N°. 3758,
Woensdag 7 November 1923;
37,lf Jaargang.
Nieuws- en
Advertentieblad.
Spoor- en Bootdienst.
Van week tot week-
i>tt blad verschQnt Woensdag- en Zaterdagmorgen
Advcrtentiën daags voor de altgave vóór 4 aar nam
ABONNEMENTEN es ABVERTENTIEN worden aangenosaem by ü%tg. Juva L AN9SVCLI »B ROOII, Parkstraat, Bone or Tinas
Kostelooze vaccinatie.
TEXELSCHE COURANT.
Ab«nneinenttpri)i per S maanden)
oor den Burg 50 Cts. Franco per post door geheei
Nederland 75 Cts. Naar Amerika en andere landen
met verhooging der porto's. Losse nummers 3 cent.
PrU» der Jdeertentiin;
Van 1 tot 5 regels 50 Cts. Iedere regel meer 10 Ct. Qroote
letters en Vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
TELEFOON INTERCOMMUNAAL No. 11. S POSTCHEQUE- en Q1RODIENST No. 652.
Licht op
Van Zaterdag 3 Nov. tot en met Vrijdag
9 November.
voor rijwielen 5,—uur, voor rijtuigen 5,30 uur
HOOGWATER reede van Texel.
Donderdag 8 Nov. v.m. 8,—
Vrijdag 9 8,43
Zaterdag
Zondag
Maandag
Dinsdag
Woensdag
10
11
12
13
14
9,27
10,13
11,02
11,52
12,18
Des namiddags Is het ongeveer een hall uur
later hoogwater.
Post- en telegraafkantoor den Burg
geopend.
Op Zon- en feestdagen
Vm. 8 tot 9 uur n.m. 1 tot 2 uur
Op werkdagen
voor Telegrammen
Vm. 8 uur tot n.m. 8 uur.
voor Postzaken
Vm. 8 uur tot n.m. Tl, uur.
Voor postwissels, kwitantlgn, Rps-
verzekerlngsbank, postcheque en girodienst.
Vm. 8.30 uur tot n.m. 3 uur
Voor Rijkspostspaarbank
Vm. 9 uur tot n.m. 7,30 uur
Zaterdagavond na 6 uur voor postdienst gesloten
Dienstregeling 7 October 1923.
Vertrekuren van de Boot.
Dagelijks
VertrekTexel 8,—vm. 11,—v.m. 2 30nm
Helder 9,30 vm. 12,—midd. 4.15 nm
Vertrek en aankomst der treinen
van den Helder naar Amsterdam.
Vertrek Helder. Aankomst Amsterdam
6,32§ 9.04
6.49f 9>04
7,30 sneltrein 9,04
10,04§ 12,10
12,40 2,54
2.04ft 4.40
3,54»» 6,—
4,15§ 6,40
7,25 9,31
Donderdag naar Schagen een markttrein, ver
trek 7,45 aankomst 8,35.
Van Amsterdam naar Helder.
Vertrek Amsterdam. Aankomst Helder
5,19§ 8,35
7,579,37
Olll ".21
12.28§ 2,41
3,04 6,19
549§ 8,05
9,16 U.05
11,21 f 12.57
Niet op Zon- en feestdagen,
f Alleen op Zon- en Feestdagen,
ff Alleen op Zaterdag
Niet op Zaterdag, Zon- en Feestdagen.
Burgemeester en Wethouders van Texel
brengen ter kennis van belanghebbenden, dat
gelegenheid tot kostelooze vaccinatie zal wor
den gegeven op Woensdag 14 November a.s.
des middags te twaalf uur, ten .huize van Dr.
Boswijk te den Burg.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat deze
gelegenheid tot inenting meer in het b xj-
zonder wordt gegeven ten behoeve van
kinderen, die men in den loop van den winter
tot een bewaarschool wenscht te zien toege-
laten.
Texel, 5 November 1923.
Burgemeester en Wethouders van Texel,
BUYSING DAMSTE.
De Secretaris, JONKER.
Wat iedere maand te doen geeft.
(Ie helft November.)
Nadruk verboden.
't Loopt naar November, terwijl ik dit schrijf.
En nog is er volop werk op den akker. Nu
meer dan anders, omdat alles laat is. De oogst
der halmgewassen was laat en het rooien der
aardappelen kon daardoor ook later worden
aangevangen. Het regenachtige weer heeft
bovendien veel belemmering gegeven. De
gioeikracht der natuur, welke sedert de hitte-
perioce sterker zich openbaarde dan oor, ging
tot hccen zelfs door. Van de stainbnonen
heeft men de schede lang groen kunnen eten,
de kleinste andijvieplanten zetten zien tot
kroppen en worden goudgeel; gisteren at ik
nog spinazie en heden smulden we nog van
een heerlijk malsch sla-gerecht van volle, vaste
kroppen. Ja, 't is een eenige nazomeren voor-
herfst geweest. Maar nu loopt het toch ten
einde. De beesten krijgen het te kwaad in de
wei met al die nattigheid, de melkgift nam al
af. Het is nu zaak zorg te dragen voor een
geleidelijken overgang van groen naar droog
voeder; te snelle afwisseling zou ziek maken.
