M
VQEDZAAM-HEERLIJK-VOQRDEEUG
TMAM3 -
CT. P. POND
Binnenland.
-
;i Bi
TEXEL, 18 September '923.
Volksonderwijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
132r.
Ui,-.. I,/ i
■t,r. y. -.i---*!, t 'i.MIjittypJ
r,5ï¥.-«r.fI -?r n^-x^rrrrtaiK;
daaraan wel niet veel atoren en de Kamer
meerderheid zal zich wel aan zyn zijde
scharen. Ten bewijze, dat het de regeering
ernst is met haar bezuinigingsplannen
wordt gemeld, dat een voorstel wordt
voorbereid om ook de salarissen der mi
nisters met 20 pCt. te verlagen. En hoe
staat het met de vijfduizend pop der
Kamerleden
o—oo
Ook in de buitenlandsche politiek schij
nen belangrijke gebeurtenissen op til te
zijn. Met name geldt dat de kwestie van
de bezetting van het Roergebied. Er zijn
voorteekenen, die onbedriegelijk er op
wijzen, dat Duitschland aan het einde van
zijn krachten gekomen is. De mark is
thans zoo goed als waardeloos geworden
een millioen voor een halve atuivorl
en wel denkt de regeeripg nog steèds aan
een gouden standaard, maar de invoering
er van schijnt niet zoo gemakkelijk te
gaan. Het lijdelijk verzet in het Roerge
bied moge Frankrijk en België geen voor
deel hebben gebracht, het heeft teveDS
als een tweesnijdend scherp zwaard ge
werkt en Duitschland aan den rand van
den afgrond gebracht.
Men heeft in de laatste- dagen dan ook
kunnen lezen van pogingen door de Duitscbe
regeering ondernomen, om met Frankrijk
tot directe onderhandelingen te geraken.
Het betreft hier enkel geruchten, die nog
geen bevestiging gevonden hebben, maar
heelemaal onwaarschijnlijk lijken ze vol
strekt niet. Ook dat ze van Doitsche zijde
niet tegengesproken zijn, zegt veel.
In elk geval staat het wel vast, dat de
heeren te Berlijn de noodzakelijkheid in
zien van een andere politiek dan die van
het lijdelijk verzet. Daarvan getuigde ook
al heel duidelijk de redevoering, die de
Rijkskanselier, Stresemann, EWoeDsdag ge
houden heeft, waarin men tusschen de
regels door heeft kunnen lezen, dat het
lijdelijk verzet niet in staat is gebleken,
om de Franschen en Belgen uit het Roer
gebied te verdrijven. Ronduit heeft Strese
mann verder erkend, dat van een herstel
van den financieelen en econoinischen toe
stand in Duitschland geen sprake kan zijn,
als er niet allereerst aan het conflict in
het Roergebied een einde komt. Dat heeft
de regeering zich dan ook, naar Stresemann
verklaarde, van het eerste oogenblik van
haar optreden af, ten doel gesteld. De
ontruiming van het Roergebied is echter
niet slechts door de voortzetting van den
passieven tegenstand te bereiken en even
min zal dat het geval kunnen zijn van een
machtspolitiek, zooals die door de rechter
zijde wordt voorgesteld.
En na dit nader toegelicht te hebben,
ontwikkelde Stresemann een nieuw plan.
De bevrijding van het Roergebied is wat
Duitschland noodig heeft en daarvoor wil
het alle mogelijke offers brengen en reëele
waarborgen geven. Volgens het verdrag
van Versailles is het geheele vermogen
van het Rijk en de Stateu bore voor Duitsch-
lands verplichtingen. Stresemann wil ech
ter verder gaan en ook het particuliere
bezit aansprakelijk maken. De bezitters
van „Sachwerte" zuhen een deel van hun
bezit aan de Staat geven by w^jze van
hypotheek. De opbrengst er van zou aan
e'en commissie komen, waarin ook gealli
eerden zitting hebben en onder den waar
borg dezer bypotbeek zouden dan leeningen
kunnen worden gesloten, waarmede men
de geallieerden zou kuoDen betaleD. Maar
om dat alles mogelijk te maken is het noo
dig, dat Duitschland de beschikking over
het Roergebied terugkrijgt. Stresemaun
deelde nog mede, dat de steun van invloed
rijke personen uit baodel en industrie bet
mogelijk maakten, thans dit aanbod te
doen.
