,
dat een drietal der Italiaansche eischen
niet kon worden ingewilligd, omdat die
strijdig zou zijn met de onafhankelijkheid
en de eer van Griekenland, Zjj wilde nieó
de beschuldiging aanvaarden, verantwoor
delijk te zijn voor den moord. De eisch,
dat de doodstraf aan den schuldigen za:
worden voltrokken, de betaling van 50
millioeD lire als schadevergoeding, alsmede
de contio van een Italiaansch officier op
het onderzoek ter plaatse, achtte de regeering
te Athene iD strijd met de eer en waardig
heid van Griekenland.
In Italië waren intusschen de nationale
hartstochten ontketend. De bladen waren
woest en Mussoiini haalde dadelijk z(jr
grofste geschut voor den dag. Hij was op
eenmaal vergeten dat er nog een Volken
bond is. waarvan Griekenland en Italië doe
uitmaken en dat door het convenant voor
conflicten, voorechriften worden gegeven,
om vijandelijkheden of oorlog te voorkomen.
Hij zal het door den oorlog en de revolutie
verzwakte Griekenland wel moris leeren
Ea hij gaf bevel aau de vloot om her
Grieksche eilaod Koifoe te bezetten en lie,
de scheepskanonueo maar eens er op los
branden, zoodat op Korfoe tal vau men-
scbenlevens verloren glDgen en eenige
gebouwen in asch werden gelegd.
Ziebier een staaltje van de geest, die het
Italiaansche fascisme bezielt.
Griekenland,dat al te zeer door den oorlog
is verzwakt, tracht z(jn kalmte te bewaren
en beeft telegrafisch een beroep gedaan op
den Volkenbondsraad, die Vrijdag te Genëve
bijeengekomen is.
o—o—o—
De verontrustende gebeurtenissen op en
om den Balkan hebben vooreenoogenblik
de aandacht van de andere buitenlandsche
aangelegenheden afgetrokken.
Te Par|js vleit men zich in de laatste
dagen met de hoop, dat Duitschland op het
punt van lijdelijk verzet zal toegeven. Aan
de „Journal" werd gemeld.dat deDuitsohe
ministerraad de mogelijkheid reeds heeft
overwogen, af te zien van het lijdelijk
verzet, teneinde in het algemeen belang
een regeling met Frankrijk en de overige
geallieerden te vergemakkelijken,
—o o—o
Spanje vraagt in de laatste dagen ook
weer eens onze aandacht. En thans niet
zoozeer door zijn binnenlandsche politiek,
maat wel door zijn koloniale moeilijkheden.
De Marrokaansohe rebellenleider Abd-el-
Krim beeft den heiligen oorlog aan de
Spanjaarden verklaard en nsar luid der
berichten beschikt bjj over een zeer talrijk
leger om de Spanjaarden aan te vallen.
Men spreekt zelfs van een leger van meer
dan 100 OOG man. Hevigeaanvalleo hebben
de Spanjaarden reeds te doorstaan gehad
en ze hebben zware verliezen geleden. Er
worden dagelijks nieuwe troepen gezonden
naar het bedreigde gebied, maar meteen
trachten de arbeiders deze actie door mui
terij 6D staking te bemoeilijken.
TEXEL, 4 Septembar 1928.
Ouderdomsverzorging.
Een gewichtig onderwerp, een zaak van
groote zorg voor alle onbemlddclden, een vraag
stuk van buitengewone beteekenis.
De secretaris der afd. Texel van de S.D.A.P.,
de heer Standaart, opende Zaterdagavond de
vergadering in café den Burg en kon daarbij
het welkom toeroepen aan nog geen 30 personen,
terwijl hij met een gepast woord onderwerp en
spreker bij de vergadering inleidde.
De extra-uitnoodiging tot de vrouwen had
geen gevolg gehadde zwakkere sekse was
heel niet vertegenwoordigd.
Aanleiding tot de reeks van vergaderingen
bleek te zijn, dat de afd. Texel reeds twee
achtereenvolgende jaren bij het congres der
S.D.A.P. voorstellen heeft ingediend, om bij de
regeering op ouderdomsverzorging zonder
premie-betaling aan te dringen.
Een commissie was ter congresse benoemd,
maar de afdeeling had verder niets ter zake
vernomen. Men wil de zaak r iet laten rusten
en zoodoende is in een afdeelings vergadering
besloten, bij het a.s. congres v/eer het voorstel
ter sprake te doen brengen. Om meerdere
indruk te maken meent men b.j het congres te
moeten komen met lijsten met handteekeningen
in deze gemeente verzameld. Over geheel
Texel zullen daartoe lijsten worden aangeboden
waarbij instemming wordt betuigd met de
gedachte: .Ouderdomsverzorging zonder pre
miebetaling".
Na een inleiding over de wettenmakerij,
waarbij de»spreker, de heer A. Boon, tot de
conclusie komt, dat moge zijn gevoel hem soms
al wat wet is doen verfoeien, zijn verstand
hem de noodzakelijkheid van wetten doet
inzien.
In verband met het onderwerp, betoogde spr.
dat alle pensioengerechtigde ambtenaren van
rijk, provincie of gemeente onbillijk bevoorrecht
zijn boven de andere burgers van de staat. Dat
die ambtenaren er zelf voor betalen, zooals het
heet, is slechts in schijn waar. De pensioens
bijdrage wordt aan het tractement toegevoegd
bij de vaststelling wordt met de aftrek voor
pensioen rekening gehouden.
Billijk en wenschelijk zou spr. het achten,
dat alle bestaande pensioenfondsen werden
opgedoekt en, zonder die administratieve romp
slomp, alle burgers van staat pensioengerech
tigd zullen zijn.
Algemeen zal men de wenschelijkheid van
ouderdomsverzorging voor iedereen erkennen,
is het oordeel van spr., die vervolgens de
mogelijkheid van die ouderdomsverzorging door
cijfers tracht aan te toonen.
Het debat bepaalt zich tot een welwillende
gedachtenwisseling over invaliditeitswet en