Dus passé de stalvoeding zich zooveel mogelijk
aan bij die in de wei, ook wat gehalte en
voedingsverhouding aangaat. Een uitstekend
voeder zijn de mangels en de voederbieten.
Deze worden geoogst als de suikerbieten. Er
bestaat tusschen deze beide geen belangrijk
verschil, de suikerbiet is in 't algemeen rijker
aan suiker en minder waterrijk Bij het rooien
der bieten worden de koppen afgesneden,
echter veel kleiner dan bij de suikerbiet, 't Is
het voordeellgst om loof met koppen zooveel
mogelijk versch te vervoederenhet overige
worde in verschen staat ingekuild. De bieten
moeten na het rooien in de bewaarplaats wor
den gebracht, welke niet te warm mag zijn,
maar beslist ook vorstvrij. Bij inkuiling, dat
in deze maand moet geschieden, wordt niet
direct de dikke aardlaag er over gebracht, dat
geschiede eerst bij invallende koude. Eerst
moet men volstaan met de beschutting tegen
regen en nachtvorst. Laat in den herfst komen
de knolrapen aan de beurt om geoogst te
wordenzij zijn voor vorst n.l. weinig ge
voelig, zoodat men eerst de bieten en wortelen
kan verzorgen. De wortelen zijn hier en daar
al gerooid. Hiermee wordt een aanvang ge
maakt, als het loof in October of in deze maand
geel begint te worden. Men rooit ze met de
riek. Het blad draait men er af, en legt dan
de wortels, eer ze naar de bewaarplaats te
brengen, een paar dagen te drogen. De be
waarplaats zij luchtig en koel, daar wortels
zeer licht rotten. In den kelder of de schuur
legge men ze in vrij dunne lagen, afwisselend
een laag wortels en een laag zand. Ook kan
men ze, gelijk koolrapen, inkuilenin smalle
hoopen en zorgende voor een goede luchtver-
versching.
In den tuin: Late appelen en peren worden
nu ook geoogst en op droge, vorstvrije plaatsen
toch hoe koeler hoe beter bewaard. Kel
ders zijn in den regel te vochtig. Aanbeveling
verdient onder en boven de vruchten kranten
te leggen, dit beschut zeer tegen de vorst.
Leg nu een bak aan voor de aardbeien, die ge
ter verzorging in Augustus in potten hebt gezet.
Vul daartoe den bak met versch blad en wat
paardenmest, leg er dan de ramen op en plaats
er de potten met aardbeien in. Cichorei-wor-
telen moet ge zoo ongeveer 10 November oog
sten vriest het. dan kunt ge de worstels moeilijk
uit den grond krijgen. Hiervoor bezigt men een
greep, waarmee men na het loof boven den
grond te hebben afgesneden de aarde wat oplicht
anders trekt men de wortels te veel af. —Zet
uw Brusselsch witlof op warmtein een bak,
verwarmd door het inbrengen van versch blad
en ruigen paardenmest, of met stroomatten, mis
schien oogst ge dan na medio December een
hoopje. Ook kan men, om er dezen winter van
te profiteeren, voor den winter invalt, een deel
van de wortels binnen halen op een donkere,
warme plaats. Denk om uw stamrozen zij
hebben van strenge vorst te lijden. Buig ze
bijtijds om met den kroon op den grondis de
stam dik, dan eerst den grond rondom wat los
maken, anders zou hij kunnen breken. Breng
een laag zand op de kronen en dan een laag
blad, ze komen dan goed den winter door.
Struikrozen kan men dekken door bladzeer
fijne soort brenge men binnen, in een kouden
bak of schuur.
27 Oct- 3 Nov.
De bladen raken zoo n beetje uitgepraat
over de ifcgeeriDgscrisitj. Het wachten is
thans op de beslissing, die de Koningin
zal nemen. Op het oogenblik, dat wij Uit
schrijven, vak. daaromtrent nog niets te
voorspellen. Elke aanwijzing in welko
richting de oplossing der crisis zal worden
g6zocbt en aan wie de vorming van een
nieuw ministerie zal worden opgedragen,
ontbreekt nog op dit oogenblik. De Ko
ningin heeft voornamelijk de politieke kop
stukken der 'linkerzijde op Het Loo out-
vmgen. Ook mr. Troelstra is van de
party geweesten zijn partygenooten hebben
hem te Apeldoorn met een fraaie tutl
OranjedahiiaV, voorzieo van een rood lint,
verra&t. Hetgeen de Tribune", het orgaan
van de communisten, aanleiding geveven
heeft over die combinatie, van oraije en
rood, een peperig woortje te zeggen. Ia
J 1913 zegt het blad, ging mr. Troelstra ook
naar het Leo maar he iartijcotigreswi.de
van 't mimisterialisme .oen nog met weten
Maar thans is een congres niet eens noodig
en mr. Troelstra scbynt verzekerd te zyn
van de toestemming zyner parjij. Dat
noemt de „Tribune* natuuriyk „verburger
lijking" van de S.D A.P. Waarop, even
natuurlijk, „Het Volk* het antwoord, weer
niet schuldig zal biyven.