De rede van Stresemann heeft in Frank
rijk een goeden indruk gemaakt. Of Poin-
caré echter tot eenige concessie bereid zal
zijn, nu de macht van Duitschland haast
gebroken is, moet nog blijken. We hebben
er nog niet heel veel vertrouwen in 4.1
willen we niet onvermeld laten, dat de
geruchten over besprekingen tusschen
Berlijn en Parijs over de Roeikwestie
voortduren. Volgens deze geruchten zou
Poincaré zich bereid hebben verklaard tot
ontruiming van een gedeelte van bet Roer
gebied, terugkeer van het uitgewezen
spoorwegpersoneel en vrijlating van de
gevaogeneu.
Niet onmogelijk, dat er belangrijke ge
beurtenissen voor de deur staan.
o oo—
Belangrijke gebeurtenissen speelden zich
in de laatste dagen in Sparje af. De re
geering is er bet slachtoffer geworden van
een militaire staatsgreep. Een al te groote
verrassing was deze staatsgreep niet, want
er heerschte al sedert maanden een zekere
crisisstemming. De gebeurtenissen in
Marokko hadden daartoe aanleing gegeven.
Men weet, dat in Augustus d6 Spaansche
troepen ernstige nederlagen leden en dat
de rifkabylen steeds dreigetder begonnen
op te treden. Inp aats dat de Spaansche
regeering het geld besteedde aan de ver
betering van den binnenlandscben toestand,
wierp ze bet in het Marokkaa-scbe moeras.
De espeditie naar Marokko kostte reeds
schatten gelds en vroeg tal van menscben-
levens, zonder resultaat Icplaats van het
SpaaDscbe gezag er te bevestigen werd
dit steeds meer wankel. De regeering zond
nieuwe troepenafdeeÜDgen uit en vroeg
niet wat bet kostte. Evenals de militaire
partij achtte zij dat noodig om de eer van
Spanjë te handhaven. Maar onder de be
volking ontwaakte verzet en dit groeide
voortdurend aan. Soldaten, die naar het
slachtveld zouden worden gezonden, sloe
gen aan het muiten en werden ter dood
veroordeeld. De Koning begenadigde hen
echter, wat deze ineens weer populair
maakte in de oogen der bevolking. In de
regeering kwam verschil van meening Daar
voreD treden Sommige ministers wilden
een einde maken aan het Marokko-avon-
tuur, - de troepen binnen de kustzöne
terugtrekken en onderbandelen met de
rebellen. Maar daar kwamen weer andere
ministers tegen in verzet en zoo heerschte
er verwarring.
Dit oogeDblik is door den kapitein-gene
raal van Barcelona aangegrepen om zyn
slag te slaan. Hij kondigde den staat van
beleg in Catalonië af en verzocht andere
militaire bevelhebbers zyn voorbeeld te vol
gen. Verder zönd by het verzoek tot den
Koning om de ministers naar huis te ze'm
den en vaardigde hij een proclamatie uit,
waarin gezegd werd, dat Sparje in de
6llende is geraakt, door gemis aan moreel
bij de regeeriog, de rampzalige Marok-
kaansche kwestie en het in gebreke blijven
van het openbaar gezag. Aan den Koning
zond hij inmiddels de verzekering, dat de
opstand niet tegen den KoniDg was gericht.
Hy en het leger beloofde trouw aan den
Koning.
Koning Alfonso, die in het noorden ver
toefde, is Dooderdag te Madrid terugge
keerd. Naar luid der berichten eisebte de
regeering van hem, dat hy de opstandige
gouverneurs zou terug roepen. Toen de
Koning daartoe Diet genegen bleek te zy'D,
trad het Kabinet af.
Men moet nu afwachteD, hoe de toestand
zich verder zal ontwikkelen en wat de
militairen in Catalonië eigeoiyk met hun
staatsgreep bedoelen ten opzichte van de
actie in Marokko.
o—o—o—
Naar luid der berichten laat de ItaliaaDFch-
Griekscbe kwestie zich tbaDS gUDsCger
aanzien. Intusschen blyft de bezetting van
Korfoe een ernstige bedreiging van den
vrede op den Balkan.
De heer B. van Driel, ontvanger van Re
gistratie enz. alhier, Is in gelijke betrekking be
noemd te Bolsward.
De cursus in de Engelsche taal schijnt een
succes te zullen worden voor de afdeeling Texel
van Volksonderwijs.
Ongeveer 50 personen hebben zich Vrijdag
avond in café den Burg voor deelneming aan
gemeld.
Opgrond hiervan is besloten de te geven cur
sus te splitsen in een of twee voor eerstbegln-
nenden en een voor meer gevorderden.
Rijwielclub.
Voor de vorming van een rijwielclub bestond
weinig animo. Het aantal belangstellenden, Vrij
dag in café Schoonoord aanwezig, was zoo-ge
ring, dat zelfs de vraag niet werd gesteld of
al dan niet tot oprichting zou| worden over
gegaan.
In de vroege morgenuren ontlastte zich
Zaterdag boven ons eiland een hevig onweer,
gepaard met geweldige slagregen. De regen
zette in ons dorp zoo ongeveer alle straten blank,
het onweer richtte in onze naaste omgeving
geen schade aan. Nabij den Hoorn ging een
schuur in vlammen op. De boerderij Oud-Pomona
in Waalenburg bewoond door de heer R.Ver
meulen werd eveneens door de bliksem getrof
fen en brandde tot de grond toe af. Er werd
zoo goed als niets gered.
Den Room14 September.
Begunstigd door prachtig weder hebben
we hier het jubileumfeest gevierd.' De eerste
dagen der week brachten de feeststemming
er al in, doordat de oefeningen met de
paarden plaats -hadden en men druk bezig
was met het versieren en opstelleD der
wagens. De commissie heeft voor dien tyd
vele malen moeten vergaderen, om alles
zoo keurig voor elkander te brengen.
Woensdagmorgen om half acht werd de
ruiterwacht met vlaggen en vaandels opge
steld om met de versierde wagen voor de
muzikanten bestemd, het fanfarecorps van
den Burg te halen. Bij aankomst te den
Hoorn wachtte daar een groote schare van
feestelingen en stonden daar opgesteld de
andere versierde wagens, de praalwagens
van de optocht.
Daar was de praalwagen met „de Hol-
landsche Maagd", in passend costuum, en
de „Elf Provinciën", voorgesteld door elf
meisjes in het wit gekleed, een krans in
het haar en ieder een wapenschild van een
der provinciën in de hand.
Dan volgde de wagen van Landbouw en
Veeteelt, smaakvol met producten van de
landbouw getooid en te midden daarvan de
godin Ceres, als zinnebeeld van de landbouw
de veeteelt door een keurig gekleed herder
innetje vertegenwoordigd.
Op de wagen van Nijverheid, Handel en
Scheepvaart prijkte een, van vakkennis ge
tuigend, op ons dorp vervaardigde molen,
als zinnebeeld van de nijverheid, aan weers
zoden stonden opgesteld de goden Neptunus
(Scheepvaart) en Mercurius (Handel).
De volgende en laatste wagen was die
der Zuivelfabriek „de Onderneming", keurig
met groen en bloemen versierd, de pro-
ducten van het bedrijf er met smaak op
gerangschikt. Het bestuur met de kaas
maker in hun midden hadden er mede op
plaats genomen.
De heer W. Zegel sprak een openings
woord, waarbij hij de bewoners van den
Hoorn en allen die hier tegenwoordig waren
hartelyk welkom heette. Het doel der fees-
telykheden behoefde spreker niet nader
uiteen te zetten. Al groeien ons Hollanders
niet altijd rozen voor de voet, we zyn tot
nog toe voor de jammerlijke oorlogstoe
standen en verschrikkelijke rampen door
natuurelementen gespaard gebleven. We
dienen daarvoor dankbaar te zyn. Een
woord van dank bracht spr. aan de feest
commissie, die de taak op zich heeft ge
nomen om alles voor elkaar te brengen
en waarin ze naar spr. meening zoo uit
stekend is geslaagd. Met de wensch dat
alles naar wensch moge gaan, verklaarde
spr. de feesteiykheden geopend.