Met de regeeriDgscrisis zelf heeft deze
„ruzie" intusschen niets te maken. Die
wö'rdt er geen minuut vroeger door opge
lost. En men neemt algemeen aan, dat de
oplossing nog wel eenigen tyd op zich zal
laten wachten. De politieke situatie is wel
bizonder moeiiyk. Als de breuk, door de
Vlootwet in de rechtsche coalitie geslagen,
niet afdoende geheeld wordt, bestaan er
voor de vormiDg van een rechte kabinet
groote bezwaren. Een kabinet van links is
evenwel, by de huidige politieke gesteld
heid ook moeiiyk denkbaar. Eq zoo iB
het dat men de meeste kans geeft aan een
zakenkabinet, tenzij de scbeur in de coali
tie gestopt kan worden en een kabinet uit
de rechte rzyde mogelijk zou zijn.
Voor de KoniDgin is het wel een moeilijk
geval en zy zal dus wel met groote be
langstelling kennis nemeD van de adviezeD,
die haar door de staatslieden en in de pers
wotden gegeven. En mogeiyk zal ze ook
keDDis hebben genomen vaD den inhoud
van den nogal langademigen oproep, die
dr. Emilie Gerard Hubert Verviers, privaat
docent in de economische politiek aaD de
Ryksuniversiteit te Leiden tot baar heeft
gericht, om een kabinet te vormen van
„wilskrachtige en bekwame maDnen". Dr.
Verviers is de bewonderaar van het Itali-
aansche fascisme en van de SpaaDScbe
diiectoire, en men heeft bem in verschil
lende bladen voorgesteld als de Nederland-
scbe Mussolini in den dop. In zyn „Op
roep" tracht hy de Koningin duidelijk te
maken, dat de Vlootwotkwestie op ondub
belzinnige wijze de machteloosheid van
een parlementaire regeeriDg heeft doen
blijken. Om de levensbelangen van bet
Nederlandscbe volk te beschermen, acht bij
een grondige wyziging der constitutioneels
praktyk noodig en het oogenblik tot wijzi
ging thans gunstiger dan ooit, En daarom
noodigt by de Koningin uit, ditmaal eens
niet het oor te leeneu aan de adviezen van
raadgever», welke uit parlementaire par
tyen voortkomen, maar op eigen gezag to
besluiteneen kabinet te vormen van
wilskrachtige en bekwame mannen, die
geacht kunnen worden tot geen enkele
parlementaire party te bebooren, onder
leiding van Mr. A. R. Zimmeiman, of
eenige andere sterke persoonlijkheid en dit
Kabinet met hare koninklijke autoriteit te
steunen tegen de steeds toenemende aan
matiging van het parlement dat terug
gebracht dient te worden tot den oorspron-
keiyken opzet van raadgevend lichaam.
Wy voorspellen Dr. Verviers niet veel-
eucces, m, ar zijn „Oproep" verdient curiosi-
teitsbalvo vermelding.
—o—o-o—
De berichten van de laatste dagen wyzon
er op, dut de economische toestand ir
DuitBcblard met den dag hopeloozer wordt
Wel heeft de regeering de eerste maatrege
len getroffen, om tot een waardevast betaal
middel te geraken, maai d6 schier waarde-
looze maik blijft in omloop en de biljetten-
pers raas maar door, nacht en dag. Do
pryzen bi jven stijgen en de Dood van zeer
breede lagen der bevolking verergert me:
den dag. Niet alleen in de steden, maa.
ook op bet platteland. Werkloosheid en
geldgebrek maken, dat er in duizenden g -
zinnen tbane reeds bittere ellende word;
geleden. I.a hoe zal het dezen winter wor
den? De gedachte daaraan moest we
angstig stommen. Hat Duitsche volk stau
aan den rand van een hongersnood. Gelukkij:
worden oi k in ons land maatregelen getrof
fen om helpend op te treden. Het Neder
landsche toode Kruis o.a. heeft daartoe hel
initiatief t enomen en we willen hopen, da.
zijn oproep in de bladen niet tevergeefs za
biyken te zyn geweest.
—o—o—o—
En naast de economische ellende staa
men in Doisscblaqd voor zeer ernstige bin
ne-ilandscoe politieke moeiiykneden. Wi,
Di akten er reeds meldiDg san, dat bet krassi
0( treden der Rjjksregeering tegenove.
S-ksen, tg de sociaal-democraten kwaau
bloed heeft gezet In Saksen zelf is de toe
stand weer normaal geworden. Nadat de
sooialistisoh-oommunistisohe regeering afge
zet was en de ministers met den sterken
arm uit het regeeringsgebouw waren gezet,
is er een nieuw Kabinet gekomen. Een
minderheidskabinet van de sociaal-democra
ten, die zich echter den steun van
democraten en volkspartij zagen toegezegd.
Dr. Heinze, de regeeringscommiesoris, heeft
de macht daarop aan het nieuwe Kabinet
overgedragen en de toestand is er thans
rustig. Maar de sociaal-democraten hebben
zich over het optreden van de regeering
zeer boos gemaakt en het heeft ben aan
leiding gegeven voor hun verdere medewer
king aan de regeeringscoalitie eenige
voorwaarden aan het Kabinet Stres6mann
te stellen. Opheffing werd o.m. gevraagd
van den millitairen staat van beleg en een
krachtiger optreden tegen bet toenemend
nationalisme in Beieren. Er is tusschen
Stresemann en de leiders der coalitiepar
tijen laDg over deze voorwaarden onder
handeld, maar tot overeenstemming beeft
dit niet geleid. Het Kabinet wees de eischen
der soc. democraten af en daarop zijn de
soc. democratische ministers uit het
ministerie getreden. Daarmee is weer
gekomen het einde van de groote coalitie.
De politieke toestand is daardoor meteen
plot-seliiig weer zeer verward geworden.-.
Daar de machtigingswet sleohts van kracht
blijft zoolang de politieke samenstelling van
het Kabinet duurt, is ook deze wet lormeel
vervallen. De nieuwe val van de mark
eisebt intusschen krasse maatregelen van
de de regeering en boe zal dat nu mogeiyk
zyn? Stresemann wordt thans alleen ge
steund door bet centrum, de democraten
en de volksparty, maar deze vormen niet
de meerderheid in denRfjksdag. En Stre
semann heeft nog pas de groote coalitie de
laatste parlementaire mogelijkheid genoemd
Men ziet dat de situatie thans weer zeer
verward en zeer ernstig ia, zoodat met
spanning moet worden afgewacht, hoe
deze zich nu verder zal ontwikkelen.
o o o -
De toestand tusschen Beieren en bet
Rijk is nog onveranderd gespanuen. Beieren
stoort zich aan de orders uit Beriyn al lang
niet meer. In de arbeiderskringen vreest
meD, dat de nationalisten zich zelfs gereed
maken om naar Beriyn op te rukken.
Ernstig blijft ook de toestand in Rijnland.
De separatisten trachten hier hun macht
te bevestigen en uit te breiden. Zoo hebben
zy Donderdag getracht Aken weer te ver
overen. Een 1500-tal Rynlanders uit Ko
blenz en andere steden hebben .daaraan
deelgSDomen en het is hun gelukt de open
bare gebouwen weer te bezetten. Daaiaaq
gingen hevige gevechten vooraf, waarbij
dooden en gewonden gevallen zyn. En
deze gevechten zyn Vrydag in de straten
voortgezet. Tenslotte hebben de Belgische
bezettingsautoriteiten echter ingegrepen.
Zij hebben de separatisten weer uit de re-
geeringsgebouwen verjaagd en de verdere
actie van dezen verbodeD, Tot nog toe
hadden ze de actio toegelaten en in ver
schillende steden meer of minder bevor
derd. Vermoedeiyk heelt de mededeeliog
van de Engelsche regeering, dat zij de
separatistische beweging mot als wettig
zal erkennon en d6ze in de Britacbe zöne
niet zal toelaten, de Belgische regeering
tot een beter inzicht gebrac.it. Waar vol
doende gebleken is, dat de overgroots meer
derheid van de bevolking van het Rynland
niets wil wet6n van de separatisten, kan
deze veranderde gedragslijn der Belgische
autoriteiten weieens een voor de onrust
stokers ongunstige ommekeer tengevolge
hebben.
o o—o—
Tot slot nog enkele beknopte mededee-
lingen.
In Engeland heeft men deze week de
gemeenteraadsverkiezingen gehad, die een
kleine overwinning aan dt Labourpartij
bebben gebracht. Men verwacht voorts,
dat in Januari parlementsverkiezingen zul
len worden gehouden, waarbij het zal gaan
om protectie of vrfihaodel, r u de regeering
een politiek vaa bescherming be6ft aange
kondigd.
De Tarksche regeering te Angora heeft
de republiek uitgeroepen en Keinal pasja