Een driewerf hoera voor Koningin en
Oranjehuis volgde.
Daarna gaf het fanfarecorps eenige num
mers ten beste, waarna door een meisjes
koor, op fijn versierde wagens gezeten,
eenige liederen op verdienstelyke wyze ge
zongen werden.
Vervolgens ging het in optocht door het
dorp, dat een echt feestelijk aanzien had.
Wapperde van bjjna alle gebouwen de
driekleur, van het vliegkamp had men de
seinvlaggen beschikbaar gesteld, voor de
straatversiering, terwyl de meeste bewoners
de gevels van hunne huizen eenigszins
hadden versierd.
De feestcommissie had voor illuminatie
lampions boven de straat doen aanbrengen,
wat door de bewoners langs de huizen werd
aangevuld en met de eerepoorten een schoon
geheel vormde. Er was één roep„keurig
mooi*.
Na de ommegang door bet dorp volgde
verschillende wedstrijden. Wij laten daar
van hier de uitslag volgen.
Hardrijden met hindernissen te paard.
ie prijs de heer M. J. Kikkert, 2e prys
de hr. N. Kikkert, 3e prys de hr. S. de Jager.
Fietsrijden met hindernissen.
Ie prys G. Gielis, 2e prys S. Lap Bz.,
3e prijs P. Roeper Wz4e prys D. Beumkes.
Ringrijden met paard en tweewielig
rijtuig.
ie prijs de heer D. Witte en mej. Catr,
Witte, 2e prijs de heer D. Dryver en mej.
Martha Bremer, 3e prijs de heer H. Ran
en mej. Annie HiD.
Sprietloopen.
ie prijs de heer A.Smit, 2e prijs de heer
N. Eelman, 3e prijs de heer D. Dry ver.
Vaatjeskruien.
Ie prijs mej. C. Jonker, 2e prijs mej. V.
Boon Jacd., 3e prijs mej. Joh. Gielis.
Stoelendans.
Ie prijs mej. Tr. Eelman, 2e pry's mej.
G. Eelman, 3e pry's mej. E. Gielis, troost
prijs mej. T. Beumkes-Bonne.
Donderdagmorgen 8 uur klonken de tonen
van Texelsch fanfarecorps vroolyk en op
gewekt van den toren, hetwelk de feest
stemming er direct weder inbracht.
Om half tien werd de stoet weder opge
steld, voor de voorgenomen rijtoer naar
den Burg en Koog, nu gevolgd door ruim
50 rijtuigen en de vele fietsen niet te ver
geten. Heerlyk zomerweder was het ook
toen weer, zoodat alles meewerkte het feest
naar wensch te doen slagen.
By aankomst te den Burg getuigden Se
vele vlaggen, die waren uitgestoken, dat
men ons verwacht had en onze komst de
bewoners aangenaam was, wat door ons
ten zeerste werd gewaardeerd.
(Van het bezoek te den Burg en de ont
vangst aldaar werd door ons in het vorig
nummer reeds melding gemaakt. Red)
Na de rondgang door den Burg werd de
tocht naar de Koog aanvaard.
Op de grens van Burg en Koog werd
men een ruiterwacht van de Koog gewaar,
die bleek bestemd te zyn de bewoners van
den Hoorn de eer aan te doen, hun in te
halen naar de Koog, waar ook een eere
poort ons ter eere, was opgericht.
Toen allen onder duin vereenigd waren,
sprak de heer Staring een woord van wel
kom, Spr. prees de eensgezindheid van het
dorp den Hoorn. Zoo moest het wezen van
dorp tot dorp, van stad tot stad en van
land tot land, wilde men vrede op aarde
krygen. Verder hoopte spr. dat dit tot vei-
broedering tusschen de dorpen onderling
mocht mede werken. Die woorden werden
met een driewerf hoera voor onze Koningin
en Haar Huis, bezegeld.
De heer K. Lap Sz. sprak eeD woord van
dank tot den heer Staring, tot de bewoners